Projekt ustawy o wygaszeniu rozwiązań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Informacje o publikacji dokumentu

Pierwsza publikacja:

09.12.2025 15:30 Agnieszka Kowalska

Wytwarzający/ Odpowiadający:

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

Pokaż historię zmian

Tytuł	Wersja	Dane zmiany / publikacji
Projekt ustawy o wygaszeniu rozwiązań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw	1.0	09.12.2025 15:30 Agnieszka Kowalska

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD345","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja dodatkowa","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2025 r. poz. 337, z późn. zm.), zwana dalej „specustawą”, wprowadziła nadzwyczajne instrumenty prawne i organizacyjne, służące szybkiej rejestracji i potwierdzaniu legalności pobytu, dostępu do niezbędnych usług publicznych oraz zmniejszenia wydatków, jakie pociągałoby za sobą korzystanie z obowiązujących przepisów, które nie były przystosowane do napływu tak ogromnej liczby uchodźców w tak krótkim czasie. Ustawa została uchwalona w trybie interwencyjnym i jako rozwiązanie tymczasowe, stanowiła skuteczną reakcję na bezprecedensowy napływ uchodźców spowodowany agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Celem projektowanej ustawy jest ujednolicenie systemu wsparcia dla wszystkich, podlegających ochronie czasowej, dostosowanie przepisów do nowego etapu sytuacji migracyjnej oraz przejście z rozwiązań nadzwyczajnych do systemowych. Po prawie czterech latach sytuacja uchodźców w Polsce jest bardziej stabilna, a instytucje publiczne i samorządy nauczyły się obsługiwać nowoprzybyłych cudzoziemców w ramach zwykłych procedur. Większość uchodźców znalazła zatrudnienie, ich dzieci uczęszczają do szkół i zintegrowały się z polskimi uczniami. Dlatego dalsze utrzymywanie ustawy, zawierającej rozwiązania specjalne, może tworzyć ryzyko nierównego traktowania w relacjach do ogólnego reżimu prawa dla cudzoziemców. Jednocześnie wiele rozwiązań, przewidzianych w specustawie było szczelnych, skutecznych i racjonalnych ekonomicznie. Stąd też projekt zmierza również do przeniesienia części z nich do ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2025 r. poz. 223, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o udzielaniu cudzoziemcom ochrony”, która wdrożyła dyrektywę Rady 2001/55/WE w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między Państwami Członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami. W obecnym stanie prawnym te regulacje znajdują zastosowanie tylko wobec innych beneficjentów ochrony czasowej, niż obywatele Ukrainy wskazani w art. 2 ust. 1 specustawy, a którzy mieszczą się w zakresie podmiotowym decyzji wykonawczej Rady (UE) 2025/1460 z dnia 15 lipca 2025 r. w sprawie przedłużenia tymczasowej ochrony wprowadzonej decyzją wykonawczą (UE) 2022/382, do dnia 4 marca 2027 r. Założeniem nowelizacji jest uzyskanie zbalansowanego efektu pomiędzy spełnieniem wymagań nałożonych na państwa członkowskie dyrektywą 2001/55/WE i solidarnością z osobami dotkniętymi konfliktem zbrojnym na Ukrainie a zasadą równego traktowania, wyrażającą się w racjonalnym ukształtowaniu praw ekonomicznych beneficjentów ochrony czasowej i efektywności związanych z tą ochroną procedur. Ponadto, rozwiązania zawarte w projekcie ustawy będą zgodne z zaleceniem Rady UE z dnia 16 września 2025 r. w sprawie skoordynowanego podejścia do stopniowego wycofywania tymczasowej ochrony dla wysiedleńców z Ukrainy, z których wynika, że Państwa Członkowskie powinny przechodzić z rozwiązań specjalnych na rozwiązania ogólne, przewidziane dla cudzoziemców, legalnie przebywających na terytorium Unii Europejskiej. Zakres nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony będzie obejmował przeniesienie ze specustawy mechanizmów rejestracji beneficjenta ochrony czasowej (PESEL UKR) oraz potwierdzania tożsamości (elektroniczny dokument pobytowy tzw. DIIA), zamiast zaświadczeń wydawanych w postaci papierowej, co pozwoli uniknąć paraliżu aparatu administracyjnego. Konieczne jest także dokonanie zmian odnoszących się do zasad dostępu beneficjentów ochrony czasowej do świadczeń socjalnych, w tym świadczeń medycznych oraz ich zakwaterowania, a także weryfikacji przesłanek ich udzielenia. Projektowana zmiana oznacza wprowadzenie jednolitych zasad dla wszystkich beneficjentów ochrony czasowej. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Ostateczny kształt projektu powstanie po uzgodnieniach międzyresortowych. Projekt ustawy obecnie przewiduje wprowadzenie w szczególności następujących rozwiązań prawnych:\n• uchylenie przepisów specustawy w zakresie, w jakim tworzą one odrębny system przewidziany jedynie dla obywateli Ukrainy oraz przepisów, które wygasły, ponieważ upłynął termin obowiązywania w nich określony,\n• przepisy pozwalające na wygaszenie rozwiązań nadzwyczajnych, które zapewniają płynne przejście między dotychczasowym a nowym stanem prawnym poprzez wprowadzenie przepisów przejściowych do specustawy w zakresie:\na) mechanizmów pozwalających na rozliczenie Funduszu Pomocy, który był utworzony w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy, \nb) utrzymania rozwiązań związanych z zobowiązaniami z tytułu obligacji wyemitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) udzielonymi poręczeniami i gwarancjami oraz przepisów regulujących umowę między Ministerstwem Finansów a BGK,\nc) sposobów rozliczenia przez jednostki samorządu terytorialnego niewykorzystanych środków otrzymanych z Funduszu Pomocy na zadania oświatowe oraz przekazania informacji w tym zakresie do ministra właściwego do spraw finansów publicznych,\nd) wypłaty świadczeń na rzecz rodziny,\ne) kadr medycznych w zakresie uprawnień nabytych na podstawie specustawy,\nf) kwalifikacji zawodowych do wykonywania górniczych zawodów regulowanych, nabytych w Ukrainie, uznanych na podstawie specustawy;\ng) wykonywania działalności gospodarczej, założonej na podstawie specustawy,\nh) uprawnień obywateli polskich będących w dniu 24 lutego 2022 r. studentami w uczelni działającej na terytorium Ukrainy, studiów przygotowujących do wykonywania zawodów, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1–8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2024 r. poz. 1571, z późn. zm.),\ni) szczególnych przepisów związanych z najmem lokali, które chronią wynajmujących,\nj) zawieszenia biegów terminów w sprawach związanych z postępowaniami w sprawach dotyczących pobytu cudzoziemców do dnia 4 marca 2027 r.,\nk) przedłużenia ważności wiz i innych dokumentów do dnia 4 marca 2027 r.,\nl) zmiany zasad postępowania w sprawach uzyskania tytułu pobytowego CUKR,\nm) utrzymania możliwości uzyskania innego tytułu pobytowego przez posiadacza ochrony tymczasowej,\nn) egzaminów ósmoklasistów, które obowiązują po raz ostatni w roku szkolnym 2025/2026,\no) przedłużenia do zakończenia trwającego roku szkolnego 2025/2026:\n- przepisów dotyczących finansowania dodatkowych zadań edukacyjnych,\n- możliwości zapewnienia bezpłatnego transportu do miejsc kształcenia,\n- pomocy materialnej dla uczniów,\n- wyłączenia możliwości zezwolenia na spełnienie przez dziecko obowiązku szkolnego poza placówką,\n- nauczania w oddziale przygotowawczym,\n- dodatkowych lekcji języka polskiego,\n- umożliwienia w szkole, w której utworzono dodatkowy oddział w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, przydzielenia nauczycielowi, za jego zgodą, godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986, z późn. zm.) (art. 56 specustawy),\n- umożliwienia przydzielania godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału,\n- zniesienia wymogu potwierdzenia znajomości języka polskiego dokumentem, o którym mowa w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1135), w przypadku zatrudnienia na stanowisku pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2025 r. poz. 1043, z późn. zm.), osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego – osoba zatrudniona na tym stanowisku musi posiadać znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki – (art. 57 specustawy),\n- zniesienia wymogu potwierdzenia znajomości języka polskiego dokumentem, o którym mowa