Uprzejmie informujemy, że od kilku lat prowadzone są prace w dwóch kolejnych projektach, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej i Polski, mające na celu wspieranie wdrażania jedenastej rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11), która ma zastąpić stosowaną od 30 lat w Polsce dziesiątą rewizję tej klasyfikacji.

Konieczność realizacji obu projektów wynika z faktu, iż od 1.01.2022 r. jedenasta wersja ICD-11 obowiązuje jako klasyfikacja międzynarodowa. Polska, podobnie jak inne kraje, ma kilkuletni okres na wdrożenie tej klasyfikacji i dostosowanie jej do systemu krajowego.

1.  Prace realizowane  w dwóch  projektach dotyczących wprowadzenia ICD-11 w Polsce.

Pierwszy projekt pn. Poprawa jakości informacji medycznej dzięki wzrostowi kompetencji, wiedzy oraz umiejętności pracowników podmiotów leczniczych w zakresie prawidłowego posługiwania się klasyfikacją ICD-11 (I etap prac) w programie POWER był realizowany przez Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Centrum e-Zdrowia oraz Departament Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia. W trakcie Projektu przetłumaczono na język polski nową rewizję ICD-11, która została opublikowana przez WHO i w Rejestrze Systemów Kodowania (RSK) na stronie Centrum e-Zdrowia jako wersja przedostateczna (pre-realised).  Ponadto zostały przygotowane i przeprowadzone pierwsze szkolenia i warsztaty w formie zdalnej, a także dostosowano do potrzeb polskich użytkowników narzędzia informatyczne WHO ułatwiające prawidłowe posługiwanie się elektroniczną wersją ICD-11.

 W obecnym (drugim) projekcie pn. „Wsparcie wdrożenia jedenastej rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11) w polskim systemie ochrony zdrowia (II etap prac)” realizowanym w programie FERS od połowy października 2024 r. uczestniczą: Departament Lecznictwa pełniący rolę beneficjenta i lidera, oraz czterej Partnerzy: Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Centrum e-Zdrowia oraz Główny Urząd Statystyczny. Podmioty te są odpowiedzialne za realizację następujących zadań w Projekcie:

Zadanie nr 1: Podniesienie poziomu wiedzy o ICD-11 i poziomu umiejętności jej stosowania (wykonawcy: CMKP i CeZ)

Realizacja tego zadania ma na celu przygotowanie zestawu pogłębionych e-learningowych szkoleń i warsztatów (on line) dotyczących poszczególnych rozdziałów ICD-11 i przeszkolenie co najmniej 2450 osób, które obecnie w wykonywaniu swoich pracy posługują się międzynarodową klasyfikacją ICD-10, a w przyszłości będą posługiwać się nową rewizją tej klasyfikacji. Po zakończeniu Projektu opracowany i udostępniony online zestaw kursów e-learningowych oraz materiałów dydaktycznych umożliwi wszystkim zainteresowanym samokształcenie na temat ICD-11 połączone ze sprawdzaniem poziomu nabytej wiedzy.

Zadanie nr 2: Opracowanie zestawów kodów ICD-11, które powinny zostać uwzględnione w nowelizacjach poszczególnych aktów prawnych dotyczących świadczeń gwarantowanych (wykonawcy: AOTMiT we współpracy z MZ i NFZ)

W wyniku realizacji tego zadania powstanie zestaw kodów ICD-11 stanowiących odpowiedniki dla kodów ICD-10 wymienionych w rozporządzeniach Ministra Zdrowia m.in. wydanych na podstawie art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych , w obwieszczeniach MZ w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, a także  kodów  wykorzystywanych w macierzach i gruperach NFZ.

 Zadanie nr 3: Uwzględnienie kodów ICD-11 w sprawozdawczości dotyczącej zgonów (wykonawca: GUS)

Realizacja tego zadania ma na celu dostosowanie GUS do określania przyczyn zgonów za pomocą kodów ICD-11, w tym m.in. przetestowania elektronicznej karty zgonów oraz narzędzi ERIS i DORIS dot. automatycznego określania przyczyny zgonu na podstawie danych przekazanych przez świadczeniodawców, a także wykonanie analiz typu bridge coding w celu ustalenia jakie mogą powstać zakłócenia w sprawozdawczości przyczyn zgonów spowodowanych stosowaniem nowej rewizji ICD.

