Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw

Informacje o publikacji dokumentu

Pierwsza publikacja:

05.05.2025 17:00 Edyta Kurkiewicz

Wytwarzający/ Odpowiadający:

Minister Klimatu i Środowiska

Pokaż historię zmian

Tytuł	Wersja	Dane zmiany / publikacji
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw	3.0	05.05.2025 17:08 Edyta Kurkiewicz
Projekt ustawu o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw	2.0	05.05.2025 17:01 Edyta Kurkiewicz
Projekt ustawu o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw	1.0	05.05.2025 17:00 Edyta Kurkiewicz

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD233","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (dalej: „projekt ustawy”) ma na celu wyeliminowanie problemów zidentyfikowanych w trakcie stosowania przepisów zmienianych ustaw w czterech obszarach tematycznych:\nI. przepisów regulujących zasady funkcjonowania i tworzenia form ochrony przyrody;\nII. przepisów regulujących zasady funkcjonowania parków narodowych;\nIII. przepisów regulujących zasady monitoringu przyrodniczego i sprawozdawania się Polski z wykonania środków podjętych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (dyrektywy ptasiej) oraz dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (dyrektywy siedliskowej);\nIV. przepisów dotyczących ochrony dzikiej flory i fauny regulowanych przepisami Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Dz. U. z 1991 r. poz. 112), zwanej dalej „CITES.\nI. Regulacje w zakresie zasad funkcjonowania i tworzenia form ochrony przyrody \nW części dotyczącej przepisów regulujących zasady ochrony przyrody wskazać należy, że obecne regulacje zawarte w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody nie zapewniają wystarczająco skutecznych narzędzi ochrony przyrody. Szereg rozwiązań obowiązuje od ponad 20 lat i nie był przedmiotem weryfikacji i uaktualnienia od czasu wejścia w życie tej ustawy. Część rozwiązań okazała się w praktyce niewystarczająca lub nie pozwala na skuteczne zarządzanie i ochronę obszarów chronionych.\nII. Przepisy dotyczące parków narodowych\nW zakresie funkcjonowania parków narodowych zaistniała potrzeba uzupełnienia i doprecyzowania przepisów w zakresie wymagań i kompetencji dotyczących dyrektora parku narodowego i zastępcy dyrektora parku narodowego; wprowadzenia zmian i doprecyzowania zasad gospodarowania nieruchomościami przez parki narodowe, zmiany regulacji dotyczących pobierania opłat za wstęp i udostępnianie obszaru parku narodowego oraz wprowadzenia kompleksowych regulacji dotyczących funkcjonowania Służby Parku Narodowego - Straży Parku.\nIII. Sprawozdanie z dyrektywy siedliskowej i ptasiej\nW części dotyczącej przepisów regulujących zasady monitoringu przyrodniczego i składania sprawozdań przez Rzeczpospolitą Polską z wykonania środków podjętych na podstawie dyrektywy ptasiej i siedliskowej, w aktualnie obowiązującym stanie prawnym brakuje określenia, który organ jest właściwy do przekazywania ww. sprawozdań stąd konieczne jest dookreślenie organu odpowiedzialnego za opracowanie i przedłożenie Komisji Europejskiej ww. sprawozdań; wymagane jest ponadto zabezpieczenie środków finansowych na realizację zadań związanych ze sprawozdawczością i zapewnienia jednorodności danych.\nIV. CITES\nW zakresie regulacji CITES obecnie zidentyfikowano zbyt szeroki zakres rejestracji gatunków zwierząt objętych CITES, problemy w zakresie dokumentowania i monitorowania obrotu okazami CITES, konieczność uregulowania kwestii rejestracji podmiotów prowadzących działalność w zakresie produkcji i obrotu kawiorem, a także potrzebę uporządkowania kwestii przestępstw i wykroczeń stypizowanych w ustawie o ochronie przyrody i nadania ministrowi właściwemu do spraw środowiska oraz organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność statutową z zakresu ochrony przyrody możliwości wykonywania prawa pokrzywdzonego.\nMając na względzie powyższe kwestie konieczne stało się przygotowanie propozycji zmian w ww. obszarach celem wyeliminowania opisanych wyżej problemów występujących przy realizacji ww. zagadnień.