Projekt ustawy o stażach

Informacje o publikacji dokumentu

Pierwsza publikacja:: 16.09.2025 12:15 Agnieszka Moskaluk
Wytwarzający/ Odpowiadający:: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Tytuł	Wersja	Dane zmiany / publikacji
Projekt ustawy o stażach	1.0	16.09.2025 12:15 Agnieszka Moskaluk

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD307","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja dodatkowa","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Celem projektu ustawy o stażach jest uregulowanie zasad organizacji staży oferowanych na otwartym rynku pracy w sposób zapewniający ich wysoką jakość, zgodnie z oczekiwaniami osób podejmujących staże, a także kierunkowo z projektem zalecenia UE w sprawie wzmocnionych ram jakości staży. Ustawa ma na celu zapewnienie odpowiedniego komponentu edukacyjnego i\nprzygotowania zawodowego staży oraz ochronę praw stażystów, a także wyeliminowanie zjawiska bezpłatnych staży i zminimalizowanie ryzyka zastępowania stosunku pracy przez staż.\nProjektowana ustawa uchyli ustawę z dnia z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz.U. z 2018 r. poz. 1244 oraz z 2025 r. poz. 620). Regulowane w tej ustawie praktyki absolwenckie zostaną zastąpione stażami realizowanymi na podstawie niniejszego projektu. W konsekwencji zostanie zlikwidowana możliwość oferowania bezpłatnej praktyki absolwenckiej. Nowa ustawa uwzględni rozwiązania analogiczne do zawartych w ustawie o praktykach absolwenckich w zakresie dofinansowania z Funduszu Pracy kosztów pracy pracodawcom przyjmujących na praktykę absolwencką niepełnoletnich praktykantów realizujących obowiązek nauki.\nObowiązujące w Polsce przepisy dopuszczają bardzo różnorodne sposoby organizacji staży i praktyk. Staże i praktyki są organizowane w ramach systemu oświaty, systemu szkolnictwa wyższego (obowiązkowe praktyki zawodowe studenckie), w tzw. zawodach regulowanych (np. architekta, lekarza itd.), czy na podstawie ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach\nabsolwenckich (Dz. U. z 2018 r. poz. 1244 oraz z 2025 r. poz. 620). Staże są również organizowane przez powiatowe urzędy pracy na podstawie umowy między organizatorem stażu, bezrobotnym i starostą. Ich podstawę stanowią przepisy ustawy z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (Dz. U. poz. 620). Pracodawcy organizują także staże na tzw. otwartym rynku pracy, oferując stażystom zawarcie umowy cywilno-prawnej, umowy o pracę, kontaktu b2b.\nRozproszone i niejednorodne prawodawstwo w obszarze praktyk i staży skutkuje brakiem jednolitych standardów jakości staży. Jakość stażu – zarówno jeśli chodzi o jego cel czy program, jak i warunki jego odbywania – zależeć może w większości przypadków jedynie od regulacji wewnętrznych oraz dobrej woli pracodawców. Status praktykantów i stażystów pozostaje często niejasny, a nadużywanie instytucji stażu może prowadzić do traktowania stażystów jako darmowej lub taniej siły roboczej i unikania zatrudnienia pracowniczego.\nMonitorowanie realizacji staży i przestrzegania praw stażystów/ praktykantów jest bardzo zróżnicowane w zależności od rodzaju staży i praktyk. W przypadku staży i praktyk na otwartym rynku pracy, gdzie stroną umowy oprócz organizatora stażu/praktyki jest wyłącznie stażysta/praktykant, nie ma instytucji, która bezpośrednio odpowiada za monitorowanie realizacji tego typu\nstaży/praktyk i przestrzeganie praw ich uczestników. Nie ma także jednolitej regulacji w zakresie odpłatności staży,/praktyk w przypadku praktyk absolwenckich dopuszczalne są także praktyki bezpłatne. Nie istnieją aktualnie żadne rejestry ani badania statystyki publicznej, które pozwalają oszacować liczbę stażystów czy warunki odbywania staży na otwartym rynku pracy.