Zdrowie jako filar bezpieczeństwa Europy - podsumowanie polskiej prezydencji
03.07.2025
Polska prezydencja w obszarze zdrowia to sześć miesięcy intensywnej pracy, dialogu i współpracy na rzecz zdrowszej i bezpieczniejszej Europy. Pokazaliśmy, że zdrowie to fundament bezpieczeństwa, a nie tylko jego uzupełnienie. W Ministerstwie Zdrowia odbyło się spotkanie podsumowujące osiągnięcia tego czasu.
W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, instytucji publicznych, organizacji pacjentów oraz środowisk eksperckich.
- Prezydencja to nie tylko splendor i wielka odpowiedzialność – to przede wszystkim szansa, by na agendę Europy wprowadzić naprawdę ważne tematy. Zdrowie jest jednym z nich. Dzięki wspólnej pracy wynegocjowaliśmy pakiet farmaceutyczny i postawiliśmy zdrowie psychiczne młodych w centrum europejskiej uwagi. To był nasz czas – i nasz wspólny sukces - powiedziała minister Izabela Leszczyna, otwierając spotkanie.
- Prezydencja była wspólnym wysiłkiem – instytucji publicznych, uczelni, organizacji pacjentów, środowisk eksperckich i przedstawicieli przemysłu. Każdy z nas dołożył swoją cegiełkę do tego sukcesu. Dziękuję za zaangażowanie, zaufanie i partnerstwo – także w wymiarze parlamentarnym, który w tej prezydencji wyjątkowo mocno wybrzmiał - powiedziała wiceminister Katarzyna Kacperczyk, dziękując zebranym za pół roku pracy.
Wspólne doświadczenia – prezydencja oczami jej twórców
O najważniejszych działaniach i kulisach polskiej prezydencji w obszarze zdrowia rozmawiali: minister zdrowia Izabela Leszczyna, wiceminister Katarzyna Kacperczyk, prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych Grzegorz Cessak, prezes Biura do spraw Substancji Chemicznych Agnieszka Dudra, kierownik Pracowni Prewencji Pierwotnej i Polityki Zdrowotnej Narodowego Instytutu Onkologii Paweł Koczkodaj oraz kierownik Działu Badań, Monitorowania i Współpracy Międzynarodowej Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom Artur Malczewski.
- Podczas prezydencji, oprócz realizacji priorytetów, wyznaczyliśmy sobie dwa główne zadania. Po pierwsze – usytuowanie bezpieczeństwa zdrowotnego jako kwestii strategicznej na agendzie politycznej Unii Europejskiej. Po drugie – umieszczenie pacjenta w centrum wszystkich działań i decyzji związanych ze zdrowiem. Polska prezydencja pokazała, że razem z europejskimi partnerami potrafimy działać skutecznie i odpowiedzialnie - powiedziała wiceminister zdrowia Katarzyna Kacperczyk.
To była nie tylko rozmowa o dokumentach i sukcesach legislacyjnych, ale także o codziennym wysiłku, niespodziankach, wyzwaniach i satysfakcji ze wspólnie osiągniętych celów. Podczas mniej formalnej debaty uczestnicy podzielili się anegdotami, wspominano intensywne negocjacje, kryzysowe momenty, ale też niezwykłe zaangażowanie zespołów. To spotkanie pokazało, że prezydencja to przede wszystkim ludzie – ich pasja, współpraca i poczucie odpowiedzialności za zdrowie Europejczyków.
Polska prezydencja – sześć miesięcy intensywnej pracy
Polska prezydencja w Radzie UE przypadła na czas istotnych zmian legislacyjnych i strategicznych decyzji w obszarze zdrowia. Nasze działania koncentrowały się na czterech głównych kierunkach:
- ochronie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w cyfrowym świecie,
- profilaktyce chorób, w szczególności nowotworowych,
- cyfryzacji ochrony zdrowia,
- bezpieczeństwie lekowym.
Pakiet farmaceutyczny – pierwszy krok do równego dostępu do terapii
Państwa członkowskie UE, pod przewodnictwem polskiej prezydencji, przyjęły wspólne stanowisko w sprawie rewizji pakietu farmaceutycznego. Tym samym Rada UE zyskała mandat do dalszych negocjacji z Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską.
Pakiet farmaceutyczny to pierwsza od 2004 r. poważna reforma unijnych przepisów dotyczących sektora farmaceutycznego. Jego celem jest lepsze dostosowanie do potrzeb pacjentów, wzmocnienie konkurencyjności Europy oraz wspieranie innowacji.
Nowe przepisy pozwolą na rozwój innowacji, nowoczesnych leków i zaawansowanych terapii. Jednocześnie dają możliwość szybszego wprowadzenia na rynek leków generycznych, które dla pacjentów są tańszą alternatywą.
Leki krytyczne – realne wzmocnienie bezpieczeństwa zdrowotnego
Podczas polskiej prezydencji Komisja Europejska przedstawiła projekt Aktu o Lekach Krytycznych. Ma to być nowe unijne prawo, które wzmocni bezpieczeństwo lekowe i wesprze produkcję najważniejszych leków i substancji czynnych (API) na terenie Unii Europejskiej.
Dziś Europa sprowadza aż 80% leków lub składników niezbędnych do ich wytwarzania. W niektórych przypadkach unijne kraje są całkowicie zależne od importu. To oznacza, że nawet chwilowe zakłócenia w dostawach mogą prowadzić do braku leków ratujących życie.
