W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD360","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt obejmuje zmiany w:\n1) ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”;\n2) ustawie z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1582);\n3) ustawie z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.).\nZmiany proponowane w ustawie mają charakter głównie doprecyzowujący, służą rozwiązaniu problemów interpretacyjnych wynikających ze stosowania jej przepisów i dotyczą:\n1) doprecyzowania kwestii uwierzytelniania dyplomów ukończenia studiów oraz dyplomów doktorskich i habilitacyjnych wydawanych przez uczelnie kościelne;\n2) zapewnienia udziału przedstawiciela każdego związku zawodowego działającego w uczelni w posiedzeniach rady uczelni;\n3) ograniczenia możliwości odwołania członka rady uczelni wyłącznie do przypadków wskazanych w ustawie;\n4) ujednolicenia przepisów regulujących tryb wyboru studentów i doktorantów do kolegium elektorów w uczelni publicznej;\n5) umożliwienia powierzenia realizacji zadania będącego w kompetencji senatu, tj. ustalania programu studiów, studiów podyplomowych i kształcenia specjalistycznego, innemu określonemu w statucie organowi uczelni; \n6) ujednolicenia zasad głosowania senatu uczelni oraz innych określonych w jej statucie organów w sprawach nadawania stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki;\n7) uzupełnienia przepisów, które zabezpieczałyby dokumentację przebiegu kształcenia w szkole doktorskiej w przypadku likwidacji uczelni;\n8) dostosowania zakresu informacji, o których mowa w art. 37 ust. 3 pkt 6 ustawy, w ewidencji uczelni niepublicznych, w celu możliwości ujawnienia w ewidencji różnych przyczyn postawienia uczelni w stan likwidacji; \n9) uregulowania możliwości zaliczenia studentowi przez uczelnię na poczet praktyk zawodowych czynności wykonywanych w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu; \n10) uregulowania kwestii wydawania legitymacji studenckich studentom zagranicznych uczelni odbywającym część studiów w polskich uczelniach; \n11) ujednolicenia w skali kraju kryterium dochodowego uprawniającego studenta do ubiegania się o stypendium socjalne oraz zwiększenia jego wysokości;\n12) wyeliminowania obowiązku występowania do ośrodków pomocy społecznej o wydanie zaświadczenia o niekorzystaniu przez studenta i członków jego rodziny ze wsparcia przysługującego na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.);\n13) umożliwienia zatrudniania na stanowiskach nauczycieli akademickich osób, które uzyskały stopnie naukowe albo stopnie w zakresie sztuki lub tytuł zawodowy za granicą;\n14) uzupełnienia katalogu przyczyn nieobecności nauczyciela akademickiego skutkujących przesunięciem terminu oceny okresowej;\n15) określenia zasad wydawania dyplomów doktorskich w postępowaniach prowadzonych wspólnie z podmiotami zagranicznymi;\n16) wskazania podmiotu zobowiązanego do pokrywania kosztów postępowania awansowego nauczyciela akademickiego lub pracownika naukowego, zatrudnionego w więcej niż jednym miejscu pracy;\n17) uzupełnienia przepisów dotyczących postępowania w sprawie nadania stopnia doktora o procedurę odwoławczą w przypadku odmowy wszczęcia postępowania przez podmiot doktoryzujący;\n18) wskazania minimalnych warunków formalnych do spełnienia przez osobę pełniącą funkcję promotora pomocniczego;\n19) wprowadzenia obowiązku publicznej obrony rozprawy doktorskiej;\n20) doprecyzowania regulacji w zakresie zasad powoływania promotora w przypadku rozprawy doktorskiej przygotowywanej w trybie eksternistycznym; \n21) rozszerzenia składu komisji przeprowadzającej ocenę śródokresową doktoranta;\n22) rozszerzenia katalogu przesłanek skutkujących obligatoryjnym skreśleniem z listy doktorantów;\n23) możliwości wydania legitymacji doktoranta doktorantom zagranicznych uczelni lub instytucji naukowych odbywającym część kształcenia w Polsce;\n24) wskazania osoby uprawnionej do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego;\n25) wprowadzenia obowiązku publicznego kolokwium habilitacyjnego;\n26) wskazania organu właściwego do dokonania rozstrzygnięcia, czy nastąpiło zwiększenie dorobku naukowego lub artystycznego w ramach prowadzenia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego;\n27) uszczegółowienia sposobu postępowania w sprawie skrócenia terminu wystąpienia z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego;\n28) wskazania przypadku, w którym przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w postępowaniu w sprawie nadania tytułu profesora;\n29) wprowadzenia obligatoryjności zasięgania opinii recenzentów w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczącej nadania tytułu profesora;\n30) wskazania Rady Doskonałości Naukowej, zwanej dalej „RDN”, jako organu wyższego stopnia w stosunku do podmiotów doktoryzujących i habilitujących w sprawach nadawania stopni;\n31) rozszerzenia katalogu organów RDN o zespoły;\n32) uzupełnienia składu prezydium RDN o dwóch zastępców przewodniczącego;\n33) zmiany sposobu wyznaczania recenzentów przez RDN;\n34) rozszerzenia katalogu decyzji wydawanych w stosunku do cudzoziemców, do których wydania może zostać upoważniony dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, zwanej dalej „NAWA”;\n35) rozszerzenia katalogu cudzoziemców uprawnionych do ubiegania się o stypendium socjalne oraz o kredyt studencki;\n36) doprecyzowania zasad podejmowania studiów podyplomowych oraz ubiegania się o przyjęcie do szkoły doktorskiej na podstawie zagranicznego dyplomu;\n37) wskazania przypadków, w których stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki uzyskany za granicą nie będzie mógł podlegać nostryfikacji;\n38) umożliwienia likwidacji uczelni niepublicznej, która utraciła wszystkie pozwolenia na utworzenie studiów na skutek różnych zdarzeń prawnych.\n\nZmiana proponowana w ustawie z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej ma na celu zmianę terminu złożenia rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności NAWA, co umożliwi wpływ oceny działalności NAWA za poprzedni rok na decyzje finansowe i programowe podejmowane wobec niej przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki w kolejnym roku budżetowym.