Samorządy województw będą zarządzać około 40% funduszy z polityki spójności na lata 2021-2027. To w sumie 28,4 mld euro. Każde województwo będzie miało swój program regionalny, w ramach którego będzie dzielić pieniądze.

Zadaniem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej jest podział tych 28,4 mld euro pomiędzy poszczególne województwa. 75% tej kwoty ministerstwo podzieliło w styczniu w oparciu o obiektywne kryteria, przede wszystkim liczbę ludności i PKB na mieszkańca.  25% z 28,4 mld euro pozostawiono na rezerwę programową do podziału w czasie negocjacji kontraktu programowego.

Stworzyliśmy rezerwę po to, by finalny podział funduszy na regiony był efektem dyskusji z samorządowcami i odzwierciedlał potrzeby rozwojowe naszych województw. To praktyczny wyraz współpracy samorządu i rządu w realizacji polityki rozwoju

– mówi wiceminister Waldemar Buda.

Minister podkreśla, że w poprzednich perspektywach unijnych o podziale decydował algorytm statystyczny. „Wyniki tego podziału zawsze budziły emocje między regionami. Nie było możliwości dyskusji na temat ewentualnego zwiększenia środków i uwzględnienia wyzwań rozwojowych, które  nie zawsze da się uchwycić w statystyce

– ocenia wiceminister.

Jak podzieliliśmy pieniądze

Mechanizm podziału rezerwy programowej składał się 3 etapów.

Pierwszy etap – tzw. siatka bezpieczeństwa (safety net) - służył zniwelowaniu zbyt dużych różnic wynikających z algorytmu, według którego podzielono w styczniu 75% funduszy na programy regionalne.

Chodziło o to, by w wyniku zastosowania czystej statystyki żaden region nie stracił zbyt dużo w stosunku do perspektywy 2014-2020

– tłumaczy wiceminister Buda.

W etapie drugim, pozostałą kwotę - ponad 6,6 mld euro – podzielono według:

• wskaźników odpowiadających poszczególnym celom polityki spójności (np. liczba ludności, PKB na mieszkańca, nakłady na inwestycje, gęstość sieci dróg),
• wskaźników obrazujących nasycenie danego województwa miastami średnimi, które tracą swoje funkcje społeczno-gospodarcze i obszarami zmarginalizowanymi.

To tak zwane obszary strategicznej interwencji. Taki podział pozwala zainwestować tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne

– ocenia wiceminister.

Trzeci i ostatni etap procesu to negocjacje z samorządami województw najważniejszych dla nich i dla rządu inwestycji. Punktem wyjścia była kwota wynikająca dla poszczególnych regionów z wyliczeń z etapu pierwszego i drugiego, od której przyjęto elastyczność na poziomie 90-110%.

To był najtrudniejszy etap negocjacji. Nie ma algorytmów idealnych, sama matematyka nigdy w pełni nie odda złożoności procesów rozwojowych. Regiony przedstawiły swoje propozycje kluczowych inwestycji i zapoznały się z naszymi oczekiwaniami. Wszystkie potrzeby są ważne, ale wszystkich nie da się sfinansować od razu.  Dzięki przyjętym zasadom podziału udało się zapewnić, że mniejsza kwota globalna pozostająca do rozdysponowania w polityce spójności na lata 2021-2027 w porównaniu z perspektywą 2014-2020, nie spowodowała zbyt dużego procentowego ubytku w alokacji dla programów regionalnych, w szczególności w przypadku regionów najsłabiej rozwiniętych

– komentuje minister Buda.

Fundusze UE dla regionów

Ostateczny podział funduszy na województwa pokazuje tabela poniżej. Należy pamiętać, że fundusze w programach regionalnych to nie jedyne źródło finansowania inwestycji w województwach. Na kolejne lata będziemy mieć do dyspozycji środki z programów krajowych, Krajowego Planu Odbudowy, a 6 regionów może się także spodziewać środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Województwo	Kwota na program regionalny (mln euro)	Kwota dla województwa program regionalny + FST + Program dla Polski Wschodniej (mln euro)
Dolnośląskie	1 673 416 820	2 229 416 820
Kujawsko-Pomorskie	1 753 423 961	1 753 423 961
Lubelskie	2 272 912 292	2 938 912 292
Lubuskie	861 468 297	861 468 297
Łódzkie	2 291 959 172	2 635 959 172
Małopolskie	2 320 280 381	2 567 280 381
Mazowieckie	2 009 926 510	2 427 926 510
Opolskie	920 999 577	920 999 577
Podkarpackie	2 181 366 023	2 599 366 023
Podlaskie	1 251 205 913	1 669 205 913
Pomorskie	1 674 092 590	1 674 092 590
Śląskie	2 792 340 098	4 858 340 098
Świętokrzyskie	1 403 141 203	1 821 141 203
Warmińsko-Mazurskie	1 731 096 820	2 149 096 820
Wielkopolskie	1 670 869 290	2 057 869 290
Zachodniopomorskie	1 611 209 396	1 611 209 396
RAZEM	28 419 708 343	34 775 708 343

Co dalej

Umowa Partnerstwa, przed przesłaniem do Komisji Europejskiej,  zostanie uzupełniona o ostateczny podział funduszy. Plany MFiPR zakładają, ze dokument zostanie przesłany do Komisji Europejskiej w III kwartale. Równolegle trwają prace nad programami. Projekty programów krajowych są w większości w trakcie lub po konsultacjach społecznych.