Projekt Aktu zakłada m.in.:
- zwiększenie produkcji leków i substancji czynnych w państwach UE,
- zmniejszenie zależności od dostaw z Azji,
- lepsze przygotowanie na sytuacje kryzysowe, takie jak pandemia, wojna czy problemy logistyczne,
- stworzenie narzędzi do szybkiego reagowania i monitorowania dostępności leków.
Akt o Lekach Krytycznych to ważny krok w stronę silniejszej, bardziej odpornej i niezależnej Europy.Jest naturalnym uzupełnieniem i domknięciem prac nad pakietem farmaceutycznym.
Zainicjowaliśmy debatę na forum unijnym i otworzyliśmy przestrzeń do konkretnych rozmów – między państwami, instytucjami i sektorem przemysłowym. Efektem jest solidna podstawa, dzięki której kolejne prezydencje będą mogły prowadzić dalsze działania.
Zdrowie psychiczne młodego pokolenia – wspólna troska Europy
W czasie polskiej prezydencji Rada UE przyjęła konkluzje w sprawie promocji i ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w erze cyfrowej. Po raz pierwszy to młodzi ludzie aktywnie współtworzyli europejską politykę zdrowotną – w obszarze, który bezpośrednio ich dotyczy.
Polska zaprosiła do rozmowy młode pokolenie, pokazała ich perspektywę i wzmocniła wspólne podejście do profilaktyki, edukacji cyfrowej i przeciwdziałania cyberprzemocy. W przygotowaniu konkluzji wzięły udział uczennice III Liceum Ogólnokształcącego w Gdyni.
Dokument zawiera zalecenia, które mają wspierać ochronę zdrowia psychicznego młodych ludzi. To nie tylko zbiór wspólnych ustaleń – to wyraźny sygnał, że państwa członkowskie widzą potrzebę działania tu i teraz.
To też wezwanie krajów UE do podejmowania konkretnych działań – tak, by skutecznie chronić młodych, ale też traktować ich jako równoprawnych partnerów w tworzeniu narodowych strategii. To również zachęta dla Komisji Europejskiej do dalszych kroków w tym obszarze. Czas na wspólne standardy, które pomogą lepiej sprostać wyzwaniom i odnaleźć się w cyfrowej rzeczywistości.
Profilaktyka – inwestycja w zdrową przyszłość Europy
Podczas polskiej prezydencji temat profilaktyki i promocji zdrowia był obecny w wielu formatach – od spotkań roboczych po konferencje wysokiego szczebla. Eksperci, decydenci i przedstawiciele instytucji europejskich dyskutowali o najważniejszych wyzwaniach zdrowia publicznego, dzieląc się doświadczeniami i dobrymi praktykami. Szczególną uwagę poświęcono zapobieganiu chorobom nowotworowym, zdrowiu dzieci i młodzieży, edukacji zdrowotnej oraz strategiom ograniczania czynników ryzyka – takich jak uzależnienia, otyłość czy niska aktywność fizyczna.
Profilaktyka została przedstawiona jako inwestycja w dłuższe, zdrowsze życie obywateli i większą odporność systemów ochrony zdrowia. W dyskusjach podkreślano potrzebę wzmocnienia programów badań przesiewowych, zwiększenia świadomości społecznej oraz rozwoju narzędzi wspierających prewencję – zarówno w ujęciu krajowym, jak i europejskim. Zwrócono również uwagę na konieczność wyrównywania szans w dostępie do profilaktyki, niezależnie od miejsca zamieszkania pacjenta.
Dzięki zaangażowaniu Polski profilaktyka – zwłaszcza onkologiczna – mocno wybrzmiała jako jeden z filarów europejskiego bezpieczeństwa zdrowotnego. Dzięki aktywności ekspertów i instytucji tematy poruszane podczas prezydencji spotkały się z szerokim odzewem w środowiskach eksperckich i instytucjach UE, wzmacniając wspólne dążenie do budowy zdrowszej i bardziej odpornej Europy.
Cyfrowe zdrowie – bezpieczne dane, nowoczesna opieka
W czasie polskiej prezydencji Europa zrobiła znaczący krok w stronę wdrożenia Europejskiej Przestrzeni Danych dotyczących Zdrowia (EPDZ). To inicjatywa, która ma umożliwić bezpieczny i szybki dostęp do danych medycznych w całej Unii. Podczas licznych spotkań i konferencji Komisja Europejska oraz państwa członkowskie potwierdziły swoje zaangażowanie i gotowość do dalszej współpracy w tym obszarze.
Polska prezydencja nadała także kierunek dyskusji na temat cyfrowego bezpieczeństwa systemów ochrony zdrowia. Zainicjowaliśmy rozmowy na temat planu działań Komisji Europejskiej w zakresie ochrony szpitali i placówek medycznych przed zagrożeniami cybernetycznymi. Zwróciliśmy również uwagę na potrzebę wzmocnienia cyberbezpieczeństwa wyrobów medycznych, podkreślając, że postęp technologiczny musi iść w parze z odpowiedzialnością i ochroną danych pacjentów.
Polska prezydencja – wspólne sukcesy, trwałe efekty
Zakończona prezydencja to nie tylko zbiór dokumentów i wydarzeń. To realne zmiany, które wpłyną na jakość opieki zdrowotnej w całej Europie. Wzmocnienie odporności systemów ochrony zdrowia, lepszy dostęp do terapii, troska o zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – to obszary, w które wnieśliśmy ważny wkład.
W kolejnych miesiącach nasze działania będą kontynuowane przez duńskich partnerów. Polska prezydencja zostawia im solidny fundament do dalszej pracy.
Dziękujemy wszystkim partnerom – instytucjom unijnym, ekspertom, organizacjom i pracownikom ochrony zdrowia – za zaufanie, współpracę i zaangażowanie.