\nZmiana proponowana w ustawie z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ma na celu usunięcie wątpliwości, czy wniosek o wyznaczenie promotora wszczynający postępowanie o nadanie stopnia naukowego doktora albo stopnia doktora w zakresie sztuki może obejmować także wyznaczenie promotora pomocniczego (art. 179 ust. 7). ","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"W zakresie uzupełnienia katalogu przepisów, których nie stosuje się – o ile ustawa lub umowa między Radą Ministrów a władzami kościoła albo innego związku wyznaniowego nie stanowią inaczej – do uczelni i wyższych seminariów duchownych prowadzonych przez kościoły i inne związki wyznaniowe, z wyjątkiem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, należy wskazać, że przepis art. 8 ust. 1 ustawy wyłącza stosowanie w odniesieniu do tych podmiotów art. 78 ustawy, który dotyczy uwierzytelniania dyplomów szkół wyższych. Jednocześnie nie ma wyłączenia stosowania wobec tych podmiotów art. 180 dotyczącego uwierzytelniania dyplomów doktorskich i habilitacyjnych. Proponuje się uzupełnienie ww. katalogu wyłączeń o art. 180 ustawy, w celu usunięcia rozbieżności interpretacyjnych w zakresie stosowania przepisów dotyczących uwierzytelniania dyplomów ukończenia studiów oraz dyplomów doktorskich i habilitacyjnych wydawanych przez uczelnie kościelne.\nW zakresie uczestnictwa przedstawiciela związku zawodowego działającego w uczelni w posiedzeniach organów uczelni przepisy ustawy przewidują taki obowiązek jedynie w odniesieniu do posiedzeń senatu (art. 31 ust. 3). Z tego powodu przedstawiciele związków zawodowych mogą uczestniczyć w posiedzeniach rady uczelni wyłącznie na jej zaproszenie. Proponuje się zatem uzupełnienie przepisów ustawy o obowiązek uczestnictwa przedstawiciela każdego związku zawodowego działającego w uczelni w posiedzeniach rady uczelni, z głosem doradczym, co wzmocni realizację art. 33 ustawy, zgodnie z którym rozstrzygnięcia organów uczelni nie mogą naruszać uprawnień związków zawodowych, wynikających z ustaw.\nPrzepisy ustawy umożliwiają odwołanie członka rady uczelni przez senat, nie wskazując przypadków, w jakich może to nastąpić (art. 28 ust. 1 pkt 4). Brak regulacji w tym zakresie skutkuje możliwością odwołania członka rady uczelni z jakiegokolwiek powodu i stwarza nieograniczone możliwości wpływania na skład rady uczelni. Proponuje się ograniczenie możliwości odwołania członka rady uczelni wyłącznie do przypadku, gdy wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne z oskarżenia publicznego o przestępstwo umyślne lub postępowanie o umyślne przestępstwo skarbowe albo gdy zaprzestał spełniać warunek określony w art. 20 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym członkostwa w radzie uczelni nie można łączyć z pełnieniem funkcji organu tej lub innej uczelni, członkostwem w radzie innej uczelni ani z zatrudnieniem w administracji publicznej. \nW zakresie trybu wyboru studentów i doktorantów do kolegium elektorów w uczelni publicznej proponuje się uspójnienie ust. 4 w art. 25 z ust. 1 tego przepisu. Pozwoli to na wyeliminowanie pojawiających się wątpliwości interpretacyjnych dotyczących możliwości określenia na poziomie statutu uczelni trybu wyboru do kolegium elektorów przedstawicieli studentów i doktorantów. Zgodnie ze zmienionym przepisem tryb wyboru do kolegium elektorów studentów i doktorantów, podobnie jak tryb wyboru studentów i doktorantów do senatu (art. 30 ust. 3 ustawy), będzie określany odpowiednio w regulaminie samorządu studenckiego oraz w regulaminie samorządu doktorantów. \nDo zadań senatu należy ustalanie programu studiów, studiów podyplomowych i kształcenia specjalistycznego, które obejmuje również rozpatrywanie i przyjmowanie każdej zmiany w tych programach. Proponuje się dodanie przepisu umożliwiającego powierzenie realizacji tego zadania innemu określonemu w statucie organowi uczelni, co ze względu na szerokie oferty dydaktyczne uczelni pozwoli na odciążenie senatu. \nProponuje się także uzupełnienie przepisów w celu zabezpieczenia dokumentacji przebiegu kształcenia w szkole doktorskiej w przypadku likwidacji uczelni niepublicznej.\nW zakresie ewidencji uczelni niepublicznych proponuje się wprowadzenie zmiany umożliwiającej ujawnienie w ewidencji uczelni niepublicznych wszystkich przyczyn postawienia uczelni w stan likwidacji, nie tylko będących skutkiem decyzji administracyjnych, ale również innych zdarzeń, np. uchwały spółki, czy aktu woli założyciela.\nW zakresie prowadzenia studiów proponuje się zmianę:\n1) umożliwiającą zaliczenie studentowi, na jego wniosek, przez uczelnię czynności wykonywanych w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu na poczet praktyk zawodowych, jeżeli czynności te umożliwiły uzyskanie efektów uczenia się określonych w programie studiów dla praktyk zawodowych;\n2) wprowadzającą obowiązek wydania legitymacji studenckiej studentowi zagranicznej uczelni odbywającemu część studiów w Polsce.\nW zakresie stypendiów socjalnych ustawa stanowi, że wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim, przy czym nie może być ona mniejsza niż 1,30 kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ani większa niż 1,30 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111, z późn. zm.). Proponuje się zmianę, dzięki której wszyscy studenci, których wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie nie przekracza 1,6 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, będą uprawnieni do ubiegania się o stypendium socjalne (obecnie kwota ta wynosi 1051,7 zł, po zmianie wyniesie 1294,4 zł). \nW zakresie zaświadczenia ośrodka pomocy społecznej albo centrum usług społecznych o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny, którymi musi legitymować się student ubiegający się o stypendium socjalne, w przypadku gdy dochód na osobę w jego rodzinie nie przekracza kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej proponuje się ograniczenie obowiązku składania tego zaświadczenia tylko do osób, które faktycznie korzystają z takiej pomocy. Uprości to procedurę przyznania stypendium socjalnego zarówno po stronie studenta, jak i uczelni oraz – przez znaczące zmniejszenie liczby studentów występujących o wydanie zaświadczenia – odciąży ośrodki pomocy społecznej i centra usług społecznych.