Polska jest pionierem w Unii Europejskiej – jako jedyni wydzieliliśmy z KPO pieniądze na wzmocnienie bezpieczeństwa i obronności kraju oraz naszej gotowości na sytuacje kryzysowe. Przeznaczymy na to ok. 22,5 mld zł (5,3 mld euro). Zainwestujemy je w rozwój budynków ochronnych i infrastrukturę ochrony ludności, budowę i modernizację infrastruktury podwójnego zastosowania, cyberbezpieczeństwo, zdolności produkcyjne polskiego przemysłu i wsparcie na rzecz badań naukowych i rozwoju.

Aby Polska była bardziej odporna i lepiej broniła się przed wrogami, którzy są na Kremlu, w Moskwie, powstaje Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności. Prawie co dziesiąta złotówka z KPO idzie na ten fundusz. Jako jedyni w Unii Europejskiej dokonaliśmy takiej innowacyjnej zmiany z KPO. Środki z FBiO przeznaczymy na ochronę ludności i inwestycje samorządowe na ochronę ludności, wkłady kapitałowe do polskich firm na polskie innowacyjne technologie zbrojeniowe, ochronę infrastruktury krytycznej np. zakup systemu monitorowania dronowego lub neutralizacji wrogich dronów

– powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz na konferencji prasowej w Sejmie.

Ustawa o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności to też bardzo ważna ustawa pod kątem rozwoju. Jednym z beneficjentów funduszu są polskie przedsiębiorstwa zbrojeniowe, które tworzą miejsca pracy w mniejszych miastach. Dokapitalizowanie tych spółek, zwiększenie miejsc pracy i produkcji w ich zakładach jest realizacją zrównoważonego rozwoju i dbaniem o mniejsze ośrodki, aby jakość życia była w nich porównywalna z tym, jaki jest w największych aglomeracjach naszego kraju

– mówił wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko przedstawiając w Sejmie projekt ustawy o FBiO.

Wiceminister podkreślił, że środki z FBIO to będą pierwsze pieniądze europejskie, które trafią do Polski na bezpieczeństwa, jeszcze przed tym, jak otrzymamy środki z Instrumentu na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE).

Skąd pomysł na FBiO?

Projekt ustawy, której pełna nazwa brzmi: „Ustawa o szczególnych zasadach realizacji zadań związanych z inwestycją w zakresie bezpieczeństwa i obronności realizowaną w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności” przygotowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Pod koniec października projekt uzyskał akcept Rady Ministrów.

Projekt jest odpowiedzią na inwazję wojskową Rosji w Ukrainie i wynikającą z tego geopolityczną destabilizacją w Europie i na świecie. Od kilku lat badania pokazują, że wzmocnienie bezpieczeństwa Państwa i jego obywateli są jednymi z najważniejszych oczekiwań Polek i Polaków. To trend ogólnoeuropejski, z listopadowego sondażu Parlamentu Europejskiego wynika, że dla 34 proc. mieszkańców UE obronność i bezpieczeństwo powinny być priorytetami w działaniach parlamentu.

Cztery priorytety FBiO

Pieniądze  z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności będą przeznaczone na obronność, budowę schronów i nowe miejsca pracy w firmach działających na rzecz obronności i bezpieczeństwa. Projekt przewiduje finansowanie czterech priorytetów:

• rozwój budynków ochronnych oraz infrastruktury ochrony ludności – w tym komponencie będzie ponad 9,5 mld zł na  budowę schronów, miejsc schronienia, studni, ujęć wody i lokalnych studni, infrastrukturę telekomunikacyjną związaną z zarzadzaniem kryzysowym;
• budowa i modernizacja infrastruktury podwójnego zastosowania (dual-use) – ok. 6,26 mld zł na budowę, modernizację  dróg, mostów i tuneli należących do samorządów oraz infrastruktury kolejowej;
• inwestycje w cyberbezpieczeństwo – ok. 2,46 mld zł na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i niezawodności infrastruktury cyfrowej gromadzącej dane i wspierającej zarządzanie naszym otoczeniem (ujęcia wody, instalacje kanalizacyjne, komunikacja publiczna, sieci energetyczne i paliwowe);
• nowoczesny przemysł – ok. 4 mld zł na zwiększenie produkcji w polskim sektorze zbrojeniowym i nowe miejsca pracy w regionach; wsparcie m.in. budowy i modernizacji infrastruktury, zakup oprogramowania oraz usług IT; maszyn i urządzeń przydatnych w sytuacjach kryzysowych; maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia działalności w szczególności w badaniach przemysłowych i pracach rozwojowych.

FBiO będzie wspierał wzmacnianie mocy produkcyjnych w firmach poprzez modernizację ich zaplecza technologicznego, cyfryzację procesów i rozbudowę mocy wytwórczych. Szczególnie istotne będzie wsparcie dla firm zlokalizowanych poza głównymi aglomeracjami, co będzie służyć lepszemu rozwojowi małych i średnich miast.

Fundusz będzie także wzmacniać rozwój start-upów, które działają w dziedzinach związanych z bezpieczeństwem (inwestycje o charakterze seed i venture capital). W ten sposób będzie także stymulować innowacje i zwiększać konkurencyjność polskiego przemysłu obronnego na poziomie krajowym i międzynarodowym.

Finansowanie FBiO

Nowe przepisy przewidują, że Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) utworzy tzw. przedsiębiorstwo specjalnego przeznaczenia (SPV), aby finansować inwestycje dotyczące obronności i bezpieczeństwa. BGK będzie jedynym właścicielem SPV.

Finansowanie celów FBiO będzie się odbywać poprzez pożyczki i inwestycje kapitałowe. Pożyczki będą rozłożone na wiele lat i będą nieoprocentowane (dla samorządów) lub w wysokości 0,5 proc. (dla spółek komunalnych). Pożyczka będzie mogła być częściowo umorzona. Dla firm będą oferowane maksymalnie preferencyjne parametry pożyczek, dopuszczalne wymogami przepisów o pomocy publicznej dla firm.

Ponad połowa środków FBiO będzie mogła trafić do samorządów na budowę schronów. Będzie można z nich dofinansować zarówno budowę, jak i modernizację budowli ochronnych zlokalizowanych w istniejących oraz nowopowstających budynkach, których zarządcami są JST.

Komitet Sterujący FBiO

Priorytety inwestycyjne funduszu określi Komitet Sterujący. W jego skład wejdą m.in. minister funduszy i polityki regionalnej, minister obrony narodowej, minister spraw wewnętrznych i administracji, minister finansów i gospodarki.

Przyjęcie strategii inwestycyjnej FBiO, która określi priorytety, ramy operacyjne i zasady rozdzielenia  środków dla przyszłych naborów planowane jest do końca 2025 r. Uruchomienie pierwszych naborów rozpocznie się w drugiej połowie 2026 r.

Środki funduszu będzie można wykorzystywać także po 2026 r. czyli po tym, jak rozliczony zostanie Krajowy Plan Odbudowy.