Szczyt Bałkanów Zachodnich pod przewodnictwem Bułgarii i Macedonii Północnej odbył się w formule wideokonferencji. W rozmowach uczestniczyli szefowie rządów państw Procesu Berlińskiego oraz zaproszone instytucje i organizacje. Wobec trwającej pandemii w spotkaniu, obok tradycyjnie zaangażowanych instytucji międzynarodowych, po raz pierwszy wzięli udział przedstawiciele WHO. Sesję plenarną szczytu, w trakcie której wystąpili szefowie rządów poświęcono „Nowym szansom i wyzwaniom dla Procesu Berlińskiego związanym ze Wspólnym Rynkiem Regionalnym i Zieloną Agendą dla Bałkanów Zachodnich”. Państwa Bałkanów Zachodnich zatwierdziły dwie deklaracje popierające plany utworzenia Wspólnego Rynku Regionalnego oraz cele Zielonego Ładu dla Bałkanów Zachodnich.

Proces Berliński – współpraca na rzecz Bałkanów Zachodnich

Proces Berliński to inicjatywa wspierająca współpracę regionalną Bałkanów Zachodnich, rozwój gospodarczy i reformy w regionie, uzupełniająca politykę rozszerzenia Unii Europejskiej. W ramach procesu poruszana jest także tematyka bezpieczeństwa, walki z korupcją, nauki oraz społeczeństwa obywatelskiego i młodzieży.

W formacie Procesu Berlińskiego uczestniczy 6 państw Bałkanów Zachodnich (Czarnogóra, Serbia, Macedonia Płn., Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo), 9 państw członkowskich UE oraz Wielka Brytania.
W 2020 roku Bułgaria i Macedonia Północna po raz pierwszy w łączonym formacie przejęły przewodnictwo w Procesie Berlińskim. Wspólna prezydencja tych krajów zdecydowała o kontynuacji priorytetów określonych na poprzednich szczytach Bałkanów Zachodnich.

Deklaracja popierająca plany utworzenia Wspólnego Rynku Regionalnego

Podczas szczytu Państwa Bałkanów Zachodnich zatwierdziły deklarację popierającą plany utworzenia Wspólnego Rynku Regionalnego. Inicjatywa ta pozwoli w pełni wykorzystać potencjał współpracy regionalnej, aby ułatwić ożywienie gospodarcze po kryzysie, stworzyć nowe miejsca pracy oraz zbliżyć region i jego przedsiębiorstwa do rynku wewnętrznego UE.

Walka z kryzysem

W reakcji na pandemię COVID-19, Komisja Europejska przyjęła pakiet wsparcia dla Bałkanów Zachodnich w zakresie walki z pandemią i łagodzenia jej skutków gospodarczych. Wartość pakietu to 3,3 mld euro. 

Cele Zielonego Ładu dla Bałkanów Zachodnich

Zajęcie się zmianami klimatycznymi i skuteczne wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu wymaga współpracy międzynarodowej. Polska wspiera wszelkie działania prowadzące do wzrostu ambicji klimatyczno-energetycznych partnerów z UE, w tym krajów Bałkanów Zachodnich. Zielona agenda dla Bałkanów Zachodnich jest dobrą podstawą do budowania silnego, długoterminowego partnerstwa w tej dziedzinie. Polska podkreśla znaczenie wspierania regionów górniczych borykających się z wyzwaniami transformacji energetycznej- zarówno w UE, jak i poza nią - w celu zapewnienia sprawiedliwego społecznie przebiegu tego procesu.

Polskie przewodnictwo w Procesie Berlińskim

Polska sprawowała przewodnictwo w Procesie Berlińskim w 2019 roku, którego punktem kulminacyjnym był Szczyt Bałkanów Zachodnich w Poznaniu. Podczas przewodnictwa zrealizowaliśmy ponad 100 projektów politycznych, społecznych, kulturalnych i wydawniczych. Przekazaliśmy ponad 1,5 mln EUR na projekty infrastrukturalne w ramach Ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich, wspierając m.in. projekty w zakresie walki z korupcją. Priorytetem polskiego przewodnictwa były problemy młodego pokolenia. Uruchomiliśmy programy stypendialne m.in. w Kolegium Europejskim w Natolinie oraz na polskich uczelniach, wsparliśmy finansowo działania Regionalnego Biura Współpracy Młodzieży (RYCO) W ramach polskiej pomocy rozwojowej dla regionu Bałkanów Zachodnich istotne miejsce zajęło wsparcie szkół. Projekty te są w większości nadal realizowane.

Wsparcie Unii Europejskiej dla regionu Bałkanów Zachodnich

W marcu Unia Europejska podjęła decyzję o otwarciu negocjacji z Albanią i Macedonią Północną. Priorytetem Polski pozostaje szybkie przyjęcie ram negocjacyjnych w celu jak najszybszego zorganizowania pierwszych konferencji międzyrządowych z tymi krajami. Polska konsekwentnie opowiada się za kontynuacją polityki rozszerzenia UE o państwa Bałkanów Zachodnich. Jesteśmy członkiem nieformalnej grupy państw członkowskich zabiegających o utrzymanie dynamiki rozszerzenia i reprezentujących najbardziej „pro-rozszerzeniowe” stanowisko w UE.

Komisja Europejska 6 października br. opublikowała tzw. pakiet rozszerzeniowy, do którego dołączony został Plan Inwestycyjny i Gospodarczy dla Bałkanów Zachodnich. Trwają negocjacje projektu rozporządzenia w sprawie Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej na lata 2021-27.

Polska świadoma swojej historii zawsze starała się aktywnie pomagać partnerom z Bałkanów Zachodnich na ich drodze do UE, zarówno dwustronnie, jak i wielostronnie. Jesteśmy gotowi do dalszego dzielenia się z partnerami z Bałkanów Zachodnich naszym polskim doświadczeniem w zakresie transformacji ustrojowej i gospodarczej, również związanej z ustanowieniem Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.