\nW celu umożliwienia osobom, które uzyskały stopnie naukowe albo stopnie w zakresie sztuki lub tytuł zawodowy za granicą, podejmowania zatrudnienia na stanowiskach nauczycieli akademickich, proponuje się wprowadzenie mechanizmu umożliwiającego odstąpienie od konieczności spełniania wymagań określonych dla tych stanowisk w zakresie stopni lub tytułu zawodowego. Niejednokrotnie bowiem zatrudnienie w uczelni osób, które posiadają zagraniczne tytuły zawodowe lub stopnie naukowe albo stopnie w zakresie sztuki, byłoby pożądane ze względu na ich wiedzę i doświadczenie. \nOcena okresowa nauczyciela akademickiego jest dokonywana nie rzadziej niż raz na 4 lata albo na wniosek rektora. Termin dokonania oceny okresowej ulega przedłużeniu o czas tej nieobecności nauczyciela akademickiego w pracy. Proponuje się uzupełnienie przepisu ustawy (art. 128 ust. 2) zawierającego katalog przyczyn nieobecności nauczyciela akademickiego w pracy o przebywanie na urlopie bezpłatnym trwającym co najmniej 3 miesiące, pobieranie przez co najmniej 3 miesiące zasiłku chorobowego lub pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego. Długotrwała nieobecność w pracy wynikająca ze wskazanych powodów powinna być potraktowana na równi z innymi aktualnie wymienionymi w przepisie nieobecnościami.\nW zakresie dyplomów doktorskich wydawanych w postępowaniach prowadzonych przez polskie podmioty doktoryzujące wspólnie z podmiotami zagranicznymi proponuje się doprecyzowanie, że w przypadku prowadzenia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora z udziałem podmiotu zagranicznego umowa określająca zasady współpracy w tym zakresie może określać, że osoba, której nadano stopień naukowy doktora albo stopień doktora w zakresie sztuki, otrzymuje dyplom doktorski wydany przez ten podmiot zagraniczny oraz:\n1) dyplom doktorski wydany przez podmiot systemu szkolnictwa wyższego i nauki nadający stopień doktora albo;\n2) wspólny dyplom doktorski wydany przez podmioty systemu szkolnictwa wyższego i nauki nadające stopień doktora, bądź dyplom doktorski wydany przez jeden z tych podmiotów, wskazany w umowie.\nW przypadku nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego koszty postępowania awansowego ponosi zatrudniająca go uczelnia, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub instytut międzynarodowy. Brzmienie art. 182 ust. 6 ustawy nie daje podstaw do wskazania, który podmiot jest obowiązany do pokrycia kosztów postępowania awansowego w przypadku jednoczesnego zatrudnienia nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego w więcej niż jednym podmiocie. Proponuje się doprecyzowanie, że w takim przypadku koszty ponosi podmiot będący podstawowym miejscem pracy tego nauczyciela albo pracownika. \nW zakresie postępowań w sprawie nadania stopnia naukowego doktora albo stopnia doktora w zakresie sztuki proponuje się uzupełnienie przepisów o procedurę odwoławczą w przypadku odmowy wszczęcia postępowania w sprawie nadania tego stopnia przez podmiot doktoryzujący w związku z niespełnianiem przez wnioskującego wymagań określnych w art. 186 ustawy. \nW zakresie osób sprawujących opiekę naukową nad przygotowaniem rozprawy doktorskiej:\n1) funkcję promotora i recenzenta może pełnić osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora, a promotora pomocniczego – osoba posiadająca stopień doktora; w związku z wątpliwościami, czy promotorem pomocniczym może być osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora proponuje się doprecyzowanie, że wymóg posiadania stopnia doktora w odniesieniu do promotora pomocniczego stanowi kryterium minimalne;\n2) promotor (promotorzy, promotor pomocniczy) jest wyznaczany zarówno w postępowaniu wszczętym przez osobę, która ukończyła szkołę doktorską, jak również dla kandydata ubiegającego się o nadanie stopnia doktora w trybie eksternistycznym; należy jednakże zauważyć, że w przypadku doktoranta kształcącego się w szkole doktorskiej sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów lub promotora pomocniczego określa regulamin tej szkoły (art. 205 ust. 1 pkt 1 ustawy). Natomiast aktualne, niejednoznaczne brzmienie art. 192 ust. 2 pkt 1 ustawy może prowadzić do interpretacji, zgodnie z którą funkcję promotora w szkole doktorskiej (art. 205 ust. 1 pkt 1 ustawy) oraz promotora w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora (art. 192 ust. 2 pkt 1 ustawy) powinny (albo mogą) pełnić dwie różne osoby; proponuje się więc doprecyzowanie przepisu w taki sposób, aby wyeliminować te wątpliwości i przesądzić, że funkcję promotora w ramach szkoły doktorskiej i w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora będzie pełniła ta sama osoba.\nW zakresie przygotowywanego przez doktoranta indywidualnego planu badawczego jego realizacja jest poddawana ocenie śródokresowej dokonywanej przez komisję, w skład której wchodzi co najmniej jedna osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora w dyscyplinie naukowej albo artystycznej, w której jest przygotowywana rozprawa doktorska, zatrudniona poza podmiotem prowadzącym szkołę doktorską. W związku z tym, że promotorem i recenzentem może być osoba, która jest pracownikiem zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej posiadająca znaczące osiągnięcia w zakresie zagadnień naukowych, których dotyczy rozprawa doktorska, ale jednocześnie nieposiadająca stopnia doktora habilitowanego lub tytułu profesora ze względu na odmienny model systemu awansu naukowego w danym państwie, proponuje się, aby taka osoba mogła także być członkiem komisji przeprowadzającej ocenę śródokresową.