Projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich
05.04.2022
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Rząd chce zreformować przepisy dotyczące nieletnich. Obecna ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, pochodząca jeszcze z 1982 r., jest archaiczna oraz nie zapewnia szerokiego i odpowiedniego wsparcia resocjalizacji nieletnich. Nowe przepisy mają zapewnić odpowiednie środki reagowania, jeśli nieletni popełnią wykroczenie, przestępstwo lub są znacznie zdemoralizowani.
Najważniejsze rozwiązania
- Powstaną nowe placówki dla nieletnich – okręgowe ośrodki wychowawcze.
- Trafiać do nich będą osoby, które popełniły czyn karalny (przestępstwo lub przestępstwo skarbowe) i skończyły 13 lat.
- W wyjątkowych przypadkach, w okręgowych ośrodkach wychowawczych będą mogły być umieszczane osoby, które choć nie popełniły czynu karalnego, ale są mocno zdemoralizowane (np. zażywają narkotyki), a stosowane wobec nich środki okazały się nieskuteczne (np. młodzi ludzie wiele razy uciekali z młodzieżowych ośrodków wychowawczych).
- O umieszczeniu w okręgowym ośrodku wychowawczym zadecyduje sąd rodzinny.
- Wprowadzona zostanie możliwość pozasądowego reagowania na niewłaściwe zachowanie nieletnich.
- Dyrektor placówki, do której nieletni uczęszcza, będzie mógł podjąć oddziaływania wychowawcze we własnym zakresie – bez konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego lub Policji o przejawie demoralizacji lub popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego. Wyjątkiem będą przestępstwa ścigane z urzędu lub przestępstwa skarbowe.
- Za mniej poważne występki nieletni będą mogli być np. kierowani do prac porządkowych na terenie szkoły i wokół niej. Będzie to możliwe po uzyskaniu zgody od rodziców albo opiekuna nieletniego oraz samego nieletniego. Jeśli takiej zgody nie będzie – dyrektor będzie miał obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego o demoralizacji lub czynie karalnym.
- Określona zostanie minimalna granica wieku odpowiedzialności za demoralizację – na poziomie 10 lat. Dotychczasowe przepisy nie zawierają zapisu o minimalnym wieku takiej osoby.
- Funkcjonować będzie komisja do spraw środka leczniczego dla nieletnich. Będzie ona wskazywać sądom odpowiednią dla nieletniego placówkę, w razie problemów ze zdrowiem psychicznym nastolatka. Obecnie sądy rodzinne muszą same radzić sobie z poszukiwaniem właściwego ośrodka terapeutycznego, co jest skomplikowane i opóźnia pomoc.
- W okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich zorganizowane zostaną oddziały przeznaczone dla nieletnich wychowanek, które urodziły dziecko i zgłosiły chęć opiekowania się nim.
Nowe przepisy mają wejść w życie, co do zasady, 1 września 2022 r.