Po wideokonferencji Rady Europejskiej z udziałem premiera Mateusza Morawieckiego
20.11.2020
19 listopada szef polskiego rządu wziął udział w wideokonferencji liderów państw Unii Europejskiej poświęconej walce z koronawirusem. Unijni przywódcy omówili sprawy dotyczące walki z pandemią COVID-19. Celem unijnej współpracy jest uniknięcie trzeciej fali zachorowań. Oprócz kwestii testowania, szczepionek oraz środków podejmowanych przez państwa członkowskie, aby spowolnić rozwój wirusa, tematem rozmów były negocjacje unijne. Premier Mateusz Morawiecki podtrzymał stanowisko Polski w zakresie wprowadzania kryteriów warunkujących wydatkowanie środków budżetowych Unii Europejskiej. Polska jest jednak otwarta na dalsze dyskusje oraz propozycje. Przed spotkaniem liderów UE odbyła się również wideokonferencja premierów państw Grupy Wyszehradzkiej.
Koordynacja działań UE w sprawie COVID-19
Unijne działania obejmują kwestie dotyczące m.in. kwarantanny, strategii dotyczącej testowania, wspólnej oceny metod przeprowadzania testów i ich wzajemnego uznawania oraz tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE.
Na początku października unijni liderzy rozpoczęli regularną wymianę doświadczeń na forum Rady Europejskiej na temat środków podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie w walce z COVID-19.
19 października uruchomiony został unijny system zapewniający współpracę aplikacji służących do ustalania kontaktów zakaźnych w państwach UE.
28 października Komisja Europejska przyjęła zalecenie w sprawie strategii testowania COVID-19, w tym stosowania szybkich testów antygenowych. Komisja zabezpieczyła 100 mln euro na zakup szybkich testów i dostarczenie ich do państw członkowskich. 18 listopada KE opublikuje rekomendacje dotyczące wykorzystania szybkich testów antygenowych w diagnostyce COVID-19, co jest istotne m.in. w kontekście podróży i przekraczania granic państw UE.
11 listopada Komisja Europejska przedstawiła propozycje dotyczące utworzenia Europejskiej Unii Zdrowotnej. Nowe rozwiązania, obejmujące projekt rozporządzenia w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz projekty rozporządzeń zwiększających rolę Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób i Europejskiej Agencji Leków, mają na celu zapewnienie większej gotowości i lepszej reakcji podczas kryzysów w dziedzinie zdrowia. Trwają także prace nad unijną strategią farmaceutyczną, której celem jest poprawa i przyspieszenie dostępu pacjentów do bezpiecznych i niedrogich leków oraz wspieranie innowacji w unijnym przemyśle farmaceutycznym.
Działania UE w sprawie szczepionki
Na obecnym etapie prac badawczych nie wiadomo jeszcze, którą potencjalną szczepionkę uda się opracować i dopuścić do obrotu, tak aby spełniała ona kryteria bezpieczeństwa i mogła zostać wprowadzona na rynek UE.
Aktualnie trwają działania mające zapewnić państwom UE dostęp do możliwie szerokiego zestawu potencjalnych szczepionek. Do tej pory Komisja Europejska zawarła umowy z firmami:
- AstraZeneca – na zakup 300 mln dawek szczepionki, z opcją zakupu kolejnych 100 mln;
- Sanofi-GSK – na zakup 300 mln dawek;
- Johnson&Johnson – na zakup 200 mln dawek, z możliwością zakupu dodatkowych 200 mln dawek;
- BioNTech–Pfizer – na zakup 200 mln dawek, z opcją zakupu dodatkowych 100 mln dawek;
- CureVac – na zakup 405 mln dawek.
Ponadto Komisja prowadzi zaawansowane rozmowy dotyczące zakupu szczepionki z firmą Moderna. KE podpisała również umowę z firmą Gilead na dostawę leku Remdesiwir, który jest wykorzystywany przy COVID-19.
Komisja Europejska planuje wprowadzić wspólne ramy sprawozdawczości i platformę do monitorowania skuteczności krajowych strategii szczepień. Aby podzielić się najlepszymi praktykami, wnioski z pierwszego przeglądu krajowych planów szczepień zostaną przedstawione w listopadzie 2020 r.
28 października Komisja Europejska przedłużyła – do kwietnia 2021 r. – tymczasowe zawieszenie ceł i VAT na import sprzętu medycznego z krajów spoza UE. Trwają także prace dotyczące wprowadzenia ulgi w podatku VAT dla szczepionek na COVID-19 i zestawów testowych kupowanych na potrzeby służb medycznych w państwach członkowskich UE.
Współpraca Wyszehradzka
Państwa Grupy Wyszehradzkiej blisko współpracują ze sobą w ramach walki z COVID-19. Premierzy państw V4 regularnie spotykają się na wideokonferencjach roboczych, podczas których omawiają sytuację epidemiczną oraz działania podejmowane w poszczególnych krajach w celu obniżenia liczby zakażeń COVID-19. Kolejna wideokonferencja premierów odbyła się 19 listopada tuż przed posiedzeniem Rady Europejskiej.
Od 20 października funkcjonuje Centrum Wymiany Informacji V4 do spraw COVID-19. Podczas regularnych cotygodniowych spotkań online eksperci wymieniają informacje na temat aktualnej sytuacji epidemicznej. Omawiają także środki podejmowane w obszarze zarządzania systemem ochrony zdrowia, ruchu granicznego, transportu lotniczego oraz wewnętrznych ograniczeń stosowanych przez poszczególne państwa.
