Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Rzeszowie

"Czyste powietrze wokół nas" - program przedszkolnej edukacji antytytoniowej

---

Założenia programu:

1. Ochrona dzieci przed szkodliwym wpływem dymu tytoniowego.
2. Program ten jest adresowany do dzieci przedszkolnych, z udziałem rodziców i opiekunów.
3. Stanowi on pierwsze ogniwo w cyklu programów antytytoniowych.
4. Program ma charakter profilaktyczny, ale przede wszystkim ma na celu wykształcenie u dzieci świadomej postawy ochrony własnego zdrowia w sytuacjach, gdy są skazane na bezpośredni kontakt z palącymi.
5. Program może być rozszerzony na środowisko lokalne.

 

Cele szczegółowe programu:

1. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych źródeł dymów.
2. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych dymów, „wydobycie” dymu papierosowego.
3. Zwiększenie wrażliwości dzieci na szkodliwość dymu papierosowego.
4. Zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów.
5. Zwiększenie wrażliwości dzieci na miejsca, w których mogą być narażone na dym.

 

Struktura programu

---

Program skierowany jest do dzieci i składa się z pięciu zajęć warsztatowych.

 

Tytuły zajęć:

• Wycieczka.
• Co i dlaczego dymi.
• Jak się czuję, kiedy dymi papieros?
• Co się dzieje, gdy ludzie palą papierosy?
• Jak unikać dymu papierosowego?

Poszczególne zajęcia skoncentrowane są na odbiorze wrażeń poprzez oddziaływanie na wiele zmysłów dzieci oraz dostosowane są do rozwoju poznawczego, aktywności, doświadczeń i potrzeb dziecka.

 

Metodyka programu

---

Zajęcia mają charakter warsztatowy. Ta forma dostarcza dzieciom najwięcej okazji do uczenia się przez doświadczenie i zgodnie z zasadami nowoczesnej edukacji zdrowotnej akcentuje aktywny udział dzieci w procesie uczenia się.

W wychowaniu zdrowotnym dziecka program ten stanowi pierwszy etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu tytoniowego. Łączy się to również z poznawaniem sposobów radzenia sobie w tych sytuacjach codziennych, w których dziecko narażone jest na szkodliwe dla niego zwyczaje osób palących.

 

 

W bieżącym roku szkolnym  program będzie kontynuowany.

 

---

Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom zaangażowanym w realizację programu w roku ubiegłym i zapraszamy do dalszej współpracy. Mamy nadzieję, że nasze wspólne działania prozdrowotne przyniosą wymierne efekty w zakresie kształtowania prawidłowych zachowań prozdrowotnych dzieci.

---

 

Informacji udziela wojewódzki koordynator programu - Joanna Zastawna joanna.zastawna@sanepid.gov.pl  oraz pracownicy Pionu Promocji Zdrowia Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych województwa podkarpackiego.

"Bieg po zdrowie" - program edukacji antytytoniowej

„Bieg po zdrowie” to program antytytoniowej edukacji zdrowotnej, opracowany w Głównym Inspektoracie Sanitarnym. W roku szkolnym 2022/2023 w województwie podkarpackim program realizowały 245 szkoły podstawowe w 317 klasach IV. W programie udział wzięło 6164 uczniów i 5001 rodziców.

To na nas, osobach dorosłych spoczywa odpowiedzialność za przebieg rozwoju najmłodszych. Profilaktyka palenia tytoniu jest ważnym zadaniem i powinna być na stałe wpisana w działania edukacyjno-wychowawcze.

Grupa, do której skierowany jest program, to dzieci z IV klas szkół podstawowych (9-10 lat), jak również do ich rodziców i opiekunów, gdyż zwiększa to skuteczność programów profilaktycznych.

 

---

Głównym celem programu jest zwiększenie wiedzy i umiejętności uczniów na temat zdrowia w kontekście szkodliwości palenia papierosów i e-papierosów.

---

Zajęcia w programie „Bieg po zdrowie” realizowane są za pomocą bardzo zróżnicowanych metod aktywizujących, które dostosowano do wieku odbiorców. Podstawą zajęć jest stymulowanie kreatywności i aktywności. Bohaterami łączącymi treści poszczególnych spotkań jest dwoje uczniów czwartej klasy szkoły podstawowej, Natalia i Kuba. Wydarzenia z ich życia są tłem poruszanych tematów.