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"I. Regulacje w zakresie zasad funkcjonowania i tworzenia form ochrony przyrody\nW projekcie ustawy zaproponowano dokonanie zmian w ramach szeregu niżej wymienionych obszarów dotyczących ochrony przyrody, tj. w zakresie:\n1) reżimu ochrony parków narodowych i rezerwatów przyrody; zagadnienie to obejmuje m.in. doprecyzowanie katalogu zakazów wydawanych odpowiednio przez ministra właściwego do spraw środowiska w przypadku parków narodowych oraz Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i regionalnych dyrektorów ochrony środowiska w przypadku rezerwatów przyrody, doprecyzowanie obejmuje też kwestię zwolnienia z zakazów dla obszarów objętych ochroną krajobrazową, a także uregulowanie kwestii dotyczących udostępniania rezerwatów przyrody;\n2) wyznaczania oraz likwidacji parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu – kwestie te obejmują opiniowanie przez rady gmin uchwał w sprawie parków krajobrazowych oraz obszarów chronionego krajobrazu zamiast uzgadniania; dodatkowo nadane zostanie nowe brzmienie przepisom dotyczącym parków krajobrazowych\noraz obszarów chronionego krajobrazu, w tym poprzez dodanie przesłanki likwidacji ww. form ochrony przyrody w przypadku utworzenia wyższych form jak park narodowy w przypadku parku krajobrazowego czy park narodowy albo park krajobrazowy w przypadku obszaru chronionego krajobrazu;\n3) reżimu ochrony parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu – zmiany obejmują kwestie zakazów możliwych do wprowadzenia na terenie parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu (art. 17 i art. 24) i jednocześnie dodatkowe odstępstwa od zakazów obowiązujących w parkach krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu;\n4) planowania ochrony obszarów chronionych - zakres tematyczny przewiduje możliwość sporządzenia planu ochrony dla obszaru chronionego krajobrazu, a także zmiany w zakresie planów ochrony;\n5) wyznaczania i planowania ochrony obszarów Natura 2000 - zmiany obejmują m.in. sprawy doprecyzowania kwestii dotyczących przekazywania list obszarów Natura 2000, a także zmiany w zakresie wyznaczania obszarów Natura 2000 w drodze aktu krajowego; zgodnie z projektem ustawy właściwość w tym zakresie przeniesiono na regionalnych dyrektorów ochrony środowiska, zmiany obejmują też doprecyzowanie kwestii związanych z opracowywaniem i ustanawianiem planów zadań ochronnych;\n6) ochrony gatunkowej - zagadnienie obejmuje m.in. doprecyzowanie kwestii, że azyl dla zwierząt może przetrzymywać, oprócz gatunków CITES, gatunków chronionych i gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi, także inwazyjne gatunki obce; projekt przewiduje także rozszerzenie katalogu podmiotów, które mogą dofinansowywać leczenie, rehabilitację zwierząt w ośrodkach rehabilitacji zwierząt, a także funkcjonowanie takich obiektów, zmiany obejmują też kwestie odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta gatunków chronionych pod kątem racjonalizacji odpowiedzialności Skarbu Państwa;\n7) odpowiedzialności za naruszenie zakazów odnoszących się do form ochrony przyrody - zagadnienie obejmuje m.in. wprowadzenie możliwości nakładania sankcji administracyjnej w związku z naruszeniem zakazów obowiązujących w formach ochrony przyrody;\n8) realizacji działań związanych z ochroną przyrody na gruntach prywatnych; zagadnienie obejmuje szereg przepisów regulujących wykonywanie obowiązków związanych z ochroną przyrody na terenie gruntów prywatnych, a także szereg zmian w przypadku wykonywania obowiązków wynikających z art. 60 ust. 2 i art. 60a ustawy o ochronie przyrody, tj. podejmowania działań z zakresu ochrony czynnej przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i regionalnych dyrektorów ochrony środowiska na gruntach prywatnych;\n9) wyznaczania obszarów chronionych na wniosek właściciela nieruchomości - zagadnienie obejmuje zaproponowanie przepisów umożliwiających właścicielowi nieruchomości złożenie wniosku o objęcie ochroną nieruchomości w formie rezerwatu przyrody (wniosek do regionalnego dyrektora ochrony środowiska), użytku ekologicznego\nalbo zespołu przyrodniczo-krajobrazowego (wniosek do rady gminy) albo powiększenie ww. form ochrony przyrody;\n10) sprawowania nadzoru nad obszarami chronionymi - kwestie regulowane obejmują dodanie do ustawy przepisów wprost określających sprawowanie nadzoru nad poszczególnymi obszarami chronionymi, tj. regionalnego dyrektora ochrony środowiska w przypadku rezerwatów, marszałka województwa w przypadku obszarów chronionego\nkrajobrazu oraz wójta, burmistrza albo prezydenta miast w przypadku form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 6-9 