{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD452","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Zasady funkcjonowania rzemiosła są obecnie uregulowane w ustawie z 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz.U. 2020 r. poz. 2159), która ostatnią modyfikację przeszła 1 stycznia 2020 r. w związku z wejściem w życie ustawy z 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1495). Wówczas na nowo określono m.in. przedmiot ustawy (działalność rzemieślniczą) i zakres podmiotowy (definicję rzemieślnika).\nWprowadzone zmiany szły w dobrym kierunku. Jednak przyjęta definicja rzemieślnika a priori wykluczyła z działalności rzemieślniczej znaczną grupę podmiotów (niektóre spółki kapitałowe). Ponadto zakres przedmiotowy ustawy o rzemiośle, przesądzający o przynależności danej branży do rzemiosła, został określony poprzez wskazanie działów gospodarki, które rzemiosłem nie są (handel, hotelarstwo, transport, wolne zawody, usługi lecznicze i artystyczne). Taki sposób rozróżnienia utrudnia ustalenie, jakie zawody zaliczane do rzemiosła wchodzą w zakres definicji rzemiosła.\nW opinii środowiska rzemieślniczego rzemieślnicy przedsiębiorcy − zgodnie z zasadą wolności gospodarczej zawartej w art. 22 Konstytucji oraz wyrażonej w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162, ze zm.) − powinni mieć prawo do prowadzenia działalności w dogodnej dla nich formie prawnej, ich zaś wyróżnikiem powinny pozostać kwalifikacje zawodowe w rzemiośle. \nObecny kształt ustawy o rzemiośle nie pozwala na nieskrępowany rozwój przedsiębiorczości rzemieślniczej, np. na objęcie pojęciem rzemieślnika znacznej grupy przedsiębiorstw działających w formie spółki kapitałowej, które nie spełniając tej definicji zostają wykluczone z rzemiosła. Wynikiem tego jest konieczność kierowania uczniów nie w sposób tradycyjny na egzamin czeladniczy do izby rzemieślniczej, a do Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej na egzamin zawodowy. Natomiast w przypadku gdy pracodawca nie będący według obecnej definicji rzemieślnikiem, mimo własnych kwalifikacji, prowadzenia działalności i kształcenia młodocianego pracownika w rzemiośle, skieruje go na egzamin czeladniczy do izby rzemieślniczej − wówczas nie otrzymuje dofinansowania kosztów kształcenia. \nObowiązująca ustawa o rzemiośle nie określa wprost zawodów rzemieślniczych, zawiera jedynie wyłączenia o charakterze przedmiotowym. Definicja rzemiosła nie obejmuje działalności handlowej, usług hotelarskich, działalności transportowej, usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów, usług leczniczych oraz działalności wytwórczej i usługowej artystów plastyków i fotografików. Katalog kwalifikacji zawodowych i rodzajów działalności zaliczanych do rzemiosła kształtuje praktyka i działalność samych organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, które uwzględniają uwarunkowania o charakterze praktycznym i historycznym. W praktyce funkcjonują wykazy zawodów rzemieślniczych sporządzane na potrzeby kształcenia zawodowego i przeprowadzania egzaminów przed komisjami egzaminacyjnymi poszczególnych izb rzemieślniczych, zatwierdzane przez Związek Rzemiosła Polskiego. Wobec tego środowisko rzemieślnicze oczekuje doprecyzowania definicji rzemiosła, która określi zawody zaliczane do rzemiosła.\nObowiązująca ustawa nie zawiera rozwiązań prawnych w zakresie umożliwienia przygotowania zawodowego i podjęcia przyszłej działalności zarobkowej w rzemiośle przez osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i nie przeciwdziała wykluczeniu społeczno-zawodowemu tej kategorii potencjalnych młodocianych uczniów i pracowników. Zasadne jest zatem usunięcie tych ograniczeń wobec osób niepełnosprawnych.