Program zachęca uczniów do aktywnego udziału w zajęciach. Zdobytą wiedzę i umiejętności uczniowie  mogą stosować w codziennym życiu.

W trakcie zajęć uczniowie:

• dyskutują,
• wymieniają doświadczenia, spostrzeżenia, refleksje i pomysły,
• przeprowadzają wywiady z osobami niepalącymi,
• liczą koszty palenia papierosów,
• pracują w grupach przy tworzeniu antyreklamy dla papierosów,
• tworzą komiksy z bohaterami programu.

Dziękujemy wszystkim zaangażowanym w realizację programu w ubiegłym roku szkolnym. Jesteśmy przekonani, że nasze wspólne wysiłki przyczynią się w przyszłości do podejmowania właściwych wyborów życiowych dzieci.

Serdecznie zapraszamy szkoły podstawowe do współpracy i realizacji programu w bieżącym roku szkolnym, jenocześnie informujemy, że materiały są wyłącznie w wersji elektronicznej.

Filmy edukacyjne dla rodziców i nauczycieli

Informacji udziela wojewódzki koordynator programu – Joanna Król joanna.krol@sanepid.gov.pl oraz pracownicy pionu promocji zdrowia powiatowych stacji sanitarno epidemiologicznych województwa podkarpackiego (wykaz koordynatorów powiatowych poniżej).

„ARS, czyli jak dbać o miłość?” – program edukacjny dla młodzieży z zakresu profilaktyki uzależnień

 

Program edukacyjny „ARS, czyli jak dbać o miłość?” dotyczy profilaktyki używania substancji psychoaktywnych (alkohol, tytoń, narkotyki, dopalacze), adresowany jest do młodzieży ze szkół ponadpodstawowyh (15-19 lat) ale zawiera również elementy angażujące ich rodziców.

Celem programu jest ograniczenie niekorzystnych następstw zdrowotnych, prokreacyjnych i społecznych związanych z używaniem i nadużywaniem substancji psychoaktywnych przez młodzież wchodzącą w dorosłe życie, ma wzbudzić u młodzieży refleksję nad ważnymi dla nich wartościami. Jego oryginalnym założeniem jest otwarte i konsekwentne odwołanie się do najbardziej cenionej wartości w życiu ludzkim jaką jest miłość ale również zdrowie i wolność, które są tu rozumiane jako elementy sprzyjające odpowiedzialnej miłości.

 

Struktura programu oparta jest na 3 częściach, które mogą być zrealizowane w czasie 6 godzin lekcyjnych (minimum), istnieje możliwość wydłużenia czasu realizacji programu, jednakże górną granicą jest 12 godzin lekcyjnych. Cały program może zostać przeprowadzony w ciągu jednego dnia. W tej kwestii jest duża dowolność. Nie należy natomiast zbyt rozciągnąć w czasie realizacji programu, ponieważ jego oddziaływanie będzie mniejsze (konspekt programu edukacyjnego w załączniku poniżej).

Program oparty jest na aktywizacji uczestników, którzy w wyniku zadawanych przez prowadzącego pytań, formułują tezy, są autorami komunikatów profilaktycznych.

 

Pan dr Wojcieszek przedstawił wyniki ewaluacji formatywnej programu przeprowadzonego przez Autora wśród studentów (40 osób, średnia wieku: 22,5 roku). Wyniki ewaluacji potwierdzają, że struktura programu jest prawidłowo zaprojektowana. 95 % osób biorących udział w zajęciach pozytywnie je oceniło. 100% uczestników uważa, że należy proponować takie zajęcia osobom w ich wieku. 65% badanych oceniło, że uczestnicy zajęć będą po nich bardziej ostrożni w kwestii używania substancji psychoaktywnych. 100 % uczestników odpowiedziało, że chciałoby, aby w przyszłości ich dzieci wzięły udział w takich zajęciach w szkole. W zwróconych ankietach ewaluacyjnych było bardzo dużo komentarzy i wpisów potwierdzających zasadność podejmowanej tematyki. Wyniki ankiety wskazują na przydatność programu, narzędzi oraz dobrą dynamikę pracy opartą o zaproponowaną strukturę programu.

