Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Inspekcji Ochrony Środowiska

Informacje o publikacji dokumentu

Pierwsza publikacja:: 21.07.2025 15:20 Magdalena Kucharska
Wytwarzający/ Odpowiadający:: Minister Klimatu i Środowiska

Tytuł	Wersja	Dane zmiany / publikacji
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Inspekcji Ochrony Środowiska	1.0	21.07.2025 15:20 Magdalena Kucharska

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UDER81","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UDER{#UDER_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"DER – projekty deregulacyjne","value":"DER – projekty deregulacyjne"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja dodatkowa","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"W wyniku dokonanej analizy funkcjonowania IOŚ zaobserwowano nieefektywność w zakresie działalności kontrolnej i podejmowanych działań pokontrolnych wynikających z naruszeń prawa stwierdzanych przez ograny Inspekcji Ochrony Środowiska. \n1) Stwierdzono następujące kwestie, powodujące obciążenie IOŚ i marszałków województw:\na) długotrwałość procesu wydawania zezwoleń i pozwoleń w oparciu o art. 41a ustawy o odpadach, \nb) w art. 41a ust. 3 ustawy o odpadach nie określono terminu wydania postanowienia,\nc) brak obowiązku przekazywania przez właściwy organ zweryfikowanej i kompletnej dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia kontroli,\nd) brak obowiązku umieszczania przez organ ochrony środowiska w wydawanym zezwoleniu informacji o negatywnej opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska wraz z uzasadnieniem o jej nieuwzględnieniu,\ne) brak w ustawie o odpadach definicji „istotnej zmiany zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów”.\n2) Występuje niespójność w przepisach ustawy - Prawo wodne i ustawy - Prawo ochrony środowiska w zakresie definicji laboratorium akredytowanego – zasadnym jest ujednolicenie brzmienia.\n3) W wyniku dokonanych analiz stwierdzono, że w ustawie Prawo wodne należy zastąpić obowiązek uiszczenia opłaty wymierzanej na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo wodne za stwierdzone w trakcie kontroli naruszenie karą grzywny w wysokości od 500 zł do 5000 zł. Oprócz tego dostrzeżono problemy z egzekwowaniem wymogów określonych w:\na) art. 105b ust. 6 Prawa wodnego, tj. obowiązku doręczenia, właściwemu ze względu na miejsce stosowania nawozów organowi Inspekcji Ochrony Środowiska, nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania nawozów, kopii planu nawożenia azotem wraz z kopią pozytywnej opinii okręgowej stacji o tym planie,\nb) art.105a ust. 3 i art. 105b ust. 1 Prawa wodnego, tj. posiadania pozytywnej opinii okręgowej stacji o planie nawożenia azotem albo posiada plan nawożenia azotem opracowanego zgodnie z art. 105a ust. 3.\n4) Obecnie brak jest możliwości odroczenia terminu płatności kar, o których mowa w art. 315a, na wniosek organu odpowiedzialnego za niedotrzymanie obowiązku podlegającego karze, jeżeli realizuje on przedsięwzięcie, którego wykonanie służy ochronie środowiska.\n5) Niezasadne jest wyłączenie w stosunku do art. 315f ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska możliwości odroczenia terminu płatności kary pieniężnej.\n6) Przepis art. 12 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska obecnie nie określa trybu i sposobu działania organu mającego na celu podjęcie wstrzymanej działalności.\n7) Dotychczasowe regulacje art. 42, 46 i 194 ustawy o odpadach, przewidujące niski próg łącznej kwoty kar, mogły prowadzić do nadmiernego ograniczania dostępu do rynku legalnym podmiotom, które dopuściły się incydentalnych, mało istotnych naruszeń, niemających realnego wpływu na środowisko.\n8) Istnieje konieczność pilnego uzupełnienia obowiązujących przepisów prawa w zakresie współpracy IOŚ m.in. z państwowymi osobami prawnymi oraz zasad pozyskiwania danych na potrzeby działalności kontrolnej IOŚ w obszarze m.in. przechowywania i stosowania nawozów oraz obsady ferm hodowlanych (dane te posiada ARiMR w systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt).","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"W odniesieniu do problemów wskazanych w punkcie 1 rekomenduje się działanie legislacyjne, w tym działania o charakterze deregulacyjnym, zmierzające do:\n1) zmniejszenia obciążeń IOŚ i marszałków województw poprzez: \na) zmianę z obowiązkowego na fakultatywny udział przedstawiciela właściwego organu wydającego zezwolenie w kontroli przeprowadzanej na podstawie art. 41a ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz oparcie wydawanych zezwoleń na ustaleniach kontroli,\nb) określenie w art. 41a ust. 3 ustawy o odpadach terminu wydania postanowienia, a także wprowadzenie możliwości milczącego zakończenia postępowania,\nc) wprowadzenie obowiązku przekazywania przez właściwy organ zweryfikowanej i kompletnej dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia kontroli,\nd) dodanie w art. 41a ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach obowiązku umieszczania przez organ ochrony środowiska w wydawanym zezwoleniu informacji o negatywnej opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska wraz z uzasadnieniem o jej nieuwzględnieniu,\ne) wprowadzenie w art. 3 ustawy o odpadach definicji „istotnej zmiany zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów”.\n2) ujednolicenia w ustawie – Prawo wodne oraz w ustawie – Prawo ochrony środowiska rozumienia laboratorium akredytowanego, poprzez wskazanie, że w aktach tych jest mowa o laboratorium akredytowanym w rozumieniu ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku;\n3) zastąpienia wybranych opłat sankcjami karnymi poprzez zmianę ustawy – Prawo wodne oraz dodanie 2 nowych wykroczeń dotyczących gospodarki nawozami;\n4) odraczania przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska terminu płatności kar, o których mowa w art. 315a ustawy - Prawo ochrony środowiska, na wniosek organu odpowiedzialnego za niedotrzymanie obowiązku podlegającego karze, jeżeli realizuje on przedsięwzięcie, którego wykonanie służy ochronie powietrza;\n5) odraczania terminu płatności kary, o której mowa w art. 315f ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska, podobnie, jak w przypadku kar wymierzanych na podstawie art. 315f ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska;\n6) uregulowania sposobu postępowania organów IOŚ w przypadkach, gdy decyzją wydaną na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o IOŚ wstrzymano działalność zakładu w zakresie stwarzającym zagrożenie zdrowia lub życia ludzi albo zagrożenie zniszczenia środowiska lub oddanie do użytku, obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska, a zakład usunął stwierdzone nieprawidłowości;\n7) wprowadzenie nowego progu łącznej kwoty kar, określonych w art. 42, 46 i 194 ustawy o odpadach;\n8) umożliwienie IOŚ planowania i wykonywania kontroli w oparciu o dane, którymi dysponuje ARiMR, poprzez zmiany w ustawach: o Inspekcji Ochrony Środowiska, Prawo wodne, o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. \nZakłada się, że ww. zmiany przyczynią się do efektywnego wykorzystania zasobów kadrowych Inspekcji Ochrony Środowiska celem zwiększenia wykrywania wykroczeń przeciwko środowisku, zoptymalizują proces prowadzenia pozostałych postępowań administracyjnych i umożliwią precyzyjne i celowane planowanie oraz wykonywanie kontroli w zakresie przechowywania i stosowania nawozów w oparciu o dane, którymi dysponuje ARiMR.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Anita Sowińska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska\nHanna Kończal Główny Inspektor Ochrony Środowiska\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}

