W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym POPRZEDNI TYTUŁ: Projekt ustawy o delegowaniu kierowców w sektorze transportu drogowego

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC124","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UC{#UC_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Potrzeba wydania projektowanej ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym wynika z konieczności wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r. ustanawiającej przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniającej dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, str. 49), zwanej dalej „wdrażaną dyrektywą”. Dyrektywa ta stanowi jeden z elementów tzw. Pakietu Mobilności I, w skład którego wchodzą także regulacje rewidujące pod względem rynkowym i socjalnym prawo UE, które zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie\ndrogowym, ustawy o czasie pracy kierowców i niektórych innych ustaw razem z przepisami zmieniającymi dyrektywę 2006/22/WE oraz przepisami:\n1) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z dnia 15 lipca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia\nza pomocą tachografów (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, str. 1);\n2) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1055 z dnia 15 lipca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012 w celu dostosowania ich do zmian w transporcie drogowym (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, str. 17).\nSzczegółowym celem wdrażanej dyrektywy jest utworzenie bezpiecznego, efektywnego i społecznie odpowiedzialnego sektora transportu drogowego. Zapewnienie, z jednej strony, odpowiednich warunków pracy i ochrony socjalnej kierowcom oraz, z drugiej strony, odpowiednich warunków do prowadzenia działalności gospodarczej i uczciwej konkurencji przewoźnikom drogowym – w warunkach wysokiego stopnia mobilności siły roboczej w sektorze transportu drogowego. Ponadto, zapewnienia równowagi między swobodą świadczenia usług transgranicznych przez przewoźników, swobodnym przepływem towarów, odpowiednimi warunkami pracy i ochroną socjalną kierowców.\nRegulacje zawarte w implementowanej dyrektywie mają charakter interdyscyplinarny, w związku z tym projekt był przedmiotem prac Zespołu do spraw opracowania regulacji dotyczącej delegowania kierowców, powołanego Zarządzeniem nr 75 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2021 r. Do zadań Zespołu należało:\n1) analiza przepisów dotyczących delegowania pracowników, w tym delegowania kierowców, ze szczególnym uwzględnieniem art. 1 dyrektywy 2020/1057;\n2) wypracowanie koncepcji wdrożenia art. 1 dyrektywy 2020/1057 do polskiego systemu prawnego;\n3) przygotowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych wdrażających art. 1 dyrektywy 2020/1057 wraz z uzasadnieniem.\nW pracach Zespołu, pod przewodnictwem Rządowego Centrum Legislacji, uczestniczyli jego członkowie tj. przedstawiciele ministra właściwego do spraw finansów publicznych, ministra właściwego do spraw pracy, ministra właściwego do spraw transportu, ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, ministra właściwego do\nspraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Głównego Inspektora Transportu Drogowego oraz Głównego Inspektora Pracy, a także Prezesa Rządowego Centrum Legislacji. Ze względu na tematykę projektu, do udziału w pracach Zespołu zostali zaproszeni przedstawiciele Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.\nZespół opracował projekt ustawy wraz z uzasadnieniem, które zostały przekazane do KPRM w dniu 10 grudnia 2021 r. Implementacja wdrażanej dyrektywy do krajowego porządku prawnego, zgodnie z art. 9 ust. 1 tej dyrektywy, powinna nastąpić nie później niż z dniem 2 lutego 2022 r.\nPonadto, w ramach konsultacji publicznych projektu ustawy strona społeczna zgłosiła potrzebę pilnego wprowadzenia zmian, które uproszczą system naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym. Niniejszy projekt zawiera zatem przepisy zmieniające ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2022 r. poz. 1473), mające na celu zmniejszenie kosztów obsługi administracyjnej w zakresie rozliczania kierowców w przedsiębiorstwach transportowych, co ma szczególne znaczenie w przypadku kierowców delegowanych. Proponuje zmianę zasad w zakresie systemu naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym, mającą na celu zapewnienie przewoźnikom większej przewidywalności ponoszonych kosztów pracy oraz równe traktowanie i brak dyskryminacji wszystkich kierowców, niezależnie od\nprzydzielanych kierowcom zadań i kierowników destynacji wykonywanych przez nich przewozów. Przedmiotowe rozwiązania mają na celu ujednolicenie systemu naliczania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz wysokości zaliczki na podatek dochodowy kierowców.