W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Program ochrony brzegów morskich”

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"ID59","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"ID{#ID_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty innych dokumentów rządowych","value":"Projekty innych dokumentów rządowych"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Obserwowane i przewidywane zmiany klimatu mają negatywny wpływ na funkcjonowanie strefy brzegowej. Oprócz dużego wzrostu poziomu morza negatywne zjawiska obejmują przede wszystkim wzrost częstotliwości powodzi sztormowych, wiążący się z częstszym zalewaniem terenów nisko położonych oraz degradacją nadmorskich klifów i brzegu morskiego, co powoduje silną presję na infrastrukturę znajdującą się na tych terenach. Dodatkowym elementem przyspieszającym proces erozji brzegów są coraz cieplejsze zimy, a co za tym idzie – brak ujemnych temperatur oraz brak pokrywy lodowej, co zmniejsza odporność brzegu na rozmywanie. Efektem tego jest poważne zagrożenie bezpieczeństwa powodziowego terenów nadmorskich. Należy wskazać również, że większa część polskiego brzegu to odcinki erozyjne. Wzrost poziomu morza obserwowany w ostatnim stuleciu niesie za sobą realne skutki. Na obszarach, gdzie wzrost poziomu morza jest największy, widać zwiększoną erozję brzegów morskich. Wobec groźby rozerwania wałów wydmowych i zalania terenów położonych niżej ochrona brzegów wydaje się koniecznością. Poprzez prowadzenie działań związanych z ochroną wybrzeża następuje zwiększenie odporności wybrzeża na gwałtowne zjawiska sztormowe, a co za tym idzie następuje zmniejszenie erozji i zaniku brzegów, wydm i klifów. Działania prowadzą do zwiększenia ochrony przeciwpowodziowej i zabezpieczone zostaje mienie i ludzie zamieszkujący na zapleczu. Na podstawie prowadzonego monitoringu zmiany linii brzegowej w ramach wygasłej w 2023 r. ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program Ochrony Brzegów Morskich” (Dz. U. z 2016 r. poz. 678) potwierdzono występowania niebezpiecznego zjawiska postępującej erozji brzegu morskiego i zaniku plaż. Zjawisko to, przybierając na sile, stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa powodziowego terenów nadmorskich, dla opartego na turystyce bytu ekonomicznego gmin nadmorskich, a także dla cennego przyrodniczo środowiska strefy brzegowej. Zjawisko postępującej erozji jest głównie wynikiem wzrastającego poziomu morza, spowodowanego efektem cieplarnianym. Obserwowane zjawisko zwiększa realne prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi sztormowych. Aktualny Raport IPCC z 2023 r. wskazuje na średni, globalny wzrost poziomu od 15 do 23 cm do roku 2050 oraz dalsze wzrosty w zakresie od 28 cm do 55 cm do 2100 roku. (w scenariuszu bardzo niskich emisji gazów cieplarnianych). Dodatkowo należy zaznaczyć, że obserwacje poziomu morza w okresie od 1955 r. do 2021 r. wskazują - na mareografie w Gdańsku w Porcie Północnym - na wzrost z 502 cm do 516 cm, tj. około +14 cm. Podobna analogia dotyczy zachodniego wybrzeża Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie wzrost średniego poziomu morza na mareografie w Świnoujściu oszacowano od wartości 495 cm do 507 cm, tj. o 12 cm. Zgodnie z postanowieniami art. 14 Dyrektywy Powodziowej Komisji Europejskiej opracowano mapy zagrożeń i ryzyk powodziowych, w których określono obszary zagrożone powodziową oraz potencjalne straty spowodowane powodzią od strony morza w tym ekonomiczne, kulturalne, środowiskowe. W związku z powyższym celem jest zabezpieczenie terenów nadmorskich przed erozją i powodzią od strony morza.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Wieloletnie obserwacje zmian linii brzegowej, analizy oraz badania morfodynamiki strefy brzegowej wskazujące na długofalowe tendencje rozwoju abrazji brzegów wykazały, że jedynym skutecznym sposobem ochrony brzegów morskich jest stałe inwestowanie w narzędzia, które spowodują zapobieżeniu erozji wybrzeża w Polsce. Rozwiązaniami (ujętymi w programie) zmierzającymi do zwiększenia odporności na erozję brzegów morskich są m. in.:\n1. Budowa umocnień brzegowych w postaci m.in.:\na) opasek brzegowych, co przyczyni się do wzmocnienia klifów lub wałów wydmowych,\nb) stosowanie ostróg brzegowych, których zadaniem jest zakumulowanie i utrzymanie możliwe szerokich i wysokich plaż, na stoku, których wygaszają się nawet największe fale,\nc) budowa falochronów brzegowych, progów podwodnych, okładzin, jak również (na terenach położonych nisko nad poziomem morza) budowa wałów przeciwpowodziowych i przeciwsztormowych.