UDER81

Projekty ustaw

DER – projekty deregulacyjne

W wyniku dokonanej analizy funkcjonowania IOŚ zaobserwowano nieefektywność w zakresie działalności kontrolnej i podejmowanych działań pokontrolnych wynikających z naruszeń prawa stwierdzanych przez ograny Inspekcji Ochrony Środowiska.
1) Stwierdzono następujące kwestie, powodujące obciążenie IOŚ i marszałków województw:
a) długotrwałość procesu wydawania zezwoleń i pozwoleń w oparciu o art. 41a ustawy o odpadach,
b) w art. 41a ust. 3 ustawy o odpadach nie określono terminu wydania postanowienia,
c) brak obowiązku przekazywania przez właściwy organ zweryfikowanej i kompletnej dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia kontroli,
d) brak obowiązku umieszczania przez organ ochrony środowiska w wydawanym zezwoleniu informacji o negatywnej opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska wraz z uzasadnieniem o jej nieuwzględnieniu,
e) brak w ustawie o odpadach definicji „istotnej zmiany zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów”.
2) Występuje niespójność w przepisach ustawy - Prawo wodne i ustawy - Prawo ochrony środowiska w zakresie definicji laboratorium akredytowanego – zasadnym jest ujednolicenie brzmienia.
3) W wyniku dokonanych analiz stwierdzono, że w ustawie Prawo wodne należy zastąpić obowiązek uiszczenia opłaty wymierzanej na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo wodne za stwierdzone w trakcie kontroli naruszenie karą grzywny w wysokości od 500 zł do 5000 zł. Oprócz tego dostrzeżono problemy z egzekwowaniem wymogów określonych w:
a) art. 105b ust. 6 Prawa wodnego, tj. obowiązku doręczenia, właściwemu ze względu na miejsce stosowania nawozów organowi Inspekcji Ochrony Środowiska, nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania nawozów, kopii planu nawożenia azotem wraz z kopią pozytywnej opinii okręgowej stacji o tym planie,
b) art.105a ust. 3 i art. 105b ust. 1 Prawa wodnego, tj. posiadania pozytywnej opinii okręgowej stacji o planie nawożenia azotem albo posiada plan nawożenia azotem opracowanego zgodnie z art. 105a ust. 3.
4) Obecnie brak jest możliwości odroczenia terminu płatności kar, o których mowa w art. 315a, na wniosek organu odpowiedzialnego za niedotrzymanie obowiązku podlegającego karze, jeżeli realizuje on przedsięwzięcie, którego wykonanie służy ochronie środowiska.
5) Niezasadne jest wyłączenie w stosunku do art. 315f ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska możliwości odroczenia terminu płatności kary pieniężnej.
6) Przepis art. 12 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska obecnie nie określa trybu i sposobu działania organu mającego na celu podjęcie wstrzymanej działalności.
7) Dotychczasowe regulacje art. 42, 46 i 194 ustawy o odpadach, przewidujące niski próg łącznej kwoty kar, mogły prowadzić do nadmiernego ograniczania dostępu do rynku legalnym podmiotom, które dopuściły się incydentalnych, mało istotnych naruszeń, niemających realnego wpływu na środowisko.
8) Istnieje konieczność pilnego uzupełnienia obowiązujących przepisów prawa w zakresie współpracy IOŚ m.in. z państwowymi osobami prawnymi oraz zasad pozyskiwania danych na potrzeby działalności kontrolnej IOŚ w obszarze m.in. przechowywania i stosowania nawozów oraz obsady ferm hodowlanych (dane te posiada ARiMR w systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt).

