Fundusze norweskie i EOG (formalnie: Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy) to pieniądze, które Islandia, Norwegia i Liechtenstein przyznały kilkunastu państwom Europy Środkowej i Południowej oraz krajom bałtyckim. Te trzy państwa nie są członkami UE, ale korzystają z dobrodziejstw wspólnego rynku. W zamian wspierają inwestycje w różnych obszarach w krajach UE. Obecnie trwa trzecie rozdanie tych funduszy. Korzysta z nich 14 państw, w tym Polska, która po raz trzeci jest ich największym beneficjentem. W sumie mamy do dyspozycji 809,3 mln euro z puli 2,8 mld euro dla całej czternastki. 

Finalizujemy podpisywanie umów z beneficjentami. Uruchomiliśmy 42 nabory wniosków w programach zarządzanych przez Polskę. Otrzymaliśmy 3,6 tysiąca wniosków. Do tej pory 860 projektów otrzymało dotację. 60% z nich realizowanych jest we współpracy z instytucjami z Norwegii, Islandii i Liechtensteinu

– poinformował wiceminister funduszy i polityki regionalnej Macin Horała, który otworzył spotkanie roczne poświęcone funduszom norweskim i EOG. 

Takie spotkania odbywają się raz lub dwa razy w roku. Podczas nich wszyscy zaangażowani we wdrażanie funduszy – ministerstwa, polskie instytucje, przedstawiciele Norwegii, Islandii i Liechtensteinu oraz Biura Mechanizmów Finansowych w Brukseli - rozmawiają  o tym, jak inwestowane są te pieniądze i jak radzić sobie z pojawiającymi się wyzwaniami. 

Fundusze norweskie i EOG wdrażane są w ramach programów. Polskie instytucje (np. ministerstwa, rządowe agencje) zarządzają 10 programami:

• Środowisko, energia i zmiany klimatu,
• Kultura, 
• Badania naukowe – podstawowe i stosowane,
• Zdrowie,
• Rozwój Lokalny,
• Sprawiedliwość,
• Sprawy wewnętrzne,
• Przedsiębiorczość i innowacje,
• Edukacja.

Wyjątek stanowią, podobnie jak w poprzednich edycjach, programy „Społeczeństwo obywatelskie” – zarządzany bezpośrednio przez państwa-darczyńców oraz „Dialog społeczny – godna praca” – wdrażany przez Innovation Norway.  

Do końca września 2022 r., w ramach programów zarządzanych przez stronę polską, wykorzystano 171 mln euro. Najbardziej zaawansowane programy dotyczą badań naukowych i edukacji. Okres kwalifikowalności funduszy norweskich i EOG kończy się 30 kwietnia 2024 r. Po tym terminie nie będzie można już rozliczać wydatków w ramach projektów. 

Z naszej perspektywy kluczowe jest to żeby wykorzystać te fundusze na jak najlepsze projekty, pomimo wyzwań wynikających z pandemii i wojny w Ukrainie, z którymi się mierzymy

– podsumował wiceminister Marcin Horała.