\n2. Stosowanie sztucznego zasilania – refulacja plaży, która ma za zadanie uzupełniać deficyt osadów strefy brzegowej spowodowanej erozyjnym działaniem morza i doprowadzić do odbudowy podbrzeża i rew. Odbudowany w wyniku sztucznego zasilania system rew oraz szeroka i wysoka plaża wygaszają całkowicie energię fal, która nie mogąc dojść do wydmy nie powoduje jej rozmycia. Planuje się wykorzystanie urobku z pól poboru przewidzianych do sztucznego zasilania, jak również wykorzystywanie do ochrony brzegów morskich całego, nie zanieczyszczonego urobku pozyskiwanego z prac pogłębiarskich na torach wodnych i redach portów.\n3. Prowadzenie monitoringu i badań dotyczących ustalenia aktualnego stanu brzegu morskiego i zachodzących zmian w położeniu Programu przyniesie korzyści na różnych płaszczyznach funkcjonowania Państwa i jego obywateli. W aspektach społecznych przyczyni się do podniesienia ochrony przed powodziami na terenach nisko położonych nad poziomem morza. W aspekcie ekonomicznym pozwoli na uniknięcie materialnych i niematerialnych strat powodziowych, jak również przyczyni się do zatrzymania erozji brzegów morskich, a co za tym idzie do zminimalizowania strat w zakresie zabudowy osadniczej i turystycznej, które w wyniku abrazji znalazły się w bezpośrednim sąsiedztwie plaż i brzegu. W aspektach środowiskowych pozwoli na minimalizowanie strat wynikających z erozji lądu i cofania się brzegu spowodowanych degradacją przez człowieka środowiska naturalnego, poprzez działania, tj.: zabudowa terenów wydmowych infrastrukturą turystyczną i osadniczą oraz organizowanie imprez masowych w sąsiedztwie obszarów chronionych, wydeptywanie dzikich zejść na plażę (proces deflacyjny) itp. Założeniem Programu ochrony brzegów morskich jest zabezpieczenie linii brzegowej według stanu z 2023 r., przez przyjęcie selektywnie aktywnej ochrony jako najbardziej ekonomicznie i technicznie uzasadnionej dla polskich brzegów metody ochrony. Przyjęta metoda zakłada ochronę wzdłuż brzegu szczególnie narażonych na erozję odcinków. Doprowadzenie do stabilizacji linii brzegowej doprowadzi do sukcesywnego ograniczania wielkości erozji.\n\nOkres realizacji Programu przewiduje się na 15 lat od, wysokość środków na realizację Programu 50 000 000 zł rocznie. W związku z tym łączny koszt Programu wynosi 750 000 000 zł.\n\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MI","value":"MI"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Arkadiusz Marchewka Sekretarz Stanu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MI","value":"MI"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
ID59
Rodzaj dokumentu:
Projekty innych dokumentów rządowych
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Obserwowane i przewidywane zmiany klimatu mają negatywny wpływ na funkcjonowanie strefy brzegowej. Oprócz dużego wzrostu poziomu morza negatywne zjawiska obejmują przede wszystkim wzrost częstotliwości powodzi sztormowych, wiążący się z częstszym zalewaniem terenów nisko położonych oraz degradacją nadmorskich klifów i brzegu morskiego, co powoduje silną presję na infrastrukturę znajdującą się na tych terenach. Dodatkowym elementem przyspieszającym proces erozji brzegów są coraz cieplejsze zimy, a co za tym idzie – brak ujemnych temperatur oraz brak pokrywy lodowej, co zmniejsza odporność brzegu na rozmywanie. Efektem tego jest poważne zagrożenie bezpieczeństwa powodziowego terenów nadmorskich. Należy wskazać również, że większa część polskiego brzegu to odcinki erozyjne. Wzrost poziomu morza obserwowany w ostatnim stuleciu niesie za sobą realne skutki. Na obszarach, gdzie wzrost poziomu morza jest największy, widać zwiększoną erozję brzegów morskich. Wobec groźby rozerwania wałów wydmowych i zalania terenów położonych niżej ochrona brzegów wydaje się koniecznością. Poprzez prowadzenie działań związanych z ochroną wybrzeża następuje zwiększenie odporności wybrzeża na gwałtowne zjawiska sztormowe, a co za tym idzie następuje zmniejszenie erozji i zaniku brzegów, wydm i klifów. Działania prowadzą do zwiększenia ochrony przeciwpowodziowej i zabezpieczone zostaje mienie i ludzie zamieszkujący na zapleczu. Na podstawie prowadzonego monitoringu zmiany linii brzegowej w ramach wygasłej w 2023 r. ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program Ochrony Brzegów Morskich” (Dz. U. z 2016 r. poz. 678) potwierdzono występowania niebezpiecznego zjawiska postępującej erozji brzegu morskiego i zaniku plaż. Zjawisko to, przybierając na sile, stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa powodziowego terenów nadmorskich, dla opartego na turystyce bytu ekonomicznego gmin nadmorskich, a także dla cennego przyrodniczo środowiska strefy brzegowej. Zjawisko postępującej erozji jest głównie wynikiem wzrastającego poziomu morza, spowodowanego efektem cieplarnianym. Obserwowane zjawisko zwiększa realne prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi sztormowych. Aktualny Raport IPCC z 2023 r. wskazuje na średni, globalny wzrost poziomu od 15 do 23 cm do roku 2050 oraz dalsze wzrosty w zakresie od 28 cm do 55 cm do 2100 roku. (w scenariuszu bardzo niskich emisji gazów cieplarnianych). Dodatkowo należy zaznaczyć, że obserwacje poziomu morza w okresie od 1955 r. do 2021 r. wskazują - na mareografie w Gdańsku w Porcie Północnym - na wzrost z 502 cm do 516 cm, tj. około +14 cm. Podobna analogia dotyczy zachodniego wybrzeża Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie wzrost średniego poziomu morza na mareografie w Świnoujściu oszacowano od wartości 495 cm do 507 cm, tj. o 12 cm. Zgodnie z postanowieniami art. 14 Dyrektywy Powodziowej Komisji Europejskiej opracowano mapy zagrożeń i ryzyk powodziowych, w których określono obszary zagrożone powodziową oraz potencjalne straty spowodowane powodzią od strony morza w tym ekonomiczne, kulturalne, środowiskowe. W związku z powyższym celem jest zabezpieczenie terenów nadmorskich przed erozją i powodzią od strony morza.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Wieloletnie obserwacje zmian linii brzegowej, analizy oraz badania morfodynamiki strefy brzegowej wskazujące na długofalowe tendencje rozwoju abrazji brzegów wykazały, że jedynym skutecznym sposobem ochrony brzegów morskich jest stałe inwestowanie w narzędzia, które spowodują zapobieżeniu erozji wybrzeża w Polsce. Rozwiązaniami (ujętymi w programie) zmierzającymi do zwiększenia odporności na erozję brzegów morskich są m. in.:
1. Budowa umocnień brzegowych w postaci m.in.:
a) opasek brzegowych, co przyczyni się do wzmocnienia klifów lub wałów wydmowych,
b) stosowanie ostróg brzegowych, których zadaniem jest zakumulowanie i utrzymanie możliwe szerokich i wysokich plaż, na stoku, których wygaszają się nawet największe fale,
c) budowa falochronów brzegowych, progów podwodnych, okładzin, jak również (na terenach położonych nisko nad poziomem morza) budowa wałów przeciwpowodziowych i przeciwsztormowych.
2. Stosowanie sztucznego zasilania – refulacja plaży, która ma za zadanie uzupełniać deficyt osadów strefy brzegowej spowodowanej erozyjnym działaniem morza i doprowadzić do odbudowy podbrzeża i rew. Odbudowany w wyniku sztucznego zasilania system rew oraz szeroka i wysoka plaża wygaszają całkowicie energię fal, która nie mogąc dojść do wydmy nie powoduje jej rozmycia. Planuje się wykorzystanie urobku z pól poboru przewidzianych do sztucznego zasilania, jak również wykorzystywanie do ochrony brzegów morskich całego, nie zanieczyszczonego urobku pozyskiwanego z prac pogłębiarskich na torach wodnych i redach portów.
3. Prowadzenie monitoringu i badań dotyczących ustalenia aktualnego stanu brzegu morskiego i zachodzących zmian w położeniu Programu przyniesie korzyści na różnych płaszczyznach funkcjonowania Państwa i jego obywateli. W aspektach społecznych przyczyni się do podniesienia ochrony przed powodziami na terenach nisko położonych nad poziomem morza. W aspekcie ekonomicznym pozwoli na uniknięcie materialnych i niematerialnych strat powodziowych, jak również przyczyni się do zatrzymania erozji brzegów morskich, a co za tym idzie do zminimalizowania strat w zakresie zabudowy osadniczej i turystycznej, które w wyniku abrazji znalazły się w bezpośrednim sąsiedztwie plaż i brzegu. W aspektach środowiskowych pozwoli na minimalizowanie strat wynikających z erozji lądu i cofania się brzegu spowodowanych degradacją przez człowieka środowiska naturalnego, poprzez działania, tj.: zabudowa terenów wydmowych infrastrukturą turystyczną i osadniczą oraz organizowanie imprez masowych w sąsiedztwie obszarów chronionych, wydeptywanie dzikich zejść na plażę (proces deflacyjny) itp. Założeniem Programu ochrony brzegów morskich jest zabezpieczenie linii brzegowej według stanu z 2023 r., przez przyjęcie selektywnie aktywnej ochrony jako najbardziej ekonomicznie i technicznie uzasadnionej dla polskich brzegów metody ochrony. Przyjęta metoda zakłada ochronę wzdłuż brzegu szczególnie narażonych na erozję odcinków. Doprowadzenie do stabilizacji linii brzegowej doprowadzi do sukcesywnego ograniczania wielkości erozji.

Okres realizacji Programu przewiduje się na 15 lat od, wysokość środków na realizację Programu 50 000 000 zł rocznie. W związku z tym łączny koszt Programu wynosi 750 000 000 zł.

Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MI
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Arkadiusz Marchewka Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MI
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
IV kwartał 2025 r.