 

Informacji udziela wojewódzki koordynator programu - Dorota Gibała  dorota.gibala@sanepid.gov.pl oraz pracownicy pionu promocji zdrowia powiatowych stacji sanitarno epidemiologicznych województwa podkarpackiego.

 

Światowym Dniu Bez Tytoniu 2020 r.

 

W tym roku WHO rozpoczyna kampanię anty-marketingową w odpowiedzi na systematyczne, agresywne i trwałe taktyki branży tytoniowej i pokrewnej dla nowej generacji użytkowników.

Globalna kampania obali mit i ujawni przebiegłą taktykę stosowaną przez te branże. Zapewni młodym ludziom wiedzę niezbędną do łatwego wykrywania manipulacji w branży i wyposaży ich w narzędzia do odrzucenia takiej taktyki, umożliwiając tym samym młodym ludziom przeciwstawienie się im.

WHO wzywa wszystkich młodych ludzi do przyłączenia się do walki o pokolenie wolne od tytoniu. Ta kampania wzmocni pracę WHO we wspieraniu wdrażania na szczeblu krajowym skutecznych interwencji politycznych w celu zmniejszenia popytu na tytoń i ochrony przed taktykami przemysłu w celu podważenia globalnych i krajowych wysiłków na rzecz wdrażania opartych na dowodach polityk kontroli produktów tytoniowych.

 

Kluczowe informacje:

Produkty tytoniowe zabijają co roku ponad 8 milionów ludzi. Przemysł tytoniowy i pokrewne muszą stale znajdować nowych konsumentów, którzy zastąpią tych, które zabijają ich produkty, aby utrzymać przychody.

Firmy tytoniowe wydały ponad 9 miliardów USD na marketing i reklamę, a świat stracił 8 milionów istnień ludzkich z przyczyn związanych z używaniem tytoniu i narażeniem na bierne palenie.

Taktyki sprzedaży tytoniu i powiązanych gałęzi przemysłu dla dzieci i młodzieży obejmują:

• Ponad 15 000 smaków, z których większość przyciąga dzieci i młodzież
• Wpływowi na media społecznościowe i marketing
• Sponsorowane wydarzenia i imprezy
• Stypendia szkolne
• Eleganckie, seksowne wzory
• Lokowanie produktu w mediach rozrywkowych
• Darmowe próbki produktów
• Papierosy z jednym patyczkiem sprawiają, że uzależnienie jest tańsze
• Sprzedaż produktów na poziomie oczu dla dzieci
• Lokowanie produktu i reklama w pobliżu szkół

Chcemy stworzyć pokolenie wolne od tytoniu i wtórnego dymu oraz śmierci i chorób, które powodują.

• Uwolnij się od manipulacji wyrobami tytoniowymi i pokrewnymi branżami, zdobywając wiedzę na temat ich taktyki i szkód wyrządzonych przez ich produkty.
• Używanie tytoniu jest odpowiedzialne za 25% wszystkich zgonów z powodu raka na całym świecie. Stosowanie nikotyny i wyrobów tytoniowych zwiększa ryzyko raka, chorób układu krążenia i płuc.
• Ponad milion ludzi umiera każdego roku na skutek biernego palenia.
• Dzieci i młodzież używające e-papierosów przynajmniej dwukrotnie zwiększają szansę na palenie papierosów w późniejszym życiu.
• Używanie papierosów elektronicznych zwiększa ryzyko chorób serca i chorób płuc.
• Nikotyna zawarta w e-papierosach jest bardzo uzależniającym lekiem i może uszkodzić rozwijający się mózg dziecka.
• Palenie sziszy jest tak samo szkodliwe, jak inne formy używania tytoniu.
• Bezdymny nie oznacza, że ​​jest nieszkodliwy.
• Palenie jest drogie, a płacisz za to swoim wyglądem i zdrowiem. Powoduje nieświeży oddech, żółte zęby, pomarszczoną skórę, niezdrowe płuca i słaby układ odpornościowy.
• Dym Shisha jest toksyczny. Zawiera substancje, które powodują raka.
• Tytoń do żucia może powodować raka jamy ustnej, utratę zębów, brązowe zęby, białe plamy i choroby dziąseł.
• Zachęcamy wszystkich do edukacji, szerzenia świadomości i tworzenia pokolenia wolnego od tytoniu.
• Firmy tytoniowe bombardują dzieci i młodzież przekazami z mediów społecznościowych, które oglądano ponad 25 miliardów razy. Za tego rodzaju zasięg mediów społecznościowych można umrzeć.

