{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD231","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"1. Projekt ustawy ma na celu udrożnienie mechanizmu finansowania programu budownictwa socjalnego i komunalnego (dalej: program BSK), obejmującego bezzwrotne finansowe wsparcie z budżetu państwa udzielane głównie jednostkom samorządu terytorialnego i organizacjom pożytku publicznego, na rozwój budownictwa zaspokajającego potrzeby mieszkaniowe osób o niższych dochodach (przede wszystkim budownictwa gminnego).\nProgram BSK był przedmiotem istotnych zmian legislacyjnych w 2020 r. dokonanych ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 11) oraz ustawą z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (Dz. U. z 2021 r. poz. 223) – w ramach tzw. społecznego pakietu mieszkaniowego. Nowe rozwiązania w znacznym stopniu uatrakcyjniły warunki finansowego wsparcia kierowanego na realizację budownictwa komunalnego i społecznego, tak aby przeciwdziałać możliwym skutkom epidemii COVID-19 w Polsce, w średnim i długim okresie.\nObecny mechanizm finansowania programu zakłada udzielanie finansowego wsparcia do wysokości limitów wydatków określonych w ustawie z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 756, z 2019 r. poz. 1305 oraz z 2021 r. poz. 11). Limity wydatków zostały określone do 2025 r. i począwszy od 2021 r. wynoszą po 1 mld zł rocznie. W przypadku gdy łączna kwota finansowego wsparcia wynikająca z zawartych umów, z przewidywanym terminem wypłaty wsparcia z Funduszu Dopłat przypadającym w danym roku, osiągnie równowartość kwoty limitu środków określonego dla tego roku, Bank Gospodarstwa Krajowego (dalej: BGK) ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej informację o osiągnięciu kwoty limitu środków przypadających na dany rok i wstrzymuje przyjmowanie wniosków o finansowe wsparcie.\nWw. mechanizm finansowania programu BSK nie jest jednak optymalny, pozwala bowiem na zaciąganie przez BGK zobowiązań wobec budżetu państwa na kolejne lata, które nie są jeszcze objęte ustawami budżetowymi, co może mieć destabilizujący wpływ na finanse publiczne. Ponieważ finansowanie programu BSK odbywa się ze środków pochodzących z rezerwy celowej budżetu państwa, celowym jest wprowadzenie rozwiązań pozwalających na zamknięcie procedury udzielania wsparcia w danym roku budżetowym.\nPonadto, projekt ustawy ma na celu usunięcie barier w realizacji programu BSK oraz braków w mechanizmach kontroli udzielanego wsparcia, które zostały zidentyfikowane w okresie pierwszych miesięcy od wdrożenia tzw. społecznego pakietu mieszkaniowego.\n2. W zakresie nowego Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa (dalej: RFRM), działającego od dnia 19 stycznia 2021 r. na podstawie ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2195 oraz z 2021 r. poz. 11), brak jest regulacji, które określałyby tryb postępowania z środkami pochodzącymi z ww. Funduszu, w przypadku niezrealizowania przez Społeczną Inicjatywę Mieszkaniową (dalej: SIM) usługi publicznej, do której zobowiązała się w umowie z gminą.\nZe środków RFRM jest finansowane objęcie przez gminę udziałów w tworzonej bądź istniejącej SIM. Objęcie udziałów z wykorzystaniem finansowego wsparcia stanowi rekompensatę z tytułu świadczenia usługi publicznej w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej, dotyczących pomocy publicznej z tytułu świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym.\nMając na uwadze czasowy charakter RFRM, tj. do wyczerpania jego środków, konieczne jest również wskazanie trybu postępowania z tymi środkami po jego zamknięciu.\n3. W związku z potencjalnym zagrożeniem wystąpienia na rynkach finansowych zjawiska ujemnych stóp procentowych, co ma związek z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2, konieczne jest dostosowanie przepisów regulujących poszczególne instrumenty mieszkaniowe, w celu zapewnienia ich płynnej realizacji. Mając na uwadze, że niektóre instrumenty mieszkaniowe są oparte o stopy procentowe (program społecznego budownictwa czynszowego, dalej: program SBC, kredyty hipoteczne o stałej stopie procentowej, program „Mieszkanie dla Młodych”, program „Mieszkanie na Start”, program „Rodzina na Swoim”), ale nie uwzględniają w swoich regulacjach ryzyka związanego z wystąpieniem ujemnych stóp procentowych, konieczna jest modyfikacja regulacji zabezpieczająca finanse publiczne przed koniecznością dodatkowego zasilania budżetów poszczególnych programów.