\nZ badań przeprowadzonych w 2023 r. na zlecenie MRPiPS1) na próbie pracodawców wynika, że 30% przedsiębiorstw deklarowało, że przynajmniej czasami przyjmowali młode osoby na praktyki absolwenckie, a 36% spośród przebadanych przedsiębiorstw czasami, raczej często, często lub zawsze oferowało młodym osobom praktyki studenckie, przy czym należy\nzauważyć, że bardzo duża część przedsiębiorców określeń „praktyki studenckie” i „praktyki absolwenckie” używa wymiennie i bardzo niewielu przedsiębiorców potrafiło prawidłowo zdefiniować praktykę absolwencką. Z badania wynika także, że ponad 1/3 pracodawców deklarujących, że oferuje praktyki, oferuje tylko bezpłatne praktyki, a kolejne niespełna 20% oferuje odpłatne\npraktyki tylko w przypadku niektórych ofert. Pracodawcy oferujący odpłatne praktyki w większości wypłacali wynagrodzenie poniżej 1800 zł. Około 20% osób młodych biorących udział w badaniu skorzystało z nieobowiązkowych praktyk i staży w trakcie nauki lub studiów a niespełna 18% skorzystało z tych form po zakończeniu edukacji.\nNa portalu pracuj.pl w dniu 24.06 znajdowało się 808 ofert dla praktykantów/ stażystów (i 71 734 ofert ogółem) czyli stanowiły one ok. 1% wszystkich ofert. Pracodawcy tymże praktykantom i stażystom najczęściej oferowali umowę zlecenie (516 ofert), umowę o pracę (196), umowę o praktyki/staż (170), kontrakt B2B (17) i pozostałe reszta. Bardzo często pracodawca oferował\nkilka form umów do wyboru. Zazwyczaj kierowane były one do studentów ostatnich lat i absolwentów szkół wyższych (czasami także szkół zawodowych). Większość ofert oferujących umowę o praktyki/ staż to były oferty płatne (średnio ok. 3000 brutto), oferty bezpłatne na tym portalu były bardzo rzadkie.\nProjekt ustawy o stażach uwzględnia kierunkowo zalecenia sformułowane w projekcie wzmocnionego zalecenia Rady w sprawie ram jakości staży, opublikowanego w dniu 20 marca 2024 r. przez Komisję Europejską. Zalecenie to ma które ma mieć zastosowanie do wszystkich stażystów, bez względu na ich status prawny i rodzaj stażu (a więc także staży, w którym nie\nwystępuje stosunek pracy). Celem proponowanych zmian w zaleceniu jest stworzenie systemu praktyk odpowiadającego współczesnym wymogom rynku pracy, z naciskiem na jakość kształcenia, ochronę praw stażystów i dostosowanie ich do standardów UE. W projekcie zaleca się m.in.:\n1) pisemną formę umowy stażowej;\n2) zapewnienie stażystom sprawiedliwego wynagrodzenia, biorąc pod uwagę takie elementy jak zadania i obowiązki stażysty, intensywność pracy stażysty oraz wagę komponentu edukacyjno-szkoleniowego;\n3) zapewnienie rozsądnego czasu trwania staży, który (łącznie) nie powinien przekraczać sześciu miesięcy, z wyjątkiem przypadków, w których dłuższy czas trwania jest uzasadniony obiektywnymi względami;\n4) zapewnienie adekwatnej ochrony socjalnej i dostępu do ubezpieczeń społecznych;\n5) zapewnienie przestrzegania praw i warunków pracy stażystów zgodnie z obowiązującym prawem unijnym i krajowym;\n6) zobowiązanie organizatora stażu do wyznaczenia opiekuna stażu;\n7) zapewnienie, we współpracy z właściwymi organami, kanałów zgłaszania przez stażystów nadużyć i złych warunków pracy oraz dostarczania informacji na temat tych kanałów;\n8) dopilnowanie, aby organizatorzy staży uwzględniali w swoich ogłoszeniach o naborze i ogłoszeniach o stażach informacje na temat zasad i warunków stażu.\nObowiązujące zalecenie Rady z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie ram jakości staży2 dopuściło niższe standardy jakości staży i w bardzo ograniczonym stopniu wpłynęło na poprawę jakości staży i warunków ich odbywania.