w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, w przypadku zatrudnienia na stanowisku asystenta międzykulturowego, o którym mowa w art. 165 ust. 8a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego – osoba zatrudniona na tym stanowisku musi posiadać znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki – (art. 57a specustawy),\n- zniesienia stosowania przepisu art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2025 r. poz. 174, z późn. zm.) w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w jednostkach, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, na stanowisku: pomocy nauczyciela, nauczyciela języka polskiego lub nauczyciela prowadzącego dodatkową naukę języka polskiego, nauczyciela innego niż wymieniony powyżej, jeżeli w dniu nawiązania z nauczycielem stosunku pracy do szkoły uczęszcza co najmniej jeden uczeń będący obywatelem Ukrainy, w przypadku gdy przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa (art. 58 specustawy),\n• włączenie sprawdzonych mechanizmów znajdujących się w specustawie, które zakładają redukcję kosztów, do ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony oraz do innych ustaw sektorowych w zakresie: \na) metody potwierdzania legalności pobytu w przypadku podlegania ochronie tymczasowej poprzez uzyskanie numeru PESEL z odpowiednim statusem oraz warunków utraty tego statusu, \nb) rejestru wjazdów i wyjazdów prowadzonych przez Komendanta Głównego Straży Granicznej, który pozwala kontrolować długość pobytu osób objętych ochroną tymczasową,\nc) zastąpienie papierowego zaświadczenia wydawanego przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców elektroniczną kartą DIIA,\nd) możliwości korzystania z aplikacji mObywatel,\ne) dostępu do rynku pracy (powiadomienia) i możliwości zakładania działalności gospodarczej, \nf) uregulowania właściwości Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu pełniącego funkcję krajowego punktu kontaktowego do celów wymiany z właściwymi organami innych państw członkowskich Unii Europejskiej informacji dotyczących osób korzystających z ochrony czasowej w rozumieniu art. 106 ust. 1 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony,\ng) uregulowania sposobu organizacji zbiorowego zakwaterowania oraz kierowania beneficjentów do tej formy pomocy wraz z dookreśleniem katalogu osób, należących do grup wrażliwych, uprawnionych do pomocy w tym zakresie,\nh) dostępu do podstawowych świadczeń socjalnych,\ni) możliwości przyznania pomocy żywnościowej w ramach Programu Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, zwanego dalej „Programem FEPŻ”,\nj) zasad dostępu do opieki medycznej,\nk) możliwości przekazywania danych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o osobach pracujących,\nl) zasad prowadzenia postępowań przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sprawach osób objętych ochroną tymczasową,\nm) opiekunów tymczasowych małoletnich,\nn) dzieci w międzynarodowej instytucjonalnej pieczy zastępczej,\no) ewidencji małoletnich, \np) zasad organizacji pieczy zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, \nq) Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, \nr) spraw podatkowych regulujących zwolnienia odnoszące się do poszczególnych podatków,\ns) godzin ponadwymiarowych funkcjonariuszy związanych z masowym napływem osób,\nt) umożliwienie służbom przekazywania sprzętu,\nu) działań i zadań Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MSWiA","value":"MSWiA"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MC","value":"MC"},{"id":"ME","value":"ME"},{"id":"MFiG","value":"MFiG"},{"id":"MI","value":"MI"},{"id":"MKiDN","value":"MKiDN"},{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"},{"id":"MNiSW","value":"MNiSW"},{"id":"MON","value":"MON"},{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"},{"id":"MS","value":"MS"},{"id":"MSZ","value":"MSZ"},{"id":"MZ","value":"MZ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Czesław Mroczek Sekretarz Stanu ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MSWiA","value":"MSWiA"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}