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Projektowana ustawa w zakresie swojej regulacji dokonuje implementacji przede wszystkim przepisów dotyczących delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego (art. 1 wdrażanej dyrektywy).\nKwestie objęte projektowaną ustawą nie były dotychczas uregulowane w obowiązujących przepisach. Należy jednakże zwrócić uwagę na przepisy pokrewne, zawarte w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 1140). Jakkolwiek przepisy tej ustawy częściowo regulują kwestie zbliżone do normowanych niniejszym projektem, z uwagi na istotne odrębności między tymi regulacjami została podjęta decyzja o opracowaniu projektu odrębnej ustawy implementującej wdrażaną dyrektywę. Przepisy ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług będą miały zastosowanie do stanów faktycznych i prawnych regulowanych niniejszym projektem w ograniczonym zakresie.\nZakres przedmiotowy projektowanej regulacji obejmuje w szczególności zasady delegowania kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontroli przestrzegania przepisów dotyczących tego delegowania (w tym w ramach kontroli drogowej), realizacji obowiązków informacyjnych związanych z delegowaniem kierowców, współpracy między Inspekcją Transportu Drogowego i Państwową Inspekcją Pracy w zakresie ww. kontroli, współpracy z właściwymi organami innych państw członkowskich dotyczącej delegowania kierowców w zakresie regulowanym projektowaną ustawą, a także zasady postępowania w sprawach dotyczących wniosków o powiadomienie o decyzji w\nsprawie nałożenia na przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i z tego terytorium administracyjnej kary pieniężnej lub grzywny administracyjnej oraz o egzekucję takiej kary lub grzywny.\nW celu wskazania zakresu stosowania projektowanych przepisów projektowana ustawa implementuje do krajowego porządku prawnego szereg wyłączeń przedmiotowych i podmiotowych od stosowania wprowadzanych regulacji (art. 1 ust. 3–6 wdrażanej dyrektywy). W tym kontekście w szczególności wskazuje się, że przepisy projektowanej ustawy nie będą stosowane do kierowców delegowanych:\n1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:\na) do pracy w oddziale lub przedsiębiorstwie należącym do grupy przedsiębiorstw, do której należy pracodawca delegujący kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,\nb) przez podmiot będący agencją pracy tymczasowej albo agencją wynajmującą personel, który skierował kierowcę do pracodawcy użytkownika,\nc) z państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);\n2) z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:\na) do pracy w oddziale lub przedsiębiorstwie należącym do grupy przedsiębiorstw, do której należy pracodawca delegujący kierowcę z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,\nb) przez podmiot będący agencją pracy tymczasowej,\nc) na terytorium państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).\nZakres stosowania projektowanej ustawy jest ponadto doprecyzowany przez wskazanie wyłączeń niektórych rodzajów przewozu drogowego. W konsekwencji za kierowcę delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie będzie się uważać m.in. kierowcy, który:\n1) wykonuje przejazd tranzytem;\n2) wykonuje przewóz dwustronny rzeczy lub przewóz dwustronny osób;\n3) w trakcie przewozu dwustronnego rzeczy wykonuje dodatkowo jedną czynność załadunku rzeczy lub rozładunku rzeczy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, przez które przejeżdża, pod warunkiem, że załadunek rzeczy i rozładunek rzeczy nie jest wykonywany na terytorium tego samego państwa członkowskiego;\n4) po przewozie dwustronnym rzeczy, który rozpoczęto w państwie członkowskim siedziby i w czasie którego nie wykonano żadnej dodatkowej czynności załadunku rzeczy lub rozładunku rzeczy, następnie wykonuje przewóz dwustronny rzeczy do państwa członkowskiego siedziby, podczas którego wykonuje dodatkowo maksymalnie dwie czynności załadunku rzeczy lub rozładunku rzeczy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, przez które przejeżdża, pod warunkiem, że dodatkowe czynności załadunku rzeczy i rozładunku rzeczy nie są wykonywane na terytorium tego samego państwa członkowskiego;\n5) w trakcie przewozu dwustronnego osób dodatkowo jednokrotnie zabiera pasażerów lub jednokrotnie wysadza pasażerów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, przez które przejeżdża, pod warunkiem, że przewóz osób nie jest wykonywany między dwoma miejscami położonymi na terytorium tego samego państwa członkowskiego; to samo dotyczy przejazdu powrotnego;\n6) wykonuje przewóz drogowy rzeczy na początkowym lub końcowym odcinku transportu kombinowanego, jeżeli ten odcinek sam w sobie składa się z przewozów dwustronnych rzeczy.\nPonadto do wyżej wymienionych kategorii kierowców delegowanych, w ograniczonym zakresie, będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług. Nie ma bowiem potrzeby, aby w tym zakresie powielać w projekcie analogiczne rozwiązania, które już obowiązują na gruncie pokrewnej regulacji ustawowej.\nProjekt ma również na celu zapewnienie ochrony kierowców delegowanych w sektorze transportu drogowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przez określenie warunków zatrudnienia tych kierowców. W projekcie przewiduje się, że przewoźnik drogowy delegujący kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia takiemu kierowcy warunki zatrudnienia przewidziane w art. 4-4b ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług.\nAnalogiczna potrzeba zapewnienia odpowiednich warunków zatrudnienia odnosi się do kierowców delegowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwa trzeciego. Projekt przewiduje, że w tym przypadku konieczne będzie zapewnienie tym kierowcom warunków zatrudnienia, o których mowa w wyżej wymienionej ustawie, z zastrzeżeniem art. 139a ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2021 r. poz. 2354, z późn. zm.) dotyczącego minimalnego wynagrodzenia cudzoziemca.\nPonadto, przewiduje się, że podstawowym obowiązkiem przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie (poza zapewnieniem delegowanemu kierowcy odpowiednich warunków zatrudnienia) zgłoszenie delegowania tego kierowcy najpóźniej w momencie rozpoczęcia delegowania, przy użyciu interfejsu publicznego połączonego z systemem wymiany informacji na rynku wewnętrznym, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1024/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym i uchylającym decyzję Komisji 2008/49/WE (Dz. Urz. UE L 316 z 14.11.2012, str. 1), zwanym dalej „systemem IMI”.\nDodatkowym obowiązkiem ww. przewoźnika będzie zapewnienie, aby kierowca podczas delegowania dysponował określonymi dokumentami w postaci papierowej lub elektronicznej – co będzie pozwalać na kontrolę przestrzegania wymogów wprowadzanych projektowaną ustawą w trakcie kontroli drogowej.\nNależy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 1 ust. 10 wdrażanej dyrektywy przedsiębiorstwa transportowe mające siedzibę w państwie niebędącym państwem członkowskim nie mogą być traktowane w sposób bardziej uprzywilejowany niż przedsiębiorstwa mające siedzibę w państwie członkowskim, w tym w trakcie wykonywania przewozów na podstawie umów dwustronnych lub wielostronnych przyznających dostęp do rynku unijnego lub jego części. Projektowana ustawa respektuje tę zasadę, nakładając na przewoźników z państw trzecich obowiązek zgłaszania delegowania. W projektowanych przepisach uwzględniono zróżnicowanie warunków technicznych, w jakich funkcjonują przewoźnicy z państw trzecich, a także przewidywany w najbliższym czasie brak dostępu tych przewoźników do systemu IMI. Zgłoszenia delegowania będą bowiem składane za pośrednictwem udostępnionego formularza elektronicznego, a każdorazowo, przed rozpoczęciem przewozu drogowego, potwierdzenie delegowania kierowcy przewoźnik będzie sporządzał w postaci papierowej.\nW związku z wprowadzeniem obowiązków dla przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium RP oraz dla kierowcy delegowanego na terytorium RP, konieczne jest określenie organów przeprowadzających kontrolę delegowania oraz zakres ich obowiązków. Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, uprawnionymi do kontroli przewozu drogowego są m.in. Inspekcja Transportu Drogowego, funkcjonariusze Policji, Służby Celno-Skarbowej oraz Straży Granicznej. Ponadto, na podstawie ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, do kontroli delegowania pracowników została wyznaczona Państwowa Inspekcja Pracy. Do przeprowadzania kontroli delegowania kierowców projektowana ustawa upoważnia Inspekcję Transportu Drogowego, w odpowiednim zakresie włączana będzie również Państwowa Inspekcja Pracy – w szczególności\nw przypadku, gdy podczas kontroli drogowej, kierowca nie okaże kopii zgłoszenia delegowania albo potwierdzenia zgłoszenia. Państwowa Inspekcja Pracy będzie także kontrolować warunki zatrudnienia delegowanych kierowców.\nW celu należytego i skutecznego egzekwowania przepisów projektowanej ustawy konieczne jest określenie odpowiednich sankcji nakładanych przez organy państwowe w przypadku naruszenia poszczególnych regulacji tej ustawy.