Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks wykroczeń - Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks wykroczeń

Informacje o publikacji dokumentu

Pierwsza publikacja:: 04.08.2025 14:21 Agnieszka Moskaluk
Wytwarzający/ Odpowiadający:: Minister Sprawiedliwości

Tytuł	Wersja	Dane zmiany / publikacji
Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks wykroczeń	1.0	04.08.2025 14:21 Agnieszka Moskaluk

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD275","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja dodatkowa","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Konieczność podjęcia prac legislacyjnych stanowi potrzeba zaostrzenia przepisów odnoszących się do niszczenia lasów w postaci m. in. szkodnictwa leśnego, a w szczególności nielegalnego pozyskiwania stroiszu jodłowego (gałęzi jodłowych), a także nielegalnego wjazdu do lasu pojazdami mechanicznymi, co niesie ze sobą znaczne zniszczenia dla flory i fauny leśnej.\nWartość szkód związanych z nieuprawnionym wjazdem pojazdów do lasów oraz nielegalnym pozyskiwaniem gałęzi stroiszu jodłowego klasyfikowana jest jako bezprawne korzystanie z lasu.\nAnaliza danych pokazuje blisko 40-krotny wzrost szkód związanych z nielegalnym wjazdem pojazdami do lasów i pozyskiwaniem stroiszu jodłowego w okresie ostatnich pięciu lat.\nPrzepisy karne w dotychczasowym brzmieniu nie są wystarczające, co potwierdzają następujące zjawiska:\n- skokowy wzrost liczby wykroczeń związanych z nieuprawnionym wjazdem pojazdów do lasu (art. 161 Kodeksu wykroczeń1). Podczas gdy w roku 2021 liczba stwierdzonych przypadków popełnienia tego wykroczenia wyniosła 36 303 przypadków, to już w roku 2024 liczba ta wyniosła 57 713, co stanowi wzrost o 59%. Podkreślenia wymaga, że problem ten można powiązać z coraz większą dostępnością i popularnością pojazdów mechanicznych typu quad, motocykl krosowy lub innych pojazdów podobnych; wiele osób korzysta z tego typu pojazdów dla\nrozrywki, wjeżdżając nimi do lasu w miejscach, w których jest to niedozwolone. Skutkuje to częstokroć istotnymi uszkodzeniami i zniszczeniami środowiska leśnego, w postaci m. in. generowania znacznego hałasu czy naruszania lub unicestwiania roślin, zwierząt, grzybów lub ich siedlisk. Relatywnie niska dolegliwość kar za te przewinienia na podstawie art. 161 Kodeksu wykroczeń (grzywna od najniższej możliwej stawki, brak możliwości nałożenia nawiązki) nie sprzyja prewencji wobec wykonywania tych nagannych działań przez ludzi;\n- występowanie kradzieży stroiszu jodłowego, co stanowi coraz większy problem w przestrzeni publicznej w ostatnim czasie2. Stroisz, czyli gałęzie jodłowe, są kradzione szczególnie intensywnie w okresie przed dniem Wszystkich Świętych3, gdy wykorzystuje się je masowo do przystrajania grobów. Obecna, utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego stanowi, że kradzież m. in. stroiszu jodłowego czy