Przepisy dotyczące spraw finansowych jednostek sektora szkolnictwa wyższego i nauki zostały uporządkowane i ujednolicone. Dzięki temu uczelnie będą miały więcej swobody w dysponowaniu środkami. Co jeszcze się zmieniło?

• Wprowadzono subwencję zamiast finansowania w postaci dotacji (z których część miała formę dotacji celowej).
• W miejsce odrębnych dotacji na działalność dydaktyczną i statutową, rozliczanych i wydatkowanych w odrębny sposób, uczelnie otrzymywać będą jedną subwencję.
• Od stycznia 2019 r. środki na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego otrzymywać będzie uczelnia, a nie podstawowa jednostka naukowa.

Kiedy zaczną obowiązywać przepisy Konstytucji dla Nauki dotyczące pomocy materialnej?
W roku akademickim 2018/2019 pomoc materialna dla studentów będzie przyznawana na dotychczas obowiązujących zasadach. Nowe przepisy dotyczące świadczeń dla studentów wejdą w życie 1 października 2019 roku.

Jak będą wyglądały w Konstytucji dla Nauki stypendia ministra za wybitne osiągnięcia?
Nowa ustawa przewiduje zamiast stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia nowe świadczenie w formie stypendium ministra za znaczące osiągnięcia. Przepisy regulujące kwestie ubiegania się o stypendium ministra za znaczące osiągnięcia będą stosowane od 1 lipca 2019 r. i będą dotyczyły roku akademickiego 2019/2020.

Od przyszłego roku stypendia Ministra nie będą przyznawane doktorantom, zyskali oni prawo do ubiegania się o stypendium dla młodych naukowców, gdzie będzie wydzielona specjalna pula środków wyłącznie dla doktorantów Natomiast w roku akademickim 2018/2019 stypendium ministra jest przyznawane na zasadach dotychczasowych, zarówno studentom, jaki i doktorantom.

Stypendium ministra może otrzymać student wykazujący się znaczącymi osiągnięciami naukowymi lub artystycznymi związanymi ze studiami, lub znaczącymi osiągnięciami sportowymi. Stypendium jest przyznawane na rok akademicki. Przyznaje je właściwy minister nadzorujący uczelnie na wniosek rektora.

• Podstawa prawna: 359 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; 2, 274, 275 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669)

Jakie stypendia mogą być przyznawane z własnego funduszu stypendialnego?
Od dnia 1 stycznia 2019 roku z własnego funduszu stypendialnego mogą być przyznawane wyłącznie stypendia za wyniki w nauce dla studentów oraz stypendia naukowe dla pracowników i doktorantów, przy czym stypendia przyznane przed tym dniem wypłaca się na zasadach dotychczasowych. Uczelnia może jednakże tworzyć na podstawie zapisów statutowych inne fundusze, z których będą finansowane inne stypendia dla studentów (np. sportowe), z tym że stypendia te będą opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

• Podstawa prawna: 245 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669)

Czy stypendium ministra dla doktorantów będzie nadal przyznawane, tak jak to było do tej pory?
Wraz z wejściem w życie Konstytucji dla Nauki, stypendium ministra nie będzie już miało charakteru świadczenia pomocy materialnej, z uwagi na ten fakt w roku akademickim 2018/2019 zostanie ono przyznane doktorantom po raz ostatni.

Stypendium ministra będzie przyznawane wyłącznie studentom wykazującym się znaczącymi osiągnięciami naukowymi lub artystycznymi związanymi ze studiami lub znaczącymi osiągnięciami sportowymi i wraz ze stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców, w tym doktorantów, będzie stanowiło zupełnie odrębny rodzaj świadczenia finansowego.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że wszyscy doktoranci, którzy rozpoczną naukę w szkołach doktorskich będą otrzymywali stypendium.

• Podstawa prawna: 359 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; 2, 274, 275 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669)

Stypendia w szkole doktorskiej dla osób z niepełnosprawnością – ile dostanę na rękę?
Stypendia dla studentów niepełnosprawnych będą większe o ok. 30 proc. w stosunku do stypendiów zwykłych. Przed oceną śródokresową będzie wynosiło ok. 2736 złotych netto, natomiast po ocenie – ok. 4215 zł netto.

Czy zasiłki z MOPS min. 500+ i świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawne dziecko wliczają się do dochodu w celu uzyskania stypendium socjalnego na uczelni?
Środki finansowe takie jak świadczenia pielęgnacyjne czy świadczenie wychowawcze (500+), nie stanowią dochodu w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych i nie są brane pod uwagę przy ustalaniu sytuacji materialnej studenta przy przyznawaniu stypendium socjalnego. Powyższe świadczenia są w całości zwolnione z podatku.

CASE W 2017 roku miałam umowę zlecenie od 01.12.2017 do 31.05.2018, po zakończeniu tej umowy dostałam umowę pracę na czas nieokreślony w tej samej firmie od 01.06.2018. Między tymi umowami nie minęły 3 miesiące. Moje pytanie brzmi czy mogę tutaj stosować przepisy o utracie dochodu? Umowa zlecenie i umowa o pracę to inne formy zatrudnienia aczkolwiek u tego samego pracodawcy.