\nW odniesieniu do przepisów dotyczących kształcenia doktorantów proponuje się:\n1) uzupełnienie katalogu przesłanek obligatoryjnego skreślania doktoranta z listy doktorantów o: niepodjęcie kształcenia, naruszenie zakazu jednoczesnego kształcenia w więcej niż jednej szkole doktorskiej, naruszenie zakazu zatrudnienia w charakterze nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego, z uwzględnieniem wyjątków określonych w art. 209 ust. 10 ustawy, i ukaranie karą dyscyplinarną wydalenia ze szkoły doktorskiej;\n2) doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania legitymacji doktoranta tak, aby objąć ta regulacją również doktorantów zagranicznych uczelni lub instytucji naukowych, którzy odbywają część kształcenia w Polsce.\nW zakresie przepisów dotyczących stopnia doktora habilitowanego proponuje się:\n1) wskazanie, że postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego wszczyna się na wniosek osoby, o której mowa w art. 219 ust. 1 ustawy, składany do podmiotu habilitującego za pośrednictwem RDN;\n2) dodanie przepisu wskazującego, że kolokwium habilitacyjne ma charakter publiczny, z wyłączeniem kolokwium w zakresie osiągnięć, o których przedmiot jest objęty tajemnicą prawnie chronioną;\n3) wskazanie RDN jako organu właściwego do dokonania rozstrzygnięcia, czy nastąpiło znaczne zwiększenie dorobku naukowego lub artystycznego w ramach rozpatrywania wniosku o wyrażenie zgody na skrócenie okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego.\nW zakresie przepisów dotyczących postępowania w sprawie nadania tytułu profesora proponuje się:\n1) doprecyzowanie, że wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy wystąpienia przez RDN do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora może być złożony tylko w przypadku decyzji administracyjnej w sprawie odmowy wystąpienia o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora;\n2) w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy odmowy wystąpienia przez RDN do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora zastąpienie możliwości zasięgania przez RDN opinii recenzentów, którzy wydali opinię w zakresie spełnienia wymagań niezbędnych do nadania tytułu profesora, obowiązkiem powołania recenzentów, którzy nie uczestniczyli wcześniej w tym postępowaniu; pozwoli to uniknąć ryzyka naruszenia zasady dwuinstancyjności postępowania.\nW zakresie nadawania stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki proponuje się wprowadzenie ogólnej zasady, zgodnie z którą RDN jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735, z późn. zm.) w stosunku do podmiotów doktoryzujących i habilitujących w sprawach nadawania tych stopni. Pozwoli to uniknąć w przyszłości ewentualnych sporów kompetencyjnych między podmiotami doktoryzującymi i habilitującymi a RDN m. in. w przypadku bezczynności lub przewlekłości postępowania prowadzonego przez podmioty doktoryzujące i habilitujące. Zgodnie z art. 37 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego ponaglenie wnosi się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie albo do organu prowadzącego postępowanie, jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Obecnie, w świetle braku jednoznacznej regulacji, wskazanie organu właściwego do rozpatrzenia ponaglenia może nasuwać wątpliwości.\nW zakresie organów RDN proponuje się:\n1) rozszerzenie katalogu organów o zespoły tworzone przez RDN, działające w ramach dziedzin, w skład których wchodzą członkowie RDN, w celu usprawnienia procedowania spraw w ramach RDN przez odciążenie przewodniczącego i prezydium w zakresie zadań o charakterze organizacyjno-technicznym (wyznaczanie składów komisji habilitacyjnych i recenzentów w postępowaniach w sprawie nadania tytułu profesora);\n2) dodanie do składu prezydium RDN 2 zastępców przewodniczącego.\nW zakresie kandydatów na recenzentów proponuje się zastąpienie losowania przez RDN recenzentów spośród kandydatów wskazanych przez zespół RDN losowaniem kolejności tych kandydatów. Taka zmiana procedury umożliwi w szczególnych sytuacjach (śmierć, trwały uszczerbek na zdrowiu uniemożliwiający pełnienie funkcji) sprawną wymianę recenzenta (przez dobór kolejnego z listy), bez konieczności ponownego przeprowadzania losowania.\nW zakresie przepisów dotyczących cudzoziemców w systemie szkolnictwa wyższego i nauki proponuje się:\n1) wprowadzenie możliwości upoważnienia dyrektora NAWA przez właściwego ministra do wydawania decyzji o przyznaniu cudzoziemcowi stypendium, finansowania lub dofinansowania kosztów opłat za usługi edukacyjne oraz ryczałtu na koszty podróży, utrzymania i zakwaterowania (na podstawie art. 323 ust. 2 ustawy), a także decyzji o zwolnieniu z opłat za usługi edukacyjne (art. 324 ust. 1 pkt 2 ustawy); pozwoli to na wydawanie powiązanych ze sobą decyzji (o przyjęciu na kształcenie, o przyznaniu stypendium i o zwolnieniu z opłat) przez jeden upoważniony organ; rozszerzenie upoważnienia dla dyrektora NAWA na wydawanie decyzji o przyznaniu cudzoziemcowi stypendium jest również zasadne w kontekście art. 323 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym środki finansowe są wypłacane za pośrednictwem NAWA;\n2) rozszerzenie katalogu cudzoziemców uprawnionych do ubiegania się o stypendium socjalne, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1 ustawy, oraz o kredyt studencki, o którym mowa w art. 98 ust. 1 ustawy, o cudzoziemców – obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, będących pracownikami migrującymi, o których mowa w pkt 19 części I i art. 19 części II Europejskiej Karty Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz. U. z 1999 r. poz. 67, późn. zm.), a także członków ich rodzin, jeżeli mieszkają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. \nW zakresie dyplomu wydanego przez uprawnioną uczelnię działającą w systemie szkolnictwa wyższego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym proponuje się uzupełnienie przepisu w taki sposób, aby nie budził on wątpliwości interpretacyjnych. Na gruncie obecnego brzmienia art. 326 ust. 2 pkt 2 ustawy pojawiają się pytania, czy skoro dyplom potwierdzający ukończenie studiów za granicą daje prawo do ubiegania się o nadanie stopnia doktora, to czy daje również prawo do ubiegania się o przyjęcie do szkoły doktorskiej.