ustawy o ochronie przyrody, ponadto zmieniono także zasady dotyczące sprawowania nadzoru nad obszarami Natura 2000, zdejmując ten obowiązek z dyrektorów urzędów morskich na rzecz regionalnych dyrektorów ochrony środowisko;\n11) ochrony korytarzy ekologicznych - projekt przewiduje nowe narzędzia ochrony przyrody w zakresie ochrony korytarzy ekologicznych; przepisy ujęte zostaną w dodanym do ustawy rozdziale 4a – Ochrona korytarzy ekologicznych, w którym zaproponowano przepisy zobowiązujące ministra właściwego do spraw środowiska do przyjęcia programu ochrony korytarzy ekologicznych, a także umożliwiające ustanawianie stref ochrony migracji przez regionalnych dyrektorów ochrony środowiska;\n12) rejestrów form ochrony przyrody – w tym zakresie projekt przewiduje się uchylenie obowiązku prowadzenia rejestrów form ochrony przyrody przez regionalnych dyrektorów ochrony środowiska. Jednocześnie modyfikuje się zakres centralnego rejestru prowadzonego przez Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;\n13) kompetencji i zadań dyrektorów parków krajobrazowych i Służb Parku Krajobrazowego - zmiany obejmują art. 105 i 107 ustawy o ochronie przyrody, które określają zadania Dyrektorów Parków Krajobrazowych i Służb Parku Krajobrazowego;\n14) organów opiniodawczo-doradczych w zakresie ochrony przyrody - zmiany obejmują aktualizacje obecnych przepisów i ich uspójnienie w zakresie dotyczącym kadencyjności organów opiniodawczo-doradczych w zakresie ochrony przyrody;\n15) ujednolicenia zasad określania treści aktów w sprawie form ochrony przyrody - zagadnienie obejmuje dodanie fakultatywnej delegacji do wydania rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw środowiska, który będzie mógł określić, sposób określania treści aktów w sprawie form ochrony przyrody.\nII. Przepisy dotyczące parków narodowych\nW zakresie działania parków narodowych konieczne stało się wprowadzenie zmian polegających na:\n1) doprecyzowaniu przepisów w zakresie wymagań i kompetencji dotyczących dyrektora parku narodowego i zastępcy dyrektora parku narodowego;\n2) wprowadzeniu zmian i doprecyzowaniu zasad gospodarowania nieruchomościami przez parki narodowe, w tym doszczegółowienie przepisów w zakresie pierwokupów nieruchomości, zmiany w zakresie rozporządzania w trybie przetargowym (przetargi ograniczone);\n3) zmianie regulacji dotyczących pobierania opłat za wstęp i udostępnianie obszaru parku narodowego;\n4) wprowadzeniu kompleksowych regulacji dotyczących funkcjonowania Służby Parku Narodowego - Straży Parku\n(kompetencje, uprawnienia, obowiązki), w tym odnoszących się dodania bądź zmiany delegacji do określenia w formie rozporządzeń sposobów funkcjonowania Straży Parku, sposobów przechowywania i ewidencjonowania broni oraz środków przymusu bezpośredniego oraz umundurowania dla pracowników Służb Parków Narodowych.\nIII. Sprawozdanie z dyrektywy siedliskowej i ptasiej\nProjekt przewiduje m.in.:\n1) wskazanie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ) jako organu koordynującego i składającego sprawozdanie z art. 12 dyrektywy ptasiej i art. 17 dyrektywy siedliskowej;\n2) wskazanie organów odpowiedzialnych do współpracy z GIOŚ przy opracowywaniu sprawozdania;\n3) zobowiązanie GIOŚ do udostępnienia raportowanych zbiorów danych zgodnie z dyrektywą INSPIRE, a także z rozporządzeniem 2023/138 w sprawie zbiorów danych o wysokiej wartości.\nIV. CITES\nW ramach zwiększenia transparentności oraz efektywności egzekwowania przepisów Unii Europejskiej dotyczących handlu dziką fauną i florą gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencji Waszyngtońskiej – CITES), proponuje się następujące zmiany mające na celu rozwiązanie ww. problemów:\n1) wprowadzenie uelastycznienia systemu rejestracji zwierząt CITES poprzez określenie przez ministra właściwego do spraw środowiska listy taksonów zwierząt objętych CITES zwolnionych z obowiązku rejestracji (delegacja obligatoryjna) i doprecyzowanie kwestii wydawania zaświadczeń potwierdzających pochodzenie z hodowli lub uprawy\nokazów CITES wraz z określeniem wzoru zaświadczenia oraz wniosku o jego wydanie;\n2) zwiększenie efektywności monitorowania oraz egzekwowania przepisów CITES poprzez zapewnienie możliwości prowadzenia kontroli pochodzenia i zgodnego z przepisami wykorzystywania okazów objętych CITES, przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska właściwego ze względu