Na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2020 r. poz. 2167, z późn. zm.) Minister Edukacji i Nauki (minister właściwy do spraw oświaty i wychowania oraz minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki) sprawuje nadzór nad fundacjami, których cele statutowe związane są z zakresem działania ministra.

Informujemy, że zarządy fundacji zobowiązane są do aktualizacji wpisu w statutach fundacji oraz w Krajowym Rejestrze Sądowym w zakresie organu sprawującego zewnętrzny nadzór nad fundacją oraz zgłaszania zmiany innych danych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1683, z późn. zm.).

Jednocześnie przypominamy zarządom fundacji, że zgodnie z cytowaną ustawą o fundacjach fundacje podlegają obowiązkowi składania ministrowi właściwemu sprawozdań z prowadzonej działalności.

Sprawozdanie obejmuje okres roku kalendarzowego i należy je składać do końca roku, za rok ubiegły.

Sprawozdanie sporządza się w postaci elektronicznej na formularzu stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie jednolitego wzoru formularza sprawozdania z działalności fundacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 2791), udostępnionym na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Poniżej zamieszczona została lista nadzorowanych fundacji.

Sprawami fundacji w Ministerstwie Edukacji i Nauki zajmuje się Biuro Ministra, 22 52 92 608, e-mail: Sekretariat.BM.nauka@mein.gov.pl.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 21 ustawy, instytucją obowiązaną jest fundacja ustanowiona na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2018 r. poz. 1491 oraz z 2020 r. poz. 695) w zakresie, w jakim przyjmuje lub dokonuje płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Do obowiązków fundacji, będącej instytucją obowiązaną w rozumieniu przepisów ustawy należy m.in.:

1. wyznaczenie kadry kierowniczej wyższego szczebla, odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków określonych w ustawie (art. 6 w zw. z art. 2 ust. 2 pkt 9);
2. wyznaczenie spośród członków organu zarządzającego osoby odpowiedzialnej za wdrażanie obowiązków określonych w ustawie (art. 7);
3. wyznaczenie pracownika zajmującego kierownicze stanowisko, odpowiedzialnego za zapewnienie zgodności działalności fundacji oraz jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na jej rzecz z przepisami ustawy (art. 8);
4. identyfikacja i ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszącego się do działalności fundacji, a także sporządzanie w postaci papierowej lub elektronicznej oceny tego ryzyka, jak również jego aktualizacja nie rzadziej niż co 2 lata (art. 27);
5. stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego wobec swoich klientów (art. 33–37, art. 39 i art. 41);
6. stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadkach wyższego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 43, art. 44 i art. 46);
7. dokumentowanie zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji (art. 34 ust. 3);
8. prowadzenia bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji w stosunku do klientów, wobec których stosuje się wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego (art. 43 ust. 3);
9. podejmowanie działań określonych w art. 43 ust. 4 w przypadku ujawnienia transakcji nietypowej, nienaturalnie złożonej oraz opiewającej na wysokie kwoty, które wydają się nie mieć uzasadnienia prawnego lub gospodarczego;
10. przechowywanie dokumentacji uzyskanej w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz dowodów potwierdzających przeprowadzone transakcje (art. 49);
11. wprowadzenie wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finasowaniu terroryzmu (art. 50);
12. przekazywanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej informacji o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro (art. 72 ust. 1 pkt 1);
13. zawiadamianie w trybie i na zasadach określonych w ustawie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 74);
14. stosowanie szczególnych środków ograniczających wobec osób i podmiotów określonych w ustawie (art. 117);
15. wstrzymywanie transakcji w trybie i na zasadach określonych w ustawie.

 
Stosownie do art. 130 ustawy, fundacje będące instytucjami obowiązanymi, podlegają kontroli wykonywania ww. obowiązków.

Kontrolę sprawuje Generalny Inspektor Informacji Finansowej, będący równocześnie jej koordynatorem, a także:

• naczelnicy urzędów celno-skarbowych;
• ministrowie lub starostowie

w ramach sprawowanego przez nich nadzoru lub kontroli nad fundacją.

Kontrola, o której mowa w art. 130 ustawy, może być przeprowadzona w zakresie i na zasadach w niej określonych przez ww. organy na podstawie rocznego planu kontroli, bądź doraźnie. Przedmiotową kontrolę przeprowadza co najmniej dwóch imiennie upoważnionych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej pracowników/kontrolerów (art. 131 i art. 133). Szczegółowy zakres upoważnienia do przeprowadzenia kontroli określa art. 133 ust. 2 ustawy. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół pokontrolny (art. 141) oraz wystąpienie pokontrolne, zawierające m.in. zalecenia pokontrolne ze wskazaniem sposobu i terminu usunięcia ustalonych nieprawidłowości (art. 142).

