POPC Wsparcie

Choć w literaturze specjalistycznej nie ma jednej definicji chmury obliczeniowej, zazwyczaj mówimy, że chmura obliczeniowa (cloud computing) to nowoczesna technologia służąca do przechowywania, przetwarzania i zarządzania danymi. Opiera się na współdzielonych zasobach (oprogramowaniu i infrastrukturze). Dostarcza ją dostawca z danej organizacji lub też zewnętrzny dostawca. Dostęp do zasobów odbywa się przez internet.

Jakie są rodzaje usług chmurowych

3 rodzaje chmury obliczeniowej – wyróżniamy je ze względu na własność zasobów, a co za tym idzie, również stopień kontroli nad nimi:

• prywatna – własność danej organizacji, jest pod jej kontrolą, przy czym za świadczenie usług w organizacji odpowiada autonomiczny dział, który dostarcza usługę
• publiczna – dostarczana na zasadach komercyjnych przez zewnętrznych dostawców (np. Amazon Web Services, Google Cloud Platform, Microsoft Azure)
• hybrydowa – kombinacja chmury prywatnej i publicznej

Jakie są modele świadczenia usług chmurowych

Wyróżniamy 3 podstawowe modele świadczenia usług chmurowych – zależnie od zakresu oferowanych usług:

• Infrastructure as a Service (IaaS), czyli infrastruktura jako usługa – udostępnia całą infrastrukturę sprzętową z odpowiednim oprogramowaniem oraz usługami serwisu i zabezpieczeń zgodnie z zapotrzebowaniem usługobiorcy. Masz dostęp do zasobów obliczeniowych (np. serwerów fizycznych albo wirtualnych), pamięci i zasobów sieciowych oraz innych zasobów informatycznych niezbędnych do uruchomienia odpowiedniego oprogramowania (systemu operacyjnego czy aplikacji)
• Platform as a Service (PaaS), czyli platforma jako usługa – użytkownik ma w chmurze dostęp do zasobów infrastrukturalnych i wirtualnego środowiska pracy wraz z pakietem aplikacji (system operacyjny, oprogramowanie niezbędne do tworzenia lub rozwijania własnych aplikacji przy wykorzystaniu różnych języków oprogramowania, bibliotek, baz danych, usług oraz narzędzi dostarczanych i utrzymywanych przez usługodawcę)
• Software as a Service (SaaS), czyli oprogramowanie jako usługa – użytkownik korzysta z aplikacji udostępnianych przez usługodawcę przez przeglądarkę internetową lub specjalne konto klienta. W tym modelu masz aplikacje biznesowe, takie jak: pakiety biurowe, poczta elektroniczna, komunikatory, oprogramowanie typu CRM, ERP, HRM

Jaki zakres odpowiedzialności i kontroli mają modele chmurowe

Model IaaS

• użytkownik odpowiada za następujące obszary (i je kontroluje): aplikacje, dane, bezpieczeństwo i uwierzytelnianie, oprogramowanie systemowe, bazy danych i systemy operacyjne
• dostawca usług odpowiada za dostarczenie, utrzymywanie i kontrolę nad następującymi zasobami: serwery wirtualne, platforma wizualizacyjna, zasoby obliczeniowe, pamięć masowa, zasoby i zabezpieczenia sieciowe, zarządzanie centrum przetwarzania danych

Model PaaS

• użytkownik odpowiada za następujące obszary (i je kontroluje): aplikacje, dane
• dostawca usług odpowiada za wszystkie inne zasoby

Model SaaS 

Za wszystkie zasoby odpowiada (i je kontroluje) dostawca usług (poza konfiguracją niektórych funkcji oprogramowania).

Jak rozliczamy usługi chmurowe

Usługi IaaS i PaaS rozliczamy w 1 z 2 modeli.

Usługi IaaS

• opłaty zależą od faktycznej konsumpcji (pay as you go) – użytkownik płaci za faktyczne zużycie zasobów IT, do których dostęp zyskuje w ramach usługi; opłaty za godziny. Ich wysokość zależy od parametrów wykorzystywanych zasobów
• abonament – stała (miesięczna lub roczna) opłata nie zależy od faktycznego czasu korzystania z zasobów. Wysokość abonamentu zależy od parametrów usług, w tym pamięci, przestrzeni dyskowej, limitu transferu danych czy poziomu Service Level Agreement (SLA) dla usług

Usługi PaaS

• opłaty zależą od faktycznej konsumpcji (pay as you go) – użytkownik płaci za faktyczne zużycie zasobów IT, do których dostęp zyskuje w ramach usługi; opłaty za godziny za korzystanie z wirtualnych instancji, zwykle tylko gdy instancje są uruchomione. Cena zależy od udostępnianej mocy obliczeniowej
• abonament – stała opłata co miesiąc. Dostawca zwykle oferuje kilka abonamentów, które różnią się funkcjonalnościami i wydajnością (moc obliczeniowa, pamięć operacyjna). Na ceny też wpływa maksymalna liczba środowisk programistycznych, typy języków programistycznych, przestrzeń dyskowa, możliwość przetwarzania równoległego, konwersja danych, transfer danych wychodzących i przychodzących z internetu i stopień wsparcia ze strony dostawcy itd.

Usługi SaaS

Najczęściej rozliczamy je w formie abonamentu.

Jakie są zalety i wady udostępniania zasobów w chmurze obliczeniowej

Najważniejsze zalety chmury

• redukcja kosztów, m.in. sprzętu, utrzymania, personelu IT 
• skalowalność, czyli dostosowanie do faktycznego zapotrzebowania na moc obliczeniową i przestrzeń dyskową oraz możliwość ich szybkiego zwiększenia 
• łatwy dostęp do zasobów organizacji niezależnie od lokalizacji i wykorzystanego sprzętu; wymagania dotyczące sprzętu dostępowego lub klienta usługi są najczęściej niewielkie, możemy więc korzystać z usług i aplikacji bez wyspecjalizowanych stacji roboczych
• wyrównanie szans dla mniejszych firm – licencje i opłaty za chmurę są często o wiele tańsze niż za postać tradycyjną
• odciążenie lokalnych zasobów

Najważniejsze ograniczenia i wady chmury

• brak wpływu na dostępność i niezawodność, np. z powodu ogólnej awarii dostawcy lub braku lokalnego dostępu do sieci
• mobilność danych i ich własność – najczęściej nie mamy wpływu na miejsce przechowywania danych, choć czasem możemy to indywidualnie uzgodnić z usługodawcą
• obciążenie sieci – dostęp do bardziej skomplikowanych usług wymaga płynnie działającego łącza o wysokiej przepustowości

Bezpieczeństwo rozwiązań chmurowych jest często wskazywane jako największa wada zarówno przez przeciwników chmury, jak i jej zwolenników. W zestawieniu wad celowo jednak pomijamy bezpieczeństwo danych. Mimo że przechowujemy je w cudzej infrastrukturze, to nowoczesne rozwiązania zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa. Jednak istnieją firmy i organizacje, np. administracja publiczna, które ze względów strategicznych lub prawnych nie mogą lub nie chcą oddać kontroli nad swoimi informacjami innym podmiotom. Są też serwisy, które nie muszą być wysoko dostępne, lub organizacje, które działają na skalę umożliwiającą wdrażanie własnych platform chmury prywatnej. Decyzję o tym, czy swoją infrastrukturę przenieść do chmury, musimy zawsze opierać na solidnej analizie ryzyka i faktycznych potrzeb.

 

Autorzy: Marcin Rogalski, Szymon Sankiewicz

 

Artykuły powiązane: