W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o dokumentach paszportowych

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD180","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","value":"projekty ustaw","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","value":"D – pozostałe projekty","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Obowiązująca ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 617) została uchwalona w związku z, wynikającą z regulacji unijnych, koniecznością wprowadzenia do polskich paszportów danych biometrycznych, tj. wizerunku twarzy i odcisków linii papilarnych palców. Realizacji przedmiotowego obowiązku towarzyszyła również budowa systemu teleinformatycznego dedykowanego do obsługi spraw paszportowych.\nPrzedmiotowy akt był wielokrotnie nowelizowany, a kolejne nowelizacje niosły za sobą szereg ważnych i oczekiwanych społecznie korzyści. Pomimo dokonanych zmian w sferze szeroko rozumianych „ułatwień dla obywatela” na gruncie obowiązujących przepisów nie udało się sprostać wszystkim oczekiwaniom społecznym wynikającym ze zmieniających się uwarunkowań społeczno-prawnych.\nNa przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, wraz z rozwojem społeczeństwa, znacznym zmianom uległ proces migracji obywateli, który obecnie nie polega wyłącznie na zmianie stałego miejsca zamieszkania, ale w dużej mierze wynika z potrzeb turystycznych i realizacji obowiązków zawodowych obywateli polskich. Wreszcie istotnym zmianom uległo podejście w relacjach administracja – obywatel, które obecnie skupia się na dążeniu do maksymalnego uproszczenia procedur administracyjnych i ich informatyzacji. Obywatele jako konsumenci usług publicznych oczekują sprawnej, nowoczesnej i szybkiej obsługi, maksymalnego uproszczenia procedur administracyjnych, a także uwzględnienia indywidualnych potrzeb każdego z nich. Mając na względzie ww. okoliczności, w tym potrzebę realizacji oczekiwań społecznych w zakresie dostępności do dokumentów paszportowych oraz potrzebę wzmocnienia bezpieczeństwa wydawanych dokumentów paszportowych, za niezbędne należy uznać dokonanie zasadniczych zmian w systemie wydawania dokumentów paszportowych, które usprawnią i uproszczą proces ubiegania się o dokument, a także zwiększą jego bezpieczeństwo.\nWyżej wymienione cele winny być realizowane z wykorzystaniem nowoczesnych sposobów komunikacji i nowych technologii informatycznych usprawniających procesy administracyjne. Tym samym koniecznym stało się opracowanie aktu prawnego na nowo określającego zasady realizacji spraw paszportowych, tak aby wdrożone regulacje prawne były koherentne do zmieniających się uwarunkowań technologicznych, a także społecznych.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Projektowana ustawa zawiera przepisy regulujące w sposób kompleksowy realizację spraw paszportowych. Wśród planowanych rozwiązań w obszarze spraw paszportowych znajdują się:\n1. Budowa nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych (RDP) i likwidacja centralnej ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych (CEWiUDP) oraz ewidencji paszportowych prowadzonych przez organy paszportowe w ramach PS2O.\nNowy rejestr zastąpi dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów paszportowych (CEWiUDP) i lokalne ewidencje prowadzone w ramach Paszportowego Systemu Obsługi Obywatela (PS2O). RDP będzie jednym z komponentów Systemu Rejestrów Państwowych (SRP). Nowy centralny rejestr umożliwi szybszy obieg informacji, referencyjność danych i dostęp do aktualnych danych wszystkim organom paszportowym. Przede wszystkim organy zyskają dostęp do Rejestru Dowodów Osobistych, Rejestru Stanu Cywilnego i rejestru PESEL. Wprowadzanie danych do rejestru odbywać się będzie bezpośrednio za pomocą odpowiedniej aplikacji, a nie tak jak ma to miejsce obecnie, za pośrednictwem baz lokalnych. Budowa nowego rejestru realizuje również cel ograniczenia powielania danych osobowych gromadzonych w kilku rejestrach (obecnie w CEWiUDP i ewidencjach lokalnych dane są powielane).\n2. Zmiana sposobu składania wniosku o wydanie dokumentu paszportowego.\nBudowa RDP umożliwia odstąpienie od papierowej wersji wniosku o wydanie dokumentu paszportowego na rzecz elektronicznego wniosku, który będzie generowany przez urzędnika paszportowego w aplikacji, na podstawie danych podanych przez obywatela i zgromadzonych w dostępnych rejestrach państwowych (RDP, PESEL i RDO). Wniosek, po akceptacji, będzie podpisywany przez obywatela na urządzeniu służącym do pobierania odręcznego podpisu cyfrowego. W przypadku niezgodności danych zawartych w rejestrach państwowych ze stanem faktycznym, po udokumentowaniu prawidłowych danych, organy paszportowe będą mogły w krótkim czasie, za pośrednictwem systemu, doprowadzić do usunięcia stwierdzonych niezgodności, co pozwoli na wydanie dokumentu.\n3. Potwierdzanie tożsamości i obywatelstwa.\nProjekt ustawy przewiduje zmianę przepisów, które w obecnym stanie prawnym wymagają od osób zamieszkujących w RP i ubiegających się o dokument paszportowy przed wojewodą, do bezwzględnego legitymowania się ważnym paszportem lub dowodem osobistym. Jednocześnie obywatele zamieszkujący poza granicami kraju nie mają takiego bezwzględnego wymogu, gdyż nie mają oni obowiązku posiadania dowodu osobistego. Powyższe rodzi problemy dla obywateli w sytuacji, gdy dowód osobisty zostanie utracony, a nowy nie jest jeszcze wydany. RDP umożliwi organom paszportowym porównywanie danych i potwierdzanie tożsamości i obywatelstwa w oparciu rejestry państwowe. Z tego względu możliwe będzie odejście od rygorystycznego żądania legitymowania się dowodem osobistym przy składaniu wniosku o paszport. Konieczność przedkładania dodatkowych dokumentów przez obywateli zostanie ograniczona jedynie do przypadków, gdy zaistnieje poważna wątpliwość co do tożsamości lub obywatelstwa osoby. Dotyczy to np. sytuacji gdy osoba występuje o dokument po raz pierwszy i nie ma jej danych w żadnych rejestrach, a także gdy przez długi czas nie posiadała żadnego polskiego dokumentu tożsamości.\nPonadto przy odbiorze paszportu proponuje się umożliwienie potwierdzania tożsamości osoby na podstawie odcisku linii papilarnych palców, poprzez porównanie odcisku osoby odbierającej z odciskiem zapisanym w odbieranym paszporcie.\n4. Usługi elektroniczne.\nW ramach wprowadzenia ułatwień dla obywateli przewiduje się uruchomienie następujących usług elektronicznych:\n1) weryfikacja ważności paszportu – po wpisaniu danych konkretnego dokumentu paszportowego będzie można uzyskać informację, czy dokument ten jest ważny czy nie;\n2) sprawdzenie danych osobowych – obywatel będzie miał wgląd do swoich danych osobowych w RDP oraz informacji o wydanych mu dokumentach paszportowych;\n3) unieważnienie paszportu – posiadacz, który utracił dokument paszportowy, będzie mógł zgłosić jego utratę,\na zgłoszenie takie zaskutkuje automatycznym unieważnieniem tego dokumentu w RDP;\n4) za pośrednictwem Rejestru Danych Kontaktowych powiadomienia obywatela o zmianach statusu dokumentu paszportowego – wysyłanie do obywateli powiadomień np. o zbliżającym się terminie utraty ważności, o unieważnieniu, o możliwości odbioru dokumentu.\n5. Uszczegółowienie przepisów ustawy w zakresie budowy książeczek paszportowych i zakresu danych w dokumentach paszportowych.\nObecnie obowiązujące przepisy ustawy o dokumentach paszportowych ograniczają się do stwierdzenia, że dokumenty paszportowe mają formę książeczki oraz określenia zakresu danych zamieszczanych w dokumentach paszportowych. Wzory dokumentów paszportowych określa rozporządzenie Ministra SWiA, wydawane w porozumieniu z Ministrem Cyfryzacji i Ministrem Spraw Zagranicznych. Projekt ustawy zakłada uszczegółowienie przepisów poprzez wyszczególnienie elementów składających się na książeczkę paszportową (okładka, strona personalizacyjna i naklejka personalizacyjna do paszportu tymczasowego, strony na wpisy urzędowe i wizowe). Dodatkowo w zakresie danych zamieszczanych w dokumentach paszportowych istnieje konieczność doprecyzowania zakresu danych zamieszczanych w warstwie graficznej i elektronicznej dokumentu, z uwzględnieniem różnic ze względu na rodzaj dokumentu (paszport, paszport tymczasowy i paszporty dyplomatyczne i służbowe).\n6. Granica wiekowa 12 lat związana z terminem ważności paszportu i koniecznością składania podpisu.\nW obecnym stanie prawnym małoletni do 13. roku życia są zwolnieni z obowiązku składania podpisu, który jest zamieszczany w paszporcie. Jednocześnie małoletnim do 13. roku życia paszporty wydawane są z 5-cio letnim terminem ważności. Z kolei z przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 2252/2004 z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach i w dokumentach podróży wydawanych przez Państwa Członkowskie wynika zwolnienie małoletnich do 12. roku życia z obowiązku składania odcisków palców (zasada ta nie może podlegać zmianie w przepisach krajowych). Dla ujednolicenia zasad wydawania dokumentów paszportowych oraz ze względów technicznych (w procesie personalizacji różne granice wiekowe dla poszczególnych wymogów tj. odciski palców i podpis powodują konieczność dodatkowej obsługi), zasadne jest zrównanie granicy wiekowej w zakresie podpisu i terminu ważności do obowiązującej dla konieczności pobierania odcisków palców tj. do 12. roku życia.\n7. Usystematyzowanie opłat paszportowych.\nZastąpienie rozbudowanego systemu ulg liczonych od wysokości opłat wskazanych w rozporządzeniu w sprawie opłat paszportowych wskazaniem konkretnych kwot opłat. Jednocześnie w ustawie zostanie określony katalog osób uprawnionych do obniżonej opłaty paszportowej, który nie ulegnie zasadniczym zmianom w stosunku do obecnie obowiązującego systemu ulg, tj. osoby dotychczas uprawnione nie utracą prawa do zniżek. Katalog osób uprawnionych do obniżonej opłaty zostanie natomiast poszerzony o osoby, które na podstawie przepisów szczególnych pobierają zasiłki i świadczenia z tytułu opieki nad osobami niepełnosprawnymi i z tego względu musiały zrezygnować z aktywności zawodowej, oraz o osoby posiadające status działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych po 1956 r. W ramach zmian w systemie opłat paszportowym proponuje się ponadto:\n1) rezygnację z prawa do obniżenia opłaty za wydanie paszportu w przypadku wydania nowego paszportu z powodu braku miejsca na wizy i stemple graniczne lub zmiany danych np. w wyniku małżeństwa. Zgodnie z zasadą, że posiadanie paszportu jest prawem, a nie obowiązkiem obywatela, a opłata wnoszona za wydanie paszportu pokrywa koszty jego wydania, nie znajduje uzasadnienia obniżanie opłaty, a w konsekwencji obciążanie budżetu państwa kosztem wydania kolejnego paszportu, jeżeli przyczyna tej wymiany leży po stronie obywatela i jest od niego zależna;\n2) zwolnienie z opłaty paszportowej w przypadku wymiany paszportu z powodu sprostowania błędu w danych osoby zamieszczonych w paszporcie, a zatem w sytuacji niezależnej od obywatela, np. w sytuacji sprostowania danych błędnie wpisanych do rejestrów państwowych;\n3) rezygnację z podwyższenia opłaty w przypadku zniszczenia lub zagubienia paszportu – dotychczasowa regulacja w tym zakresie polegała na uznaniowej ocenie organu paszportowego, czy utrata lub zniszczenie paszportu były zawinione, a zatem czy osoba jest zobligowana do wniesienia podwyższonej opłaty. Podwyższenie opłaty nie stanowi wystarczającej ochrony przed nieuprawnionym wykorzystywaniem dokumentów, np. przekazywaniem ich w celach przestępczych, a jednocześnie dotychczasowe regulacje stanowią znaczną uciążliwość dla osób, które zwyczajnie dokument utraciły;\n4) rezygnacja ze zwrotu opłat paszportowych po przyjęciu wniosku – oznacza to że w sytuacji, kiedy obywatel zrezygnuje z wnioskowania o paszport lub odbioru dokumentu (np. będzie chciał złożyć wniosek w innym organie) lub zostanie wobec niego zgodnie z przepisami wydana decyzja o odmowie wydania dokumentu paszportowego opłata nie będzie zwracana. W obecnym przepisach kwestia ta nie jest uregulowana, zgoda na zwrot opłaty pozostaje w gestii organu paszportowego, co może prowadzić do niejednolitej praktyki organów paszportowych w tym zakresie. Rezygnacja ze zwrotu opłaty po złożeniu wniosku odpowiada analogicznym regulacjom przyjętym w Prawie konsularnym (art. 108 ust. 2) i stanowi zabezpieczenie kosztów, jakie budżet państwa ponosi w związku z realizacją wniosku obywatela (koszty administracyjne organu paszportowego, obsługa obywatela, utrzymanie i obsługa systemu paszportowego, koszty książeczki paszportowej, koszty personalizacji i koszty dystrybucji). Regulacja taka niesie za sobą jeszcze jedną konsekwencję, czyli rezygnację z zagwarantowanego w obecnych przepisach zwrotu opłaty w przypadku wydania decyzji o unieważnieniu dokumentu paszportowego. Obecnie opłata taka jest zwracana w wysokości proporcjonalnej do ilości lat, jakie pozostały do wskazanej w paszporcie daty utraty ważności paszportu. W takich przypadkach unieważnienie dokumentu paszportowego następuje zawsze na wniosek uprawnionego organu (sąd, prokuratura), jeśli wobec osoby jest prowadzone postępowanie w sprawie karnej lub w sprawie o przestępstwo skarbowe. Nieuzasadnione jest zatem zwracanie opłaty paszportowej, która pokrywa koszty wydania tego dokumentu, w przypadku jego unieważnienia z przyczyn leżących po stronie obywatela.\n8. Uproszczenie procedury ubiegania się o drugi paszport.\nPropozycja polega na całkowitym przeniesieniu zadania obsługi wydawania drugich paszportów do wojewodów i konsulów. Obecnie zgodę na wydanie drugiego paszportu wyraża Minister SWiA w formie decyzji administracyjnej. Na podstawie tej decyzji, która ma określony termin ważności, obywatel może wystąpić do wojewody lub konsula\nz wnioskiem o wydanie drugiego paszportu. Uproszczenie będzie polegało na rezygnacji z wydawania decyzji przez Ministra SWiA. Procedura rozpocznie się bezpośrednio u wojewody lub konsula od złożenia wniosku o wydanie drugiego paszportu wraz z dokumentacją uzasadniającą potrzebę posiadania dwóch paszportów jednocześnie. Organ paszportowy, po analizie przedłożonej dokumentacji i uwzględnieniu argumentacji wnioskującego, wyda drugi paszport. Wydanie drugiego paszportu z powołaniem się na względy bezpieczeństwa państwa będzie wymagało uzyskania pozytywnej opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Decyzja administracyjna w sprawach o wydanie drugiego paszportu będzie wydawana jedynie w sytuacji, gdy organ odmówi wydania takiego dokumentu.\n9. Wydłużenie okresu ważności drugich paszportów do 3 lat.\nObecnie paszporty tego rodzaju są wydawane na okres 2 lat. Proponowane wydłużenie ich ważności do 3 lat jest podyktowane obowiązującymi w wielu krajach zasadami wjazdu, zgodnie z którymi do przekroczenia granicy wymagany jest określony czas ważności paszportu np. co najmniej pół roku.\n10. Wydawanie paszportów tymczasowych przez Ministra SWiA (z uwagi na ważny interes państwa).\nObecnie Minister SWiA ze względu na ważny interes państwa może wydać tylko paszport. Ze względu na centralny sposób personalizacji i konieczność doręczenia takiego dokumentu z jednostki personalizacyjnej do wystawcy paszportu, zasadnym jest umożliwienie Ministrowi SWiA wydanie również paszportu tymczasowego, który jest personalizowany na miejscu bez konieczności dostarczania spersonalizowanego paszportu z jednostki personalizacyjnej. Pozwoli to zabezpieczyć sytuacje wyższej konieczności, gdy niezbędne jest natychmiastowe wydanie dokumentu ze względu na wskazany powyżej interes.\n11. Paszporty tymczasowe z urzędu w kraju (wojewoda i Minister SWiA).\nW obecnym stanie prawnym tylko konsul poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w sytuacji gdy przemawiają za tym ważne okoliczności, może wydać paszport tymczasowy z urzędu. Przepis ten zabezpiecza możliwość wydania paszportu umożliwiającego wyjazd osobie w przypadku, gdy nie jest ona w stanie samodzielnie złożyć wniosku o jego wydanie, np. w sytuacjach zdrowotnych, osoba nieprzytomna. Procedura ta jest wykorzystywana obecnie także przez konsulów w sprawach, gdy konieczne jest wydanie dokumentu na przewiezienie do kraju osób pozbawionych wolności. Proponuje się rozszerzenie uprawnienia do wydawania paszportu tymczasowego z urzędu również na organy paszportowe w kraju, tj. na wojewodę i Ministra SWiA, gdyż powyższe sytuacje mogą wystąpić również na terenie RP. \n12. Możliwość wydania paszportu tymczasowego osobie, która już dysponuje ważnym dokumentem paszportowym.\nProponowana zmiana zabezpieczy sytuacje osób przebywających za granicą, które przekroczyły granicę na podstawie dowodu osobistego i podczas podróży go utraciły, a jednocześnie mają wydany paszport, tylko nie dysponują tym dokumentem w czasie podróży. Pozwoli to na wydanie paszportu tymczasowego umożliwiającego powrót do kraju miejsca stałego pobytu bez konieczności unieważniania paszportu. Obecnie, aby wydać paszport tymczasowy w takiej sytuacji, organ paszportowy musi unieważnić paszport, co oznacza konieczność ubiegania się o nowy dokument i ponoszenia kosztów z tym związanych.\n13. Poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do posiadania paszportu tymczasowego. \nUmożliwienie wydania paszportu tymczasowego osobom małoletnim, które w związku z kontynuacją nauki, rozwojem indywidualnych umiejętności lub koniecznością zapewnienia im opieki potrzebują pilnie wyjechać za granicę. Zmiana ta ma na celu umożliwienie wydania paszportu tymczasowego małoletnim w sytuacji wyjazdu np. na konkurs, zawody, gdy z różnych przyczyn niemożliwe było wydanie paszportu przed zaplanowanym wyjazdem. Ocenę konkretnej sytuacji pozostawia się organom paszportowym.\n14. Doprecyzowanie przepisów dotyczących orzeczeń sądowych w sprawie zgody na wydanie dokumentu paszportowego osobom małoletnim.\nOrzeczenie sądu będzie stanowiło podstawę do wydania dokumentu paszportowego osobie małoletniej za zgodą wyłącznie jednego z rodziców, jedynie w sytuacji, gdy z orzeczenia tego będzie w sposób jasny i precyzyjny wynikało, iż drugi\nz rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej, jego władza rodzicielska została zawieszona lub władza ta została ograniczona w zakresie wyrażenia zgody na wydanie dokumentu paszportowego.\n15. Oświadczenia o niezmienionym stanie prawnym w zakresie wyroków przedkładanych w sprawach paszportowych.\nPropozycja przepisu umożliwiającego organom paszportowym odbieranie oświadczeń, pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdziwych danych lub zatajenie danych, od rodziców małoletnich, że stan prawny wskazany w wyroku przedkładanym do sprawy paszportowej (np. w zakresie władzy rodzicielskiej) nie uległ zmianie. Konieczność takiego przepisu wynika z praktyki organów paszportowych, które w szeregu spraw mają do czynienia w wyrokami w zakresie władzy rodzicielskiej wydanymi w znacznym odstępie czasowym od daty składania wniosku. W takiej sytuacji konieczne jest potwierdzenie, że stan prawny ujęty w wyroku jest nadal aktualny. Oświadczenia w tym zakresie są najszybszym i najmniej absorbującym sposobem takiego potwierdzenia.\n16. Odmowa przyjęcia wniosku i odmowa wydania dokumentu paszportowego.\nW obecnych przepisach został uregulowany jedynie przypadek odmowy wydania dokumentu paszportowego na wniosek uprawnionych organów (np. sąd, prokuratura). Proponuje się rozbudowanie regulacji w tym zakresie uwzględniając różne przypadki, przy czym w sytuacjach niespełnienia przez wnioskodawcę warunków niezbędnych do złożenia wniosku (niezłożenie fotografii lub złożenie fotografii niespełniającej wymogów ustawowych, odmowa złożenia odcisków palców i podpisu, jeśli przepisy tego wymagają) organ na piśmie odmówi przyjęcia wniosku. W pozostałych przypadkach, gdy po przyjęciu wniosku, np. nie potwierdzono tożsamości lub obywatelstwa osoby, osoba odmówi dokonania transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego, wniesienia opłaty lub wniesie ją w nieodpowiedniej wysokości, nie zostaną przedłożone zgody rodziców lub odpowiednie orzeczenia sądu, organ będzie odmawiał wydania dokumentu paszportowego w formie decyzji. Jednocześnie należy wskazać, że od decyzji wydanej w takich przypadkach będzie przysługiwało stronie prawo wniesienia odwołania. \n17. Nowe formy zgłoszenia utraty dokumentu paszportowego.\nObok możliwości zgłoszenia utraty dokumentu paszportowego za pośrednictwem usługi elektronicznej, przewiduje się także możliwość zgłoszenia utraty dokumentu paszportowego funkcjonariuszowi Straży Granicznej, gdy utrata zostanie stwierdzona podczas odprawy granicznej. Kolejną możliwością będzie zgłoszenie utraty Policji, w przypadku gdy utrata dokumentu nastąpiła w wyniku przestępstwa. Rozwiązanie takie jest przewidziane również w przepisach dotyczących dowodów osobistych.\n18. Jednoinstancyjność postępowań w sprawie odmowy wydania i unieważnienia dokumentu paszportowego na wniosek uprawnionych organów.\nProponuje się skrócenie postępowań w sprawach odmowy wydania i unieważnienia dokumentu paszportowego na wniosek uprawnionego podmiotu (np. sąd, prokurator) poprzez wskazanie, że od decyzji wydanej w takiej sprawie nie przysługuje odwołanie w administracyjnym toku instancji. W takich przypadkach stronie będzie przysługiwało prawo wniesienia skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego. Propozycja była zgłaszana w ramach przeglądu aktów prawnych regulujących postępowania administracyjne w zakresie dwuinstancyjności postępowań dokonywanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki. W uzasadnieniu tej propozycji należy wskazać, iż organ paszportowy w postępowaniu tego rodzaju bada jedynie przesłanki formalne, tj.: czy wniosek o unieważnienie lub odmowę wydania paszportu sporządził przewidziany w ustawie organ; czy w sprawie toczy się rodzaj postępowania, do którego odwołuje się przepis prawa; czy osoba, wobec której toczy się postępowanie posiada ważny dokument paszportowy lub też ubiega się o jego wydanie. Łączne spełnienie tych przesłanek skutkuje obligatoryjnym unieważnieniem lub odmową wydania paszportu (stosownie do złożonego wniosku). Organ paszportowy nie jest władny do rozpatrywania wniosku, złożonego przez uprawniony organ, pod względem merytorycznym, tj. co do jego celowości i zasadności. Z tego względu nie jest zasadne utrzymywanie dwuinstancyjności postępowania, które nie prowadzi do merytorycznego zbadania sprawy.\n19. Upoważnienie dla funkcjonariuszy publicznych do zatrzymywania unieważnionych dokumentów paszportowych.\nUprawnienie takie ma na celu doprowadzenie do rozliczenia książeczki dokumentu paszportowego, który w RDP widnieje jako unieważniony z powodu utraty. Zatrzymany dokument powinien zostać przesłany do organu paszportowego celem fizycznego anulowania, tj. uszkodzenia warstwy elektronicznej i przedziurkowania książeczki. Analogiczne regulacje zaczęły obowiązywać od stycznia 2020 r. odnośnie dowodów osobistych.\n20. Uprawnienie dla funkcjonariuszy Straży Granicznej do fizycznego anulowania dokumentów paszportowych oznaczonych w RDP jako unieważnione.\nPropozycja upoważnienia funkcjonariuszy Straży Granicznej do fizycznego anulowania dokumentów paszportowych, które w RDP będą widniały jako unieważnione. Powyższe jest podyktowane względami bezpieczeństwa dokumentów publicznych oraz ograniczeniem czasochłonnej obecnie obowiązującej procedury, która polega na zatrzymywaniu takich dokumentów przez funkcjonariuszy SG i odsyłaniu ich do wystawcy dokumentu, co oznacza że w niektórych przypadkach dokumenty odsyłane są do konsulów RP poza granicami kraju.\n\nPozostałe zmiany zaproponowane w projekcie ustawy w stosunku do przepisów obowiązujących mają charakter porządkowy i przewidują:\n1) wykreślenie z katalogu podmiotów zwolnionych z opłaty paszportowej żołnierzy poborowych – przepis jest zbędny ponieważ służba wojskowa jest obecnie zawodowa;\n2) doprecyzowanie przepisów dotyczących nadzoru i kontroli Ministra SWiA nad realizacją spraw paszportowych – przepis precyzuje zasady nadzoru, w tym jasno wskazuje na uprawnienie Ministra SWiA do dokonywania kontroli działalności konsulów w zakresie realizacji spraw paszportowych;\n3) przeniesienie do przepisów ustawy regulacji w zakresie wymogów fotografii oraz zasad potwierdzania tożsamości osób ubiegających się o dokumenty paszportowe - ze względu na charakter i znaczenie tych regulacji dla obywateli.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","value":"MSWiA","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Paweł Szefernaker Sekretarz Stanu","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","value":"MSWiA","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2021 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 30.11.2021 r.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","value":"zrealizowany","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD180
Rodzaj dokumentu:
projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Obowiązująca ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 617) została uchwalona w związku z, wynikającą z regulacji unijnych, koniecznością wprowadzenia do polskich paszportów danych biometrycznych, tj. wizerunku twarzy i odcisków linii papilarnych palców. Realizacji przedmiotowego obowiązku towarzyszyła również budowa systemu teleinformatycznego dedykowanego do obsługi spraw paszportowych.
Przedmiotowy akt był wielokrotnie nowelizowany, a kolejne nowelizacje niosły za sobą szereg ważnych i oczekiwanych społecznie korzyści. Pomimo dokonanych zmian w sferze szeroko rozumianych „ułatwień dla obywatela” na gruncie obowiązujących przepisów nie udało się sprostać wszystkim oczekiwaniom społecznym wynikającym ze zmieniających się uwarunkowań społeczno-prawnych.
Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, wraz z rozwojem społeczeństwa, znacznym zmianom uległ proces migracji obywateli, który obecnie nie polega wyłącznie na zmianie stałego miejsca zamieszkania, ale w dużej mierze wynika z potrzeb turystycznych i realizacji obowiązków zawodowych obywateli polskich. Wreszcie istotnym zmianom uległo podejście w relacjach administracja – obywatel, które obecnie skupia się na dążeniu do maksymalnego uproszczenia procedur administracyjnych i ich informatyzacji. Obywatele jako konsumenci usług publicznych oczekują sprawnej, nowoczesnej i szybkiej obsługi, maksymalnego uproszczenia procedur administracyjnych, a także uwzględnienia indywidualnych potrzeb każdego z nich. Mając na względzie ww. okoliczności, w tym potrzebę realizacji oczekiwań społecznych w zakresie dostępności do dokumentów paszportowych oraz potrzebę wzmocnienia bezpieczeństwa wydawanych dokumentów paszportowych, za niezbędne należy uznać dokonanie zasadniczych zmian w systemie wydawania dokumentów paszportowych, które usprawnią i uproszczą proces ubiegania się o dokument, a także zwiększą jego bezpieczeństwo.
Wyżej wymienione cele winny być realizowane z wykorzystaniem nowoczesnych sposobów komunikacji i nowych technologii informatycznych usprawniających procesy administracyjne. Tym samym koniecznym stało się opracowanie aktu prawnego na nowo określającego zasady realizacji spraw paszportowych, tak aby wdrożone regulacje prawne były koherentne do zmieniających się uwarunkowań technologicznych, a także społecznych.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
Projektowana ustawa zawiera przepisy regulujące w sposób kompleksowy realizację spraw paszportowych. Wśród planowanych rozwiązań w obszarze spraw paszportowych znajdują się:
1. Budowa nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych (RDP) i likwidacja centralnej ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych (CEWiUDP) oraz ewidencji paszportowych prowadzonych przez organy paszportowe w ramach PS2O.
Nowy rejestr zastąpi dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów paszportowych (CEWiUDP) i lokalne ewidencje prowadzone w ramach Paszportowego Systemu Obsługi Obywatela (PS2O). RDP będzie jednym z komponentów Systemu Rejestrów Państwowych (SRP). Nowy centralny rejestr umożliwi szybszy obieg informacji, referencyjność danych i dostęp do aktualnych danych wszystkim organom paszportowym. Przede wszystkim organy zyskają dostęp do Rejestru Dowodów Osobistych, Rejestru Stanu Cywilnego i rejestru PESEL. Wprowadzanie danych do rejestru odbywać się będzie bezpośrednio za pomocą odpowiedniej aplikacji, a nie tak jak ma to miejsce obecnie, za pośrednictwem baz lokalnych. Budowa nowego rejestru realizuje również cel ograniczenia powielania danych osobowych gromadzonych w kilku rejestrach (obecnie w CEWiUDP i ewidencjach lokalnych dane są powielane).
2. Zmiana sposobu składania wniosku o wydanie dokumentu paszportowego.
Budowa RDP umożliwia odstąpienie od papierowej wersji wniosku o wydanie dokumentu paszportowego na rzecz elektronicznego wniosku, który będzie generowany przez urzędnika paszportowego w aplikacji, na podstawie danych podanych przez obywatela i zgromadzonych w dostępnych rejestrach państwowych (RDP, PESEL i RDO). Wniosek, po akceptacji, będzie podpisywany przez obywatela na urządzeniu służącym do pobierania odręcznego podpisu cyfrowego. W przypadku niezgodności danych zawartych w rejestrach państwowych ze stanem faktycznym, po udokumentowaniu prawidłowych danych, organy paszportowe będą mogły w krótkim czasie, za pośrednictwem systemu, doprowadzić do usunięcia stwierdzonych niezgodności, co pozwoli na wydanie dokumentu.
3. Potwierdzanie tożsamości i obywatelstwa.
Projekt ustawy przewiduje zmianę przepisów, które w obecnym stanie prawnym wymagają od osób zamieszkujących w RP i ubiegających się o dokument paszportowy przed wojewodą, do bezwzględnego legitymowania się ważnym paszportem lub dowodem osobistym. Jednocześnie obywatele zamieszkujący poza granicami kraju nie mają takiego bezwzględnego wymogu, gdyż nie mają oni obowiązku posiadania dowodu osobistego. Powyższe rodzi problemy dla obywateli w sytuacji, gdy dowód osobisty zostanie utracony, a nowy nie jest jeszcze wydany. RDP umożliwi organom paszportowym porównywanie danych i potwierdzanie tożsamości i obywatelstwa w oparciu rejestry państwowe. Z tego względu możliwe będzie odejście od rygorystycznego żądania legitymowania się dowodem osobistym przy składaniu wniosku o paszport. Konieczność przedkładania dodatkowych dokumentów przez obywateli zostanie ograniczona jedynie do przypadków, gdy zaistnieje poważna wątpliwość co do tożsamości lub obywatelstwa osoby. Dotyczy to np. sytuacji gdy osoba występuje o dokument po raz pierwszy i nie ma jej danych w żadnych rejestrach, a także gdy przez długi czas nie posiadała żadnego polskiego dokumentu tożsamości.
Ponadto przy odbiorze paszportu proponuje się umożliwienie potwierdzania tożsamości osoby na podstawie odcisku linii papilarnych palców, poprzez porównanie odcisku osoby odbierającej z odciskiem zapisanym w odbieranym paszporcie.
4. Usługi elektroniczne.
W ramach wprowadzenia ułatwień dla obywateli przewiduje się uruchomienie następujących usług elektronicznych:
1) weryfikacja ważności paszportu – po wpisaniu danych konkretnego dokumentu paszportowego będzie można uzyskać informację, czy dokument ten jest ważny czy nie;
2) sprawdzenie danych osobowych – obywatel będzie miał wgląd do swoich danych osobowych w RDP oraz informacji o wydanych mu dokumentach paszportowych;
3) unieważnienie paszportu – posiadacz, który utracił dokument paszportowy, będzie mógł zgłosić jego utratę,
a zgłoszenie takie zaskutkuje automatycznym unieważnieniem tego dokumentu w RDP;
4) za pośrednictwem Rejestru Danych Kontaktowych powiadomienia obywatela o zmianach statusu dokumentu paszportowego – wysyłanie do obywateli powiadomień np. o zbliżającym się terminie utraty ważności, o unieważnieniu, o możliwości odbioru dokumentu.
5. Uszczegółowienie przepisów ustawy w zakresie budowy książeczek paszportowych i zakresu danych w dokumentach paszportowych.
Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o dokumentach paszportowych ograniczają się do stwierdzenia, że dokumenty paszportowe mają formę książeczki oraz określenia zakresu danych zamieszczanych w dokumentach paszportowych. Wzory dokumentów paszportowych określa rozporządzenie Ministra SWiA, wydawane w porozumieniu z Ministrem Cyfryzacji i Ministrem Spraw Zagranicznych. Projekt ustawy zakłada uszczegółowienie przepisów poprzez wyszczególnienie elementów składających się na książeczkę paszportową (okładka, strona personalizacyjna i naklejka personalizacyjna do paszportu tymczasowego, strony na wpisy urzędowe i wizowe). Dodatkowo w zakresie danych zamieszczanych w dokumentach paszportowych istnieje konieczność doprecyzowania zakresu danych zamieszczanych w warstwie graficznej i elektronicznej dokumentu, z uwzględnieniem różnic ze względu na rodzaj dokumentu (paszport, paszport tymczasowy i paszporty dyplomatyczne i służbowe).
6. Granica wiekowa 12 lat związana z terminem ważności paszportu i koniecznością składania podpisu.
W obecnym stanie prawnym małoletni do 13. roku życia są zwolnieni z obowiązku składania podpisu, który jest zamieszczany w paszporcie. Jednocześnie małoletnim do 13. roku życia paszporty wydawane są z 5-cio letnim terminem ważności. Z kolei z przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 2252/2004 z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach i w dokumentach podróży wydawanych przez Państwa Członkowskie wynika zwolnienie małoletnich do 12. roku życia z obowiązku składania odcisków palców (zasada ta nie może podlegać zmianie w przepisach krajowych). Dla ujednolicenia zasad wydawania dokumentów paszportowych oraz ze względów technicznych (w procesie personalizacji różne granice wiekowe dla poszczególnych wymogów tj. odciski palców i podpis powodują konieczność dodatkowej obsługi), zasadne jest zrównanie granicy wiekowej w zakresie podpisu i terminu ważności do obowiązującej dla konieczności pobierania odcisków palców tj. do 12. roku życia.
7. Usystematyzowanie opłat paszportowych.
Zastąpienie rozbudowanego systemu ulg liczonych od wysokości opłat wskazanych w rozporządzeniu w sprawie opłat paszportowych wskazaniem konkretnych kwot opłat. Jednocześnie w ustawie zostanie określony katalog osób uprawnionych do obniżonej opłaty paszportowej, który nie ulegnie zasadniczym zmianom w stosunku do obecnie obowiązującego systemu ulg, tj. osoby dotychczas uprawnione nie utracą prawa do zniżek. Katalog osób uprawnionych do obniżonej opłaty zostanie natomiast poszerzony o osoby, które na podstawie przepisów szczególnych pobierają zasiłki i świadczenia z tytułu opieki nad osobami niepełnosprawnymi i z tego względu musiały zrezygnować z aktywności zawodowej, oraz o osoby posiadające status działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych po 1956 r. W ramach zmian w systemie opłat paszportowym proponuje się ponadto:
1) rezygnację z prawa do obniżenia opłaty za wydanie paszportu w przypadku wydania nowego paszportu z powodu braku miejsca na wizy i stemple graniczne lub zmiany danych np. w wyniku małżeństwa. Zgodnie z zasadą, że posiadanie paszportu jest prawem, a nie obowiązkiem obywatela, a opłata wnoszona za wydanie paszportu pokrywa koszty jego wydania, nie znajduje uzasadnienia obniżanie opłaty, a w konsekwencji obciążanie budżetu państwa kosztem wydania kolejnego paszportu, jeżeli przyczyna tej wymiany leży po stronie obywatela i jest od niego zależna;
2) zwolnienie z opłaty paszportowej w przypadku wymiany paszportu z powodu sprostowania błędu w danych osoby zamieszczonych w paszporcie, a zatem w sytuacji niezależnej od obywatela, np. w sytuacji sprostowania danych błędnie wpisanych do rejestrów państwowych;
3) rezygnację z podwyższenia opłaty w przypadku zniszczenia lub zagubienia paszportu – dotychczasowa regulacja w tym zakresie polegała na uznaniowej ocenie organu paszportowego, czy utrata lub zniszczenie paszportu były zawinione, a zatem czy osoba jest zobligowana do wniesienia podwyższonej opłaty. Podwyższenie opłaty nie stanowi wystarczającej ochrony przed nieuprawnionym wykorzystywaniem dokumentów, np. przekazywaniem ich w celach przestępczych, a jednocześnie dotychczasowe regulacje stanowią znaczną uciążliwość dla osób, które zwyczajnie dokument utraciły;
4) rezygnacja ze zwrotu opłat paszportowych po przyjęciu wniosku – oznacza to że w sytuacji, kiedy obywatel zrezygnuje z wnioskowania o paszport lub odbioru dokumentu (np. będzie chciał złożyć wniosek w innym organie) lub zostanie wobec niego zgodnie z przepisami wydana decyzja o odmowie wydania dokumentu paszportowego opłata nie będzie zwracana. W obecnym przepisach kwestia ta nie jest uregulowana, zgoda na zwrot opłaty pozostaje w gestii organu paszportowego, co może prowadzić do niejednolitej praktyki organów paszportowych w tym zakresie. Rezygnacja ze zwrotu opłaty po złożeniu wniosku odpowiada analogicznym regulacjom przyjętym w Prawie konsularnym (art. 108 ust. 2) i stanowi zabezpieczenie kosztów, jakie budżet państwa ponosi w związku z realizacją wniosku obywatela (koszty administracyjne organu paszportowego, obsługa obywatela, utrzymanie i obsługa systemu paszportowego, koszty książeczki paszportowej, koszty personalizacji i koszty dystrybucji). Regulacja taka niesie za sobą jeszcze jedną konsekwencję, czyli rezygnację z zagwarantowanego w obecnych przepisach zwrotu opłaty w przypadku wydania decyzji o unieważnieniu dokumentu paszportowego. Obecnie opłata taka jest zwracana w wysokości proporcjonalnej do ilości lat, jakie pozostały do wskazanej w paszporcie daty utraty ważności paszportu. W takich przypadkach unieważnienie dokumentu paszportowego następuje zawsze na wniosek uprawnionego organu (sąd, prokuratura), jeśli wobec osoby jest prowadzone postępowanie w sprawie karnej lub w sprawie o przestępstwo skarbowe. Nieuzasadnione jest zatem zwracanie opłaty paszportowej, która pokrywa koszty wydania tego dokumentu, w przypadku jego unieważnienia z przyczyn leżących po stronie obywatela.
8. Uproszczenie procedury ubiegania się o drugi paszport.
Propozycja polega na całkowitym przeniesieniu zadania obsługi wydawania drugich paszportów do wojewodów i konsulów. Obecnie zgodę na wydanie drugiego paszportu wyraża Minister SWiA w formie decyzji administracyjnej. Na podstawie tej decyzji, która ma określony termin ważności, obywatel może wystąpić do wojewody lub konsula
z wnioskiem o wydanie drugiego paszportu. Uproszczenie będzie polegało na rezygnacji z wydawania decyzji przez Ministra SWiA. Procedura rozpocznie się bezpośrednio u wojewody lub konsula od złożenia wniosku o wydanie drugiego paszportu wraz z dokumentacją uzasadniającą potrzebę posiadania dwóch paszportów jednocześnie. Organ paszportowy, po analizie przedłożonej dokumentacji i uwzględnieniu argumentacji wnioskującego, wyda drugi paszport. Wydanie drugiego paszportu z powołaniem się na względy bezpieczeństwa państwa będzie wymagało uzyskania pozytywnej opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Decyzja administracyjna w sprawach o wydanie drugiego paszportu będzie wydawana jedynie w sytuacji, gdy organ odmówi wydania takiego dokumentu.
9. Wydłużenie okresu ważności drugich paszportów do 3 lat.
Obecnie paszporty tego rodzaju są wydawane na okres 2 lat. Proponowane wydłużenie ich ważności do 3 lat jest podyktowane obowiązującymi w wielu krajach zasadami wjazdu, zgodnie z którymi do przekroczenia granicy wymagany jest określony czas ważności paszportu np. co najmniej pół roku.
10. Wydawanie paszportów tymczasowych przez Ministra SWiA (z uwagi na ważny interes państwa).
Obecnie Minister SWiA ze względu na ważny interes państwa może wydać tylko paszport. Ze względu na centralny sposób personalizacji i konieczność doręczenia takiego dokumentu z jednostki personalizacyjnej do wystawcy paszportu, zasadnym jest umożliwienie Ministrowi SWiA wydanie również paszportu tymczasowego, który jest personalizowany na miejscu bez konieczności dostarczania spersonalizowanego paszportu z jednostki personalizacyjnej. Pozwoli to zabezpieczyć sytuacje wyższej konieczności, gdy niezbędne jest natychmiastowe wydanie dokumentu ze względu na wskazany powyżej interes.
11. Paszporty tymczasowe z urzędu w kraju (wojewoda i Minister SWiA).
W obecnym stanie prawnym tylko konsul poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w sytuacji gdy przemawiają za tym ważne okoliczności, może wydać paszport tymczasowy z urzędu. Przepis ten zabezpiecza możliwość wydania paszportu umożliwiającego wyjazd osobie w przypadku, gdy nie jest ona w stanie samodzielnie złożyć wniosku o jego wydanie, np. w sytuacjach zdrowotnych, osoba nieprzytomna. Procedura ta jest wykorzystywana obecnie także przez konsulów w sprawach, gdy konieczne jest wydanie dokumentu na przewiezienie do kraju osób pozbawionych wolności. Proponuje się rozszerzenie uprawnienia do wydawania paszportu tymczasowego z urzędu również na organy paszportowe w kraju, tj. na wojewodę i Ministra SWiA, gdyż powyższe sytuacje mogą wystąpić również na terenie RP.
12. Możliwość wydania paszportu tymczasowego osobie, która już dysponuje ważnym dokumentem paszportowym.
Proponowana zmiana zabezpieczy sytuacje osób przebywających za granicą, które przekroczyły granicę na podstawie dowodu osobistego i podczas podróży go utraciły, a jednocześnie mają wydany paszport, tylko nie dysponują tym dokumentem w czasie podróży. Pozwoli to na wydanie paszportu tymczasowego umożliwiającego powrót do kraju miejsca stałego pobytu bez konieczności unieważniania paszportu. Obecnie, aby wydać paszport tymczasowy w takiej sytuacji, organ paszportowy musi unieważnić paszport, co oznacza konieczność ubiegania się o nowy dokument i ponoszenia kosztów z tym związanych.
13. Poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do posiadania paszportu tymczasowego.
Umożliwienie wydania paszportu tymczasowego osobom małoletnim, które w związku z kontynuacją nauki, rozwojem indywidualnych umiejętności lub koniecznością zapewnienia im opieki potrzebują pilnie wyjechać za granicę. Zmiana ta ma na celu umożliwienie wydania paszportu tymczasowego małoletnim w sytuacji wyjazdu np. na konkurs, zawody, gdy z różnych przyczyn niemożliwe było wydanie paszportu przed zaplanowanym wyjazdem. Ocenę konkretnej sytuacji pozostawia się organom paszportowym.
14. Doprecyzowanie przepisów dotyczących orzeczeń sądowych w sprawie zgody na wydanie dokumentu paszportowego osobom małoletnim.
Orzeczenie sądu będzie stanowiło podstawę do wydania dokumentu paszportowego osobie małoletniej za zgodą wyłącznie jednego z rodziców, jedynie w sytuacji, gdy z orzeczenia tego będzie w sposób jasny i precyzyjny wynikało, iż drugi
z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej, jego władza rodzicielska została zawieszona lub władza ta została ograniczona w zakresie wyrażenia zgody na wydanie dokumentu paszportowego.
15. Oświadczenia o niezmienionym stanie prawnym w zakresie wyroków przedkładanych w sprawach paszportowych.
Propozycja przepisu umożliwiającego organom paszportowym odbieranie oświadczeń, pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdziwych danych lub zatajenie danych, od rodziców małoletnich, że stan prawny wskazany w wyroku przedkładanym do sprawy paszportowej (np. w zakresie władzy rodzicielskiej) nie uległ zmianie. Konieczność takiego przepisu wynika z praktyki organów paszportowych, które w szeregu spraw mają do czynienia w wyrokami w zakresie władzy rodzicielskiej wydanymi w znacznym odstępie czasowym od daty składania wniosku. W takiej sytuacji konieczne jest potwierdzenie, że stan prawny ujęty w wyroku jest nadal aktualny. Oświadczenia w tym zakresie są najszybszym i najmniej absorbującym sposobem takiego potwierdzenia.
16. Odmowa przyjęcia wniosku i odmowa wydania dokumentu paszportowego.
W obecnych przepisach został uregulowany jedynie przypadek odmowy wydania dokumentu paszportowego na wniosek uprawnionych organów (np. sąd, prokuratura). Proponuje się rozbudowanie regulacji w tym zakresie uwzględniając różne przypadki, przy czym w sytuacjach niespełnienia przez wnioskodawcę warunków niezbędnych do złożenia wniosku (niezłożenie fotografii lub złożenie fotografii niespełniającej wymogów ustawowych, odmowa złożenia odcisków palców i podpisu, jeśli przepisy tego wymagają) organ na piśmie odmówi przyjęcia wniosku. W pozostałych przypadkach, gdy po przyjęciu wniosku, np. nie potwierdzono tożsamości lub obywatelstwa osoby, osoba odmówi dokonania transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego, wniesienia opłaty lub wniesie ją w nieodpowiedniej wysokości, nie zostaną przedłożone zgody rodziców lub odpowiednie orzeczenia sądu, organ będzie odmawiał wydania dokumentu paszportowego w formie decyzji. Jednocześnie należy wskazać, że od decyzji wydanej w takich przypadkach będzie przysługiwało stronie prawo wniesienia odwołania.
17. Nowe formy zgłoszenia utraty dokumentu paszportowego.
Obok możliwości zgłoszenia utraty dokumentu paszportowego za pośrednictwem usługi elektronicznej, przewiduje się także możliwość zgłoszenia utraty dokumentu paszportowego funkcjonariuszowi Straży Granicznej, gdy utrata zostanie stwierdzona podczas odprawy granicznej. Kolejną możliwością będzie zgłoszenie utraty Policji, w przypadku gdy utrata dokumentu nastąpiła w wyniku przestępstwa. Rozwiązanie takie jest przewidziane również w przepisach dotyczących dowodów osobistych.
18. Jednoinstancyjność postępowań w sprawie odmowy wydania i unieważnienia dokumentu paszportowego na wniosek uprawnionych organów.
Proponuje się skrócenie postępowań w sprawach odmowy wydania i unieważnienia dokumentu paszportowego na wniosek uprawnionego podmiotu (np. sąd, prokurator) poprzez wskazanie, że od decyzji wydanej w takiej sprawie nie przysługuje odwołanie w administracyjnym toku instancji. W takich przypadkach stronie będzie przysługiwało prawo wniesienia skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego. Propozycja była zgłaszana w ramach przeglądu aktów prawnych regulujących postępowania administracyjne w zakresie dwuinstancyjności postępowań dokonywanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki. W uzasadnieniu tej propozycji należy wskazać, iż organ paszportowy w postępowaniu tego rodzaju bada jedynie przesłanki formalne, tj.: czy wniosek o unieważnienie lub odmowę wydania paszportu sporządził przewidziany w ustawie organ; czy w sprawie toczy się rodzaj postępowania, do którego odwołuje się przepis prawa; czy osoba, wobec której toczy się postępowanie posiada ważny dokument paszportowy lub też ubiega się o jego wydanie. Łączne spełnienie tych przesłanek skutkuje obligatoryjnym unieważnieniem lub odmową wydania paszportu (stosownie do złożonego wniosku). Organ paszportowy nie jest władny do rozpatrywania wniosku, złożonego przez uprawniony organ, pod względem merytorycznym, tj. co do jego celowości i zasadności. Z tego względu nie jest zasadne utrzymywanie dwuinstancyjności postępowania, które nie prowadzi do merytorycznego zbadania sprawy.
19. Upoważnienie dla funkcjonariuszy publicznych do zatrzymywania unieważnionych dokumentów paszportowych.
Uprawnienie takie ma na celu doprowadzenie do rozliczenia książeczki dokumentu paszportowego, który w RDP widnieje jako unieważniony z powodu utraty. Zatrzymany dokument powinien zostać przesłany do organu paszportowego celem fizycznego anulowania, tj. uszkodzenia warstwy elektronicznej i przedziurkowania książeczki. Analogiczne regulacje zaczęły obowiązywać od stycznia 2020 r. odnośnie dowodów osobistych.
20. Uprawnienie dla funkcjonariuszy Straży Granicznej do fizycznego anulowania dokumentów paszportowych oznaczonych w RDP jako unieważnione.
Propozycja upoważnienia funkcjonariuszy Straży Granicznej do fizycznego anulowania dokumentów paszportowych, które w RDP będą widniały jako unieważnione. Powyższe jest podyktowane względami bezpieczeństwa dokumentów publicznych oraz ograniczeniem czasochłonnej obecnie obowiązującej procedury, która polega na zatrzymywaniu takich dokumentów przez funkcjonariuszy SG i odsyłaniu ich do wystawcy dokumentu, co oznacza że w niektórych przypadkach dokumenty odsyłane są do konsulów RP poza granicami kraju.

Pozostałe zmiany zaproponowane w projekcie ustawy w stosunku do przepisów obowiązujących mają charakter porządkowy i przewidują:
1) wykreślenie z katalogu podmiotów zwolnionych z opłaty paszportowej żołnierzy poborowych – przepis jest zbędny ponieważ służba wojskowa jest obecnie zawodowa;
2) doprecyzowanie przepisów dotyczących nadzoru i kontroli Ministra SWiA nad realizacją spraw paszportowych – przepis precyzuje zasady nadzoru, w tym jasno wskazuje na uprawnienie Ministra SWiA do dokonywania kontroli działalności konsulów w zakresie realizacji spraw paszportowych;
3) przeniesienie do przepisów ustawy regulacji w zakresie wymogów fotografii oraz zasad potwierdzania tożsamości osób ubiegających się o dokumenty paszportowe - ze względu na charakter i znaczenie tych regulacji dla obywateli.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MSWiA
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Paweł Szefernaker Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MSWiA
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2021 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 30.11.2021 r.
Informacja o rezygnacji z prac nad projektem:
Status realizacji:
zrealizowany