Przebudowa NPRH służy:

1. zwiększeniu obszaru oddziaływania Programu, w tym dowartościowywaniu konkretnych pól badawczych;
2. poprawie jakości wykonywanych projektów;
3. zacieśnianiu współpracy krajowej i międzynarodowej między uczonymi i zespołami badawczymi;
4. wzmacnianiu ideowego pluralizmu i różnorodności badań w obszarze nauk humanistycznych i społecznych;
5. wprowadzaniu policentryzmu w nauce, tj. tworzeniu centr (ośrodków) prowadzących badania humanistyczno-społeczne i animowanie współpracy między nimi.

Cele szczegółowe Programu są następujące:

1. budowanie dialogu między dziedzinami nauki;
2. wspomaganie inicjatyw badawczych odpowiadających także na problemy lokalnych społeczności i realizowanych we współpracy z organizacjami pozaakademickimi;
3. podtrzymywanie współpracy pomiędzy badaczami i badaczkami z ośrodków krajowych o różnym potencjale i położeniu poprzez wymóg tworzenia nowych zespołów i planów  badawczych;
4. wprowadzanie nowych lub odnawianie – w duchu „odnawiania znaczeń” – treści do krwioobiegu nauki i kultury poprzez prowadzenie nowatorskich prac nad narodowym, europejskim i światowym dziedzictwem kulturowym, a także prac z zakresu kultury współczesnej. Moduł „Dziedzictwo +”;
5. wspieranie nowatorskich i eksperymentalnych projektów badawczych dotyczących humanistycznych aspektów złożonych wyzwań cywilizacyjnych. Moduł „Nowe wyzwania”;
6. wzmacnianie jakości debaty publicznej poprzez popularyzowanie wyników badań. Moduł „Sokrates – książka upowszechniająca wyniki badań”.

Zmiany w organizacji Programu wprowadzono na podstawie analizy wykonalności dotychczas realizowanych projektów. Uwzględniono najczęściej występujące problemy dotyczące oczekiwanych efektów działań badawczych, potrzeby środowiska i trajektorie rozwoju nauk humanistycznych i społecznych.

Ponadto Rada NPRH odbyła cykl narad ze specjalistami w zakresie zarządzania programami lub projektami grantowymi (RGNSW, FNP, NCN, POLSCA) i ekspertami zagranicznymi (Szwajcaria, Włochy, Francja).

NPRH skierowany jest do przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych. Niemniej jednak w konkursie mogą brać w nim udział również przedstawiciele innych nauk, o ile prowadzone przez nich badania są zgodne z jego przedmiotem.

Komunikat precyzuje, że „przedmiot konkursu NPRH jest realizowany przez stworzenie możliwości finansowania projektów o istotnym znaczeniu dla polityki naukowej i edukacyjnej państwa, spełniających łącznie następujące warunki:

1. mają związek z dziedziną nauk humanistycznych, także wtedy, gdy dotyczą zagadnień  interdyscyplinarnych i gdy obejmują udział wykonawców lub partnerów z innych  dziedzin niż nauki humanistyczne;
2. mają jasno określone i sprawdzalne efekty, które będą dostępne publicznie po ich zakończeniu;
3. wymagają utworzenia i utrzymywania zespołów badawczych w liczbie co najmniej trzech osób, w którym przynajmniej jedna osoba ma status młodego naukowca, o którym mowa w art. 360 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (nie dotyczy modułu ,,Sokrates – Książka upowszechniająca wyniki badańˮ)”.
4. podejmują oryginalne tematy badawcze lub proponują oryginalne ujęcie problemu badawczego, przyczyniając się do rozwoju nauk humanistycznych i nie powielając tematów już opracowanych.