Ponadto należy zauważyć, że znacząco zmieniły się regulacje dotyczące kar administracyjnych, w tym rodzaj naruszeń podlegających sankcji (art. 147 i art. 149), jak również formy kar administracyjnych i wysokość kar pieniężnych (art. 150).

Karę administracyjną na fundację będącą instytucją obowiązaną według ustawy w drodze decyzji nakłada Generalny Inspektor Informacji Finansowej.

Więcej informacji z zakresu ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów: www.mf.gov.pl w zakładce → Co robimy → Generalny Inspektor Informacji Finansowej: https://www.gov.pl/web/finanse/generalny-inspektor-informacji-finansowej.

Uprzejmie przypominamy o wynikającym z ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2020 r. poz. 971, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, obowiązku stosowania szczególnych środków ograniczających (sankcji), polegających na zamrożeniu oraz nieudostępnieniu wartości majątkowych.

Zgodnie z art. 118 ustawy, instytucje obowiązane, w tym fundacje, stosują szczególne środki ograniczające wobec osób i podmiotów wskazanych na listach ogłaszanych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej na stronie internetowej.

W związku z tym zwracamy uwagę na konieczność uwzględnienia zasad stosowania szczególnych środków ograniczających w wewnętrznych procedurach instytucji obowiązanych w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Na stronie internetowej pod wyżej wskazanym adresem udostępniony został do pobrania plik (o nazwie „podmioty_sankcje.xlsm”) z danymi osób i podmiotów, wobec których na podstawie przepisów ustawy stosuje się szczególne środki ograniczające. Plik zawiera narzędzie do jego automatycznej aktualizacji, umożliwiające dostęp do najaktualniejszych list sankcyjnych z poziomu komputera użytkownika.

Dodatkowo informujemy, że Generalny Inspektor Informacji Finansowej uruchomił newsletter, dzięki któremu instytucje obowiązane mogą uzyskiwać na bieżąco informacje o zmianach na publikowanych przez ten organ listach sankcyjnych. W celu zapisania się do newslettera należy skorzystać ze strony internetowej.

Powyższe narzędzia mają służyć ułatwieniu instytucjom obowiązanym dostępu do aktualnych list osób i podmiotów, wobec których stosuje się szczególne środki ograniczające. Korzystanie z bieżących list jest kluczowe dla efektywności stosowania tych środków.

Niezależnie od obowiązków w przedmiotowym zakresie wynikających z ustawy, instytucje obowiązane są zobligowane do stosowania szczególnych środków ograniczających na podstawie przepisów bezpośrednio obowiązujących rozporządzeń Unii Europejskiej. W stosunku do osób i podmiotów podejrzewanych o związki z terroryzmem obowiązują przepisy następujących rozporządzeń:

1. rozporządzenie Rady (WE) nr 2580/2001 z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom mających na celu zwalczanie terroryzmu;
2. rozporządzenie Rady (WE) nr 881/2002 z dnia 27 maja 2002 r. wprowadzające niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al-Kaida i Talibami i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 467/2001 zakazujące wywozu niektórych towarów i usług do Afganistanu, wzmacniające zakaz lotów i rozszerzające zamrożenie funduszy i innych środków finansowych w odniesieniu do Talibów w Afganistanie;
3. rozporządzenie Rady (UE) nr 753/2011 z dnia 1 sierpnia 2011 r. w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom, grupom, przedsiębiorstwom i podmiotom w związku z sytuacją w Afganistanie;
4. rozporządzenie Rady (UE) nr 2016/1686 z dnia 20 września 2016 r. nakładające dodatkowe środki ograniczające przeciwko ISIL (Daisz) i Al-Kaidzie oraz osobom fizycznym i prawnym, podmiotom lub organom z nimi związanymi.

 
Więcej informacji o obowiązkach związanych ze stosowaniem szczególnych środków ograniczających można znaleźć na stronie internetowej Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

W przypadku wątpliwości co do zasad stosowania tych środków, zachęcamy do wysyłania pytań na dedykowaną skrzynkę e-mail: srodkiograniczajace@mf.gov.pl.