\nDo MRiT docierają sygnały ze środowiska rzemieślniczego o potrzebie szczegółowego uregulowania kwestii nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych oraz wzmocnienia nadzoru nad działalnością komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych. Niezbędne jest określenie form i zasad sprawowania nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych. Należy również wzmocnić nadzór nad izbami rzemieślniczymi powołującymi komisje egzaminacyjne na drodze rozwiązań ustawowych.\nW opinii środowiska rzemieślniczego konieczne jest także ugruntowanie roli Związku Rzemiosła Polskiego w Radzie Dialogu Społecznego jako reprezentatywnej organizacji pracodawców. Wprowadzenie takiego rozwiązania wzmocni dialog społeczny pracodawców zrzeszonych w samorządzie rzemiosła z pozostałymi partnerami społecznymi. Dodatkowo postulowane przez pozostałe organizacje partnerów społecznych zaostrzenie kryteriów reprezentatywności (m.in. podniesienie progów dla liczby pracowników) może uniemożliwić w przyszłości dalsze reprezentowanie przez ZRP rzemieślników pracodawców w Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, co jest niezbędne z uwagi na rolę, jaką samorząd gospodarczy rzemiosła pełni w zakresie przygotowania zawodowego młodocianych i wdrażania instrumentów polityki rynku pracy.\nŚrodowisko rzemieślnicze zwraca uwagę na potrzebę ustawowego usankcjonowania istnienia i działalności sądu polubownego przy Związku Rzemiosła Polskiego, podkreślenie właściwości tego sądu i zwiększenia jego autorytetu w środowisku rzemieślniczym.\nPodsumowując, środowiska rzemieślnicze postulują zmiany prawa dotyczące rzemiosła, które dostosują przepisy do obecnych realiów społeczno-gospodarczych działania rzemiosła w ramach gospodarki wolnorynkowej. Rzemiosło powinno bowiem służyć rozwojowi sektora MŚP, jednocześnie przynosząc korzyści gospodarce kraju i społeczeństwu.\nJak wskazano powyżej, konieczne jest zatem takie ukształtowanie na nowo ustawy, które pozwoli stworzyć regulację dla rzemiosła, która będzie odpowiadać wymogom konstytucyjnej zasady wolności działalności gospodarczej, wspierać działalność gospodarczą przedsiębiorców rzemieślników oraz umożliwi stały i zrównoważony rozwój działalności gospodarczej w warunkach wolnej konkurencji.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Obowiązująca ustawa o rzemiośle tworzy ramy działalności rzemiosła i jego organizacji. Była wielokrotnie nowelizowana. Każda zmiana miała na celu dostosowywanie działalności rzemieślniczej i organizacji rzemiosła do zmieniającej się rzeczywistości prawnej, gospodarczej i społecznej. Ten proces spowodował, że ustawa o rzemiośle dla przeciętnego obywatela i instytucji publicznych nie jest wystarczająco transparentna. Ujawniły się luki wymagające uzupełnienia i w niektórych przypadkach niezbędnego uszczegółowienia. Jednocześnie wyzwaniem dla ustawodawcy jest to, że nowa regulacja musi uwzględniać stan obecny, by utrzymać wszystkie dotychczasowe rozwiązania systemowe, które sprawdziły się w obrocie prawnym i gospodarczym i funkcjonują z pożytkiem dla instytucji otoczenia gospodarczego, instytucji rynku pracy czy placówek systemu oświaty.\nZe względu na konieczność zachowania ciągłości zadań, działalności gospodarczej i oświatowej organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła punktem wyjścia nowej regulacji powinna być obecnie obowiązująca ustawa o rzemiośle.\nZmiany zachodzące w środowisku rzemieślniczym i dotychczasowa praktyka stosowania ustawy o rzemiośle wymuszają potrzebę ukształtowania na nowo jej przepisów, dostosowanych do obecnych realiów społeczno-gospodarczych, poprzez:\n1. Przyjęcie nowej definicji rzemieślnika\nPrzyjęcie nowej ustawowej definicji rzemieślnika przyczyni się do usunięcia niektórych ograniczeń sposobu prowadzenia działalności gospodarczej przez rzemieślników.\nProjekt ustawy maksymalnie upraszcza definicję rzemieślnika jako: mikro, małego i średniego przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. − Prawo przedsiębiorców, wykorzystującego posiadane kwalifikacje zawodowe w rzemiośle.