Zakończenie zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia oraz podjęcie u tego samego pracodawcy w okresie nieprzekraczającym trzech miesięcy zatrudnienia na umowę o pracę nie stanowi utraty oraz uzyskania dochodu. W związku z powyższym, do celów stypendialnych, dochód, który został uzyskany nieprzerwanie przez cały 2017 rok, powinien być podzielony przez 12 miesięcy, o ile nadal występuje zatrudnienie u tego pracodawcy.

• Podstawa prawna: 3 pkt 2a i art. 4c ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952, z późn. zm.); 179 ust. 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.); 273 ust. 1 ustawy z 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669)

Student o niskim dochodzie na osobę w rodzinie, który ubiega się o stypendium socjalne, dołącza do wniosku o przyznanie tego stypendium zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej. W związku z licznymi pytaniami przedstawiamy najważniejsze informacje na ten temat oraz sposób postępowania w przypadku niedostarczenia tego zaświadczenia. Co powinno znaleźć się w zaświadczeniu?

Treść zaświadczenia wydanego na wniosek studenta zależy od informacji o sytuacji materialnej studenta i jego rodziny posiadanych przez ośrodek pomocy społecznej. Zaświadczenie to może zawierać informacje m.in. o źródłach i wysokości dochodów, stanie majątkowym studenta i członków jego rodziny, przyznanych rodzinie świadczeniach, o których mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Ośrodek pomocy społecznej wydaje zaświadczenie o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny na podstawie aktualnych (ewentualnie ostatnich posiadanych) informacji o beneficjentach pomocy społecznej. Dostarczone przez studenta zaświadczenie jest dodatkowym środkiem dowodowym, podlegającym ocenie przez organ przyznający stypendium (czyli rektora albo komisję stypendialną) łącznie z pozostałym materiałem zgromadzonym w aktach sprawy. [odp. 27.09.2019]

• Szczegółowe informacje

Czy nowe prawo przewiduje publiczny dostęp do danych finansowych uczelni publicznych? 
Tak. Uczelnie publiczne mają obowiązek publikowania sprawozdań finansowych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Dostęp do dziennika jest możliwy pod adresem www.ems.gov.pl.  [odp. z 26.07.2019 r.].

Czy środkami przeznaczonymi na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego można zasilić fundusz stypendialny w uczelni?

Tak. Środki z subwencji przeznaczone na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego można wskazać jako źródło funduszy stypendialnego w uczelni.

 [odp. z 11.07.2019 r.].

• Podstawa prawna: 412 ust. 1; 365 pkt 1 i 3; ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668)

Jakie stawki obowiązują obecnie za czynności w postępowaniach awansowych o nadanie stopni naukowych i tytułu naukowego?

W ustalaniu wysokości wynagrodzeń dla promotora, recenzentów i członków komisji habilitacyjnej w postępowaniach awansowych nadal obowiązują przepisy zawarte w rozporządzeniu w sprawie wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń z 2 grudnia 2016 roku. Stawką, która będzie podstawą do wyliczeń wynagrodzeń w postępowaniach awansowych wszczętych do 30 kwietnia 2019 roku, jest dotychczasowe minimalne wynagrodzenie profesora zwyczajnego, które wynosi 5390 złotych [odp. z 23.11.2018].

• Więcej szczegółów

Jak wyglądać będzie wydatkowanie środków na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego, które zostaną przyznane według nowych zasad?
Od 2019 roku publiczne uczelnie akademickie otrzymywać będą jedną subwencję na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego. O przeznaczeniu środków zadecyduje uczelnia. Środki z subwencji mogą być przeznaczone zarówno na wydatki bieżące, jak i na zakup środków trwałych, w tym inwestycje w budynki i budowle. Środki niewykorzystane przez uczelnie w roku przyznania poprzez wynik finansowy powinny zasilić fundusz zasadniczy. Ponadto uczelnie za pośrednictwem systemu POL-on, będą na żądanie ministra składały sprawozdania z wykorzystania subwencji. W związku z tym, konieczne jest właściwe ewidencjonowanie przez uczelnie wydatków finansowych z przekazanej subwencji. [odp. z 13.12.2018 r.]

Czy przyszła subwencja podstawowa (obecna dotacja podmiotowa) będzie musiała być gromadzona na rachunku bankowym prowadzonym przez BGK?
Środki finansowe przekazane uczelni publicznej w ramach subwencji na utrzymanie potencjału dydaktycznego i badawczego muszą być gromadzone na rachunku bankowym, którego obsługę prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego. Obowiązek ten spoczywa na uczelniach publicznych od 1 stycznia 2020 roku. Natomiast uczelnie niepubliczne nie są zobligowane do gromadzenia środków z subwencji na rachunku w BGK.