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Projekt ustawy przewiduje uchylenie ustawy z dnia z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich. Do projektu ustawy przeniesione zostaną obecne rozwiązania dotyczące dofinansowania z Funduszu Pracy kosztów pracy pracodawcom przyjmujących na praktykę absolwencką niepełnoletnich praktykantów realizujących obowiązek nauki. Projektowana ustawa będzie miała zastosowanie do wszystkich osób niezależnie od wieku.\nUstawa będzie dotyczyła staży i praktyk na otwartym rynku pracy. Z zakresu przedmiotowego ustawy wyłączone będą staże i praktyki stanowiące element programu kształcenia formalnego, staże organizowane przez urzędy pracy, staże i praktyki niezbędne w celu uzyskania dostępu do zawodu regulowanego. Wyłączenie staży i praktyk będących częścią programów kształcenia formalnego wynika z faktu, iż osoby te w trakcie odbywania takiej praktyki pozostają przede wszystkim uczniami lub studentami, a odbywanie praktyk stanowi integralną część kształcenia\nw danym zawodzie. Praktyki te organizowane są także przy udziale strony trzeciej – szkoły lub uczelni. Ponadto, wprowadzenie dla pracodawców obowiązku wypłacania świadczenia pieniężnego tymże praktykantom mogłoby uniemożliwić ich realizację z powodu braku miejsc odbywania praktyk i obniżyć jakość praktycznego wykształcenia absolwentów. Staże organizowane przez powiatowe urzędy pracy dla osób bezrobotnych realizowane są w oparciu o szczegółowe przepisy zapewniające już wysoką jakość staży i spełniające standardy, które wprowadzić ma ustawa o stażach. Natomiast staże realizowane w celu uzyskania dostępu do zawodów regulowanych realizowane są na podstawie odrębnych przepisów. Staże na otwartym rynku pracy odbywane są na podstawie umów dwustronnych, bez udziału trzeciej strony, zapewniającej prawidłową realizację stażu.\nUmowa o staż będzie umową nazwaną. Ustawa będzie regulowała m.in. okres obowiązywania i wypowiedzenia umowy, elementy umowy, w tym program stażu oraz obowiązek wyznaczenia osoby, która sprawuje opiekę nad stażystą i odpowiada za prawidłową realizację stażu. W sprawach nieuregulowanych w ustawie zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 26\nczerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277 i 807). Staż nie będzie mógł obejmować prac szczególnie niebezpiecznych w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art.\n23715 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.\nGłówne założenia projektowanych rozwiązań obejmują: \na) Zdefiniowanie stażu jako ograniczonej czasowo praktyki zawodowej zawierającej istotny komponent edukacyjnoszkoleniowy, podejmowanej w celu zdobycia praktycznego i zawodowego doświadczenia oraz zwiększenia szans na podjęcie zatrudnienia.\nb) Wprowadzenie obowiązku zawarcia pisemnej umowy stażowej oraz zakazu wymagania od stażysty posiadania wcześniejszego doświadczenia zawodowego w zawodzie, w którym odbywany będzie staż. Celem odbywania stażu co do zasady jest nabywanie umiejętności praktycznych i doświadczenia zawodowego. Przyjmowanie na staż osób, które posiadają już umiejętności i doświadczenie zawodowe niezbędne do wykonywania danej pracy/ zawodu może prowadzić do nadużyć i zastępowania stażem stosunku pracy.\nc) Zobowiązanie do określenia w każdej umowie o staż jasno określonych celów stażu, programu stażu i zakresu obowiązków dostosowanych do potrzeb stażysty.\nd) Zobowiązanie organizatora stażu do wyznaczenia mentora lub opiekuna do prowadzenia stażysty, nadzorowania działań wykonywanych przez stażystę, monitorowania i oceny jego postępów oraz zapewnienia wsparcia.\ne) Określenie maksymalnego okresu trwania stażu do 6 miesięcy. Zawarcie kolejnej umowy pomiędzy stażystą a tym samym podmiotem przyjmującym na staż byłoby możliwe tylko na łączny okres 6 miesięcy.\nf) Umożliwienie rozwiązania umowy o staż na piśmie z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia w przypadku stażu trwającego do 3 miesięcy i 14 dni w przypadku stażu trwającego między 3 a 6 miesięcy.