\nW zakresie równoważności stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki proponuje się dodanie regulacji, która zapewni uniknięcie sytuacji, w której stopnie uzyskane w instytucji nieuprawnionej lub na podstawie kształcenia prowadzonego poza systemem albo niezgodnie z prawem mogłyby podlegać nostryfikacji. Zgodnie z proponowanym rozwiązaniem stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki nie mogą zostać uznane za równoważne z odpowiednim polskim stopniem, jeżeli instytucja, która go nadała, nie działa w systemie szkolnictwa wyższego i nauki żadnego państwa lub w rozumieniu przepisów prawa wewnętrznego państwa, w którego systemie szkolnictwa wyższego i nauki działa, w dniu nadania tego stopnia nie posiadała uprawnień do nadawania stopni naukowych lub stopni w zakresie sztuki, bądź też kształcenie prowadzące do uzyskania tego stopnia albo część tego kształcenia realizowano niezgodnie z przepisami państwa, w którym kształcenie to było prowadzone.\nW zakresie przepisów dotyczących likwidacji uczelni niepublicznych w związku z występowaniem przypadków, w których uczelnie te tracą pozwolenia na utworzenie studiów wskutek zdarzeń prawnych innych niż cofnięcie pozwolenia, proponuje się zmianę umożliwiającą ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego i nauki nakazanie likwidacji uczelni, która utraciła wszystkie pozwolenia na utworzenie studiów na skutek różnych zdarzeń prawnych. \nW zakresie ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej proponuje się zmianę terminu złożenia rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności NAWA za poprzedni rok obrotowy z dnia 31 maja na dzień 31 marca. Aktualnie przewidziany termin na realizację wyżej ww. działań jest zbyt długi, aby ocena działalności NAWA za poprzedni rok mogła mieć wpływ na decyzje finansowe i programowe w kolejnym roku budżetowym. Warto nadmienić, że nadzorowane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki agencje wykonawcze, tj. Narodowe Centrum Nauki oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, składają analogiczne sprawozdania do końca pierwszego kwartału danego roku.\nW zakresie ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce proponuje się uzupełnienie regulacji dotyczącej osób, które rozpoczęły studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020 i ubiegają się o nadanie stopnia doktora na zasadach określonych w ustawie, przez doprecyzowanie, że wniosek o wyznaczenie promotora lub promotorów, którego złożenie wszczyna postępowanie w sprawie nadania stopnia doktora, obejmuje również wyznaczenie promotora pomocniczego. Doprecyzowanie przepisu pozwoli usunąć wątpliwości w tym zakresie. ","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MEiN","value":"MEiN"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Włodzimierz Bernacki Sekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MEiN","value":"MEiN"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III/IV kwartał 2022 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 2 listopada 2022 r. z autopoprawką","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD360
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt obejmuje zmiany w:
1) ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”;
2) ustawie z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1582);
3) ustawie z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.).
Zmiany proponowane w ustawie mają charakter głównie doprecyzowujący, służą rozwiązaniu problemów interpretacyjnych wynikających ze stosowania jej przepisów i dotyczą:
1) doprecyzowania kwestii uwierzytelniania dyplomów ukończenia studiów oraz dyplomów doktorskich i habilitacyjnych wydawanych przez uczelnie kościelne;
2) zapewnienia udziału przedstawiciela każdego związku zawodowego działającego w uczelni w posiedzeniach rady uczelni;
3) ograniczenia możliwości odwołania członka rady uczelni wyłącznie do przypadków wskazanych w ustawie;
4) ujednolicenia przepisów regulujących tryb wyboru studentów i doktorantów do kolegium elektorów w uczelni publicznej;
5) umożliwienia powierzenia realizacji zadania będącego w kompetencji senatu, tj. ustalania programu studiów, studiów podyplomowych i kształcenia specjalistycznego, innemu określonemu w statucie organowi uczelni;
6) ujednolicenia zasad głosowania senatu uczelni oraz innych określonych w jej statucie organów w sprawach nadawania stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki;
7) uzupełnienia przepisów, które zabezpieczałyby dokumentację przebiegu kształcenia w szkole doktorskiej w przypadku likwidacji uczelni;
8) dostosowania zakresu informacji, o których mowa w art. 37 ust. 3 pkt 6 ustawy, w ewidencji uczelni niepublicznych, w celu możliwości ujawnienia w ewidencji różnych przyczyn postawienia uczelni w stan likwidacji;
9) uregulowania możliwości zaliczenia studentowi przez uczelnię na poczet praktyk zawodowych czynności wykonywanych w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu;
10) uregulowania kwestii wydawania legitymacji studenckich studentom zagranicznych uczelni odbywającym część studiów w polskich uczelniach;
11) ujednolicenia w skali kraju kryterium dochodowego uprawniającego studenta do ubiegania się o stypendium socjalne oraz zwiększenia jego wysokości;
12) wyeliminowania obowiązku występowania do ośrodków pomocy społecznej o wydanie zaświadczenia o niekorzystaniu przez studenta i członków jego rodziny ze wsparcia przysługującego na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.);
13) umożliwienia zatrudniania na stanowiskach nauczycieli akademickich osób, które uzyskały stopnie naukowe albo stopnie w zakresie sztuki lub tytuł zawodowy za granicą;
14) uzupełnienia katalogu przyczyn nieobecności nauczyciela akademickiego skutkujących przesunięciem terminu oceny okresowej;
15) określenia zasad wydawania dyplomów doktorskich w postępowaniach prowadzonych wspólnie z podmiotami zagranicznymi;
16) wskazania podmiotu zobowiązanego do pokrywania kosztów postępowania awansowego nauczyciela akademickiego lub pracownika naukowego, zatrudnionego w więcej niż jednym miejscu pracy;