\n4. Konieczne jest dostosowanie przepisów regulujących stan środków Funduszu Dopłat do obowiązujących przepisów. Fundusz Dopłat został utworzony na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej i zgodnie z nią (art. 6 ustawy) po spłacie ostatniego kredytu o stałej stopie procentowej oraz ostatniego kredytu preferencyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania, środki Funduszu Dopłat podlegają odprowadzeniu do budżetu państwa. W związku z tym, że obecnie w ramach Funduszu Dopłat jest realizowanych kilka programów o otwartym horyzoncie czasowym (m.in. program BSK, czy program „Mieszkanie na Start”), a także z faktem, że jako źródło dochodów Funduszu Dopłat dodano wpłaty niepowiązane z zamkniętym w czasie programem finansowanym z budżetu państwa (środki przekazane przez Krajowy Zasób Nieruchomości), proponuje się uchylić powyższy przepis.\nW ocenie projektodawcy istotnym jest również dostosowanie procedury zatwierdzania planu finansowego Funduszu Dopłat, z którego finansowany jest program BSK, do terminów wynikających z przepisów odnoszących się do zatwierdzania budżetu państwa na dany rok. Obecne terminy opracowania przez BGK planu finansowego Funduszu Dopłat nie są spójne z terminem opracowania projektu ustawy budżetowej, co powoduje że plan finansowy Funduszu jest opracowywany na podstawie wstępnych danych odnośnie do środków budżetu państwa, które będą dostępne na realizację programu w kolejnym roku.\n5. W związku z istotnymi zmianami prawnymi wprowadzonymi w 2020 i 2021 r. w zakresie przepisów regulujących programy mieszkaniowe konieczne jest dostosowanie tytułów poszczególnych aktów prawnych, tak aby odzwierciedlały one istotę rozwiązań w nich zawartych. Takie rozwiązanie ułatwi beneficjentom programów mieszkaniowych poruszanie się po regulacjach kluczowych w zakresie realizacji polityki mieszkaniowej w obszarze społecznego budownictwa czynszowego.\n6. W wyniku przyjęcia ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, wprowadzającej nowe możliwości działania Krajowego Zasobu Nieruchomości (dalej: KZN) związane z obejmowaniem udziałów w społecznych inicjatywach mieszkaniowych lub towarzystwach budownictwa społecznego, a także przekazywania nieruchomości wchodzących w skład Zasobu na rzecz gminy w celu wykorzystania jej zgodnie z ustawą z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczeniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości, zachodzi konieczność nowelizacji ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości w zakresie doprecyzowującym i dostosowującym przepisy umożliwiające wnoszenie nieruchomości jako aportów do podmiotów, o których mowa w art. 7 i 7a ustawy o KZN, przekazywanie nieruchomości gminom pod inwestycje w oparciu o rozwiązania „lokal za grunt” oraz przepisy zabezpieczające interesy Skarbu Państwa w sytuacji zbycia przez gminę nieruchomości przekazanej uprzednio na realizację inwestycji.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"1. W zakresie mechanizmu finansowania programu BSK, w tym funkcjonowania Funduszu Dopłat, poprzez który finansowany jest program:\na) przewiduje się korektę reguły wydatkowej, poprzez wdrożenie rozwiązań prawnych, które umożliwią BGK zawieranie umów o finansowe wsparcie z beneficjentami wyłącznie w ramach limitu wydatków ustalonego na dany rok budżetowy. Maksymalne limity wydatków określone w art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 756, z 2019 r. poz. 1305 oraz z 2021 r. poz. 11, ) pozostaną bez zmian. Mając jednak na uwadze środki zagwarantowane w ustawie budżetowej, w ramach rezerwy celowej, na realizację programu BSK na bieżący rok, jak również wolne środki pozostające w Funduszu Dopłat, BGK będzie ogłaszał limit wydatków, do wysokości którego będzie mógł zawierać umowy o finansowe wsparcie w ramach programu BSK w tym roku;\nb) proponuje się ustawowe określenie maksymalnej puli środków w ramach łącznego limitu wydatków na program BSK w danym roku, które będą mogły być w poszczególnych latach realizacji programu przeznaczane na przedsięwzięcia związane z tworzeniem mieszkaniowego zasobu gminy bądź zasobu interwencyjnego, przedsięwzięcia związane z udziałem gminy w inwestycji mieszkaniowej innego inwestora, przedsięwzięcia dotyczące pustostanów SIM oraz przedsięwzięcia infrastrukturalne. Działanie takie pozwoli na zapewnienie odpowiedniego finansowania przedsięwzięciom kluczowym dla realizacji programu BSK, jakimi są pozostałe przedsięwzięcia finansowane w ramach programu, tj. tworzenie mieszkaniowego zasobu gminy oraz zasobu interwencyjnego, jak również finansowanie nowego społecznego zasobu czynszowego;\nc) proponuje się, aby wnioski o finansowe wsparcie w danym roku kwalifikowane były do końca września;\nd) po osiągnięciu udzielonego w danym roku finansowego wsparcia limitu wydatków określonego na ten rok, jak również limitów na poszczególne przedsięwzięcia, BGK będzie ogłaszał komunikat o wstrzymaniu rozpatrywania wniosków o finansowe wsparcie;\ne) wnioski złożone i nierozpatrzone w danym roku, ze względu na wyczerpanie limitu środków, rozpatrywane będą w kolejnym roku.