Zadanie nr 4: Optymalizacja jakości polskiej wersji klasyfikacji ICD-11 (wykonawca: CMKP)

Dzięki realizacji tego zadania powstanie w pełni zweryfikowana wersja tłumaczenia całej ICD-11 na język polski, którą będzie można opublikować na stronach WHO i w RSK jako oficjalną wersję tłumaczenia tej klasyfikacji.

Zadanie nr 5: Aktualizacja, dostosowanie i udostępnienie w ramach polskich wersji narzędzi informatycznych WHO polskiej elektronicznej wersji ICD-11 udostępnionej przez WHO (wykonawca: CeZ)

2. Zadania realizowane poza Projektem dotyczące wprowadzenia ICD-11 w Polsce.

Zadania prowadzone w Projekcie nie obejmują i nie mogą obejmować wszystkich działań koniecznych do wdrożenia w Polsce ICD-11, dlatego konieczne jest prowadzenie również prac innych niż opisane powyżej, takich jak:

1. zapewnienie stałej pieczy nad polskim tłumaczeniem ICD-11 także po zakończeniu prowadzanego Projektu;
2. nowelizacja regulacji prawnych (ustaw, rozporządzeń, obwieszczeń MZ, zarządzeń Prezesa NFZ oraz regulacji prawnych innych resortów) odwołujących się do ICD-10 lub poszczególnych jej kodów.

W Projekcie programu wdrażania ICD-11 w Polsce opracowanym przez Departament Lecznictwa w 2023 r. ustalono wykaz ustaw i rozporządzeń, które zawierają odesłania do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Ponieważ zestaw ten został sporządzony w 2023 r., Departament Lecznictwa prześle do wszystkich jednostek merytorycznych Ministerstwa Zdrowia i innych resortów wykaz ustalonych regulacji z prośbą o ich weryfikację i aktualizację wg. właściwości oraz o systematyczne informowanie zespołu projektowego DL o kolejnych regulacjach czy zmianach  prawnych dotyczących  ICD.

W wyniku analizy regulacji prawnych znajdujących się w wykazie z 2023 r. podzielono je na trzy grupy:

2. 1. akty nie wymagające nowelizacji – są to akty zawierające ogólne odesłanie do ICD, przewidujące obowiązek posłużenia się tą klasyfikacją bez wskazania konkretnej rewizji klasyfikacji, która ma być stosowana, często odwołujące się do „aktualnej” lub „obowiązującej” wersji i nie zawierające odesłań do poszczególnych kodów tej klasyfikacji, [1]
   2. akty wymagające nowelizacji wyłącznie w zakresie wprowadzenia odesłania do aktualnej klasyfikacji – są to akty prawne zobowiązujące do stosowania dziesiątej rewizji tej klasyfikacji. W tych przypadkach wystarczy w regulacjach prawnych zastąpić takie odesłania bardziej uniwersalnym: np. „według obowiązującej rewizji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD),
   3.  akty, wymagające nowelizacji poprzedzonej dodatkowymi pracami analitycznymi – są to akty prawne zawierające odesłania do konkretnych kodów ICD-10. Takie odesłania znajdują się wyłącznie w rozporządzeniach, nie na poziomie ustaw. W przypadku tych rozporządzeń konieczne jest uprzednie ustalenie odpowiedników kodów ICD-11 dla kodów ICD-10.
3. dostosowanie tele-systemów informatycznych takich podmiotów jak NFZ, Centrum e-Zdrowia, GUS, Państwowa Inspekcja Sanitarna, instytuty naukowo-badawcze, rejestry medyczne, świadczeniodawcy w ochronie zdrowia, ZUS, KRUS, - do korzystania z ICD-11;
4. wprowadzenie stanu przejściowego poprzedzającego stan docelowy, w którym będą  stosowane zarówno kody ICD 10 jak i ICD-11 w wybranych lub wszystkich obszarach funkcjonowania ochrony zdrowia.