innych elementów lasu, które nie są drzewem w ścisłym znaczeniu, nie podlega pod art. 290 Kodeksu karnego4 (wyrąb i kradzież drzewa powyżej wartości 800 zł) lub art. 120 Kodeksu wykroczeń (wyrąb i kradzież drzewa poniżej wartości 800 zł). Ponadto, w wyżej wymienionej utrwalonej linii orzeczniczej, sama kradzież stroiszu każdorazowo jest jedynie wykroczeniem, nigdy zaś przestępstwem5, niezależnie od wartości ukradzionego stroiszu. Zatem, w obecnym stanie prawnym, kradzież stroiszu podlega wyłącznie pod art. 148 Kodeksu wykroczeń, który przewiduje jedynie karę grzywny i ewentualną nawiązkę do 500 złotych dla pokrzywdzonego, co wydaje się niewystarczające, szczególnie pod kątem funkcji prewencyjnej prawa karnego, którą powinny pełnić odnośne przepisy penalizujące takie zachowania. Dane dotyczące liczby ujawnionych naruszeń art. 148 Kodeksu wykroczeń w poszczególnych latach przedstawiają się następująco: 2021 r. – 544; 2022 r. - 859; 2023 r. – 684; 2024 r. – 580.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Projekt ustawy przewiduje następujące zmiany:\n1) dodanie nowego typu przestępstwa szkodnictwa leśnego (art. 290a w k.k.), zaraz po typie czynu zabronionego polegającego na wyrębie drzewa z lasu, wraz z dostosowaniem przepisów art. 148 k.w. (szkodnictwo leśne), które przesądzą o przepołowieniu tego typu czynu zabronionego. W projekcie przewidziano również obowiązek orzeczenia na rzecz pokrzywdzonego nawiązki w wysokości podwójnej wartości przedmiotu czynu. W przypadku popełnienia przestępstwa na szkodę osoby najbliższej, ściganie będzie następowało na wniosek pokrzywdzonego;\n2) wprowadzenie karalności usiłowania oraz podżegania i pomocnictwa wykroczenia z art. 148 k.w. oraz obowiązku orzeczenia nawiązki w wysokości podwójnej wartości przedmiotu czynu w razie popełnienia wykroczenia z art. 148 § 1 k.w.;\n3) wprowadzenie typu kwalifikowanego w art. 161 k.w., polegającego na powodowaniu pojazdem znacznego hałasu lub niszczeniu bądź istotnym uszkadzaniu roślin, zwierząt, grzybów, ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych. Przewidziano możliwość orzeczenia nawiązki w przypadku popełnienia wykroczenia z art. 161 § 1 k.w., zaś w przypadku popełnienia wykroczenia z art. 161 § 2 k.w. obowiązku orzeczenia nawiązki do wysokości 1500 złotych;\n4) uzupełnienie katalogu wykroczeń wymienionych w art. 38 § 2 k.w., przewidującym karę grzywny w wysokości nie niższej niż dwukrotność dolnej granicy ustawowego zagrożenia dla sprawcy, który w ciągu dwóch lat od ostatniego prawomocnego ukarania popełnia to samo wykroczenie, o art. 161 k.w.;\n5) dodanie § 2a w art. 120 k.w., normującego względnie wnioskowy tryb ścigania tego wykroczenia w przypadku, gdy sprawca czynu dopuścił się go na szkodę osoby najbliższej.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Arkadiusz Myrcha Sekretarz Stanu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}