\nProjekt ustawy umożliwi przedsiębiorcom rzemieślnikom szerszy wybór prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej i zdejmie z nich część ograniczeń w tym zakresie.\n2. Określenie zawodów zaliczanych do rzemiosła, w których może być prowadzona nauka w rzemiośle\nW zakresie doprecyzowania zasad uznawania zawodów za zaliczanych do rzemiosła projekt ustawy wprowadzi precyzyjne wskazania konieczne do ustalenia takich zawodów. Ustawodawca przewiduje, że planowany spis zawodów zaliczanych do rzemiosła będzie obejmował co najmniej wszystkie dotychczasowe nazwy zawodów odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła (obecnie 138 zawodów wskazanych przez ZRP), z możliwością rozszerzenia albo zawężenia tego katalogu w zależności od kierunków dalszego rozwoju sektora rzemiosła w kraju.\nProjekt ustawy wprowadzi tym samym precyzyjną definicję rzemiosła poprzez ustalenie zawodów zaliczanych do niego, w których może być prowadzona nauka w rzemiośle.\n3. Wprowadzenie nowego rodzaju kwalifikacji zawodowej „Pomocnik czeladnika”\nDla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, tj. uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim, projekt ustawy wprowadza nowy tytuł zawodowy: „Pomocnik czeladnika”. Tytuł ten lepiej będzie odpowiadał sytuacji tych osób w zakresie kształcenia, a chcących funkcjonować w środowisku rzemieślniczym i umożliwi im przystąpienie do egzaminu na pomocnika czeladnika obejmującego zadania praktyczne i tym samym potwierdzenie ich kwalifikacji. Obecnie osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przystępujące do egzaminów czeladniczych w znacznej części nie mogą sprostać wymaganiom egzaminacyjnym, a ich pracodawcy szkolący nie mogą otrzymać dofinansowania kosztów kształcenia takiego młodocianego z powodu braku zdania egzaminu.\nKonieczne jest zatem wyodrębnienie oddzielnej ścieżki kształcenia i potwierdzania kwalifikacji zawodowych dla osób z tej grupy społecznej przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowych standardów tradycyjnej ścieżki kształcenia zawodowego na tytuł czeladnika.\nZaświadczenie o zdaniu egzaminu na pomocnika czeladnika zapewni kolejną ścieżkę uzyskiwania kwalifikacji zawodowych przez osoby w szczególnej sytuacji, a następnie uzyskanie zatrudnienia.\nWprowadzenie nowego rodzaju kwalifikacji zawodowej „Pomocnik czeladnika” zwiększy liczbę osób przynależących do sektora rzemiosła, umożliwi osobom niepełnosprawnym lub społecznie wykluczonym podjęcie przygotowania zawodowego, działalności zawodowej oraz refundację kosztów kształcenia przez pracodawców rzemieślników.\n4. Szczegółowe uregulowanie kwestii nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych oraz nadzoru nad działalnością komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych.\nDotychczasowe regulacje dotyczące nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych oraz nadzoru nad działalnością komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych są niewystarczające w opinii środowiska rzemiosła. \nW ramach wzmocnienia ww. nadzorów projekt ustawy będzie zawierał delegacje do wydania dwóch rozporządzeń. Pierwsze z nich zostanie wydane przez ministra właściwego do spraw pracy, po zasięgnięciu opinii Związku Rzemiosła Polskiego, i zostaną określone w nim szczegółowe regulacje dotyczące nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych. Drugie rozporządzenie zostanie wydane przez ministra właściwego do spraw oświaty, po zasięgnięciu opinii Związku Rzemiosła Polskiego i będzie zawierało szczegółowe regulacje dotyczące nadzoru nad działalnością komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych.\nProjekt ustawy będzie przewidywał sankcje za uchybienia polegające na naruszeniu przepisów prawa w działalności komisji egzaminacyjnej lub izby rzemieślniczej w zakresie organizowania i przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych oraz wydawania dyplomów, świadectw i zaświadczeń. \nPowyższe rozwiązania zapewnią młodzieży podejmującej naukę zawodu właściwe warunki realizacji przygotowania zawodowego w rzemiośle, a tym samym odpowiedni zakres i jakość tego szkolenia. Ponadto regulacje te umożliwią skuteczny wpływ na izby rzemieślnicze powołujące komisje egzaminacyjne w zakresie właściwej organizacji komisji egzaminacyjnych oraz prawidłowego przeprowadzania egzaminów rzemieślniczych.\n5. Rola Związku Rzemiosła Polskiego w Radzie Dialogu Społecznego\nProjekt ustawy ugruntuje rolę Związku Rzemiosła Polskiego w Radzie Dialogu Społecznego. Podkreślona zostanie rola naczelnej organizacji zrzeszającej rzemieślników w prowadzeniu dialogu społecznego z pozostałymi partnerami społecznymi, jak związki zawodowe, organizacje pracodawców, przedstawiciele Rady Ministrów, prezydenta RP, prezesa NBP, prezesa GUS i GIS.\n6. Doprecyzowanie właściwości sądownictwa polubownego przy Związku Rzemiosła Polskiego\nProjekt ustawy doprecyzuje właściwość sądu polubownego działającego przy Związku Rzemiosła Polskiego oraz określi zakres spraw do uregulowania w drodze uchwały Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego.\nZaproponowano, by do kompetencji sądu polubownego należało rozstrzyganie sporów pomiędzy organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła. Postuluje się także możliwość włączenia sądu polubownego w system arbitrażu.\nOprócz rozstrzygania spraw przed sądem polubownym Związek Rzemiosła Polskiego mógłby powołać przy tym sądzie ośrodek mediacyjny w celu prowadzenia mediacji dla rzemieślników lub innych członków organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła. Szczegółowe rozwiązania w tym zakresie powinny być ustalane i regulowane przez Związek Rzemiosła Polskiego w stosownych regulaminach.\nPrzewiduje się, że projektowane przepisy będą wymagały dodatkowo zmian o charakterze doprecyzowującym akty prawne odnoszące się do zagadnień oświaty zawodowej, określenia zawodów zaliczanych do rzemiosła, refundacji wynagrodzeń i dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników:\nUstawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082) − w zakresie dofinansowania kosztów kształcenia pomocnika czeladnika.\nRozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 2018 r. poz. 2010) − w zakresie wysokości wynagrodzenia pomocnika czeladnika.\nRozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. z 2018 r. poz. 227) − w zakresie zawodów zaliczanych do rzemiosła.\nRozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2014 r. w sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom (Dz.U. z 2020 r. poz. 1581) − w zakresie refundacji wynagrodzenia pomocnika czeladnika.\nPodsumowując przewiduje się, że zaproponowane rozwiązania prawne na nowo ukształtują ustrój rzemiosła, zwiększą skuteczność działań ukierunkowanych na wspieranie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw rzemieślniczych na rynkach krajowym i zagranicznym w warunkach wolnorynkowych, poprawią konkurencyjność tych podmiotów gospodarczych i pozwolą na poprawę kondycji finansowej zakładów rzemieślniczych. Ponadto umożliwią angażowanie się osób niepełnosprawnych w proces przygotowania zawodowego. Jednocześnie wprowadzane uregulowania podmiotowe i przedmiotowe adresowane do rzemieślników, branż i organizacji rzemieślniczych poprawią relacje sektora rzemiosła w kontaktach z organami władzy państwowej i samorządowej, stronami dialogu społecznego oraz przedsiębiorstwami o znacznej pozycji rynkowej.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MRiT","value":"MRiT"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Olga Ewa Semeniuk-Patkowska Sekretarz Stanu ","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MRiT","value":"MRiT"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2023 r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}