Zagrożenie chorobami zakaźnymi pozostaje jednym z największych wyzwań zdrowia publicznego, szczególnie po pandemii COVID-19. Wzrost ruchów antyszczepionkowych oraz migracje z krajów o niskim poziomie zaszczepialności zwiększają ryzyko pojawienia się ognisk chorób, które wcześniej były kontrolowane.

W odpowiedzi na te zagrożenia, w Ministerstwie Zdrowia realizowany jest projekt pn.„Gotowość na wypadek pandemii – zdobywanie doświadczenia w budowaniu systemu wczesnego ostrzegania przed chorobami zakaźnymi” (ang. Pandemic preparedness – gaining experience for building an early warning system for infectious diseases). Projekt ten ma na celu opracowanie nowoczesnego systemu monitorowania chorób zakaźnych, który pozwoli na szybsze wykrywanie zagrożeń i skuteczniejsze reagowanie na epidemie.

O projekcie

Projekt jest finansowany w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021. Realizują go Departament Analiz i Strategii w Ministerstwie Zdrowia oraz Norweski Dyrektoriat ds. Zdrowia.

Cele projektu

Celem projektu jest stworzenie nowoczesnego systemu wczesnego ostrzegania przed chorobami zakaźnymi, który umożliwi szybsze monitorowanie rozprzestrzeniania się chorób.w czasie rzeczywistym. System ten ma na celu poprawę bezpieczeństwa zdrowotnego oraz umożliwienie skuteczniejszego reagowania na zagrożenia epidemiczne, zarówno w Polsce, jak i w krajach sąsiednich.

Dlaczego projekt jest istotny?

Pandemia COVID-19 uwydatniła znaczenie szybkiej reakcji na zagrożenia zdrowia publicznego. Zmniejszający się odsetek szczepień w Polsce, wzrost liczby przypadków chorób takich jak odra, epidemia legionelli w 2023 roku oraz rosnąca liczba zakażeń HIV to tylko niektóre z przykładów, które pokazują, jak ważne jest wprowadzenie systemu wczesnego ostrzegania i monitorowania chorób zakaźnych w czasie rzeczywistym.

Przykłady zagrożeń:

1. Odra: Do niedawna uznawana za chorobę pod kontrolą dzięki szczepionce MMR. Jednak spadek liczby zaszczepionych powoduje, że odra ponownie staje się zagrożeniem. W 2022 roku odnotowano ponad 72 tysiące odmów szczepienia, co oznacza 13-krotny wzrost w ciągu ostatnich 10 lat. Zwiększona imigracja z krajów o niskiej wyszczepialności także sprzyja rozprzestrzenianiu się tej choroby.
2. Legionella: Epidemia choroby legionistów w 2023 roku doprowadziła do śmierci 25 osób. Szybka reakcja na ognisko choroby została utrudniona przez brak scentralizowanego systemu monitorowania w czasie rzeczywistym.
3. Wirus HIV: W 2022 roku odnotowano wzrost zgłoszonych przypadków zakażenia HIV o 90 proc., co podkreśla konieczność lepszego monitorowania i reakcji na choroby przenoszone drogą płciową.

Oczekiwane efekty

Projekt ma na celu osiągnięcie następujących rezultatów:

1. Przygotowanie przeglądu systemów monitorowania chorób zakaźnych oraz inicjatyw podejmowanych w tej dziedzinie.
2. Opracowanie kompendium wiedzy na temat wybranych chorób zakaźnych i propozycji podejść do ich modelowania.
3. Zwiększenie wiedzy na temat kontroli i profilaktyki chorób zakaźnych.
4. Przeprowadzenie eksploracyjnej analizy danych dotyczących wybranych chorób zakaźnych.
5. Opracowanie projektu wdrożenia systemu wczesnego ostrzegania, który będzie zawierał szczegółową mapę drogową z niezbędnymi krokami do jego stworzenia, w tym podejścia do modelowania chorób oraz uwzględnienie potencjalnych trudności.

Opracowanie nowoczesnego systemu monitoringu i wczesnego ostrzegania w znacznym stopniu pomoże w zarządzaniu chorobami zakaźnymi.