Piąte sympozjum naukowo-praktyczne z cyklu Ministerialne Forum Debaty Akademickiej pn. Dobrostan osób pracujących i kształcących się w systemie szkolnictwa wyższego i nauki zorganizowano w celu wymiany informacji oraz integracji osób zawodowo lub naukowo zajmujących się kwestią dobrostanu w środowisku akademickim w Polsce.

Dobrostan środowiska akademickiego jest priorytetem MNiSW

Formuła otwartego dialogu ze środowiskiem akademickim na stałe wpisała się w architekturę podejmowanych aktywności na rzecz wymiany informacji oraz inspiracji, a także integracji środowiskowej wokół ważnych kwestii dla środowiska akademickiego. 

– Działania na rzecz dobrostanu, profilaktyki zdrowia psychicznego oraz działań antymobbingowych stanowią priorytet dla kierownictwa ministerstwa. Trzeba wspólnie dołożyć starań, żeby przeciwdziałać wszelkim działaniom niepożądanym w systemie szkolnictwa wyższego i nauki – zaznaczyła w trakcie wystąpienia na sympozjum Karolina Zioło-Pużuk, sekretarz stanu w MNiSW.

Za deklaracjami idą konkretne działania, a oto niektóre z nich: 

1. W 2024 roku zrealizowano badanie ankietowe w uczelniach, które pokazało poziomy wsparcia dla studentek i studentów, doktorantek i doktorantów oraz osób pracujących w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. 
   W dominującej części podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki podejmowane są działania promujące dobrostan oraz zapobieganie pogorszeniu zdrowia psychicznego. Działania podejmowane przez uczelnie koncentrują się na aktywnościach o różnym stopniu złożoności oraz kosztochłonności i obejmują aktywności o różnym zakresie podmiotowym (osoby uczące, osoby doktoryzujące się, osoby studiujące) oraz przedmiotowym (dni wsparcia, warsztaty, szkolenia). Analizę przygotowaną przez MNiSW przekazano uczelniom, które wzięły udział w ankiecie.
2. MNiSW zleciło dwa działania wspierające aktywności na rzecz dobrostanu w środowisku akademickim w Polsce – pierwszym był projekt Strefa komfortu PSRP realizowana przez Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej [działanie jest kontynuowane w latach 2025-2026]. Realizacja projektu ma na celu wsparcie społeczności akademickiej w zakresie zdrowia psychicznego. W ramach przewidywanej realizacji zadania zaplanowano szereg zadań skierowanych do studentów, przedstawicieli samorządów studenckich, ale również całego środowiska akademickiego. Działanie jest realizowane przez prawie 2 lata. W tym czasie zostaną przygotowane podcasty, wideo poradniki, webinaria, infografiki i materiały szkoleniowe, zaktualizowana zostanie strona internetowa oraz baza miejsc wsparcia psychologicznego. Przewidziano również badanie funkcjonowania procedur antydyskryminacyjnych w uczelniach. Przez 22 miesiące będą prowadzone konsultacje – zarówno jednorazowe, jak i w formie cyklicznej. Jednocześnie prowadzony szereg działań promocyjnych ma na celu pozytywny wpływ na znaczenie sektora szkolnictwa wyższego w społeczeństwie. W latach 2021-2022 ministerstwo sfinansowało także działanie realizowane przez UKSW, poświęcone wsparciu uczniów i nauczycieli.
3. W czerwcu 2024  r. zainaugurowano w MNiSW cykl spotkań pn. Ministerialne Forum Debaty Akademickiej. Do siedziby ministerstwa zaproszono badaczki i badaczy oraz osoby zajmujące się zdrowiem psychicznym w praktyce. W spotkaniu, które było platformą wymiany doświadczeń możliwy był udział stacjonarny, a także w formule online, z czego skorzystało kilkadziesiąt uczestniczek i uczestników. W trakcie debaty podjęto rozmawiano o dobrostanie w środowisku akademickim w ujęciu praktycznym.
4. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego zlecił także Instytutowi Psychologii Polskiej Akademii Nauk realizację zadania pn. „Pierwsza część programu badawczo-interwencyjnego: Psychologia dla społeczeństwa”. Zadanie przewidziano na lata 2024-2026, a jego głównym celem jest diagnoza świadomości zdrowia psychicznego i dobrostanu psychicznego Polek i Polaków oraz stworzenie interwencji umożliwiającej:
   1. szerzenie wiedzy praktycznej z zakresu zdrowia psychicznego i pomocy psychologicznej,
   2. walkę ze stereotypami dotyczącymi zaburzeń psychicznych oraz sięgania po pomoc psychologiczną (a także walkę ze stygmatyzacją osób sięgających po pomoc psychologiczną),
   3. zachęcenie Polek i Polaków do większej dbałości o swoje zdrowie psychiczne.