17) uzupełnienia przepisów dotyczących postępowania w sprawie nadania stopnia doktora o procedurę odwoławczą w przypadku odmowy wszczęcia postępowania przez podmiot doktoryzujący;
18) wskazania minimalnych warunków formalnych do spełnienia przez osobę pełniącą funkcję promotora pomocniczego;
19) wprowadzenia obowiązku publicznej obrony rozprawy doktorskiej;
20) doprecyzowania regulacji w zakresie zasad powoływania promotora w przypadku rozprawy doktorskiej przygotowywanej w trybie eksternistycznym;
21) rozszerzenia składu komisji przeprowadzającej ocenę śródokresową doktoranta;
22) rozszerzenia katalogu przesłanek skutkujących obligatoryjnym skreśleniem z listy doktorantów;
23) możliwości wydania legitymacji doktoranta doktorantom zagranicznych uczelni lub instytucji naukowych odbywającym część kształcenia w Polsce;
24) wskazania osoby uprawnionej do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego;
25) wprowadzenia obowiązku publicznego kolokwium habilitacyjnego;
26) wskazania organu właściwego do dokonania rozstrzygnięcia, czy nastąpiło zwiększenie dorobku naukowego lub artystycznego w ramach prowadzenia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego;
27) uszczegółowienia sposobu postępowania w sprawie skrócenia terminu wystąpienia z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego;
28) wskazania przypadku, w którym przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w postępowaniu w sprawie nadania tytułu profesora;
29) wprowadzenia obligatoryjności zasięgania opinii recenzentów w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczącej nadania tytułu profesora;
30) wskazania Rady Doskonałości Naukowej, zwanej dalej „RDN”, jako organu wyższego stopnia w stosunku do podmiotów doktoryzujących i habilitujących w sprawach nadawania stopni;
31) rozszerzenia katalogu organów RDN o zespoły;
32) uzupełnienia składu prezydium RDN o dwóch zastępców przewodniczącego;
33) zmiany sposobu wyznaczania recenzentów przez RDN;
34) rozszerzenia katalogu decyzji wydawanych w stosunku do cudzoziemców, do których wydania może zostać upoważniony dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, zwanej dalej „NAWA”;
35) rozszerzenia katalogu cudzoziemców uprawnionych do ubiegania się o stypendium socjalne oraz o kredyt studencki;
36) doprecyzowania zasad podejmowania studiów podyplomowych oraz ubiegania się o przyjęcie do szkoły doktorskiej na podstawie zagranicznego dyplomu;
37) wskazania przypadków, w których stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki uzyskany za granicą nie będzie mógł podlegać nostryfikacji;
38) umożliwienia likwidacji uczelni niepublicznej, która utraciła wszystkie pozwolenia na utworzenie studiów na skutek różnych zdarzeń prawnych.

Zmiana proponowana w ustawie z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej ma na celu zmianę terminu złożenia rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności NAWA, co umożliwi wpływ oceny działalności NAWA za poprzedni rok na decyzje finansowe i programowe podejmowane wobec niej przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki w kolejnym roku budżetowym.
Zmiana proponowana w ustawie z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ma na celu usunięcie wątpliwości, czy wniosek o wyznaczenie promotora wszczynający postępowanie o nadanie stopnia naukowego doktora albo stopnia doktora w zakresie sztuki może obejmować także wyznaczenie promotora pomocniczego (art. 179 ust. 7).
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
W zakresie uzupełnienia katalogu przepisów, których nie stosuje się – o ile ustawa lub umowa między Radą Ministrów a władzami kościoła albo innego związku wyznaniowego nie stanowią inaczej – do uczelni i wyższych seminariów duchownych prowadzonych przez kościoły i inne związki wyznaniowe, z wyjątkiem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, należy wskazać, że przepis art. 8 ust. 1 ustawy wyłącza stosowanie w odniesieniu do tych podmiotów art. 78 ustawy, który dotyczy uwierzytelniania dyplomów szkół wyższych. Jednocześnie nie ma wyłączenia stosowania wobec tych podmiotów art. 180 dotyczącego uwierzytelniania dyplomów doktorskich i habilitacyjnych. Proponuje się uzupełnienie ww. katalogu wyłączeń o art. 180 ustawy, w celu usunięcia rozbieżności interpretacyjnych w zakresie stosowania przepisów dotyczących uwierzytelniania dyplomów ukończenia studiów oraz dyplomów doktorskich i habilitacyjnych wydawanych przez uczelnie kościelne.
W zakresie uczestnictwa przedstawiciela związku zawodowego działającego w uczelni w posiedzeniach organów uczelni przepisy ustawy przewidują taki obowiązek jedynie w odniesieniu do posiedzeń senatu (art. 31 ust. 3). Z tego powodu przedstawiciele związków zawodowych mogą uczestniczyć w posiedzeniach rady uczelni wyłącznie na jej zaproszenie. Proponuje się zatem uzupełnienie przepisów ustawy o obowiązek uczestnictwa przedstawiciela każdego związku zawodowego działającego w uczelni w posiedzeniach rady uczelni, z głosem doradczym, co wzmocni realizację art. 33 ustawy, zgodnie z którym rozstrzygnięcia organów uczelni nie mogą naruszać uprawnień związków zawodowych, wynikających z ustaw.
Przepisy ustawy umożliwiają odwołanie członka rady uczelni przez senat, nie wskazując przypadków, w jakich może to nastąpić (art. 28 ust. 1 pkt 4). Brak regulacji w tym zakresie skutkuje możliwością odwołania członka rady uczelni z jakiegokolwiek powodu i stwarza nieograniczone możliwości wpływania na skład rady uczelni. Proponuje się ograniczenie możliwości odwołania członka rady uczelni wyłącznie do przypadku, gdy wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne z oskarżenia publicznego o przestępstwo umyślne lub postępowanie o umyślne przestępstwo skarbowe albo gdy zaprzestał spełniać warunek określony w art. 20 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym członkostwa w radzie uczelni nie można łączyć z pełnieniem funkcji organu tej lub innej uczelni, członkostwem w radzie innej uczelni ani z zatrudnieniem w administracji publicznej.
W zakresie trybu wyboru studentów i doktorantów do kolegium elektorów w uczelni publicznej proponuje się uspójnienie ust. 4 w art. 25 z ust. 1 tego przepisu. Pozwoli to na wyeliminowanie pojawiających się wątpliwości interpretacyjnych dotyczących możliwości określenia na poziomie statutu uczelni trybu wyboru do kolegium elektorów przedstawicieli studentów i doktorantów. Zgodnie ze zmienionym przepisem tryb wyboru do kolegium elektorów studentów i doktorantów, podobnie jak tryb wyboru studentów i doktorantów do senatu (art. 30 ust. 3 ustawy), będzie określany odpowiednio w regulaminie samorządu studenckiego oraz w regulaminie samorządu doktorantów.
Do zadań senatu należy ustalanie programu studiów, studiów podyplomowych i kształcenia specjalistycznego, które obejmuje również rozpatrywanie i przyjmowanie każdej zmiany w tych programach. Proponuje się dodanie przepisu umożliwiającego powierzenie realizacji tego zadania innemu określonemu w statucie organowi uczelni, co ze względu na szerokie oferty dydaktyczne uczelni pozwoli na odciążenie senatu.
Proponuje się także uzupełnienie przepisów w celu zabezpieczenia dokumentacji przebiegu kształcenia w szkole doktorskiej w przypadku likwidacji uczelni niepublicznej.
W zakresie ewidencji uczelni niepublicznych proponuje się wprowadzenie zmiany umożliwiającej ujawnienie w ewidencji uczelni niepublicznych wszystkich przyczyn postawienia uczelni w stan likwidacji, nie tylko będących skutkiem decyzji administracyjnych, ale również innych zdarzeń, np. uchwały spółki, czy aktu woli założyciela.
W zakresie prowadzenia studiów proponuje się zmianę:
1) umożliwiającą zaliczenie studentowi, na jego wniosek, przez uczelnię czynności wykonywanych w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu na poczet praktyk zawodowych, jeżeli czynności te umożliwiły uzyskanie efektów uczenia się określonych w programie studiów dla praktyk zawodowych;
2) wprowadzającą obowiązek wydania legitymacji studenckiej studentowi zagranicznej uczelni odbywającemu część studiów w Polsce.
W zakresie stypendiów socjalnych ustawa stanowi, że wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim, przy czym nie może być ona mniejsza niż 1,30 kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ani większa niż 1,30 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111, z późn. zm.). Proponuje się zmianę, dzięki której wszyscy studenci, których wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie nie przekracza 1,6 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, będą uprawnieni do ubiegania się o stypendium socjalne (obecnie kwota ta wynosi 1051,7 zł, po zmianie wyniesie 1294,4 zł).
W zakresie zaświadczenia ośrodka pomocy społecznej albo centrum usług społecznych o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny, którymi musi legitymować się student ubiegający się o stypendium socjalne, w przypadku gdy dochód na osobę w jego rodzinie nie przekracza kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej proponuje się ograniczenie obowiązku składania tego zaświadczenia tylko do osób, które faktycznie korzystają z takiej pomocy. Uprości to procedurę przyznania stypendium socjalnego zarówno po stronie studenta, jak i uczelni oraz – przez znaczące zmniejszenie liczby studentów występujących o wydanie zaświadczenia – odciąży ośrodki pomocy społecznej i centra usług społecznych.
W celu umożliwienia osobom, które uzyskały stopnie naukowe albo stopnie w zakresie sztuki lub tytuł zawodowy za granicą, podejmowania zatrudnienia na stanowiskach nauczycieli akademickich, proponuje się wprowadzenie mechanizmu umożliwiającego odstąpienie od konieczności spełniania wymagań określonych dla tych stanowisk w zakresie stopni lub tytułu zawodowego. Niejednokrotnie bowiem zatrudnienie w uczelni osób, które posiadają zagraniczne tytuły zawodowe lub stopnie naukowe albo stopnie w zakresie sztuki, byłoby pożądane ze względu na ich wiedzę i doświadczenie.
Ocena okresowa nauczyciela akademickiego jest dokonywana nie rzadziej niż raz na 4 lata albo na wniosek rektora. Termin dokonania oceny okresowej ulega przedłużeniu o czas tej nieobecności nauczyciela akademickiego w pracy. Proponuje się uzupełnienie przepisu ustawy (art. 128 ust. 2) zawierającego katalog przyczyn nieobecności nauczyciela akademickiego w pracy o przebywanie na urlopie bezpłatnym trwającym co najmniej 3 miesiące, pobieranie przez co najmniej 3 miesiące zasiłku chorobowego lub pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego. Długotrwała nieobecność w pracy wynikająca ze wskazanych powodów powinna być potraktowana na równi z innymi aktualnie wymienionymi w przepisie nieobecnościami.
W zakresie dyplomów doktorskich wydawanych w postępowaniach prowadzonych przez polskie podmioty doktoryzujące wspólnie z podmiotami zagranicznymi proponuje się doprecyzowanie, że w przypadku prowadzenia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora z udziałem podmiotu zagranicznego umowa określająca zasady współpracy w tym zakresie może określać, że osoba, której nadano stopień naukowy doktora albo stopień doktora w zakresie sztuki, otrzymuje dyplom doktorski wydany przez ten podmiot zagraniczny oraz:
1) dyplom doktorski wydany przez podmiot systemu szkolnictwa wyższego i nauki nadający stopień doktora albo;
2) wspólny dyplom doktorski wydany przez podmioty systemu szkolnictwa wyższego i nauki nadające stopień doktora, bądź dyplom doktorski wydany przez jeden z tych podmiotów, wskazany w umowie.
W przypadku nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego koszty postępowania awansowego ponosi zatrudniająca go uczelnia, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub instytut międzynarodowy. Brzmienie art. 182 ust. 6 ustawy nie daje podstaw do wskazania, który podmiot jest obowiązany do pokrycia kosztów postępowania awansowego w przypadku jednoczesnego zatrudnienia nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego w więcej niż jednym podmiocie. Proponuje się doprecyzowanie, że w takim przypadku koszty ponosi podmiot będący podstawowym miejscem pracy tego nauczyciela albo pracownika.