W odniesieniu do problemów wskazanych w punkcie 1 rekomenduje się działanie legislacyjne, w tym działania o charakterze deregulacyjnym, zmierzające do:
1) zmniejszenia obciążeń IOŚ i marszałków województw poprzez:
a) zmianę z obowiązkowego na fakultatywny udział przedstawiciela właściwego organu wydającego zezwolenie w kontroli przeprowadzanej na podstawie art. 41a ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz oparcie wydawanych zezwoleń na ustaleniach kontroli,
b) określenie w art. 41a ust. 3 ustawy o odpadach terminu wydania postanowienia, a także wprowadzenie możliwości milczącego zakończenia postępowania,
c) wprowadzenie obowiązku przekazywania przez właściwy organ zweryfikowanej i kompletnej dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia kontroli,
d) dodanie w art. 41a ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach obowiązku umieszczania przez organ ochrony środowiska w wydawanym zezwoleniu informacji o negatywnej opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska wraz z uzasadnieniem o jej nieuwzględnieniu,
e) wprowadzenie w art. 3 ustawy o odpadach definicji „istotnej zmiany zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów”.
2) ujednolicenia w ustawie – Prawo wodne oraz w ustawie – Prawo ochrony środowiska rozumienia laboratorium akredytowanego, poprzez wskazanie, że w aktach tych jest mowa o laboratorium akredytowanym w rozumieniu ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku;
3) zastąpienia wybranych opłat sankcjami karnymi poprzez zmianę ustawy – Prawo wodne oraz dodanie 2 nowych wykroczeń dotyczących gospodarki nawozami;
4) odraczania przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska terminu płatności kar, o których mowa w art. 315a ustawy - Prawo ochrony środowiska, na wniosek organu odpowiedzialnego za niedotrzymanie obowiązku podlegającego karze, jeżeli realizuje on przedsięwzięcie, którego wykonanie służy ochronie powietrza;
5) odraczania terminu płatności kary, o której mowa w art. 315f ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska, podobnie, jak w przypadku kar wymierzanych na podstawie art. 315f ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska;
6) uregulowania sposobu postępowania organów IOŚ w przypadkach, gdy decyzją wydaną na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o IOŚ wstrzymano działalność zakładu w zakresie stwarzającym zagrożenie zdrowia lub życia ludzi albo zagrożenie zniszczenia środowiska lub oddanie do użytku, obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska, a zakład usunął stwierdzone nieprawidłowości;
7) wprowadzenie nowego progu łącznej kwoty kar, określonych w art. 42, 46 i 194 ustawy o odpadach;
8) umożliwienie IOŚ planowania i wykonywania kontroli w oparciu o dane, którymi dysponuje ARiMR, poprzez zmiany w ustawach: o Inspekcji Ochrony Środowiska, Prawo wodne, o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
Zakłada się, że ww. zmiany przyczynią się do efektywnego wykorzystania zasobów kadrowych Inspekcji Ochrony Środowiska celem zwiększenia wykrywania wykroczeń przeciwko środowisku, zoptymalizują proces prowadzenia pozostałych postępowań administracyjnych i umożliwią precyzyjne i celowane planowanie oraz wykonywanie kontroli w zakresie przechowywania i stosowania nawozów w oparciu o dane, którymi dysponuje ARiMR.

MKiŚ

Anita Sowińska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska
Hanna Kończal Główny Inspektor Ochrony Środowiska

MKiŚ

IV kwartał 2025 r.