\nPonadto, w odpowiedzi na szereg czynników realnie wpływających na znaczące pogorszenie kondycji branży transportu drogowego w Polsce, związanych m.in. z ograniczaniem negatywnych skutków Pakietu Mobilności I oraz zbrojną agresją\nna Ukrainę, Ministerstwo Infrastruktury przygotowało propozycję zmiany ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2022 r. poz. 1473), mającą na celu zmniejszenie kosztów obsługi administracyjnej w zakresie rozliczania kierowców w przedsiębiorstwach transportowych, co ma szczególne znaczenie w przypadku kierowców delegowanych. Proponowane rozwiązania pozytywnie wpłyną na utrzymanie konkurencyjności polskich przedsiębiorców na rynku europejskim, przejrzystość i pewność prawa, a tym samym kształtowanie zaufania pomiędzy partnerami społecznymi a rządem oraz będą stanowić ważną formę wsparcia tej branży w obliczu trudnych i zmienny warunków wykonywania przewozów na rynku międzynarodowym.\nZ uwagi na fakt, że kierowca wykonujący międzynarodowy transport drogowy jest tzw. pracownikiem wysoko mobilnym i może przebywać w trakcie jednej doby w więcej niż jednym państwie, może to spowodować utrudnienia w naliczaniu prawidłowej wysokości składek do ZUS-u i zaliczek na PIT oraz znacznie utrudnić planowanie budżetu na wynagrodzenia w przedsiębiorstwie transportowym. Jednocześnie warto zaznaczyć, że w praktyce, z uwagi na specyfikę branży międzynarodowego transportu drogowego, trudno określić liczbę dni, w których poszczególni pracownicy będą wykonywać pracę w jednym z kilkudziesięciu państw, do których wykonywane są przewozy drogowe.\nMając powyższe na uwadze proponuje się zmianę zasad w zakresie systemu naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym, mającą na celu zapewnienie przewoźnikom większej przewidywalności ponoszonych kosztów pracy oraz równe traktowanie i brak dyskryminacji wszystkich kierowców, niezależnie od przydzielanych kierowcom zadań i kierowników destynacji wykonywanych przez nich przewozów.\nPrzedmiotowe rozwiązania mają na celu ujednolicenie systemu naliczania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz wysokości zaliczki na podatek dochodowy\nkierowców. Istotę ujednoliconej stawki diety zagranicznej należy rozumieć jako wprowadzenie tzw. „wirtualnej diety”, która ułatwiłaby sposób rozliczania ulg w zakresie naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym.\nMając na względzie bezpośrednie powiązanie powyżej opisanych rozwiązań z wdrożeniem przepisów dotyczących delegowania kierowców w transporcie drogowym, wchodzących w skład Pakietu Mobilności I, zasadne jest dalsze procedowanie tych zmian w jednym projekcie ustawy. Istnieje bowiem uzasadniona potrzeba pilnego uproszczenia\nsystemu naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym.\nWprowadzone zmiany pozwolą utrzymać wpływy z działalności polskich przewoźników drogowych do budżetu państwa oraz do funduszy, na rzecz których przedsiębiorcy transportowi uiszczają stosowne daniny.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MI","value":"MI"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Rafał Weber Sekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MI","value":"MI"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2023 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 13 czerwca 2023 r. z autopoprawką","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UC124
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
C – projekty implementujące UE
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Potrzeba wydania projektowanej ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym wynika z konieczności wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r. ustanawiającej przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniającej dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, str. 49), zwanej dalej „wdrażaną dyrektywą”. Dyrektywa ta stanowi jeden z elementów tzw. Pakietu Mobilności I, w skład którego wchodzą także regulacje rewidujące pod względem rynkowym i socjalnym prawo UE, które zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie
drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców i niektórych innych ustaw razem z przepisami zmieniającymi dyrektywę 2006/22/WE oraz przepisami:
1) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z dnia 15 lipca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia
za pomocą tachografów (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, str. 1);
2) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1055 z dnia 15 lipca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012 w celu dostosowania ich do zmian w transporcie drogowym (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, str. 17).
