W ramach Krajowej Polityki Miejskiej 2030 przewidziano realizację projektów strategicznych ukierunkowanych na wyzwania stojące przed miastami i ich obszarami funkcjonalnymi. Projekty strategiczne Krajowej Polityki Miejskiej 2030 mają znaczenie dla wspierania zrównoważonego rozwoju miast oraz ich obszarów funkcjonalnych. Projekty te odpowiadają na najważniejsze wyzwania stojące przed polskimi miastami i mają jednocześnie charakter systemowy, często przekraczający granice administracyjne miast i są ukierunkowane na długofalowe efekty rozwojowe

 

Partnerska Inicjatywa Miast

Partnerska Inicjatywa Miast (PIM) to projekt mający na celu wspomaganie zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju polskich miast. Jest skierowany do wszystkich miejscowości posiadających status miejski oraz do miejskich obszarów funkcjonalnych. PIM wspiera rozwój miast poprzez wymianę wiedzy pomiędzy miastami przy udziale ekspertów tematycznych.

PIM realizowany jest w grupach tematycznych tzw. sieciach, które poprzez wszystkie edycje projektu skupiały się na tematach: rewitalizacji, mobilności miejskiej, jakości powietrza, rozwiązań cyfrowych, inicjatyw PPP, rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury, dostępnego mieszkalnictwa, planowania przestrzennego oraz efektywności energetycznej.

Do tej pory odbyły się trzy edycje tego projektu Przedstawiciele ponad 90 miast brali udział w pracach, które miały na celu właściwą identyfikację lokalnych wyzwań oraz wypracowania kierunków postępowania i rozwiązań adekwatnych do miejscowych potrzeb i możliwości. Efektem prac każdej z sieci były dwojakie produkty. Z jednej strony każde miasto opracowało diagnozę danego lokalnego wyzwania oraz opisało ścieżkę dojścia do rozwiązania problemu wraz z rekomendacjami konkretnych działań. Z drugiej strony każda sieć tematyczna miast przygotowała zbiór rekomendacji dla administracji centralnej i prowadzonych polityk publicznych szczebla krajowego w oparciu o doświadczenia i wiedzę miast uczestniczących w projekcie.

Więcej informacji znajduje się na stronach internetowych: pim.gov.pl

 

Centrum Wsparcia Doradczego

Centrum Wsparcia Doradczego (CWD) zrealizowano w III edycjach w latach 2020-2023: Pilotaż CWD, CWD Plus, CWD 2023. Celem wsparcia doradczego było przede wszystkim wsparcie modelu współpracy partnerskiej samorządów lokalnych w obszarach funkcjonalnych, ponad granicami administracyjnymi pojedynczych samorządów, w tym na pograniczach województw. Ponadto projekt CWD koncentruje się na poprawie kompetencji JST do zarządzania strategicznego, przygotowania strategii rozwoju oraz inicjowania i realizacji kompleksowych przedsięwzięć rozwojowych na poziomie ponadlokalnym.

Projekt skierowano do 76 partnerstw samorządów lokalnych w całej Polsce, w tym 5 partnerstw JST położonych na pograniczach województw. Uczestniczyło w nim ok. 769 samorządów, tzn. 77 powiatów, 690 gmin (434 gmin wiejskich, 201 gmin miejsko-wiejskich i 55 gmin miejskich).

Więcej informacji o projekcie CWD znajduje się na stronie internetowej: cwd.info.pl

 

Plan działań dla Miast

Program pn. Plan Działań dla Miast. Modelowa Lokalność (PDM) jest instrumentem wdrożeniowym Krajowej Polityki Miejskiej 2030 i jednocześnie był inicjatywą towarzyszącą XI sesji Światowego Forum Miejskiego (WUF11), organizowanego w dniach 26-30 czerwca 2022 r. w Katowicach.

Celem ,,Planu Działań Dla Miast’’ było zmobilizowanie polskich miast do odważnych działań na rzecz zrównoważonej transformacji i wdrażania Celów Zrównoważonego Rozwoju na poziomie lokalnym. W trakcie realizacji tej inicjatywy, opracowano dokument – ,,Plan Działań dla Miast’’ – będący wizją transformacji co najmniej 100 polskich miast zgodnie z lokalnie rozumianymi Celami Zrównoważonego Rozwoju. Jednocześnie PDM miał na celu przedstawienie i upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych już przedsięwzięć związanych z Celami Zrównoważonego Rozwoju.

