Projekt uszczelnia system otrzymywania świadczeń na rzecz rodziny przez cudzoziemców,  przede wszystkim z Ukrainy. Nowe przepisy przewidują powiązanie prawa do świadczeń, w tym m.in. „800 plus” czy „Dobry Start”, z aktywnością na rynku pracy oraz nauką dzieci w polskiej szkole. Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie co miesiąc weryfikował, czy cudzoziemcy byli aktywni zawodowo.  Ponadto, wprowadzone zostają ograniczenia dotyczące możliwości korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej przez dorosłych obywateli Ukrainy.

Najważniejsze rozwiązania

• Prawo do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców zostaje powiązanie z aktywnością zawodową oraz nauką dzieci w polskiej szkole, z wyjątkami dotyczącymi np. osób z niepełnosprawnościami.
  • Rozwiązanie zachęci cudzoziemców do legalnej pracy i ograniczy wykorzystywanie systemu.
  • Dodatkowo, prawo do świadczeń zostaje powiązane z uzyskiwaniem przez cudzoziemców co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w 2025 roku 2333 zł brutto. Rozwiązanie zapobiegnie przypadkom pozorowania zatrudnienia.
• Wzmocniona zostaje skuteczność weryfikacji spełniania warunków do otrzymywania świadczeń:
  • ZUS co miesiąc będzie sprawdzał, czy cudzoziemcy byli aktywni zawodowo. Jeżeli w danym miesiącu obcokrajowiec nie był aktywny, to świadczenie będzie wstrzymywane, a przelew nie zostanie wysłany.
  • ZUS będzie także weryfikował w rejestrze Komendanta Głównego Straży Granicznej, czy dany cudzoziemiec nie wyjechał z Polski.
• Aby umożliwić lepszą identyfikację cudzoziemców ubiegających się o świadczenia oraz ich dzieci, wprowadzony zostaje obowiązek posiadania numeru PESEL.
  • Przy nadawaniu PESEL weryfikowany będzie także pobyt dzieci na terytorium Polski.
• Nowe przepisy przewidują także integrację baz danych różnych instytucji, co pozwoli na skuteczniejsze monitorowanie uprawnień cudzoziemców oraz wyeliminuje próby wyłudzania świadczeń.
• Wprowadzone zostają ograniczenia dotyczące możliwości korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej przez dorosłych obywateli Ukrainy.
  • Chodzi m.in. o programy zdrowotne, rehabilitację leczniczą, leczenie stomatologiczne czy programy lekowe.

Dotychczasowe przepisy dotyczące legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną, zastają przedłużone do 4 marca 2026 roku.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie zasadniczo z dniem następującym po dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.