Przepisy te należy czytać literalnie. Finansowaniem z Programu mogą być objęte tylko te projekty, które spełniają wszystkie wyszczególnione warunki. W skład zespołu badawczego mogą wchodzić również studenci, pod warunkiem posiadania niezbędnych kwalifikacji. Nie istnieje możliwość finansowania w ramach projektów stypendium, możliwe jest jednak wypłacanie honorariów członkom zespołu badawczego i pozostałym wykonawcom. Wysokość honorariów nie jest regulowana, należy jednak mieć na względzie racjonalność ich wyliczania w oparciu o obowiązujące w Polsce wynagrodzenia regulowane ustawowo oraz adekwatność tych wyliczeń w stosunku do zaplanowanych zadań i ich czasochłonności. Wyliczenie budżetu projektu wraz z wynagrodzeniami jest elementem oceny projektu. Istnieje możliwość włączania do realizacji projektu uczonych zagranicznych, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów, co wychodzi naprzeciw zaleceniom umiędzynarodowiania zespołów badawczych i planowania przyszłych zadań w ramach projektów międzynarodowych, finansowanych na przykład z funduszy europejskich. Dzięki takiemu otwarciu Program zapewnieni młodym badaczom lepsze warunków pracy na początku ich kariery naukowej.

Rada NPRH zaleca również, aby przy planowaniu składu zespołu badawczego, w szczególności w przypadku projektów z większą liczbą wykonawców, brać pod uwagę wskaźnik płci, dążąc do względnej równości udziału kobiet i mężczyzn w projektach, nie tylko w wymiarze liczb i proporcji, ale również w wymiarze merytorycznym. Istnieje możliwość poszerzenia zespołu już w trakcie trwania projektu o osobę wyłonioną na drodze konkursu, pod warunkiem że zostało to ujęte na etapie sporządzania wniosku.

Decyzję o ewentualnym przedłużeniu czasu realizacji projektu podejmuje Rada NPRH po wnikliwej analizie powodów wskazanych we wniosku o takie przedłużenie. W nieuzasadnionych przypadkach decyzja o przedłużeniu czasu realizacji projektu będzie odmowna, a nieukończenie projektu w terminie będzie skutkowało żądaniem przez MNiSW zwrotu całości lub części środków.

Rada NPRH oczekuje precyzyjnych informacji dotyczących oczekiwanych efektów prac. Jeżeli efektami prac mają być publikacje, należy podać ich liczbę, określić formę i wskazać miejsce ich wydania wraz z dokładną kalkulacją wydawniczą. Podobnej precyzji oczekuje się również przy planowaniu kwerend, udziału w konferencjach lub pobytów badawczych związanych z realizacją zadań projektowych. Jeżeli w projekcie przewidywane są takie delegacje, należy je uzasadnić pod względem merytorycznym i kosztowym w zakładce „kalkulacja kosztów”. W ten sam sposób należy zaplanować ewentualne środki przeznaczone na rozpowszechnianie wyników projektu. Rada NPRH nie zaleca przeznaczania dodatkowych środków na promocję projektu za pośrednictwem mediów społecznościowych.

Wszystkie projekty muszą być afiliowane w przewidzianych prawem jednostkach. Kierownik projektu, podobnie jak jego wykonawcy, nie musi rekrutować się z tej samej placówki, niemniej jednak jest oczywiste i konieczne, aby placówka wydała zgodę na realizację projektu.

Czy w ramach programu wciąż mogą być finansowane projekty przewidujące tłumaczenia dzieł na języków obcych na język polski i odwrotnie?

Tak, program NPRH, tak w module „Dziedzictwo+” jak w module „Nowe wyzwania”, dopuszcza możliwość tłumaczenia na język polski najważniejszych dzieł humanistyki światowej, a także tłumaczenia z języka polskiego na wymienione w komunikacie języki obce wybitnych dzieł polskiej humanistyki. Niemniej jednak w obu przypadkach tłumaczenie musi wpisywać się w szerszy zamysł badawczy i stanowić nieodzowny element badań realizowanych w projekcie, przyczyniając się w sposób znaczący do wprowadzenia uzyskanych efektów badań do polskiego lub międzynarodowego obiegu naukowego. Innymi słowy, tłumaczenie nie może stanowić sedna projektu i być celem samym w sobie. Może natomiast dopełniać prowadzone badania. W przypadku projektów przewidujących tłumaczenie kilku prac jednego autora lub kilku prac dotyczących określonej problematyki, kluczową wartością badawczą jest ich dobór oraz pomysł na ich edycję krytyczną i wprowadzenie do współczesnego dyskursu naukowego.Projekt zawierający komponent tłumaczeniowy musi więc spełniać wszystkie sprecyzowane w Komunikacie warunki, na podstawie których projekty są rekomendowane przez Radę do udziału w programie, czyli być projektem o charakterze badawczym, a nie jedynie wydawniczym. Oznacza to, że w obecnej formule konkursu finansowaniem nie mogą być objęte projekty przewidujące wydanie zagranicą pojedynczych książek.

