W Karpaczu pod hasłem „Nowe wartości Starego Kontynentu – Europa u progu zmian” trwa XXXII Międzynarodowe Forum Ekonomiczne. W dyskusjach poświęconych aktualnej sytuacji geopolitycznej oraz przyszłości ekonomicznej i społecznej kontynentu uczestniczą przedstawiciele kierownictwa Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.  

Polska jest liderem w pozyskiwaniu, wykorzystywaniu oraz inwestowaniu funduszy unijnych. Minioną perspektywę zamykamy z sukcesem. Wykorzystaliśmy, a w zasadzie zainwestowaliśmy 100 proc. środków z poprzedniej perspektywy na lata 2014-2020. Środki z bieżącej perspektywy finansowej zamierzamy zainwestować równie skutecznie

– powiedział minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda podczas panelu dyskusyjnego pn. „Fundusze unijne na inwestycje regionalne – bilans zysków i strat”.

Jako przykład minister podał efekty programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na lata 2014-2020 (ok. 125,3 mld zł ze środków UE), którymi są m.in. wybudowanie, przebudowanie lub wyremontowanie ponad 5,5 tys. km kanalizacji sanitarnej, ponad 1 tys. km sieci wodociągowej, co najmniej 625 km linii kolejowych, wybudowanie ponad 1 tys. 800 km dróg ekspresowych i autostrad, zmodernizowanie energetyczne ponad 1 tys. 800 budynków.

Minister funduszy i polityki regionalnej podkreślił, że w obecnej perspektywie finansowej (2021-2027) obserwujemy duże zainteresowanie konkursami. We wszystkich programach, odbyły się już pierwsze nabory wniosków. Dotyczą one m.in. wsparcia innowacyjnego przedsiębiorców, rozwoju zielonych technologii, infrastruktury energetycznej, zielonej i niebieskiej infrastruktury – „odbetonowania” terenów miejskich, adaptacji terenów zurbanizowanych do zmian klimatu, gospodarki wodno-ściekowej, kultury i turystyki kulturowej.

18 września rozpocznie się nabór wniosków z programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) na budowę sieci szerokopasmowych z budżetem konkursu w wysokości ponad 2,9 mld zł.

Minister Grzegorz Puda zaznaczył, że rozmawiając o inwestycjach regionalnych, musimy także pamiętać o inwestycjach krajowych, które bezpośrednio przekładają się na poprawę warunków życia czy prowadzenie działalności gospodarczej w województwach. Wsparcie samorządów realizowane jest od 2021 r. również przez rządowy program inwestycji strategicznych „Polski Ład”.

Inwestycje krajowe są często impulsem do realizacji dalszych inwestycji przez samorządy i stanowią bazę do dalszego rozwoju regionów

– powiedział szef MFiPR.

Minister podkreślił, że polskie samorządy z sukcesem wykorzystują środki unijne. MFiPR monitoruje kwestie zdolności finansowych JST do przyjęcia środków unijnych, co przekłada się np. na stosowanie preferencyjnej polityki wynikającej ze zróżnicowanego potencjału rozwojowego samorządów w skali kraju.

Rząd pomaga samorządom w realizacji projektów ze środków UE.  Przekazaliśmy ponad 8,7 mld zł z budżetu państwa na sfinansowanie części wymaganego wkładu własnego samorządów starających się o dofinansowanie

– podkreślił Grzegorz Puda. 

Podczas panelu dyskusyjnego pn. „Współpraca samorządów z władzą centralną” minister zaznaczył, że celem rządu jest równomierny rozwój Polski.

Nie dzielimy samorządów na lepsze i gorsze. Bardzo dbamy o to, żeby środki trafiały do każdego zakątka kraju, aby inwestycje były realizowane wszędzie, niezależnie od wielkości danej miejscowości i położenia na mapie

– mówił szef MFiPR.

Minister przypomniał, że ponad 148 mld zł, czyli ok. 44 proc. wszystkich środków z funduszy europejskich na lata 2021-2027 będzie zarządzane bezpośrednio przez samorządy wojewódzkie w ramach programów regionalnych.

To najwyższy poziom decentralizacji środków w ramach Polityki Spójności od akcesji Polski w 2004 r.

– powiedział minister.

Jako wyzwanie przy wdrażaniu programów z funduszy europejskich minister uznał małą elastyczność w możliwości wydatkowania funduszy. Pokazała to pandemia i wybuch wojny w Ukrainie, gdzie chcąc przeorientować środki z funduszy europejskich na nowe, związane z tym wyzwania, napotkaliśmy na szereg ograniczeń, takich jak konieczność zmiany programów, programowania w ramach odrębnych osi, specjalnego monitorowania itd.

Konieczne jest wprowadzenie bardziej elastycznych rozwiązań dla wdrażania funduszy polityki spójności oraz zapewnienie, możliwości zastosowania działań ad hoc, często wykraczających poza schematy przyjęte w ramach danej perspektywy finansowej. To jeden z tematów, wokół których powinna się koncentrować dyskusja na temat przyszłości funduszy polityki spójności

– stwierdził szef MFiPR.

Minister wyjaśniał, że MFiPR prowadzi liczne inicjatywy wspierające samorządy w działaniach służących rozwojowi lokalnemu. Są to m.in. pomoc w rozwoju idei partnerstwa publiczno-prywatnego, inicjatywy wspierające działania samorządów na rzecz rewitalizacji, działanie Centrum Wsparcia Doradczego, wsparcie rozwoju mobilności miejskiej czy pomoc w przygotowaniu projektów i wsparciu potencjału wnioskodawców.