\ng) Zobowiązanie organizatora stażu do wypłacania miesięcznego świadczenia pieniężnego dla stażystów, ustalanego w wysokości minimalnej równej 35% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631, z późn. zm.) (obecnie byłoby to ok. 3062 zł brutto3). Jednocześnie wysokość miesięcznego świadczenia pieniężnego nie mogłaby przekraczać wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (obecnie byłoby to ok. 8 749 zł brutto). W przypadku stażu w niepełnym wymiarze liczby godzin wysokość stypendium ustalane byłoby proporcjonalnie. Świadczenie pieniężne w proponowanej wysokości jest niższe od wynagrodzenia minimalnego4, gdyż uwzględnia niższą intensywność pracy stażysty i niższy poziom odpowiedzialności, a także występowanie komponentu edukacyjno-szkoleniowego. Jest natomiast porównywalne z wysokością stypendium stażowego wypłacanego ze środków Funduszu Pracy bezrobotnym kierowanym na staż przez urząd pracy na podstawie przepisów ustawy z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz stawkami oferowanymi dla stażystów w ogłoszeniach o\nstaż/praktykę. Określenie górnej granicy ma zapobiegać ewentualnym nadużyciom i zastępowania stażem stosunku pracy.\nh) Wprowadzenie obowiązku zapewnienia stażyście ubezpieczenia. Planuje się, że do stażysty zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 350, z późn. zm.) dotyczące zleceniobiorców. Zatem stażyści będą podlegać ubezpieczeniom na tych samych zasadach co zleceniobiorcy.\ni) Zobowiązanie organizatora stażu do zapewnienia stażyście bezpiecznych i higieniczne warunków odbywania stażu, w tym - w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z odbywaniem stażu - odpowiednie środki ochrony indywidualnej.\nj) Zapewnienie, że czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, art. 143 i art. 144 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. k) Zobowiązanie organizatora stażu do przestrzegania przepisów dotyczących jakości stażu i monitorowania jego przebiegu, a także wystawienia w ciągu 7 dniu od zakończenia stażu zaświadczenia o ukończeniu stażu oraz nabytych\nw jego ramach umiejętnościach.\nl) Zobowiązanie organizatorów stażu do zamieszczania w ogłoszeniach o naborze na staż i ogłoszeniach reklamujących staże informacji na temat oczekiwanych zadań, warunków pracy, w tym wynagrodzenia, komponentów uczenia się i szkolenia.\nm) Zobowiązanie organizatorów stażu do przekazywania organom kontroli wszelkich informacji dotyczących organizowanych przez siebie staży.\nn) Przyznanie stażyście prawa do 1 dnia wolnego za każdy przepracowany miesiąc stażu w trakcie pierwszych 3 miesięcy stażu i do 2 dni za każdy przepracowany miesiąc stażu w trakcie kolejnych 3 miesięcy stażu.\no) Zakaz zatrudniania większej liczby stażystów niż liczba zatrudnionych pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, dla osoby samozatrudnionej byłby to 1 stażysta.\np) Umożliwienie Państwowej Inspekcji Pracy kontroli legalności staży.\nDodatkowo, doprecyzowane zostaną przepisy ustawy z dnia z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia, w szczególności w zakresie szkoleń.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}

UD307

Projekty ustaw

D – pozostałe projekty

Celem projektu ustawy o stażach jest uregulowanie zasad organizacji staży oferowanych na otwartym rynku pracy w sposób zapewniający ich wysoką jakość, zgodnie z oczekiwaniami osób podejmujących staże, a także kierunkowo z projektem zalecenia UE w sprawie wzmocnionych ram jakości staży. Ustawa ma na celu zapewnienie odpowiedniego komponentu edukacyjnego i
przygotowania zawodowego staży oraz ochronę praw stażystów, a także wyeliminowanie zjawiska bezpłatnych staży i zminimalizowanie ryzyka zastępowania stosunku pracy przez staż.
