{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD264","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","value":"projekty ustaw","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","value":"D – pozostałe projekty","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Rozwiązania zawarte w projektowanej ustawie o kredytach hipotecznych objętych gwarancją zastępującą udział własny kredytobiorcy oraz o spłatach tych kredytów dokonywanych w związku z powiększeniem gospodarstwa domowego są środkiem realizacji programu społeczno-gospodarczego „Polski Ład”, będąc jednym z instrumentów wspierających rodziny w zakresie poprawy warunków mieszkaniowych w ramach zapowiadanych w tym dokumencie rozwiązań określanych wspólną nazwą „Mieszkanie bez wkładu własnego”.\nPodstawowym celem wprowadzenia rozwiązań jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, poprzez eliminację bariery braku własnych środków stanowiących wymagany przez bank wkład własny przy udzieleniu kredytu hipotecznego, oraz powstrzymanie negatywnych tendencji demograficznych związanych z niskim poziomem dzietności, odniesione do sytuacji rodzin spłacających kredyt hipoteczny zaciągnięty w związku z zaspokojeniem własnych potrzeb mieszkaniowych. W zakresie proponowanych rozwiązań projekt łączy cele polityki mieszkaniowej i polityki prorodzinnej.\nProjekt ustawy został przygotowany zgodnie z kierunkiem realizowanej polityki mieszkaniowej, dla której strategicznym odniesieniem jest przyjęty przez rząd w 2016 r. Narodowy Program Mieszkaniowy.\nProponowane rozwiązania realizują cele Narodowego Programu Mieszkaniowego, zwiększając dostęp do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych (cel 1. NPM). Biorą one pod uwagę:\na) bariery w uzyskaniu kredytu hipotecznego na zakup lub budowę mieszkania zaspokajającego potrzebę mieszkaniową przez osoby posiadające zdolności kredytową, w postaci braku środków na wkład własny;\nb) potrzebę większego objęcia wsparciem rodzin wymagających szczególnych form wsparcia mieszkaniowego (rodziny wielodzietne i gospodarstwa wymagające szczególnego wsparcia z uwagi na niepełnosprawność części osób), w tym potrzebę zapewnienia wsparcia większym rodzinom na etapie spłaty kredytu mieszkaniowego w przypadku urodzenia się w rodzinie kolejnych dzieci.\nRozwiązania będące odpowiedzią na problem braku środków stanowiących udział własny kredytobiorcy zaciągającego kredyt hipoteczny na zakup lub budowę mieszkania uwzględniać będą szczególną sytuację rodzin z osobami niepełnosprawnymi. W tym kontekście na potrzebę wprowadzenia rozwiązań wskazują zadania i cele wynikające z rządowego Programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”. Obejmuje on kompleksowe rozwiązania, w tym w obszarach dotyczących wsparcia mieszkaniowego – jednym z celów działań określonych w Programie (Priorytet IV. Wsparcie mieszkaniowe) jest zwiększenie dostępności mieszkań, w tym dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne.\nObok Narodowego Programu Mieszkaniowego, strategicznym dokumentem rządu wskazującym na wyzwanie zapewnienia potrzeb mieszkaniowych jest Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.). W dokumencie wskazano na aktywną politykę prorodzinną, która może przynieść efekty jedynie wówczas, gdy proponuje kompleksowe rozwiązania obejmujące działania o charakterze finansowym, instytucjonalnym i prawnym w różnych obszarach życia społeczno-gospodarczego, w tym w obszarze związanym z problematyką mieszkalnictwa. Szczególne znaczenie w tym kontekście mają działania poprawiające sytuację mieszkaniową osób o szczególnej sytuacji życiowej, w tym rodzin wielodzietnych i osób niepełnosprawnych.