W polskim systemie kontroli eksportu Minister Spraw Zagranicznych pełni rolę organu opiniującego. Oznacza to, że Minister SZ ocenia złożone przez przedsiębiorców wnioski o wydanie zezwolenia na obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym pod kątem zgodności z polityką zagraniczną i zobowiązaniami międzynarodowymi państwa. Organem kontroli obrotu, który wydaje zezwolenia na obrót uzbrojeniem i produktami podwójnego zastosowania, jest minister właściwy do spraw gospodarki.

Minister Spraw Zagranicznych opiniuje wnioski o wydanie zezwoleń na:

• wywóz i transfer wewnątrzunijny produktów podwójnego zastosowania, wykonywanie usług pośrednictwa oraz świadczenie pomocy technicznej w zakresie tych produktów, łącznie z transferami oprogramowania i technologii przy użyciu nośników elektronicznych, faksu lub telefonu (zezwolenia indywidualne i globalne);
• wywóz, transfer wewnątrzunijny i tranzyt uzbrojenia (zezwolenia indywidualne i globalne);
• wykonywanie usług pośrednictwa oraz świadczenie pomocy technicznej w zakresie uzbrojenia (zezwolenia indywidualne i globalne).

W strukturze MSZ departamentem odpowiedzialnym za przygotowanie opinii na temat wniosków o wywóz sprzętu wojskowego jest Departament Polityki Bezpieczeństwa i działający w jego strukturze Referat ds. Przemysłu Obronnego i Kontroli Eksportu. Polskie placówki zagraniczne – konsulaty i wydziały konsularne ambasad – dokonują legalizacji oświadczeń końcowego użytkownika, dokumentów stosowanych w kontroli eksportu. Pełnią przez to ważną rolę w procesie weryfikacji wiarygodności importera i zabezpieczenia bezpieczeństwa transakcji.

Ramy prawne krajowego systemu kontroli eksportu

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/821 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania.
• Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
• Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
• Zestaw krajowych aktów wykonawczych oraz rezolucji, rozporządzeń i decyzji organizacji międzynarodowych nakładających konkretne zakazy i ograniczenia w eksporcie broni do określonych krajów.

Istotną rolą MSZ jest zapewnienie, że Polska realizuje wszystkie zobowiązania wynikające z rezolucji Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych i implementujących je aktów prawnych Unii Europejskiej, dotyczące ograniczeń w międzynarodowym obrocie bronią (embargo) wobec niektórych państw lub organizacji terrorystycznych. Bliższe informacje o szczegółach dotyczących ograniczeń w międzynarodowym handlu towarami o znaczeniu strategicznym można znaleźć pod adresem: https://www.sanctionsmap.eu

Eksport uzbrojenia i sprzętu wojskowego z Polski

Zapraszamy do zapoznania się z zawartością raportu dotyczącego eksportu uzbrojenia i sprzętu wojskowego z Polski za rok 2024, który stanowi istotne źródło wiedzy na temat zasad funkcjonowania polskiego systemu kontroli eksportu towarów, usług i technologii o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, jak również, pośrednio, podsumowanie kondycji polskiego sektora zbrojeniowego. Raport ten jest rokrocznie przygotowywany przez DPB MSZ.