Projektowana ustawa uchyli ustawę z dnia z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz.U. z 2018 r. poz. 1244 oraz z 2025 r. poz. 620). Regulowane w tej ustawie praktyki absolwenckie zostaną zastąpione stażami realizowanymi na podstawie niniejszego projektu. W konsekwencji zostanie zlikwidowana możliwość oferowania bezpłatnej praktyki absolwenckiej. Nowa ustawa uwzględni rozwiązania analogiczne do zawartych w ustawie o praktykach absolwenckich w zakresie dofinansowania z Funduszu Pracy kosztów pracy pracodawcom przyjmujących na praktykę absolwencką niepełnoletnich praktykantów realizujących obowiązek nauki.
Obowiązujące w Polsce przepisy dopuszczają bardzo różnorodne sposoby organizacji staży i praktyk. Staże i praktyki są organizowane w ramach systemu oświaty, systemu szkolnictwa wyższego (obowiązkowe praktyki zawodowe studenckie), w tzw. zawodach regulowanych (np. architekta, lekarza itd.), czy na podstawie ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach
absolwenckich (Dz. U. z 2018 r. poz. 1244 oraz z 2025 r. poz. 620). Staże są również organizowane przez powiatowe urzędy pracy na podstawie umowy między organizatorem stażu, bezrobotnym i starostą. Ich podstawę stanowią przepisy ustawy z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (Dz. U. poz. 620). Pracodawcy organizują także staże na tzw. otwartym rynku pracy, oferując stażystom zawarcie umowy cywilno-prawnej, umowy o pracę, kontaktu b2b.
Rozproszone i niejednorodne prawodawstwo w obszarze praktyk i staży skutkuje brakiem jednolitych standardów jakości staży. Jakość stażu – zarówno jeśli chodzi o jego cel czy program, jak i warunki jego odbywania – zależeć może w większości przypadków jedynie od regulacji wewnętrznych oraz dobrej woli pracodawców. Status praktykantów i stażystów pozostaje często niejasny, a nadużywanie instytucji stażu może prowadzić do traktowania stażystów jako darmowej lub taniej siły roboczej i unikania zatrudnienia pracowniczego.
Monitorowanie realizacji staży i przestrzegania praw stażystów/ praktykantów jest bardzo zróżnicowane w zależności od rodzaju staży i praktyk. W przypadku staży i praktyk na otwartym rynku pracy, gdzie stroną umowy oprócz organizatora stażu/praktyki jest wyłącznie stażysta/praktykant, nie ma instytucji, która bezpośrednio odpowiada za monitorowanie realizacji tego typu
staży/praktyk i przestrzeganie praw ich uczestników. Nie ma także jednolitej regulacji w zakresie odpłatności staży,/praktyk w przypadku praktyk absolwenckich dopuszczalne są także praktyki bezpłatne. Nie istnieją aktualnie żadne rejestry ani badania statystyki publicznej, które pozwalają oszacować liczbę stażystów czy warunki odbywania staży na otwartym rynku pracy.