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Projektowana ustawa określi zasady na jakich będzie udzielany i spłacany kredyt hipoteczny objęty gwarancją zastępującą udział własny kredytobiorcy (dalej również jako „kredyt bez wkładu własnego” lub „KBW”), jako rozwiązanie wspierające rodziny w zakresie poprawy warunków mieszkaniowych w ramach zapowiadanych w „Polskim Ładzie” działań określanych wspólną nazwą „Mieszkanie bez wkładu własnego”.\nZgodnie z projektowanymi rozwiązaniami, kredytem bez wkładu własnego będzie mieszkaniowy kredyt hipoteczny spełniający warunki określone w ustawie i udzielany przez banki przystępujące do programu na podstawie zawartej z BGK umowy, objęty na etapie spłaty dedykowanym systemem finansowego wsparcia kredytobiorców wypłacanym w związku z urodzeniem dzieci (jednorazowe spłaty za kredytobiorcę z budżetu państwa części kapitału kredytu po urodzeniu się drugiego lub kolejnego dziecka). Z punktu widzenia realizowanych celów projektowanej regulacji KBW:\n- na etapie spłaty kredytu będzie rozwiązaniem realizującym przede wszystkim cele polityki prorodzinnej zmierzającej do powstrzymania negatywnych tendencji demograficznych związanych z niskim poziomem dzietności;\n- na etapie ubiegania się o kredyt hipoteczny będzie rozwiązaniem realizującym cele polityki mieszkaniowej, eliminując barierę w uzyskaniu kredytu hipotecznego na zakup lub budowę mieszkania w postaci braku środków na wkład własny, pomimo posiadania zdolności kredytowej.\nWarunki dotyczące kredytu hipotecznego zakwalifikowanego zgodnie z projektowaną ustawą jako KBW będą dotyczyły zakresu podmiotowego uprawnionych kredytobiorców, katalogu finansowanych kredytem celów związanych z zaspokajaną potrzebą mieszkaniową oraz niektórych warunków brzegowych jakie powinna spełniać finansowana kredytem nieruchomość /m.in. limit ceny/ oraz sam kredyt hipoteczny (szerzej w dalszej części zgłoszenia).\nZakładanym efektem wprowadzenia przygotowywanych rozwiązań będzie wprowadzenie systemu wsparcia, który:\n- poprawi efektywność i zakres wykorzystywania finansowych instrumentów rynkowych,\n- w części rozwiązań kierowanych w szczególnym zakresie do rodzin z dziećmi będzie łączył cele polityki mieszkaniowej i polityki prorodzinnej zmierzającej do powstrzymania negatywnych tendencji demograficznych związanych z niskim poziomem dzietności.\nBiorąc pod uwagę całokształt instrumentów i rozwiązań wprowadzanych przez rząd w ramach polityki mieszkaniowej, rozwiązania dotyczące wsparcia w uzyskaniu wkładu własnego w formie szczególnych zasad udzielania i spłaty KBW będą korespondowały z nowymi instrumentami wsparcia gospodarstw domowych w formie bonów mieszkaniowych, których wprowadzenie zgodnie z założeniami stanowi przedmiot równoległej inicjatywy legislacyjnej.\nZ perspektywy osób ubiegających się o kredyt na zakup lub budowę mieszkania kredyt bez wkładu własnego będzie rozwiązaniem kierowanym do rodzin, które nie mają wystarczających środków własnych mogących sfinansować wymagany przez bank udział własny kredytobiorcy. Mając to na uwadze ogólną zasadą związaną z udzielaniem KBW będzie objęcie kredytu gwarancją spłaty części kredytu mającą zastosowanie do kwoty kredytu finansującej wkład własny jaki byłby wymagany na ogólnych zasadach od kredytobiorcy (bariera braku środków finansujących wkład własny).\nKonstruując instrument KBW w projekcie ustawy przyjęto założenie, że rozwiązanie problemu braku środków własnych przy ubieganiu się kredyt hipoteczny nie powinno zwiększać ryzyka występowania zagrożeń nadmiernego rozluźnienia standardów kredytowych, a przyjęte mechanizmy eliminujące barierę braku środków na wkład własny wymagany do zaciągnięcia kredytu hipotecznego:\n- powinny sprzyjać utrzymaniu wysokiej jakości portfeli kredytowych w sektorze bankowym;\n- nie powinny powodować ryzyka stymulowania działań spekulacyjnych i postaw społecznych, skutkujących nieuzasadnionym wzrostem cen mieszkań;\n- nie powinny prowadzić do nadmiernego, w stosunku do możliwości dochodowych, zadłużania się gospodarstw domowych.\nMając powyższe na uwadze, przepisy ustawy określą warunki i zasady udzielania i spłaty KBW, w tym:\na) warunki jakie powinien spełniać kredyt hipoteczny będący kredytem bez wkładu własnego:\n- zakres celów na jaki może być udzielony KBW (zakup lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, wkład budowlany albo finansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego, w tym kosztów nabycia działki),\n- minimalny okres spłaty KBW wynoszący 15 lat (minimalny okres powinien uzasadniać zastosowanie nowego instrumentu, jako pewnej formy wsparcia kredytobiorcy. Kredyty mieszkaniowe są co do zasady zobowiązaniami wieloletnimi – przykładowo, w 2020 r. kredyty mieszkaniowe udzielane na okres 25-35 lat stanowiły ponad 65% udzielonych kredytów, a umowy wskazujące okres spłaty w przedziale 15-25 lat ok. 25%. Kredyty o okresie spłaty poniżej 15 lat były niespełna 8% udzielonych kredytów mieszkaniowych, dotycząc sytuacji względnie niskich kwot lub wysokich dochodów kredytobiorcy),\n- warunek udzielenia KBW w walucie polskiej (brak ryzyk kursowych),\n- warunek udzielania KBW przez bank posiadający status podmiotu ustawowo upoważnionego do udzielania kredytów będącego stroną zawartej z BGK umowy, tj. przez bank pośredniczący. Poza tym warunkiem, uczestnictwo sektora bankowego w programie w charakterze instytucji udzielającej kredytów bez wkładu własnego nie byłoby ustawowo limitowane ilościowo lub uzależnione od spełnienia szczególnych warunków przez banki;\nb) warunki jakie powinna spełniać finansowana nieruchomość:\n- maksymalny limit ceny (w tym wkład budowlany) w przeliczeniu na 1 m2 powierzchni użytkowej finansowanego mieszkania:\n1) zróżnicowany, w zależności od tego czy nieruchomości jest nabywana na rynku pierwotnym czy na rynku wtórnym (w drugim przypadku wskaźnik wyższy o 10%),\n2) zróżnicowany, w zależności od położenia finansowanej nieruchomości (limity cen określone dla poszczególnych województw; w ramach województwa odrębne limity dla stolic województw, gmin sąsiadujących ze stolicami oraz pozostałych gmin w województwie – przyjęte parametry wykorzystujące zweryfikowane doświadczenia programów wsparcia, realizowanych w przeszłości /limity cen w programach ”Rodzina na swoim” oraz „Mieszkanie dla młodych”/ oraz obecnie /maksymalne koszty budowy w programie dopłat do czynszów „Mieszkanie na start”),\n3) uwzględniający zmianę kosztów budowy mieszkań (podstawą dane GUS o kosztach budowy w budownictwie wielorodzinnym, odpowiedni wskaźnik korygujący),\n- warunek położenia finansowanej nieruchomości na terytorium RP;\nc) zakres podmiotowy uprawnionych do zaciągnięcia KBW – warunki zgodnie z którymi:\n- kredytobiorcami może być małżeństwo, osoba samotnie wychowująca co najmniej jedno dziecko lub przypadek, w którym kredytobiorcą jest osoba niepełnosprawna (niepełnosprawność w stopniu znacznym lub całkowita),\n- jeśli kredytobiorcą prowadzącym gospodarstwo domowe jest małżeństwo lub osoba samotnie wychowująca dziecko, młodszy z małżonków lub osoba ta w roku w którym będzie udzielony kredyt nie może ukończyć 40 lat;\nd) warunek, że kredytobiorca prowadzący gospodarstwo domowe(w przypadku małżeństwa są to oboje małżonkowie), poza mieszkaniem na które ma zostać zaciągnięty kredyt, nie posiada prawa własności lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz nie przysługuje mu spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego;\ne) warunki i zasady na jakich dokonywana będzie jednorazowa spłata przez Bank Gospodarstwa Krajowego części KBW w związku z urodzeniem dziecka w gospodarstwie domowym prowadzonym przez kredytobiorcę, jeśli zdarzenie to ma