\nPonadto, przewiduje się rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do otrzymania finansowego wsparcia o SIM, których większościowym udziałowcem jest gmina, na realizację przedsięwzięć polegających na remoncie lub przebudowie niezamieszkanych budynków mieszkalnych, jak również uregulowanie kwestii czynszów w przypadku przedsięwzięć finansowanych z FD, w ramach których powstają lokale mieszkalne na wynajem, uwzględniając znaczne podwyższenie finansowego wsparcia w ramach zmian ze społecznego pakietu mieszkaniowego.\n2. W zakresie środków RFRM, w przypadku niezrealizowania przez SIM usługi publicznej, której realizacja została jej powierzona przez gminę w zamian za środki pochodzące z RFRM, projekt ustawy zakłada zwrot środków, które nie zostały wykorzystane zgodnie z zawartą pomiędzy SIM a gminą umową. W takiej sytuacji kwota środków pochodzących z RFRM będzie podlegać zwrotowi do tego funduszu, albo na rachunek Funduszu Dopłat (po likwidacji RFRM). Projekt zakłada również, że środki te będą mogły być wykorzystane przez gminę na realizację innego przedsięwzięcia w ramach programu BSK, tj. na budownictwo komunalne, interwencyjne, mieszkania na wynajem, infrastrukturę społeczną lub komunalną infrastrukturę techniczną.\nMając na uwadze, że wsparcie z RFRM może być łączone ze wsparciem udzielanym w ramach innych rządowych programów mieszkaniowych z zakresu społecznego budownictwa czynszowego (program SBC i program BSK), w celu zapewnienia przejrzystości udzielanej ze środków budżetu państwa pomocy proponuje się, w przypadku gdy usługą publiczną rekompensowaną ze środków z RFRM jest najem lokali mieszkalnych, aby środki z RFRM w części dotyczącej przedsięwzięcia mieszkaniowego doliczane były do wsparcia udzielonego w ramach programu SBC i BSK. Umożliwi to pełniejszą kontrolę przez BGK zgodności przyznawanej SIM rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych z przepisami prawa Unii Europejskiej.\n3. W odniesieniu do ryzyka wystąpienia ujemnych stóp procentowych::\na) w zakresie programu SBC proponuje się wprowadzenie regulacji, które ograniczą wpływ sytuacji na rynkach finansowych na możliwość dalszego udzielania preferencyjnych kredytów ze środków własnych przez BGK; W obecnym stanie prawnym oprocentowanie kredytów udzielanych w ramach programu jest równe stopie WIBOR 3M. BGK otrzymuje do oprocentowania kredytu dopłatę ze środków budżetu państwa, poprzez Fundusz Dopłat, w wysokości 1,3 pkt procentowego powyżej stopy WIBOR 3M. Przepisy ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego wymagają zatem korekty, tak aby w sytuacji wystąpienia ujemnych stóp procentowych program mógł być nadal kontynuowany; proponuje się wprowadzenie przepisów ograniczających oprocentowanie preferencyjnego kredytu, tak aby przy wystąpieniu ujemnych stóp wyniosło ono 0%;\nb) w zakresie rozliczania dopłat/nadwyżek do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej w przypadku spadku poziomu stopy referencyjnej (stopa referencyjna w rozumieniu ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej to WIBOR 3M powiększona o maksymalnie 1,5 punktu procentowego) do stawek ujemnych, proponuje się regulację polegającą na określeniu minimalnego poziomu wartości stopy referencyjnej na 0%. Dzięki tej zmianie w przypadku wystąpienia ujemnych stóp procentowych rozliczeniu z Funduszem Dopłat będzie podlegać kwota w maksymalnej wysokości odsetek spłaconych przez kredytobiorcę;\nc) w zakresie programu „Rodzina na Swoim” (realizowanego na podstawie ustawy z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania) proponuje się doprecyzowanie, że dopłata do preferencyjnego kredytu będzie stosowania wyłącznie w przypadku, gdy zostaną naliczone należne odsetki. Pozwoli to na uniknięcie stosowania dopłat w przypadku braku naliczania części odsetkowej;\nd) w zakresie programów „Mieszkanie dla Młodych” (realizowanego na podstawie ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi) oraz programu „Mieszkanie na Start” (realizowanego na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania) konieczne jest uregulowanie kwestii wysokości spłacanych kwot w ramach zwrotów środków dokonywanych w przypadkach określonych w przepisach tych ustaw. Konieczne jest zabezpieczenie sytuacji, w których z powodu pojawienia się ujemnych stóp procentowych, kwota odsetek umownych (określona zgodnie z art. 359 § 1 ustawy – Kodeks cywilny) pomniejszy kwotę dokonywanego zwrotu.