Na obecnym etapie prac zakłada się, że w okresie przejściowym wybrani świadczeniodawcy zostaną zobowiązani np. do posługiwania się:

1. 1. kodami obowiązującej ICD-10, zgodnie z zakresem kodów wskazanych w rozporządzeniach o świadczeniach gwarantowanych oraz w macierzach i gruperach NFZ,
   2. b) kodami ICD-11 będącymi odpowiednikami kodów ICD-10 (wymienionymi pod literą a),
   3.  kodami ICD-11 (niebędącymi ustalonymi odpowiednikami kodów ICD-10] w celu dokonania bardziej dokładnego opisu świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych pacjentom przez świadczeniodawców świadczeń opieki zdrowotnej niż na to pozwala ICD-10.

Stosowanie w okresie przejściowym zarówno kodów ICD 10 jak i ICD 11 będzie miało na celu:

1. stopniowe zdobywanie przez świadczeniodawców wiedzy o ICD-11 i praktycznych umiejętności posługiwania się tymi kodami będącymi odpowiednikami kodów ICD-10 co najmniej w przypadku rozliczania świadczeń z NFZ i stosowania innych kodów ICD-11 (metodą learning by doing);
2. gromadzenia tych danych przez świadczeniodawców i ich przekazywanie np. do Centrum e-Zdrowia, a następne przez CeZ do NFZ;
3. gromadzenie przez NFZ danych, które w dalszej kolejności będą wykorzystywane przez AOTMiT w pracach  dotyczących  weryfikacji i aktualizacji produktów rozliczeniowych pod kątem taryfikacji jak również ich charakterystyk ;
4. dostosowanie systemów organizacyjnych, w tym informatycznych rożnych podmiotów systemu ochrony zdrowia do posługiwania się ICD-11;
5. testowanie przez poszczególne podmioty poprawności przyjętych rozwiązań dotyczących korzystania z ICD-11 jeszcze przed wprowadzeniem tej rewizji klasyfikacji jako obowiązującej.

Ostateczna koncepcja  okresu przejściowego, będzie ustalona w toku dalszych prac, w tym ustaleń dokonanych z rożnymi podmiotami systemu ochrony zdrowia.

Wprowadzenie opisanych powyżej rozwiązań wymaga co najmniej wcześniejszego:

1. 1. ustalenia odpowiedników kodów ICD-11 dla kodów ICD-10;
   2. nowelizacji ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia;
   3. opracowania i publikacji rozporządzenia Ministra Zdrowia dotyczącego, stanu przejściowego, w którym będą stosowane zarówno kody ICD-10 i jak i ICD-11;
   4. podjęcia przez podmioty systemu ochrony zdrowia prac przygotowujących je do obsługi ICD-11 w okresie przejściowym, co np. w przypadku Funduszu obejmuje zarówno:

1. 1. nowelizację wybranych zarządzeń Prezesa NFZ,
   2. wypracowanie macierzy, które będą zawierały rozpoznania ICD-10 wraz z ich odpowiednikami w ICD–11 dotyczących rozporządzeń koszykowych (prace obecnie realizowane przez AOTMiT) oraz odpowiedniki pozostałych kodów ICD-10 stosowanych m.in. w charakterystykach jednorodnych grup pacjentów NFZ lub w sprawozdaniach świadczeniodawców rozliczających wykonane świadczenia opieki zdrowotnej Funduszu;

1. 5. zakończenia tłumaczenia na język polski całego słownika ICD-11 przez CMKP i opublikowania go co najmniej jako przedostatecznej wersji w Rejestrze Systemów Kodowania przez Centrum e-Zdrowia;
   6. opracowania co najmniej programu szkoleniowego ułatwiającego świadczeniodawcom sprawozdawanie ICD-11 i ICD-10 w związku z rozliczaniem świadczeń gwarantowanych (metoda  learning by doing) i uruchomienia szkoleń przez CMKP na ten temat dla wszystkich interesariuszy;
   7. dostosowania systemów informatycznych NFZ i CEZ (zmiany w ww. regulacjach powinny być prowadzone również w systemie informatycznym „P1” w celu umożliwienia co najmniej zbierania danych przekazywanych przez świadczeniodawców o zdarzeniach medycznych i możliwości w przyszłości przekazywanie do NFZ części danych dot. rozliczeń).