miejsce w okresie spłaty kredytu:\n- wysokość przysługującej spłaty kapitału kredytu, zwanych dalej „spłatą rodzinną”, wynoszącą:\n1) 20 tys. zł w przypadku, gdy powiększenie gospodarstwa domowego dotyczy 2 dziecka w rodzinie,\n2) 60 tys. zł w przypadku, gdy powiększenie gospodarstwa domowego dotyczy urodzin trzeciego lub kolejnych dzieci,\n- kwotę łączną spłat rodzinnych przysługujących w odniesieniu do jednego kredytu, wynoszącą 100 tys. zł (np. w przypadku zaciągnięcia kredytu przez małżonków albo osobę samotną, wychowujących jedno dziecko, maksymalne wsparcie zostanie wykorzystane w sytuacji powiększenia się gospodarstwa domowego o drugie, trzecie i czwarte dziecko; w przypadku małżonków wychowujących w okresie zaciągnięcia kredytu troje dzieci analogiczna sytuacja dotyczyła będzie przypadku powiększenia się rodziny o czwarte i piąte dziecko),\n- brak prawa własności lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego innego niż sfinansowany w oparciu o środki KBW, jako warunek dokonania przez BGK spłaty rodzinnej;\nf) warunki dotyczące gwarancji spłaty części KBW w ramach programu:\n- wskazanie na Bank Gospodarstwa Krajowego jako podmiot udzielający gwarancji. Wiodąca rola BGK w realizacji programu gwarancji wkładu własnego znajduje oparcie w istniejących regulacjach systemowych. Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego, do podstawowych celów działalności BGK należy wspieranie polityki gospodarczej Rady Ministrów, rządowych programów społeczno-gospodarczych, w tym poręczeniowo-gwarancyjnych, oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego. Do zadań BGK będących formą realizacji ww. celów ustawa o BGK zalicza m.in. obsługę funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych BGK na podstawie odrębnych ustaw, prowadzenie działalności gwarancyjnej lub poręczeniowej w ramach realizacji rządowych programów oraz wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego, w szczególności budownictwa mającego na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem, zgodnie z odrębnymi przepisami lub w ramach realizacji rządowych programów;\n- określenie maksymalnej kwoty jednostkowej objętej gwarancją BGK na poziomie 100 tys. zł. Przyjęty limit kwotowy, odpowiadający założeniom instrumentu gwarancyjnego w „Polskim Ładzie” w ramach rozwiązań „Mieszkanie bez wkładu własnego”, jest ustalony na poziomie przyjętej w ustawie maksymalnej łącznej kwoty spłat części kredytu w związku z urodzeniem dzieci na etapie obsługi zobowiązania kredytowego. Ponadto, w połączeniu z maksymalnymi limitami cen / kosztów budowy wprowadzony limit ma ograniczać ryzyka nadmiernego, w stosunku do możliwości dochodowych, zadłużania się gospodarstw domowych, oraz ograniczać oddziaływanie programu na wzrost cen mieszkań,\n- warunek odnoszący się do braku wymogu albo obniżenia wysokości wkładu własnego w związku z zastosowaną gwarancją BGK. W ustawie przewidziane zostanie, że łączna wysokość gwarantowanej kwoty kredytu oraz wkładu własnego wnoszonego przez prowadzącego gospodarstwo domowe kredytobiorcy nie będzie mogła przekroczyć kwoty stanowiącej 20% ceny nabycia prawa własności, kosztów budowy albo wkładu budowlanego,\n- w kwestiach nieuregulowanych odwołanie do rozwiązań systemowych. Projektowana regulacja poszerzy zakres przedmiotowy programów rządowych, do jakich w szczególności mogą odnosić się poręczenia i gwarancje udzielane przez BGK w ramach rządowych programów poręczeniowo-gwarancyjnych. W art. 34a ust. 1 ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne dodany zostanie nowy punkt wskazujący na programy rządowe obejmujące m.in. działania służące zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. W ustawie zostanie również wskazana zasada, zgodnie z którą w zakresie nieuregulowanym projektowanymi rozwiązaniami do zasad i warunków realizacji programu gwarancji wkładu własnego będą miały zastosowanie przepisy ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne.\nJak wskazano powyżej, jednym z warunków udzielenia KBW w przypadku zakupu mieszkania lub sfinansowania wkładu budowlanego w inwestycji realizowanej przez spółdzielnię mieszkaniową będzie zgodność planowanego przedsięwzięcia z limitami cen lokali mieszkalnych albo wkładu budowlanego w przeliczeniu na 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego. W oparciu o dane GUS (Obrót nieruchomościami w 2019 r., Analizy statystyczne GUS) szacuje się, że dla transakcji dokonanych w 2019 r. w przypadku rynku pierwotnego w zakresie projektowanego limitu do kwalifikowałoby się w większości województw ok. 80-90% dokonanych transakcji, zaś w przypadku rynku wtórnego analogiczny udział transakcji mieszczących się w limicie wynosiłby w większości województw ok. 70-80%. Biorąc pod uwagę notowane od 2019 r. wzrosty cen na rynku mieszkaniowym, udział aktualnej oferty rynku pierwotnego i wtórnego spełniającej proponowane limity cen będzie obecnie niższy od wskaźników za 2019 r. Ograniczony udział oferty mieszkań spełniających warunki programu jest jednak jednym z założeń rozwiązań, które powinny zawierać mechanizmy ograniczające ryzyko stymulowania wzrostu cen mieszkań. Poza limitami cen, drugim z możliwych do zastosowania mechanizmów będzie zawarte w projekcie ustawy upoważnienie dla Rady Ministrów pozwalające obniżyć, w drodze rozporządzenia, wysokość współczynników wpływających na ustawowe limity cenowe (odpowiednio 1,3 i 1,2 dla rynku pierwotnego i wtórnego). Możliwość taka byłaby uzależniona od wyników analiz wpływu programu na bieżące ceny transakcyjne i ofertowe na rynku nieruchomości mieszkaniowych, zmianę poziomu kosztów budowy mieszkań, jak również miałaby na celu ograniczać ryzyko ew. innych powiązanych z programem praktyk skutkujących nieuzasadnionym wzrostem cen mieszkań.\nZapewnieniu warunków realizacji rozwiązań projektowanych w ustawie służyły będą mechanizmy finansowania, w szczególności utworzony w BGK Rządowy Fundusz Mieszkaniowy, jako źródło finansowania dokonywanych przez BGK spłat rodzinnych z tytułu urodzenia dziecka oraz kosztów i wydatków z tytułu udzielonych gwarancji wkładu własnego dla udzielanych KBW.\nŹródłami zasilenia Funduszu w zakresie odnoszącym się do finansowania zadań realizowanych na podstawie ustawy o kredytach hipotecznych objętych gwarancją zastępującą udział własny kredytobiorcy oraz o spłatach tych kredytów dokonywanych w związku z powiększeniem gospodarstwa domowego będą środki budżetowe, opłaty prowizyjne z tytułu gwarancji udzielanych w ramach Funduszu, wpływy z tytułu odzyskanych kwot zapłaconych przez BGK w wykonaniu umowy gwarancji udzielonej w ramach Funduszu oraz odsetki z tytułu oprocentowania okresowo wolnych środków Funduszu.\nZgodnie z projektem zakłada się, że KBW będą udzielane do końca 2030 r. Przyjęta data jest okresem realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego. Zakłada się, że koniec 2030 r. będzie okresem weryfikacji wszystkich rozwiązań wspierających mieszkalnictwo, w tym podjęcia ew. decyzji o kontynuacji lub modyfikacji projektowanych obecnie w ustawie instrumentów wsparcia.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","value":"MRPiT","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Piotr Uściński Sekretarz Stanu","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","value":"MRPiT","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2021 r. - ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 8 września 2021 r.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","value":"zrealizowany","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}