Rząd chce wprowadzić zmiany dotyczące polskiego więziennictwa. Chodzi o poprawę warunków bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, ochronę społeczeństwa przed sprawcami najcięższych przestępstw oraz zapewnienie lepszych warunków wykonywania obowiązków przez funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Usprawnione zostaną także procedury związane z wykonywaniem kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania. Zlikwidowane zostaną ponadto nadmierne przywileje więźniów.

Najważniejsze rozwiązania

• Uniemożliwione zostanie uchylanie się od odbywania kary więzienia.
  • Obecnie znaczna większość skazanych nie stawia się do odbycia kary. Dziś nic nie grozi za jej unikanie, a Policja może zatrzymać i doprowadzić skazanego do więzieniu dopiero po nieskutecznym wezwaniu przez sąd.
  • Po zmianie, skazany zostanie natychmiast doprowadzony do zakładu karnego przez Policję, bez uprzedniego wezwania przez sąd. Jeśli sprawca będzie się ukrywał, zostanie za nim wydany list gończy, który co do zasady będzie rozpowszechniony za pomocą Internetu, a dane o skazanym trafią do internetowej bazy danych poszukiwanych, prowadzonej przez Policję.
  • Dodatkowo, przy rozpatrywaniu wniosków o przedterminowe zwolnienie, sąd będzie brał pod uwagę, czy ktoś uchylał się od odbycia kary.
• Zlikwidowane zostaną przywileje więźniów.
  • Obecnie więźniowie kierowani są do lekarzy, w tym specjalistów, poza kolejnością i systemem świadczeń zdrowotnych.
  • Nowe przepisy wprowadzą zasadę udzielania świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności, z zachowaniem reguł obowiązujących wszystkich pacjentów.
  • Skazani będą także obciążani kosztami badań laboratoryjnych w przypadku pozytywnego wyniku badania na obecność substancji psychoaktywnej. Kosztów takich badań nie powinien ponosić budżet państwa, na który składają się podatnicy.
• Usprawnione zostaną procedury składania i rozpoznawania wniosków, skarg i próśb skazanych.
  • Wprowadzona zostanie możliwość pozostawienia przez właściwy organ bez rozpoznania skarg, wniosków i próśb skazanych, które w sposób oczywisty są bezzasadne.
  • Ustanowiony zostanie 7 dniowy termin na wniesienie skargi. Będzie on liczony od dnia, w którym skazany dowiedział się o zdarzeniu będącym podstawą skargi. Obecnie zdarzają się sytuacje, w których skargi wpływają po upływie dłuższego czasu (tygodni, a nawet miesięcy) od zdarzenia będącego podstawą skargi. Utrudnia to ustalenie rzeczywistego stanu faktycznego danego zdarzenia.
• Poszerzone i usprawnione zostanie stosowanie dozoru elektronicznego (SDE) dla sprawców lżejszych przestępstw.
  • Udzielenie zezwolenia na odbycie kary w SDE będzie możliwe również wobec skazanego, wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary, w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy.
  • Ponadto, działające w zakładach karnych komisje penitencjarne będą mogły wydawać zezwolenie na odbywanie kary pozbawienia wolności w SDE skazanym, którzy rozpoczęli odbywanie kary nieprzekraczającej 4 miesiące. Rozwiązanie to przyspieszy rozpatrywanie wniosków i odciąży sądy, które obecnie się tym zajmują.
• Wprowadzona zostanie możliwość odbywania kary przez młodocianych razem z dorosłymi.
  • Sąd będzie mógł skierować wybitnie zdemoralizowanych młodocianych – skazanych za najcięższe przestępstwa – do  odbywania kary w zakładzie karnym dla dorosłych odbywających karę po raz pierwszy.
  • Chodzi o zapewnienie możliwości oddzielenia takich skazanych młodocianych od pozostałych skazanych młodocianych, a tym samym ograniczenie negatywnych oddziaływań i wpływu na ich postawę.
• Osoby odbywające karę pozbawienia wolności będą miały możliwość odpracowania na terenie jednostki penitencjarnej niespłaconych grzywien.
• Wprowadzona zostanie możliwość udziału skazanych w usuwaniu skutków sytuacji kryzysowych oraz klęsk żywiołowych.