Powołany zostanie Instytut Europy Środkowej. Nowa placówka zostanie utworzona na bazie Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej (IEŚW), który był powołany w 2001 r. w Lublinie jako jednostka badawczo-rozwojowa, a od 2010 r. funkcjonuje jako instytut badawczy. IEŚW zostanie zlikwidowany.

Konieczność utworzenia Instytutu Europy Środkowej wynika z faktu, że żaden z istniejących instytutów o statusie państwowego instytutu badawczego nie zajmuje się zagadnieniami geopolitycznymi skupionymi wokół inicjatywy Trójmorza oraz współpracy państw Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej. Natomiast Inicjatywa Trójmorza jest jednym ze strategicznych projektów rządu w obszarze polityki zagranicznej, który ma przyczynić się do wzmocnienia współpracy państw zaangażowanych w ten projekt, w tym gospodarczej (wspólne inwestycje infrastrukturalne) oraz wzmocnienia Unii Europejskiej. Ocenia się, że projekt ten może także zainteresować USA i Chiny oraz przyczynić się do większej integracji krajów Europy Wschodniej ze strukturami europejskimi. Dlatego potrzebne jest odpowiednie zaplecze analityczne do podejmowania decyzji politycznych w tym obszarze oraz budowania szerszego poparcia dla tego przedsięwzięcia.

Zadania Instytutu to:

• prowadzenie działalności analitycznej wspierającej działania polityczne na rzecz budowania współpracy z państwami Europy Środkowej i Środkowo- Wschodniej;
• współpraca z zagranicznymi podmiotami zajmującymi się stosunkami międzynarodowymi, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów mających siedzibę w państwach Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej;
• prowadzenie badań naukowych w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej,  planowanych projektów współpracy międzynarodowej i transgranicznej w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej oraz przygotowywanie analiz, ekspertyz i studiów związanych z tymi zagadnieniami;
• współpraca z polskimi i zagranicznymi instytucjami, ośrodkami nauki, organizacjami społecznymi i osobami fizycznymi oraz promocja poza granicami naszego kraju polskiej myśli społecznej dotyczącej stosunków oraz współpracy międzynarodowej, polityki zagranicznej i historycznej;
• współpraca z jednostkami akademickimi, naukowymi, analitycznymi oraz eksperckimi, w tym zagranicznymi w celu realizacji badań naukowych oraz pozyskiwania funduszy, a także komercjalizacja uzyskanych wyników badań;
• przekazywanie analiz, ekspertyz oraz ich wyników organom władzy publicznej; gromadzenie specjalistycznego księgozbioru i dokumentacji naukowej oraz organizowanie szkoleń dotyczących prowadzonej problematyki badawczej; organizowanie seminariów i konferencji w celu prezentowania wyników prowadzonych badań;
• upowszechnianie wiedzy o stanie i procesach zmian sytuacji międzynarodowej oraz rozwoju stosunków międzynarodowych, ze szczególnym uwzględnieniem państw Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej, w tym prowadzenie działalności wydawniczej, zwłaszcza naukowej oraz organizowanie szkoleń .

Nowo utworzony Instytut będzie funkcjonował jako państwowa osoba prawna. Taki status umożliwi mu bardziej efektywne wykonywanie powierzonych zadań, a także poszerzy autonomię merytoryczną, pozwalając zespołowi badawczemu na pełniejsze angażowanie się w sprawy międzynarodowe, w szczególności w szeroko rozumianą problematykę geopolityczną, społeczną i gospodarczą. Nadzór nad Instytutem będzie sprawował premier.

Przychodami Instytutu będą m.in. dotacje z budżetu państwa (na realizację zadań i pokrycie bieżących kosztów działalności), środki pochodzące z funduszy unijnych oraz przychody z prowadzonej działalności gospodarczej i innej.

Ustawa ma obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.