Wszystkie działania PDM przyczyniły się nie tylko do realizacji celów Krajowej Polityki Miejskiej 2030 i Celów Zrównoważonego Rozwoju, lecz także popularyzacji debaty o przyszłości i rozwoju polskich miast zarówno w środowisku naukowym, jak i wśród mieszkańców.

Szczegółowe informacje o PDM są dostępne na stronie internetowej: pdm.irmir.pl

 

Regiony Rewitalizacji

Projekt Regiony Rewitalizacji polega na wzmocnieniu zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych. Program realizują Zespoły ds. rewitalizacji funkcjonujące w urzędach marszałkowskich, które dzięki udzielonej dotacji ze środków Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020. Zapewniają one wsparcie doradcze i szkoleniowe dla gmin w czterech modułach tematycznych:

• dostępność w rewitalizacji;

• zarządzanie rewitalizacją i włączenie społeczności lokalnej we wdrażanie programów rewitalizacji;

• wykorzystanie narzędzi wynikających z ustawy o rewitalizacji;

• monitoring i ewaluacja działań rewitalizacyjnych.

Zakres wsparcia oferowanego przez Zespoły ds. rewitalizacji był indywidualnie rozwijany w każdym województwie uwzględniając uwarunkowania i wyzwania regionalne.

Opisy działań realizowanych w poszczególnych regionach oraz wszystkie wypracowane materiały zasiliły bazę Krajowego Centrum Wiedzy o Rewitalizacji pod adresem: rewitalizacja.gov.pl

 

Miasto z Klimatem

Inicjatywa Miasto z Klimatem zainaugurowana została w 2020 roku, a jej celem było upowszechnianie nowoczesnych, efektywnych i skutecznych rozwiązań, które służą poprawie jakości życia mieszkańców oraz podniesieniu odporności miast na negatywne skutki zmian klimatu. Wsparcie adresowane do miast stanowiło pomoc w przygotowaniu długoterminowej wizji działań prowadzących do osiągnięcia przez miasto neutralności i odporności klimatycznej. W ramach projektu miasta otrzymały wsparcie eksperckie w zakresie zagadnień mieszczących się w następujących kategoriach: jakości powietrza, transformacja energetyczna, zieleń miejska, retencja miejska oraz transport zeroemisyjny. Zgodnie z założeniami projektu, termin zakończenia projektu pierwotnie był wyznaczony na 31.12.2021 r. jednak ze względu na duże zainteresowanie ostatecznie zakończono projekt dopiero w marcu 2024. roku.

 

Program rozwój lokalny

Program Rozwój Lokalny, finansowany ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego EOG 2014 – 2021, miał na celu wsparcie małych i średnich miast w wypracowaniu i wdrożeniu przez nie zrównoważonego i systemowego podejścia do rozwoju lokalnego i tym samym do ograniczenia negatywnych zjawisk rozwojowych i podniesienia standardu życia ich mieszkańców.

Program jest innowacyjnym instrumentem kompleksowego wsparcia rozwoju miast małych i średnich, zakładającym wieloaspektowe podejście do wyznaczania kierunków rozwoju miast. Każdy projekt zrealizowany w jego ramach wdrażał przemyślaną, długofalową, wielotematyczną, zintegrowaną koncepcję rozwoju zawierającą minimum aspekt środowiskowy, społeczny, gospodarczy i instytucjonalny. 29 zrealizowanych projektów1 stało się rzeczywistym motorem napędowym dla miast- beneficjentów. W ramach zrealizowanych projektów, 17 z nich było wdrożonych przez miasta w partnerstwach z samorządami z państw – darczyńców (16 z norweskim i 1 z islandzkim). Należy podkreślić, że współpraca miała obopólny charakter, korzyści były obustronne, a wiele partnerstw jest kontynuowanych również po zakończeniu projektów.

 

Instrument Zielonej Transformacji Miast

Celem Instrumentu Zielonej Transformacji Miast (IZTM), funkcjonującego w ramach inwestycji B 3.4.1 Krajowego Planu Odbudowy, jest wsparcie zielonej i energetycznej transformacji miast poprzez zapewnienie środków na finansowanie określonych typów inwestycji wpływających na „zazielenienie” terenów miejskich, łagodzenie zmian klimatu i adaptację do nich, bardziej efektywne wykorzystanie zasobów, zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń, przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej lub rewitalizację budynków i przestrzeni miejskich.