Projekt ustawy reguluje zasady pobytu w Polsce obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Zjednoczone Królestwo) oraz członków ich rodzin w przypadku bezumownego wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Nowe przepisy będą dotyczyć ok. 6 tys. obywateli Zjednoczonego Królestwa mieszkających w Polsce, którzy po wyjściu ich kraju z UE stracą status obywateli Unii Europejskiej. Ustawa ta wychodzi naprzeciw deklaracji Unii Europejskiej o zapewnieniu ochrony praw Brytyjczyków w państwach unijnych, w której podkreślono też, że obywatele UE w Zjednoczonym Królestwie, nie powinni również ponosić negatywnych konsekwencji bezumownego brexitu.

W związku z wyjściem Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej bez porozumienia, w projekcie ustawy określono zasady:

• pobytu w Polsce obywateli Zjednoczonego Królestwa i członków ich rodzin,
• przyznawania i wypłaty świadczeń z zabezpieczenia społecznego, z uwzględnieniem okresów pracy i zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie,
• prowadzenia działalności w Polsce przez przedsiębiorcę zagranicznego ze Zjednoczonego Królestwa, świadczącego usługi agencji zatrudnienia w naszym kraju,
• delegowania pracownika do Polski ze Zjednoczonego Królestwa,
• ochrony roszczeń pracowniczych w przypadku niewypłacalności pracodawcy będącego przedsiębiorcą zagranicznym ze Zjednoczonego Królestwa,
• uczestnictwa w obrocie gospodarczym brytyjskich osób zagranicznych,
• przystępowania obywateli Zjednoczonego Królestwa i członków ich rodzin do powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego do czasu udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy lub zezwolenia na pobyt stały,
• uznawania wydanych na terytorium Zjednoczonego Królestwa dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami,
• kontynuacji egzekucji sądowych prowadzonych na podstawie orzeczeń sądów Zjednoczonego Królestwa.   

Jedne z ważniejszych zagadnień zawartych w projekcie ustawie dotyczą kwestii pobytowych. Według nowych regulacji, mieszkający legalnie w Polsce Brytyjczycy oraz członkowie ich rodzin, od momentu wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, będą mieli 21 miesięcy (do 31 grudnia 2020 r.) na złożenie wniosku w celu potwierdzenia swojego statusu pobytowego w Polsce (chodzi o otrzymanie zezwolenia na pobyt stały lub pobyt czasowy na terenie naszego kraju). Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane. Wydawanie zezwoleń będzie zwolnione z opłat.

Prawo do złożenia wniosku o zezwolenie pobytowe (na pobyt stały lub czasowy) będą mieli wszyscy Brytyjczycy, którzy mieli prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terenie naszego kraju przed brexitem (tj. 29 marca 2019 r.), a także członkowie ich rodzin (mający prawa pobytowe), nawet jeśli nie są obywatelami Wielkiej Brytanii (chodzi m.in. o małżonków, dzieci do 21. roku życia pozostające na utrzymaniu rodziców, rodziców będących na utrzymaniu takiego obywatela).      

Osoby, które 29 marca 2019 r. będą miały prawo stałego pobytu w Polsce,  w okresie przejściowym, tj. do 31 grudnia 2020 r. będą mogły ubiegać się o zezwolenie na pobyt stały. Pozostałe osoby będą mogły się ubiegać o zezwolenie na pobyt czasowy, udzielone na 5 lat (po 5 latach legalnego pobytu w Polsce, również po brexicie, Brytyjczycy oraz członkowie ich rodzin będą mogli uzyskać zezwolenie na pobyt stały).        

Zgodnie z projektem, Brytyjczycy oraz członkowie ich rodzin, których pobyt w Polsce zostanie uznany za legalny od 30 marca 2019 r. do 31 grudnia 2020 r. oraz w trakcie postępowania o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub pobyt stały – będą mieli prawo do wykonywania pracy w Polsce oraz prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju, o ile rozpoczęli ją jeszcze przed brexitem. Uprawnienia te będą przysługiwały im również po udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy lub pobyt stały.

Ustawa ma obowiązywać od 30 marca 2019 r.