Szczegółowym celem wdrażanej dyrektywy jest utworzenie bezpiecznego, efektywnego i społecznie odpowiedzialnego sektora transportu drogowego. Zapewnienie, z jednej strony, odpowiednich warunków pracy i ochrony socjalnej kierowcom oraz, z drugiej strony, odpowiednich warunków do prowadzenia działalności gospodarczej i uczciwej konkurencji przewoźnikom drogowym – w warunkach wysokiego stopnia mobilności siły roboczej w sektorze transportu drogowego. Ponadto, zapewnienia równowagi między swobodą świadczenia usług transgranicznych przez przewoźników, swobodnym przepływem towarów, odpowiednimi warunkami pracy i ochroną socjalną kierowców.
Regulacje zawarte w implementowanej dyrektywie mają charakter interdyscyplinarny, w związku z tym projekt był przedmiotem prac Zespołu do spraw opracowania regulacji dotyczącej delegowania kierowców, powołanego Zarządzeniem nr 75 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2021 r. Do zadań Zespołu należało:
1) analiza przepisów dotyczących delegowania pracowników, w tym delegowania kierowców, ze szczególnym uwzględnieniem art. 1 dyrektywy 2020/1057;
2) wypracowanie koncepcji wdrożenia art. 1 dyrektywy 2020/1057 do polskiego systemu prawnego;
3) przygotowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych wdrażających art. 1 dyrektywy 2020/1057 wraz z uzasadnieniem.
W pracach Zespołu, pod przewodnictwem Rządowego Centrum Legislacji, uczestniczyli jego członkowie tj. przedstawiciele ministra właściwego do spraw finansów publicznych, ministra właściwego do spraw pracy, ministra właściwego do spraw transportu, ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, ministra właściwego do
spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Głównego Inspektora Transportu Drogowego oraz Głównego Inspektora Pracy, a także Prezesa Rządowego Centrum Legislacji. Ze względu na tematykę projektu, do udziału w pracach Zespołu zostali zaproszeni przedstawiciele Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
Zespół opracował projekt ustawy wraz z uzasadnieniem, które zostały przekazane do KPRM w dniu 10 grudnia 2021 r. Implementacja wdrażanej dyrektywy do krajowego porządku prawnego, zgodnie z art. 9 ust. 1 tej dyrektywy, powinna nastąpić nie później niż z dniem 2 lutego 2022 r.
Ponadto, w ramach konsultacji publicznych projektu ustawy strona społeczna zgłosiła potrzebę pilnego wprowadzenia zmian, które uproszczą system naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym. Niniejszy projekt zawiera zatem przepisy zmieniające ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2022 r. poz. 1473), mające na celu zmniejszenie kosztów obsługi administracyjnej w zakresie rozliczania kierowców w przedsiębiorstwach transportowych, co ma szczególne znaczenie w przypadku kierowców delegowanych. Proponuje zmianę zasad w zakresie systemu naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym, mającą na celu zapewnienie przewoźnikom większej przewidywalności ponoszonych kosztów pracy oraz równe traktowanie i brak dyskryminacji wszystkich kierowców, niezależnie od
przydzielanych kierowcom zadań i kierowników destynacji wykonywanych przez nich przewozów. Przedmiotowe rozwiązania mają na celu ujednolicenie systemu naliczania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz wysokości zaliczki na podatek dochodowy kierowców.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
Projektowana ustawa w zakresie swojej regulacji dokonuje implementacji przede wszystkim przepisów dotyczących delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego (art. 1 wdrażanej dyrektywy).
Kwestie objęte projektowaną ustawą nie były dotychczas uregulowane w obowiązujących przepisach. Należy jednakże zwrócić uwagę na przepisy pokrewne, zawarte w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 1140). Jakkolwiek przepisy tej ustawy częściowo regulują kwestie zbliżone do normowanych niniejszym projektem, z uwagi na istotne odrębności między tymi regulacjami została podjęta decyzja o opracowaniu projektu odrębnej ustawy implementującej wdrażaną dyrektywę. Przepisy ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług będą miały zastosowanie do stanów faktycznych i prawnych regulowanych niniejszym projektem w ograniczonym zakresie.
Zakres przedmiotowy projektowanej regulacji obejmuje w szczególności zasady delegowania kierowców w transporcie drogowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontroli przestrzegania przepisów dotyczących tego delegowania (w tym w ramach kontroli drogowej), realizacji obowiązków informacyjnych związanych z delegowaniem kierowców, współpracy między Inspekcją Transportu Drogowego i Państwową Inspekcją Pracy w zakresie ww. kontroli, współpracy z właściwymi organami innych państw członkowskich dotyczącej delegowania kierowców w zakresie regulowanym projektowaną ustawą, a także zasady postępowania w sprawach dotyczących wniosków o powiadomienie o decyzji w
sprawie nałożenia na przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i z tego terytorium administracyjnej kary pieniężnej lub grzywny administracyjnej oraz o egzekucję takiej kary lub grzywny.
W celu wskazania zakresu stosowania projektowanych przepisów projektowana ustawa implementuje do krajowego porządku prawnego szereg wyłączeń przedmiotowych i podmiotowych od stosowania wprowadzanych regulacji (art. 1 ust. 3–6 wdrażanej dyrektywy). W tym kontekście w szczególności wskazuje się, że przepisy projektowanej ustawy nie będą stosowane do kierowców delegowanych:
1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) do pracy w oddziale lub przedsiębiorstwie należącym do grupy przedsiębiorstw, do której należy pracodawca delegujący kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) przez podmiot będący agencją pracy tymczasowej albo agencją wynajmującą personel, który skierował kierowcę do pracodawcy użytkownika,
c) z państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);
2) z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) do pracy w oddziale lub przedsiębiorstwie należącym do grupy przedsiębiorstw, do której należy pracodawca delegujący kierowcę z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) przez podmiot będący agencją pracy tymczasowej,
c) na terytorium państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Zakres stosowania projektowanej ustawy jest ponadto doprecyzowany przez wskazanie wyłączeń niektórych rodzajów przewozu drogowego. W konsekwencji za kierowcę delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie będzie się uważać m.in. kierowcy, który:
1) wykonuje przejazd tranzytem;
2) wykonuje przewóz dwustronny rzeczy lub przewóz dwustronny osób;
3) w trakcie przewozu dwustronnego rzeczy wykonuje dodatkowo jedną czynność załadunku rzeczy lub rozładunku rzeczy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, przez które przejeżdża, pod warunkiem, że załadunek rzeczy i rozładunek rzeczy nie jest wykonywany na terytorium tego samego państwa członkowskiego;
4) po przewozie dwustronnym rzeczy, który rozpoczęto w państwie członkowskim siedziby i w czasie którego nie wykonano żadnej dodatkowej czynności załadunku rzeczy lub rozładunku rzeczy, następnie wykonuje przewóz dwustronny rzeczy do państwa członkowskiego siedziby, podczas którego wykonuje dodatkowo maksymalnie dwie czynności załadunku rzeczy lub rozładunku rzeczy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, przez które przejeżdża, pod warunkiem, że dodatkowe czynności załadunku rzeczy i rozładunku rzeczy nie są wykonywane na terytorium tego samego państwa członkowskiego;
5) w trakcie przewozu dwustronnego osób dodatkowo jednokrotnie zabiera pasażerów lub jednokrotnie wysadza pasażerów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, przez które przejeżdża, pod warunkiem, że przewóz osób nie jest wykonywany między dwoma miejscami położonymi na terytorium tego samego państwa członkowskiego; to samo dotyczy przejazdu powrotnego;
6) wykonuje przewóz drogowy rzeczy na początkowym lub końcowym odcinku transportu kombinowanego, jeżeli ten odcinek sam w sobie składa się z przewozów dwustronnych rzeczy.
Ponadto do wyżej wymienionych kategorii kierowców delegowanych, w ograniczonym zakresie, będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług. Nie ma bowiem potrzeby, aby w tym zakresie powielać w projekcie analogiczne rozwiązania, które już obowiązują na gruncie pokrewnej regulacji ustawowej.
Projekt ma również na celu zapewnienie ochrony kierowców delegowanych w sektorze transportu drogowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przez określenie warunków zatrudnienia tych kierowców. W projekcie przewiduje się, że przewoźnik drogowy delegujący kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia takiemu kierowcy warunki zatrudnienia przewidziane w art. 4-4b ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług.
Analogiczna potrzeba zapewnienia odpowiednich warunków zatrudnienia odnosi się do kierowców delegowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwa trzeciego. Projekt przewiduje, że w tym przypadku konieczne będzie zapewnienie tym kierowcom warunków zatrudnienia, o których mowa w wyżej wymienionej ustawie, z zastrzeżeniem art. 139a ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2021 r. poz. 2354, z późn. zm.) dotyczącego minimalnego wynagrodzenia cudzoziemca.
Ponadto, przewiduje się, że podstawowym obowiązkiem przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie (poza zapewnieniem delegowanemu kierowcy odpowiednich warunków zatrudnienia) zgłoszenie delegowania tego kierowcy najpóźniej w momencie rozpoczęcia delegowania, przy użyciu interfejsu publicznego połączonego z systemem wymiany informacji na rynku wewnętrznym, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1024/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym i uchylającym decyzję Komisji 2008/49/WE (Dz. Urz. UE L 316 z 14.11.2012, str. 1), zwanym dalej „systemem IMI”.
Dodatkowym obowiązkiem ww. przewoźnika będzie zapewnienie, aby kierowca podczas delegowania dysponował określonymi dokumentami w postaci papierowej lub elektronicznej – co będzie pozwalać na kontrolę przestrzegania wymogów wprowadzanych projektowaną ustawą w trakcie kontroli drogowej.
Należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 1 ust. 10 wdrażanej dyrektywy przedsiębiorstwa transportowe mające siedzibę w państwie niebędącym państwem członkowskim nie mogą być traktowane w sposób bardziej uprzywilejowany niż przedsiębiorstwa mające siedzibę w państwie członkowskim, w tym w trakcie wykonywania przewozów na podstawie umów dwustronnych lub wielostronnych przyznających dostęp do rynku unijnego lub jego części. Projektowana ustawa respektuje tę zasadę, nakładając na przewoźników z państw trzecich obowiązek zgłaszania delegowania. W projektowanych przepisach uwzględniono zróżnicowanie warunków technicznych, w jakich funkcjonują przewoźnicy z państw trzecich, a także przewidywany w najbliższym czasie brak dostępu tych przewoźników do systemu IMI. Zgłoszenia delegowania będą bowiem składane za pośrednictwem udostępnionego formularza elektronicznego, a każdorazowo, przed rozpoczęciem przewozu drogowego, potwierdzenie delegowania kierowcy przewoźnik będzie sporządzał w postaci papierowej.
W związku z wprowadzeniem obowiązków dla przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium RP oraz dla kierowcy delegowanego na terytorium RP, konieczne jest określenie organów przeprowadzających kontrolę delegowania oraz zakres ich obowiązków. Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, uprawnionymi do kontroli przewozu drogowego są m.in. Inspekcja Transportu Drogowego, funkcjonariusze Policji, Służby Celno-Skarbowej oraz Straży Granicznej. Ponadto, na podstawie ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, do kontroli delegowania pracowników została wyznaczona Państwowa Inspekcja Pracy. Do przeprowadzania kontroli delegowania kierowców projektowana ustawa upoważnia Inspekcję Transportu Drogowego, w odpowiednim zakresie włączana będzie również Państwowa Inspekcja Pracy – w szczególności
w przypadku, gdy podczas kontroli drogowej, kierowca nie okaże kopii zgłoszenia delegowania albo potwierdzenia zgłoszenia. Państwowa Inspekcja Pracy będzie także kontrolować warunki zatrudnienia delegowanych kierowców.
