OECD opublikowała raport pt. Economic Convergence Scoreboard for the Western Balkans 2025. Przygotowany dzięki finansowemu wsparciu MSZ i opublikowany pod szyldem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 10 czerwca 2025 r. raport stanowi realizację jednego z naszych priorytetów, jakim jest wspieranie państw Bałkanów Zachodnich na ścieżce ich akcesji do UE oraz w zakresie implementacji reform i wdrażania przez nie instrumentów finansowych ze środków UE.

Publikacja raportu była możliwa dzięki partnerstwu i biskiej współpracy Polski z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), co znalazło potwierdzenie we wstępie do raportu sygnowanym przez Ministra Spraw Zagranicznych RP Radosława Sikorskiego i Sekretarza Generalnego OECD Mathiasa Cormanna. Ideą przyświecającą współpracy z OECD, było zweryfikowanie stopnia konwergencji i kompatybilności polityk gospodarczych państw kandydujących ze standardami unijnymi. Naszą ambicją jest, aby Scoreboard stał się punktem odniesienia w mierzeniu postępów państw bałkańskich na ich drodze integracji z Unią Europejską, w ramach której wiarygodne wskaźniki i zagregowane dane gospodarcze są niemniej ważne niż harmonizacja polityk zagranicznych państw kandydujących (Albanii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Macedonii Północnej i Serbii) i aspirujących do członkostwa (Kosowo) z unijną Wspólną Polityką Zagraniczną i Bezpieczeństwa.

W trakcie prezydencji w Radzie UE integracja Bałkanów Zachodnich z UE pozostawała jednym z naszych priorytetów, w ramach którego angażowaliśmy się w budowanie dobrobytu i odporności gospodarczej państw regionu, a także staraliśmy się osiągnąć realne postępy w ich negocjacjach akcesyjnych z UE. W powyższym kontekście kluczowym pozostaje przyspieszenie przez państwa Bałkanów Zachodnich reform strukturalnych, które zapewnią zgodność ich polityk z unijnym acquis. W ramach negocjacji akcesyjnych kraje kandydujące są zobowiązane do przedstawienia wiarygodnych danych potwierdzających wdrożenie przez nie odpowiednich polityk, w czym pomocny będzie, powstały we współpracy z OECD, Scoreboard, który pomoże zidentyfikować czynniki zarówno hamujące szybszą konwergencję gospodarczą państw Bałkanów Zachodnich, jak i obszary wymagające dalszych reform i podjęcia bardziej zdecydowanych działań. Liczymy na to, że dokument stanie się nie tylko praktycznym, ale równie skutecznym narzędziem służącym do monitorowania efektów wdrażanych reform i polityk publicznych.

Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad państwa Bałkanów Zachodnich poczyniły widoczne postępy w zmniejszaniu luki ekonomicznej względem państw Unii Europejskiej, niemniej PKB per capita (z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej – PPP) w regionie wciąż kształtuje się poziom zaledwie 40% średniej unijnej.

Bazując na pilotażowej edycji raportu z 2023 roku, jej najnowsza, tegoroczna odsłona ocenia i monitoruje wyniki gospodarcze w oparciu aż o 35 wskaźników pogrupowanych w pięciu kluczowych obszarach: (1) infrastruktura i łączność, (2) umiejętności, (3) otoczenie biznesowe, (4) transformacja cyfrowa oraz (5) zielona transformacja.

Raport wskazuje ponadto szereg kluczowych działań politycznych do podjęcia przez państwa regionu Bałkanów Zachodnich w celu wspierania rozwoju przedsiębiorczości i integracji rynkowej. Szczególny nacisk raport kładzie na dalsze inwestycje w infrastrukturę i transport – zwłaszcza kolejowy, gdzie wolumen przewożonych towarów na kilometr torów kolejowych wynosi obecnie zaledwie nieco ponad 4% średniej unijnej. Aby umożliwić obywatelom i firmom korzystanie z technologii cyfrowych i nowych technologii, a także przeciwdziałać niedoborom kompetencji cyfrowych jako niezbędne wskazuje dodatkowe inwestycje w edukację, programy szkoleniowe dla dorosłych oraz wzmocnienie zachęt do badań i rozwoju. Z kolei, aby region mógł osiągnąć swoje cele i zobowiązania środowiskowe, polityki publiczne powinny wspierać bardziej efektywne wykorzystanie zasobów i zwiększone inwestycje w zielone technologie zwłaszcza mając na uwadze fakt, że ilość odpadów generowanych na jednostkę PKB rośnie, a zarządzanie nimi pozostaje istotnym wyzwaniem.