UD275

Projekty ustaw

D – pozostałe projekty

Konieczność podjęcia prac legislacyjnych stanowi potrzeba zaostrzenia przepisów odnoszących się do niszczenia lasów w postaci m. in. szkodnictwa leśnego, a w szczególności nielegalnego pozyskiwania stroiszu jodłowego (gałęzi jodłowych), a także nielegalnego wjazdu do lasu pojazdami mechanicznymi, co niesie ze sobą znaczne zniszczenia dla flory i fauny leśnej.
Wartość szkód związanych z nieuprawnionym wjazdem pojazdów do lasów oraz nielegalnym pozyskiwaniem gałęzi stroiszu jodłowego klasyfikowana jest jako bezprawne korzystanie z lasu.
Analiza danych pokazuje blisko 40-krotny wzrost szkód związanych z nielegalnym wjazdem pojazdami do lasów i pozyskiwaniem stroiszu jodłowego w okresie ostatnich pięciu lat.
Przepisy karne w dotychczasowym brzmieniu nie są wystarczające, co potwierdzają następujące zjawiska:
- skokowy wzrost liczby wykroczeń związanych z nieuprawnionym wjazdem pojazdów do lasu (art. 161 Kodeksu wykroczeń1). Podczas gdy w roku 2021 liczba stwierdzonych przypadków popełnienia tego wykroczenia wyniosła 36 303 przypadków, to już w roku 2024 liczba ta wyniosła 57 713, co stanowi wzrost o 59%. Podkreślenia wymaga, że problem ten można powiązać z coraz większą dostępnością i popularnością pojazdów mechanicznych typu quad, motocykl krosowy lub innych pojazdów podobnych; wiele osób korzysta z tego typu pojazdów dla
rozrywki, wjeżdżając nimi do lasu w miejscach, w których jest to niedozwolone. Skutkuje to częstokroć istotnymi uszkodzeniami i zniszczeniami środowiska leśnego, w postaci m. in. generowania znacznego hałasu czy naruszania lub unicestwiania roślin, zwierząt, grzybów lub ich siedlisk. Relatywnie niska dolegliwość kar za te przewinienia na podstawie art. 161 Kodeksu wykroczeń (grzywna od najniższej możliwej stawki, brak możliwości nałożenia nawiązki) nie sprzyja prewencji wobec wykonywania tych nagannych działań przez ludzi;
- występowanie kradzieży stroiszu jodłowego, co stanowi coraz większy problem w przestrzeni publicznej w ostatnim czasie2. Stroisz, czyli gałęzie jodłowe, są kradzione szczególnie intensywnie w okresie przed dniem Wszystkich Świętych3, gdy wykorzystuje się je masowo do przystrajania grobów. Obecna, utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego stanowi, że kradzież m. in. stroiszu jodłowego czy innych elementów lasu, które nie są drzewem w ścisłym znaczeniu, nie podlega pod art. 290 Kodeksu karnego4 (wyrąb i kradzież drzewa powyżej wartości 800 zł) lub art. 120 Kodeksu wykroczeń (wyrąb i kradzież drzewa poniżej wartości 800 zł). Ponadto, w wyżej wymienionej utrwalonej linii orzeczniczej, sama kradzież stroiszu każdorazowo jest jedynie wykroczeniem, nigdy zaś przestępstwem5, niezależnie od wartości ukradzionego stroiszu. Zatem, w obecnym stanie prawnym, kradzież stroiszu podlega wyłącznie pod art. 148 Kodeksu wykroczeń, który przewiduje jedynie karę grzywny i ewentualną nawiązkę do 500 złotych dla pokrzywdzonego, co wydaje się niewystarczające, szczególnie pod kątem funkcji prewencyjnej prawa karnego, którą powinny pełnić odnośne przepisy penalizujące takie zachowania. Dane dotyczące liczby ujawnionych naruszeń art. 148 Kodeksu wykroczeń w poszczególnych latach przedstawiają się następująco: 2021 r. – 544; 2022 r. - 859; 2023 r. – 684; 2024 r. – 580.

Projekt ustawy przewiduje następujące zmiany:
1) dodanie nowego typu przestępstwa szkodnictwa leśnego (art. 290a w k.k.), zaraz po typie czynu zabronionego polegającego na wyrębie drzewa z lasu, wraz z dostosowaniem przepisów art. 148 k.w. (szkodnictwo leśne), które przesądzą o przepołowieniu tego typu czynu zabronionego. W projekcie przewidziano również obowiązek orzeczenia na rzecz pokrzywdzonego nawiązki w wysokości podwójnej wartości przedmiotu czynu. W przypadku popełnienia przestępstwa na szkodę osoby najbliższej, ściganie będzie następowało na wniosek pokrzywdzonego;
2) wprowadzenie karalności usiłowania oraz podżegania i pomocnictwa wykroczenia z art. 148 k.w. oraz obowiązku orzeczenia nawiązki w wysokości podwójnej wartości przedmiotu czynu w razie popełnienia wykroczenia z art. 148 § 1 k.w.;
3) wprowadzenie typu kwalifikowanego w art. 161 k.w., polegającego na powodowaniu pojazdem znacznego hałasu lub niszczeniu bądź istotnym uszkadzaniu roślin, zwierząt, grzybów, ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych. Przewidziano możliwość orzeczenia nawiązki w przypadku popełnienia wykroczenia z art. 161 § 1 k.w., zaś w przypadku popełnienia wykroczenia z art. 161 § 2 k.w. obowiązku orzeczenia nawiązki do wysokości 1500 złotych;
4) uzupełnienie katalogu wykroczeń wymienionych w art. 38 § 2 k.w., przewidującym karę grzywny w wysokości nie niższej niż dwukrotność dolnej granicy ustawowego zagrożenia dla sprawcy, który w ciągu dwóch lat od ostatniego prawomocnego ukarania popełnia to samo wykroczenie, o art. 161 k.w.;
5) dodanie § 2a w art. 120 k.w., normującego względnie wnioskowy tryb ścigania tego wykroczenia w przypadku, gdy sprawca czynu dopuścił się go na szkodę osoby najbliższej.

Arkadiusz Myrcha Sekretarz Stanu

IV kwartał 2025 r.