Z badań przeprowadzonych w 2023 r. na zlecenie MRPiPS1) na próbie pracodawców wynika, że 30% przedsiębiorstw deklarowało, że przynajmniej czasami przyjmowali młode osoby na praktyki absolwenckie, a 36% spośród przebadanych przedsiębiorstw czasami, raczej często, często lub zawsze oferowało młodym osobom praktyki studenckie, przy czym należy
zauważyć, że bardzo duża część przedsiębiorców określeń „praktyki studenckie” i „praktyki absolwenckie” używa wymiennie i bardzo niewielu przedsiębiorców potrafiło prawidłowo zdefiniować praktykę absolwencką. Z badania wynika także, że ponad 1/3 pracodawców deklarujących, że oferuje praktyki, oferuje tylko bezpłatne praktyki, a kolejne niespełna 20% oferuje odpłatne
praktyki tylko w przypadku niektórych ofert. Pracodawcy oferujący odpłatne praktyki w większości wypłacali wynagrodzenie poniżej 1800 zł. Około 20% osób młodych biorących udział w badaniu skorzystało z nieobowiązkowych praktyk i staży w trakcie nauki lub studiów a niespełna 18% skorzystało z tych form po zakończeniu edukacji.
Na portalu pracuj.pl w dniu 24.06 znajdowało się 808 ofert dla praktykantów/ stażystów (i 71 734 ofert ogółem) czyli stanowiły one ok. 1% wszystkich ofert. Pracodawcy tymże praktykantom i stażystom najczęściej oferowali umowę zlecenie (516 ofert), umowę o pracę (196), umowę o praktyki/staż (170), kontrakt B2B (17) i pozostałe reszta. Bardzo często pracodawca oferował
kilka form umów do wyboru. Zazwyczaj kierowane były one do studentów ostatnich lat i absolwentów szkół wyższych (czasami także szkół zawodowych). Większość ofert oferujących umowę o praktyki/ staż to były oferty płatne (średnio ok. 3000 brutto), oferty bezpłatne na tym portalu były bardzo rzadkie.
Projekt ustawy o stażach uwzględnia kierunkowo zalecenia sformułowane w projekcie wzmocnionego zalecenia Rady w sprawie ram jakości staży, opublikowanego w dniu 20 marca 2024 r. przez Komisję Europejską. Zalecenie to ma które ma mieć zastosowanie do wszystkich stażystów, bez względu na ich status prawny i rodzaj stażu (a więc także staży, w którym nie
występuje stosunek pracy). Celem proponowanych zmian w zaleceniu jest stworzenie systemu praktyk odpowiadającego współczesnym wymogom rynku pracy, z naciskiem na jakość kształcenia, ochronę praw stażystów i dostosowanie ich do standardów UE. W projekcie zaleca się m.in.:
1) pisemną formę umowy stażowej;
2) zapewnienie stażystom sprawiedliwego wynagrodzenia, biorąc pod uwagę takie elementy jak zadania i obowiązki stażysty, intensywność pracy stażysty oraz wagę komponentu edukacyjno-szkoleniowego;
3) zapewnienie rozsądnego czasu trwania staży, który (łącznie) nie powinien przekraczać sześciu miesięcy, z wyjątkiem przypadków, w których dłuższy czas trwania jest uzasadniony obiektywnymi względami;
4) zapewnienie adekwatnej ochrony socjalnej i dostępu do ubezpieczeń społecznych;
5) zapewnienie przestrzegania praw i warunków pracy stażystów zgodnie z obowiązującym prawem unijnym i krajowym;
6) zobowiązanie organizatora stażu do wyznaczenia opiekuna stażu;
7) zapewnienie, we współpracy z właściwymi organami, kanałów zgłaszania przez stażystów nadużyć i złych warunków pracy oraz dostarczania informacji na temat tych kanałów;
8) dopilnowanie, aby organizatorzy staży uwzględniali w swoich ogłoszeniach o naborze i ogłoszeniach o stażach informacje na temat zasad i warunków stażu.