 

https://www.who.int/news-room/campaigns/world-no-tobacco-day/world-no-tobacco-day-2020

Postawy Polaków wobec palenia tytoniu

 

Najnowsze wyniki badań dotyczące aktualnej sytuacji w zakresie palenia tytoniu w Polsce, przeprowadzonych przez KANTAR Polska (2019 r), na zlecenie GIS, jednoznacznie wskazują na tendencję spadkową odsetka regularnych palaczy – z 31% w 2011 roku do 21% w 2019 roku oraz na wzrost odsetka osób, które nigdy nie paliły. Ponadto, w 2019 roku zauważalny jest spadek odsetka osób, które próbowały rzucić palenie – różnica 7 punktów procentowych w porównaniu z wynikami z 2017 roku (16% wobec 23%).

 

Światowy Dzień Rzucania Palenia przypada zawsze w trzeci czwartek listopada. W Polsce obchodzony jest od 1991 roku. Pomysł akcji narodził się w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy dziennikarza Lynna Smitha, który w 1974 roku zaapelował do czytelników swojej gazety, aby przez jeden dzień nie palili papierosów. W efekcie, aż 150 tysięcy ludzi spróbowało przez jedną dobę wytrzymać bez palenia. Zachęcone powodzeniem akcji Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem uznało trzeci czwartek listopada (tydzień przed obchodzonym w Stanach Zjednoczonych Dniem Dziękczynienia) za Dzień Rzucania Palenia.

 

Przewlekłe choroby niezakaźne w tym, te spowodowane paleniem tytoniu i biernym wdychaniem dymu tytoniowego, stanowią od lat najważniejszy problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny w Polsce. Choroby odtytoniowe obejmują 15 nowotworów oraz kilkadziesiąt  chorób układu krążenia, układu  oddechowego i innych narządów. Około 90% chorych na raka płuc to palacze. Mimo to (KANTAR Polska 2019):

• W dalszym ciągu prawie ¼ społeczeństwa nałogowo pali papierosy.
• Tak jak w latach ubiegłych, tak i teraz większości palaczy zdarza się palić w obecności osób niepalących. 8% palących Polaków przyznaje, że czasem pali w obecności dzieci, natomiast w obecności kobiet ciężarnych zdarza się zapalić 1% palaczy.
• 34% Polaków mówi, że w ich domach pali się tytoń!
• Mimo zakazu reklamy, aż 15% palących zetknęło się z jakąś formą reklamy i marketingu papierosów!

Przy okazji tego Święta koniecznie należy zaznaczyć, iż nie istnieje bezpieczny poziom zagrożenia biernym paleniem. Jest szczególnie niebezpieczne dla niemowląt, dzieci, kobiet ciężarnych i płodów. Na całym świecie, około 600 tys. osób niepalących zmarło w 2011 roku z powodu narażenia na bierne palenie. 75% zgonów wynikających z biernej ekspozycji na dym tytoniowy dotyczy kobiet i dzieci (Tobacco Atlas 2012). Tym bardziej alarmujące jest, że w  blisko 34% domów Polaków, pali się tytoń (KANTAR Polska 2019).

 

W tym szczególnym dniu zachęcamy wszystkie osoby palące do zastanowienia się nad najważniejszą wartością jaką jest zdrowie własne i innych oraz do podjęcia próby rzucenia palenia – nie tylko na ten dzień, ale na całe życie. Szczególnie, że w ciągu ostatniego roku tylko 16% palących podjęło próbę zaprzestania palenia, a tylko 13% palaczy planuje podjąć tą próbę w najbliższym czasie!