5. W grudniu 2024 r. odbyło się 3. Sympozjum naukowo-praktyczne z cyklu „Ministerialne Forum Debaty Akademickiej”. Tematem było tym razem równe traktowanie. Wskazano, że na zagadnienie równego traktowania w sektorze szkolnictwa wyższego i nauki należy patrzeć szeroko i wielosektorowo, ponieważ zagadnienie obejmuje kwestię równości płci, równość OzN, równe traktowanie osób neuroatypowych, równości wobec osób wywodzących się z różnych kultur a także wobec osób o różnym pochodzeniu etnicznym.
6. W 2024 r. zlecono badanie na temat zdrowia psychicznego w środowisku akademickim. Za jego realizację odpowiadał Uniwersytet SWPS. Badanie uwydatniło, że istnieją poważne problemy psychiczne (będące jednocześnie problemami o złożonym charakterze i zróżnicowanym podłożu) w środowisku akademickim. Raport zaprezentowano w trakcie konferencji zorganizowanej w Uniwersytecie SWPS 26 marca 2025 r. Podjęto także wątek metodologii badań nad zagadnieniem zdrowia psychicznego.
7. Zagadnienie zdrowia psychicznego stało się tematem przewodnim warsztatów grupy roboczej Dyrektorów Generalnych ds. szkolnictwa wyższego (DG HE)  w ramach Prezydencji Rzeczypospolitej Polskiej w Radzie Unii Europejskiej. Międzynarodowy charakter spotkania miał dodatkowy walor wymiany wiedzy i doświadczeń między przedstawicielami państw Unii Europejskiej.
8. Podjęto zakończone podpisaniem porozumienia rozmowy z Uniwersytetem SWPS w sprawie zlecenia badania naukowego o walorach praktycznych (aplikacyjnych) – pn. Skuteczne interwencje na rzecz dobrostanu psychicznego w środowisku akademickim. Zadanie polega na kompleksowej analizie aktualnej literatury naukowej na temat skutecznych interwencji wspierających dobrostan psychiczny osób tworzących środowisko akademickie. Celem analizy jest identyfikacja interwencji na rzecz dobrostanu psychicznego o zweryfikowanej już skuteczności, możliwych do wykorzystania w polskim środowisku akademickim oraz opracowanie wskazówek ułatwiających praktyczne wykorzystanie opisanych interwencji w tymże środowisku. Efektem realizacji zadania będzie katalog interwencji, których skuteczność została zweryfikowana empirycznie w ostatnich latach — cezurę czasową stanowi początek pandemii COVID-19. Katalog będzie miał formę całościowego raportu obejmującego analizę i opis wszystkich zidentyfikowanych interwencji o zweryfikowanej skuteczności w podziale na grupy tworzące środowisko akademickie (studenci/studentki, doktoranci/doktorantki, kadra akademicka, kadra administracyjna) oraz modalność, online lub stacjonarnie, które umożliwią łatwe identyfikowanie interwencji pod kątem potrzeb odbiorców raportu. Prezentacja efektów jest planowana na I kwartał 2026 r.
9. Konkurs „Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego w  Polsce”  – zagadnienie zdrowia psychicznego umieszczono jako jeden z filarów dających możliwość ubiegania się w trybie konkursowym o środki finansowane przez MNiSW. O środki mogły ubiegać się organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571), prowadzące obejmującą teren całego kraju działalność statutową w środowisku akademickim, w obszarze zgodnym z zakresem rzeczowym zadania. W ramach tegorocznej edycji Konkursu „Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego w Polsce” dofinansowanie MNiSW uzyskało sześć projektów przewidujących realizację działań na rzecz dobrostanu studentów i doktorantów, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki zdrowia psychicznego. Łączna kwota przyznanego na te projekty dofinansowania wyniosła ponad pół miliona zł (blisko 513 tys. zł). 
10. Ministerstwo podpisało umowę z Krajową Reprezentacją Doktorantów (KRD) dot. finansowania działań mających na celu wsparcie dobrostanu psychicznego doktorantów – projekt wzorowany na Strefie Komfortu PSRP. Projekt PhD Well (obejmujący sesje indywidualne i grupowe z terapeutą, webinary) jest obecnie realizowany. 
11. Ministerstwo zainicjowało powstanie specjalnego zespołu zajmującego się dobrostanem, profilaktyką zdrowia psychicznego i działalnością antymobbingową.

Kolejne działania na rzecz środowiska

Zorganizowane 24 listopada Ministerialne Forum Debaty Akademickiej – Dobrostan osób pracujących i kształcących się w systemie szkolnictwa wyższego i nauki to kolejne, ale na pewno nie ostatnie wydarzenie poświęcone tej tematyce. O kolejnych, podejmowanych przez ministerstwo działaniach antydyskryminacyjnych oraz antymobbinogowych będziemy informować na stronach MNiSW.