Obowiązujące zalecenie Rady z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie ram jakości staży2 dopuściło niższe standardy jakości staży i w bardzo ograniczonym stopniu wpłynęło na poprawę jakości staży i warunków ich odbywania.

Projekt ustawy przewiduje uchylenie ustawy z dnia z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich. Do projektu ustawy przeniesione zostaną obecne rozwiązania dotyczące dofinansowania z Funduszu Pracy kosztów pracy pracodawcom przyjmujących na praktykę absolwencką niepełnoletnich praktykantów realizujących obowiązek nauki. Projektowana ustawa będzie miała zastosowanie do wszystkich osób niezależnie od wieku.
Ustawa będzie dotyczyła staży i praktyk na otwartym rynku pracy. Z zakresu przedmiotowego ustawy wyłączone będą staże i praktyki stanowiące element programu kształcenia formalnego, staże organizowane przez urzędy pracy, staże i praktyki niezbędne w celu uzyskania dostępu do zawodu regulowanego. Wyłączenie staży i praktyk będących częścią programów kształcenia formalnego wynika z faktu, iż osoby te w trakcie odbywania takiej praktyki pozostają przede wszystkim uczniami lub studentami, a odbywanie praktyk stanowi integralną część kształcenia
w danym zawodzie. Praktyki te organizowane są także przy udziale strony trzeciej – szkoły lub uczelni. Ponadto, wprowadzenie dla pracodawców obowiązku wypłacania świadczenia pieniężnego tymże praktykantom mogłoby uniemożliwić ich realizację z powodu braku miejsc odbywania praktyk i obniżyć jakość praktycznego wykształcenia absolwentów. Staże organizowane przez powiatowe urzędy pracy dla osób bezrobotnych realizowane są w oparciu o szczegółowe przepisy zapewniające już wysoką jakość staży i spełniające standardy, które wprowadzić ma ustawa o stażach. Natomiast staże realizowane w celu uzyskania dostępu do zawodów regulowanych realizowane są na podstawie odrębnych przepisów. Staże na otwartym rynku pracy odbywane są na podstawie umów dwustronnych, bez udziału trzeciej strony, zapewniającej prawidłową realizację stażu.
Umowa o staż będzie umową nazwaną. Ustawa będzie regulowała m.in. okres obowiązywania i wypowiedzenia umowy, elementy umowy, w tym program stażu oraz obowiązek wyznaczenia osoby, która sprawuje opiekę nad stażystą i odpowiada za prawidłową realizację stażu. W sprawach nieuregulowanych w ustawie zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 26
czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277 i 807). Staż nie będzie mógł obejmować prac szczególnie niebezpiecznych w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art.
23715 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Główne założenia projektowanych rozwiązań obejmują:
a) Zdefiniowanie stażu jako ograniczonej czasowo praktyki zawodowej zawierającej istotny komponent edukacyjnoszkoleniowy, podejmowanej w celu zdobycia praktycznego i zawodowego doświadczenia oraz zwiększenia szans na podjęcie zatrudnienia.
b) Wprowadzenie obowiązku zawarcia pisemnej umowy stażowej oraz zakazu wymagania od stażysty posiadania wcześniejszego doświadczenia zawodowego w zawodzie, w którym odbywany będzie staż. Celem odbywania stażu co do zasady jest nabywanie umiejętności praktycznych i doświadczenia zawodowego. Przyjmowanie na staż osób, które posiadają już umiejętności i doświadczenie zawodowe niezbędne do wykonywania danej pracy/ zawodu może prowadzić do nadużyć i zastępowania stażem stosunku pracy.
c) Zobowiązanie do określenia w każdej umowie o staż jasno określonych celów stażu, programu stażu i zakresu obowiązków dostosowanych do potrzeb stażysty.
