Obszarem dyplomacji publicznej i kulturalnej jest komunikacja ze społeczeństwami innych państw. Jednym z najlepszych jej narzędzi jest szeroko rozumiana kultura, która w interesujący sposób opowiada o kraju, tradycji, historii i współczesności. Kultura jako narzędzie komunikacji pomaga społeczeństwom poznawać się i zrozumieć siebie nawzajem. Instytuty Polskie jako placówki wyspecjalizowane w dyplomacji kulturalnej, odgrywają rolę szczególnych emisariuszy Polski, działających na rzecz budowania relacji dwustronnych i kształtowania wizerunku naszego kraju za granicą.

Instytuty Polskie są siecią 25 placówek, podległych Ministerstwu Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, wyspecjalizowanych w dyplomacji kulturalnej. Działają w stolicach i dużych miastach. Program działań każdego Instytutu Polskiego uwzględnia priorytety polskiej polityki zagranicznej w części, jaką jest dyplomacja publiczna i kulturalna. Jednym z zadań instytutów jest wspieranie promocji kultury polskiej za granicą. Instytuty Polskie przygotowują swoje programy z myślą o publiczności za granicą, ponieważ to odbiorcy zagraniczni są głównymi adresatami ich działań.

Misja Instytutów Polskich to tworzenie poprzez kulturę pozytywnego wizerunku Polski za granicą dzięki skutecznym partnerstwom, własnej marce i atrakcyjnemu programowi.

Wśród zadań Instytutów Polskich na pierwszy plan wysuwa się docieranie do możliwie szerokich, zagranicznych środowisk artystycznych, eksperckich i opiniotwórczych w celu nawiązywania i utrzymywania dobrych kontaktów z ich przedstawicielami, aby w ten sposób realizować cele polityki zagranicznej Polski – budować pozycję Polski za granicą dzięki partnerstwom, niciom porozumienia i kształtowaniu pozytywnego wizerunku Polski. Instytuty Polskie informują o Polsce, rozwijają kontakty w dziedzinie kultury i nauki oraz popularyzują dorobek w tych dziedzinach, a także wspierają nauczanie języka polskiego jako obcego.

Zadaniem Instytutów Polskich jest także działanie na rzecz nawiązywania trwałych kontaktów między polskimi i zagranicznymi partnerami, aktywnymi w sferze międzynarodowych stosunków kulturalnych, jak np. w ramach współpracy EUNIC (Stowarzyszenie Narodowych Instytutów Kultury Unii Europejskiej).

Ponadto dbają one o realizację międzynarodowych zobowiązań, wynikających z umów i programów kulturalnych Polski z innymi państwami.

Instytuty Polskie są kluczowe dla wspierania wymiany kulturalnej między Polską a innymi państwami oraz zapewniania obecności polskiej kultury w obiegu kulturalnym i życiu społecznym poszczególnych krajów. Działają w ten sposób na rzecz rozwijania stosunków dwustronnych w dziedzinie kultury, nauki i edukacji.

Instytuty Polskie współpracują z polskimi i zagranicznymi instytucjami państwowymi oraz uznanymi organizacjami pozarządowymi. Współpraca ta polega m.in. na organizacji wydarzeń o charakterze kulturalnym (koncerty, pokazy filmów, spektakle teatralne, wystawy), edukacyjno-informacyjnym (programy skierowane do dzieci lub innych wybranych grup, upowszechnianie wiedzy o Polsce, kursy językowe), naukowym (seminaria, wykłady, konferencje) i promocyjnym (udział Polski w targach książki, edukacyjnych czy designu). W swojej działalności Instytuty popularyzują język polski i dorobek naukowy Polaków w różnych dziedzinach, a także wspierają pracowników i studentów wydziałów polonoznawczych, polonistyk, slawistyk i studiów środkowoeuropejskich na uczelniach zagranicznych.

Efektywne kształtowanie pozytywnego wizerunku Polski za granicą wymaga również wspólnego wysiłku i partnerstw różnych instytucji krajowych. Dlatego też Instytuty Polskie w świecie współpracują regularnie z polskimi organizacjami i instytucjami kultury.