\n4. W ustawie z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej, proponuje się uchylenie przepisu, zgodnie z którym po spłacie ostatniego kredytu o stałej stopie procentowej oraz ostatniego kredytu preferencyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania, środki Funduszu Dopłat podlegają odprowadzeniu do budżetu państwa. W związku z tym, że obecnie w ramach Funduszu jest realizowanych kilka programów o otwartym horyzoncie czasowym (m.in. program BSK, czy program „Mieszkanie na Start”), a także z faktem, że jako źródło dochodów Funduszu Dopłat dodano wpłaty nie powiązane z zamkniętym w czasie programem finansowanym z budżetu państwa (środki przekazane przez Krajowy Zasób Nieruchomości), powyższe rozwiązanie wymaga dostosowania do zmienionych przepisów.\nW zakresie przepisów regulujących opracowywanie planu finansowego Funduszu Dopłat zakłada się przesunięcie terminu na jego opracowanie na ostatni kwartał roku poprzedzającego rok, na który jest opracowywany, kiedy to uchwalony przez Radę Ministrów projekt ustawy budżetowej będzie już przedłożony Sejmowi RP.\n5. Projekt ustawy przewiduje zmianę tytułów ustaw regulujących program BSK (ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali mieszkalnych na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń) i program SBC (ustawa dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego), tak aby w syntetyczny sposób oddawały zawarte w nich treści.\n6. Projekt ustawy przewiduje nowelizację ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości. Najważniejsze zmiany obejmują:\na) doprecyzowanie i dostosowanie przepisów ustawy o KZN w zakresie regulującym sprawozdawczość finansową jednostki do terminów określonych w ustawie o rachunkowości i wyraźne określenie podstawy działania jednostki w sytuacji braku przyjęcia ustawy budżetowej oraz przeznaczenie dotacji celowej, modyfikację trybu przekazywania do zatwierdzenia kwartalnych sprawozdań finansowych oraz wynikające z tej zmiany dostosowanie zadań poszczególnych organów KZN, jednoznaczne wskazanie obowiązku przekazywania rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,\nb) umożliwienie KZN przekazania gminie nieruchomości wchodzącej w skład Zasobu w celu zbycia jej na zasadach ustawy z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości,\nc) wprowadzenie obowiązku uzgodnienia uchwały, o której mowa w art. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (Dz. U. z 2021 r. poz. 223), określającej zasady zbywania nieruchomości z ministrem właściwym do spraw budownictwa planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, a ponadto określenie, że podlegająca zapłacie pieniężnej różnica między uzyskaną w wyniku przetargu ceną tej nieruchomości a ceną lokali lub budynków, które inwestor zobowiązał się w umowie przekazać na własność tej jednostce samorządu terytorialnego, stanowi przychód KZN,\nd) umożliwienie gminom lub innym gminnym osobom prawnym na zarządzanie nieruchomościami powstałymi w wyniku współpracy gminy z podmiotami, o których mowa w art. 7 i 7a ustawy o KZN – ze zmianą tą związana jest również zmiana polegająca na uchyleniu art. 9 ust. 2a w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1372),\ne) doprecyzowanie prawa pierwokupu przysługującego KZN w związku ze zbyciem lokali w zakresie obejmującym udział w nieruchomości wspólnej i części przynależne do zbywanego lokalu w przypadku zbywania nieruchomości stanowiącej własność lub przedmiot użytkowania wieczystego państwowej osoby prawnej, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 735 z późn. zm.).","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MRiT","value":"MRiT"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Piotr Uściński Sekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MRiT","value":"MRiT"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2021 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 22 marca 2022r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}