Czy wnioskodawca ma obowiązek dostarczenia skanu zgody właściciela lub dysponenta dzieł na ich tłumaczenie?

Tak, w przypadku dzieł chronionych prawami autorskimi, konieczne jest załączenie do wniosku skanu zgody właściciela lub dysponenta dzieł na ich tłumaczenie i edycję lub inne wykorzystanie opracowywanych w projekcie materiałów. Taki wymóg został  wprowadzony, by uniknąć sytuacji, w której efekty projektu nie mogą zostać udostępnione w serwisie PBN Polona ze względu na brak zgody właściciela lub dysponenta (w tym przede wszystkim wydawców zagranicznych). Wymóg przekazania efektów prac do PBN Polona jest jednym z warunków umowy zawieranej pomiędzy MNiSW a Wnioskodawcą, zaś jego niewykonanie skutkuje uznaniem umowy  za wykonaną nienależycie.  Zapewnienie dostępu do efektów badań finansowanych przez NPRH szerokiemu gronu odbiorców jest sprawą priorytetową, dlatego też Rada NPRH zaleca wykorzystanie alternatywnych kanałów upowszechniania wyników projektu, np. w ramach istniejących infrastruktur, dostępnych baz danych itp. W przypadku gdy Wnioskodawca planuje tłumaczenie i/lub wykorzystanie dzieł lub innych materiałów znajdujących się w domenie publicznej wymóg ten nie obowiązuje.

Czy na etapie aplikowania o środki na finansowanie projektów z komponentem tłumaczeniowym powinno się wskazać nazwisko tłumacza oraz wydawnictwo zainteresowane publikacją książki?

Tak, jeśli projekt zawiera komponent translatorski, na etapie składania wniosku należy wskazać nazwisko tłumacza oraz przedstawić do oceny jego dorobek w zakresie przekładów. Należy też wskazać wydawnictwo, które jest zainteresowane publikacją książki i załączyć przygotowaną przez wydawnictwo kalkulację wydawniczą.

Czy w finansowanych projektach obowiązuje wymóg publikowania ich efektów w języku polskim?

Nie, nie ma wymogu publikowania w języku polskim i w Polsce, ale forma i miejsce publikacji muszą być uzasadnione we wniosku i podlegają ocenie ekspertów.

Czy któraś część wniosku może lub powinna zostać napisana w języku angielskim?

Nie, wniosek należy wypełnić w całości w języku polskim.

Czy kierownikiem projektu może być osoba niereprezentująca dyscypliny naukowej należącej do dziedziny nauk humanistycznych lub dziedziny nauk społecznych?

Jeżeli projekt łącznie spełnia wszystkie warunki wymienione w komunikacie, jego kierownikiem może być osoba, która nie reprezentuje nauk humanistycznych i nauk społecznych w obowiązującej klasyfikacji dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych. Taka osoba musi jednak prowadzić potwierdzone udokumentowanym dorobkiem badania mającymi związek z  naukami humanistycznymi.

Czy w ramach realizacji projektów finansowanych z Programu można planować etaty badawcze i związane z nimi wynagrodzenia?

Nie, środki przyznane na realizację projektu w ramach NPRH nie pokrywają kosztów zatrudnienia kierownika lub innych wykonawców projektu na pełen etat na podstawie umowy o pracę. Można natomiast zaplanować miesięczne honoraria jako dodatek do wynagrodzenia. Rada sugeruje, aby miesięczne wynagrodzenie dla kierownika projektu zawierało się w pułapie 2500-4500 zł brutto-brutto, w zależności od specyfiki projektu, charakteru zadań i ich czasochłonności.

Jaki minimalny wymiar zatrudnienia (etat lub stypendium) musi spełniać młody naukowiec w projekcie NPRH, aby formalnie spełniał kryterium z § I ust. 2 pkt 3 regulaminu?

Nie ma formalnego wymogu dotyczącego  minimalnego wymiaru zatrudnienia (na etat lub stypendium) młodego naukowca w projektach NPRH.