d) Zobowiązanie organizatora stażu do wyznaczenia mentora lub opiekuna do prowadzenia stażysty, nadzorowania działań wykonywanych przez stażystę, monitorowania i oceny jego postępów oraz zapewnienia wsparcia.
e) Określenie maksymalnego okresu trwania stażu do 6 miesięcy. Zawarcie kolejnej umowy pomiędzy stażystą a tym samym podmiotem przyjmującym na staż byłoby możliwe tylko na łączny okres 6 miesięcy.
f) Umożliwienie rozwiązania umowy o staż na piśmie z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia w przypadku stażu trwającego do 3 miesięcy i 14 dni w przypadku stażu trwającego między 3 a 6 miesięcy.
g) Zobowiązanie organizatora stażu do wypłacania miesięcznego świadczenia pieniężnego dla stażystów, ustalanego w wysokości minimalnej równej 35% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631, z późn. zm.) (obecnie byłoby to ok. 3062 zł brutto3). Jednocześnie wysokość miesięcznego świadczenia pieniężnego nie mogłaby przekraczać wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (obecnie byłoby to ok. 8 749 zł brutto). W przypadku stażu w niepełnym wymiarze liczby godzin wysokość stypendium ustalane byłoby proporcjonalnie. Świadczenie pieniężne w proponowanej wysokości jest niższe od wynagrodzenia minimalnego4, gdyż uwzględnia niższą intensywność pracy stażysty i niższy poziom odpowiedzialności, a także występowanie komponentu edukacyjno-szkoleniowego. Jest natomiast porównywalne z wysokością stypendium stażowego wypłacanego ze środków Funduszu Pracy bezrobotnym kierowanym na staż przez urząd pracy na podstawie przepisów ustawy z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz stawkami oferowanymi dla stażystów w ogłoszeniach o
staż/praktykę. Określenie górnej granicy ma zapobiegać ewentualnym nadużyciom i zastępowania stażem stosunku pracy.
h) Wprowadzenie obowiązku zapewnienia stażyście ubezpieczenia. Planuje się, że do stażysty zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 350, z późn. zm.) dotyczące zleceniobiorców. Zatem stażyści będą podlegać ubezpieczeniom na tych samych zasadach co zleceniobiorcy.
i) Zobowiązanie organizatora stażu do zapewnienia stażyście bezpiecznych i higieniczne warunków odbywania stażu, w tym - w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z odbywaniem stażu - odpowiednie środki ochrony indywidualnej.
j) Zapewnienie, że czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, art. 143 i art. 144 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. k) Zobowiązanie organizatora stażu do przestrzegania przepisów dotyczących jakości stażu i monitorowania jego przebiegu, a także wystawienia w ciągu 7 dniu od zakończenia stażu zaświadczenia o ukończeniu stażu oraz nabytych
w jego ramach umiejętnościach.
l) Zobowiązanie organizatorów stażu do zamieszczania w ogłoszeniach o naborze na staż i ogłoszeniach reklamujących staże informacji na temat oczekiwanych zadań, warunków pracy, w tym wynagrodzenia, komponentów uczenia się i szkolenia.
m) Zobowiązanie organizatorów stażu do przekazywania organom kontroli wszelkich informacji dotyczących organizowanych przez siebie staży.
n) Przyznanie stażyście prawa do 1 dnia wolnego za każdy przepracowany miesiąc stażu w trakcie pierwszych 3 miesięcy stażu i do 2 dni za każdy przepracowany miesiąc stażu w trakcie kolejnych 3 miesięcy stażu.
o) Zakaz zatrudniania większej liczby stażystów niż liczba zatrudnionych pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, dla osoby samozatrudnionej byłby to 1 stażysta.
p) Umożliwienie Państwowej Inspekcji Pracy kontroli legalności staży.
Dodatkowo, doprecyzowane zostaną przepisy ustawy z dnia z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia, w szczególności w zakresie szkoleń.

MRPiPS

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

MRPiPS

IV kwartał 2025 r.