• Podstawa prawna: 407 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668); 2 ust. 2 pkt 1 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669)

Czy uczelnia nie jest już zobligowana do składania wniosków  w systemie OSF o przyznaniu dotacji podmiotowej na utrzymanie potencjału badawczego i badania naukowe młodych naukowców w roku 2019?
Jednostki naukowe uczelni nie muszą składać wniosków o przyznanie dotacji statutowej na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego, a także na działalność polegającą na prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich na 2019 rok. Zgodnie z ustawą środki finansowe przeznaczone na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz utrzymanie i rozwój potencjału badawczego przyznawane są w ramach jednej subwencji. Od 2019 roku środki te będą przyznawane uczelniom przez nadzorującego ministra na podstawie danych z systemu POL-on, bez konieczności składania dodatkowego wniosku.

• Podstawa prawna: 366 ust 2 ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668)

Czy instytuty badawcze ubiegające się o przyznanie dotacji na utrzymanie potencjału badawczego oraz o przyznanie środków na rozwój młodych naukowców muszą składać wnioski poprzez system ZSUN/OSF? Czy dotacja będzie automatycznie przyznawana na podstawie danych zawartych w systemie POL-on?

Instytuty badawcze nie składają wniosków o przyznanie dotacji statutowej na utrzymanie potencjału badawczego oraz na działalność polegającą na prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich, na 2019 r.

Od 2019 r. instytuty badawcze otrzymują subwencję na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego.

Subwencja będzie przyznawana instytutom na podstawie danych z systemu POL-on, bez konieczności składania dodatkowego wniosku. Ww. subwencja zastępuje dotychczas przekazywaną dotację statutową na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego oraz na działalność polegającą na prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich.

• Podstawa prawna: 366 ust 1 pkt 5 ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668)

Konstytucja dla Nauki nie przewiduje wymogu składania wniosku o przyznanie dotacji na utrzymanie potencjału badawczego oraz na badania naukowe lub prace rozwojowe i zadania z nimi związane. W jaki sposób dane dotyczące liczby N będą pobierane? Jaki będzie termin pobierania tych danych?
Od 2019 roku subwencja na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego będzie przyznawana na podstawie danych z systemu POL-on, bez konieczności składania dodatkowego wniosku. Dane o liczbie pracowników prowadzących działalność naukową będą uwzględniane według stanu na 31 grudnia roku poprzedzającego rok przyznania subwencji.

• Podstawa prawna: projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 14 września 2018 r. w sprawie podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego znajdujących się w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych

Na jakich zasadach będą przyznawane subwencje na kolejny rok dla Instytutów, skoro wnioski są nieaktywne w POL-on ?
Subwencje będą przyznawane na podstawie danych z systemu POL-on. Zgodnie z art. 368 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wysokość subwencji jest ustalana na podstawie algorytmów określonych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 402.

Do kiedy powinny być wprowadzone dane do systemu POL-on w br. ?
Instytut jest zobowiązany do systematycznego aktualizowania danych w systemie POL-on. Za prawidłowość i rzetelność danych oraz terminowość ich wprowadzania do Systemu POL-on odpowiada osoba kierująca danym podmiotem. Osoba kierująca podmiotem składa w Systemie POL-on oświadczenie potwierdzające, że dane wprowadzone przez nią do baz systemu POL-on są zgodne ze stanem faktycznym. Oświadczenie to składa do dnia 31 stycznia według stanu na dzień 31 grudnia. Art. 354. Ustawy określa obowiązki dotyczące wprowadzania, aktualizowania, archiwizowania i usuwania danych z systemu POL-on.

Jak będzie ustalana liczba N jako podstawa obliczenia dotacji na kolejny rok dla instytutów PAN?
Przy wyliczaniu subwencji dla instytutów PAN uwzględniana będzie liczba pracowników prowadzących działalność naukową w dyscyplinach naukowych lub artystycznych (wg stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok przyznania subwencji), w których dany podmiot posiada kategorię naukową wyższą niż C.

W składniku badawczym uwzględnieni będą pracownicy prowadzący działalność naukową w dyscyplinach naukowych lub artystycznych (w których dany podmiot posiada kategorię naukową wyższą niż C), którzy złożyli oświadczenie dla celów ewaluacji jakości działalności naukowej, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok przyznania subwencji.

Kategorię naukową dla dyscypliny, na potrzeby podziału subwencji w latach 2019-2021, określa się na podstawie:

• kategorii naukowych przyznanych jednostce w 2017 r. oraz
• liczby pracowników jednostki naukowej wskazanych przez tę jednostkę w 2016 roku we wniosku o przyznanie kategorii naukowej na potrzeby kompleksowej oceny jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej.

Przy czym kategorię naukową dla dyscypliny ustala się pod warunkiem przypisania do danej dyscypliny co najmniej 12 pracowników prowadzących działalność naukową w tej dyscyplinie, wskazanych przez tę jednostkę we wniosku o przyznanie kategorii naukowej w 2016 r.

• Podstawa prawna: Art. 238 ust. 18 i 19 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; Art. 265 ust. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; Art. 368 ust. 3 pkt 5 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 14 września 2018 r. w sprawie sposobu podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego znajdujących się w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych.