Rząd chce pomóc nestorom i następcom prawnym polskich firm rodzinnych, jeśli chodzi o kontynuację działalności biznesowej. Dzięki powołaniu fundacji rodzinnej, możliwe będzie zachowanie własności firmy na pokolenia. Pozwoli to na zatrzymanie kapitału w kraju oraz zwiększy szanse na umocnienie pozycji rynkowej polskich firm.

W 2018 r. przyjęta została rządowa ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw. Ok. 40 tys. przedsiębiorców wpisanych do CEIDG zdecydowało się już zabezpieczyć swoje firmy, wyznaczając zarządcę sukcesyjnego. Zarząd sukcesyjny pozwala tymczasowo prowadzić przedsiębiorstwo po śmierci przedsiębiorcy do czasu przejęcia go przez spadkobierców. Co do zasady, zarząd sukcesyjny trwa do dwóch lat, a w wyjątkowych przypadkach – za zgodą sądu, do pięciu lat.

W Polsce blisko 830 tys. przedsiębiorstw to firmy rodzinne, które rocznie generują przychód o wartości 322 mld zł. Wiele z nich mierzy się, lub będzie się mierzyć w niedalekiej przyszłości, z koniecznością przekazania majątku następcom prawnym. Duża cześć firm zamierza też przeprowadzić sukcesję, która pozwoli na gospodarowanie majątkiem w perspektywie wielopokoleniowej.

Aby skutecznie przeprowadzić sukcesję, przedsiębiorcy muszą posiadać następców, którzy będą w stanie oraz będą chcieli dalej poprowadzić biznes, lub co najmniej sprawować w nim funkcje właścicielskie, powierzając zarządzanie profesjonalnemu zarządowi. Dlatego rząd przygotował narzędzia, które pozwolą budować struktury organizacyjne, zapewniające kontynuację biznesu i ochronę majątku – w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie – bez koniczności osobistego angażowania się następców prawnych w prowadzenie biznesu.

Najważniejsze rozwiązania

• Możliwe będzie zakładanie fundacji rodzinnych. Ich zadaniem będzie realizacja celów prawnych określonych przez fundatora, w oparciu o posiadany majątek, który można zabezpieczyć przed jego utratą.
  • Fundator będzie miał dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania oraz celu, dla którego została ona powołana. Najczęściej będzie to zapewnienie nieprzerwanego działania firmy.
• Zadaniem fundacji rodzinnej będzie gromadzenie majątku i zarządzanie nim. Umożliwi to przeprowadzenie procesu sukcesyjnego bez konieczności wprowadzania zmian w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa lub grupy kapitałowej.
• Aby powstała fundacja rodzinna, konieczne będzie sporządzenie przez notariusza aktu założycielskiego. Fundację rodzinną będzie można ustanowić także w testamencie. Potrzebne będzie także sporządzenie statutu, powołanie organów i wpis do rejestru fundacji rodzinnych.
• Fundacja rodzinna będzie mogła być ustanawiana na czas określony albo na czas nieokreślony.
• Fundację rodzinną będą mogły zakładać jedynie osoby fizyczne, posiadające pełną zdolność do czynności prawnych lub kilka takich osób, które wspólnie będą posiadać status fundatora. Ze względu na obowiązujące zasady sporządzania testamentów – fundacja rodzinna, ustanawiana w testamencie, będzie mogła mieć tylko jednego fundatora.
• Fundacja rodzinna będzie przekazywać, zgodnie z wolą fundatora, swoje zyski lub część majątku, beneficjentom – osobom fizycznym (co do zasady będą to członkowie rodziny fundatora). Beneficjentami będą mogły być także organizacje pozarządowe.
• Majątek, w który wyposaża się fundację rodzinną, będzie mogło stanowić mienie, w rozumieniu Kodeksu cywilnego, należące do fundatora albo fundatorów.
  • Mogą to być np. wszelkie aktywa, w tym środki pieniężne, papiery wartościowe, rzeczy ruchome i nieruchomości przeniesione na własność fundacji rodzinnej, udziały i akcje, prawa udziałowe w spółkach osobowych w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, a także w podmiotach zagranicznych.
  • Fundator będzie musiał wnieść do fundacji rodzinnej mienie, przeznaczone na realizację jej celów, o wartości co najmniej 100 tys. zł – będzie to tzw. fundusz założycielski.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.