na miejsce przetrzymywania okazów i uzupełnienie innych kwestii dotyczących kontroli;\n3) wprowadzenie przepisów określających warunki wpisywania przez ministra właściwego do spraw środowiska zainteresowanego podmiotu do rejestru zakładów zajmujących się produkcją i obrotem kawiorem, warunki skreślania z przedmiotowego rejestru oraz zasady prowadzenia kontroli wpisanych do omawianego rejestru zakładów;\n4) uporządkowanie przepisów dotyczących przestępstw i wykroczeń związanych z ochroną wynikającą z konwencji CITES i zapewnienia ministrowi właściwemu do spraw środowiska wykonywania prawa pokrzywdzonego, jeżeli w zakresie swego działania ujawnił przestępstwo lub wystąpił o wszczęcie postępowania.\nPoza wyżej wymienionymi projekt zakłada ponadto zmiany w szeregu innych ustaw:\n1) W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń w zakresie zwiększenia wymiaru kar za wykroczenia dotyczące zaśmiecania lasów;\n2) W ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie nakładania kar na podmioty uniemożliwiające albo utrudniające przeprowadzanie badań terenowych, działań ochronnych oraz działań związanych z usuwaniem inwazyjnych gatunków obcych na gruntach prywatnych;\n3) W ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach w zakresie zmiany kompetencji donośnie do zadań dotyczących inwazyjnych gatunków obcych między dyrektorem regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych a nadleśniczym;\n4) W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego w zakresie przyznania praw oskarżonego organom organy ochrony środowiska, jeżeli w zakresie swego działania ujawniły przestępstwo lub wystąpiły o wszczęcie postępowania;\n5) W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny w zakresie uznania funkcjonariusza Straży Parku, pracownika Służby Parku Narodowego i pracownika Służby Parku Krajobrazowego za funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów tej ustawy, a także zwiększenia wymiaru kar za wybrane przestępstwa przeciwko środowisku;\n6) W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt w zakresie doprecyzowania przepisów dotyczących opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt;\n7) W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska w zakresie odstąpienia od obowiązku lokalizacji form ochrony przyrody w bezpiecznej odległości od zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także zasad dotyczących kompensacji przyrodniczej;\n8) W ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w zakresie zasad uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy dla działań w obszarach chronionych;\n9) W ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej w zakresie zwolnień od opłat w przypadku zezwoleń na działania związane z czynną ochroną przyrody oraz w związku z ograniczaniem szkód wyrządzanych przez zwierzęta gatunków objętych ochroną gatunkową, w tym zezwoleń na działania związane z płoszeniem i miejscowym ograniczaniem populacji gatunków zwierząt wyrządzających szkody w mieniu oraz w zakresie wprowadzenia opłaty z tytułu wpisu do rejestru zakładów upoważnionych do pozyskiwania przetwarzania, pakowania lub przepakowywania kawioru;\n10) W ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie w zakresie uznania transportu organizmów genetycznie zmodyfikowanych za działalność stwarzającej ryzyko szkody w środowisku;\n11) W ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych w zakresie zniesienia odpowiedzialności dyrektora parku krajobrazowego za bezpieczeństwo na obszarach wodnych;\n12) W ustawie z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych w zakresie uwzględnienia możliwości wykorzystywania obcych gatunków ptaków drapieżnych do płoszenia na podstawie zezwoleń wydawanych na podstawie art. 56 ustawy o ochronie przyrody; usunięcia oczywistych omyłek, zmniejszenia obciążenia dla obywatela czy też doprecyzowania przepisów;\n13) W ustawie z dnia 13 października 1995 r. – prawo łowieckie w zakresie uwzględnienia zmian w przepisach dotyczących wyłączeń z obwodów łowickich odnoszących się do parków narodowych i rezerwatów oraz w zakresie uwzględnienia odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte ochroną w strefach ochrony\nzwierząt łownych.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Mikołaj Dorożała Podsekretarz Stanu, Główny Konserwator Przyrody","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}