W celu należytego i skutecznego egzekwowania przepisów projektowanej ustawy konieczne jest określenie odpowiednich sankcji nakładanych przez organy państwowe w przypadku naruszenia poszczególnych regulacji tej ustawy.
Ponadto, w odpowiedzi na szereg czynników realnie wpływających na znaczące pogorszenie kondycji branży transportu drogowego w Polsce, związanych m.in. z ograniczaniem negatywnych skutków Pakietu Mobilności I oraz zbrojną agresją
na Ukrainę, Ministerstwo Infrastruktury przygotowało propozycję zmiany ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2022 r. poz. 1473), mającą na celu zmniejszenie kosztów obsługi administracyjnej w zakresie rozliczania kierowców w przedsiębiorstwach transportowych, co ma szczególne znaczenie w przypadku kierowców delegowanych. Proponowane rozwiązania pozytywnie wpłyną na utrzymanie konkurencyjności polskich przedsiębiorców na rynku europejskim, przejrzystość i pewność prawa, a tym samym kształtowanie zaufania pomiędzy partnerami społecznymi a rządem oraz będą stanowić ważną formę wsparcia tej branży w obliczu trudnych i zmienny warunków wykonywania przewozów na rynku międzynarodowym.
Z uwagi na fakt, że kierowca wykonujący międzynarodowy transport drogowy jest tzw. pracownikiem wysoko mobilnym i może przebywać w trakcie jednej doby w więcej niż jednym państwie, może to spowodować utrudnienia w naliczaniu prawidłowej wysokości składek do ZUS-u i zaliczek na PIT oraz znacznie utrudnić planowanie budżetu na wynagrodzenia w przedsiębiorstwie transportowym. Jednocześnie warto zaznaczyć, że w praktyce, z uwagi na specyfikę branży międzynarodowego transportu drogowego, trudno określić liczbę dni, w których poszczególni pracownicy będą wykonywać pracę w jednym z kilkudziesięciu państw, do których wykonywane są przewozy drogowe.
Mając powyższe na uwadze proponuje się zmianę zasad w zakresie systemu naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym, mającą na celu zapewnienie przewoźnikom większej przewidywalności ponoszonych kosztów pracy oraz równe traktowanie i brak dyskryminacji wszystkich kierowców, niezależnie od przydzielanych kierowcom zadań i kierowników destynacji wykonywanych przez nich przewozów.
Przedmiotowe rozwiązania mają na celu ujednolicenie systemu naliczania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz wysokości zaliczki na podatek dochodowy
kierowców. Istotę ujednoliconej stawki diety zagranicznej należy rozumieć jako wprowadzenie tzw. „wirtualnej diety”, która ułatwiłaby sposób rozliczania ulg w zakresie naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym.
Mając na względzie bezpośrednie powiązanie powyżej opisanych rozwiązań z wdrożeniem przepisów dotyczących delegowania kierowców w transporcie drogowym, wchodzących w skład Pakietu Mobilności I, zasadne jest dalsze procedowanie tych zmian w jednym projekcie ustawy. Istnieje bowiem uzasadniona potrzeba pilnego uproszczenia
systemu naliczania podstawy wymiaru składek ZUS oraz podatku PIT dla kierowców w transporcie międzynarodowym.
Wprowadzone zmiany pozwolą utrzymać wpływy z działalności polskich przewoźników drogowych do budżetu państwa oraz do funduszy, na rzecz których przedsiębiorcy transportowi uiszczają stosowne daniny.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MI
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Rafał Weber Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MI
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2023 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 13 czerwca 2023 r. z autopoprawką
Status realizacji:
Zrealizowany