W zakresie postępowań w sprawie nadania stopnia naukowego doktora albo stopnia doktora w zakresie sztuki proponuje się uzupełnienie przepisów o procedurę odwoławczą w przypadku odmowy wszczęcia postępowania w sprawie nadania tego stopnia przez podmiot doktoryzujący w związku z niespełnianiem przez wnioskującego wymagań określnych w art. 186 ustawy.
W zakresie osób sprawujących opiekę naukową nad przygotowaniem rozprawy doktorskiej:
1) funkcję promotora i recenzenta może pełnić osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora, a promotora pomocniczego – osoba posiadająca stopień doktora; w związku z wątpliwościami, czy promotorem pomocniczym może być osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora proponuje się doprecyzowanie, że wymóg posiadania stopnia doktora w odniesieniu do promotora pomocniczego stanowi kryterium minimalne;
2) promotor (promotorzy, promotor pomocniczy) jest wyznaczany zarówno w postępowaniu wszczętym przez osobę, która ukończyła szkołę doktorską, jak również dla kandydata ubiegającego się o nadanie stopnia doktora w trybie eksternistycznym; należy jednakże zauważyć, że w przypadku doktoranta kształcącego się w szkole doktorskiej sposób wyznaczania i zmiany promotora, promotorów lub promotora pomocniczego określa regulamin tej szkoły (art. 205 ust. 1 pkt 1 ustawy). Natomiast aktualne, niejednoznaczne brzmienie art. 192 ust. 2 pkt 1 ustawy może prowadzić do interpretacji, zgodnie z którą funkcję promotora w szkole doktorskiej (art. 205 ust. 1 pkt 1 ustawy) oraz promotora w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora (art. 192 ust. 2 pkt 1 ustawy) powinny (albo mogą) pełnić dwie różne osoby; proponuje się więc doprecyzowanie przepisu w taki sposób, aby wyeliminować te wątpliwości i przesądzić, że funkcję promotora w ramach szkoły doktorskiej i w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora będzie pełniła ta sama osoba.
W zakresie przygotowywanego przez doktoranta indywidualnego planu badawczego jego realizacja jest poddawana ocenie śródokresowej dokonywanej przez komisję, w skład której wchodzi co najmniej jedna osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora w dyscyplinie naukowej albo artystycznej, w której jest przygotowywana rozprawa doktorska, zatrudniona poza podmiotem prowadzącym szkołę doktorską. W związku z tym, że promotorem i recenzentem może być osoba, która jest pracownikiem zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej posiadająca znaczące osiągnięcia w zakresie zagadnień naukowych, których dotyczy rozprawa doktorska, ale jednocześnie nieposiadająca stopnia doktora habilitowanego lub tytułu profesora ze względu na odmienny model systemu awansu naukowego w danym państwie, proponuje się, aby taka osoba mogła także być członkiem komisji przeprowadzającej ocenę śródokresową.
W odniesieniu do przepisów dotyczących kształcenia doktorantów proponuje się:
1) uzupełnienie katalogu przesłanek obligatoryjnego skreślania doktoranta z listy doktorantów o: niepodjęcie kształcenia, naruszenie zakazu jednoczesnego kształcenia w więcej niż jednej szkole doktorskiej, naruszenie zakazu zatrudnienia w charakterze nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego, z uwzględnieniem wyjątków określonych w art. 209 ust. 10 ustawy, i ukaranie karą dyscyplinarną wydalenia ze szkoły doktorskiej;
2) doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania legitymacji doktoranta tak, aby objąć ta regulacją również doktorantów zagranicznych uczelni lub instytucji naukowych, którzy odbywają część kształcenia w Polsce.
W zakresie przepisów dotyczących stopnia doktora habilitowanego proponuje się:
1) wskazanie, że postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego wszczyna się na wniosek osoby, o której mowa w art. 219 ust. 1 ustawy, składany do podmiotu habilitującego za pośrednictwem RDN;
2) dodanie przepisu wskazującego, że kolokwium habilitacyjne ma charakter publiczny, z wyłączeniem kolokwium w zakresie osiągnięć, o których przedmiot jest objęty tajemnicą prawnie chronioną;
3) wskazanie RDN jako organu właściwego do dokonania rozstrzygnięcia, czy nastąpiło znaczne zwiększenie dorobku naukowego lub artystycznego w ramach rozpatrywania wniosku o wyrażenie zgody na skrócenie okresu na wystąpienie z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego.
W zakresie przepisów dotyczących postępowania w sprawie nadania tytułu profesora proponuje się:
1) doprecyzowanie, że wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy wystąpienia przez RDN do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora może być złożony tylko w przypadku decyzji administracyjnej w sprawie odmowy wystąpienia o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora;
2) w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy odmowy wystąpienia przez RDN do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora zastąpienie możliwości zasięgania przez RDN opinii recenzentów, którzy wydali opinię w zakresie spełnienia wymagań niezbędnych do nadania tytułu profesora, obowiązkiem powołania recenzentów, którzy nie uczestniczyli wcześniej w tym postępowaniu; pozwoli to uniknąć ryzyka naruszenia zasady dwuinstancyjności postępowania.
W zakresie nadawania stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki proponuje się wprowadzenie ogólnej zasady, zgodnie z którą RDN jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735, z późn. zm.) w stosunku do podmiotów doktoryzujących i habilitujących w sprawach nadawania tych stopni. Pozwoli to uniknąć w przyszłości ewentualnych sporów kompetencyjnych między podmiotami doktoryzującymi i habilitującymi a RDN m. in. w przypadku bezczynności lub przewlekłości postępowania prowadzonego przez podmioty doktoryzujące i habilitujące. Zgodnie z art. 37 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego ponaglenie wnosi się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie albo do organu prowadzącego postępowanie, jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Obecnie, w świetle braku jednoznacznej regulacji, wskazanie organu właściwego do rozpatrzenia ponaglenia może nasuwać wątpliwości.
W zakresie organów RDN proponuje się:
1) rozszerzenie katalogu organów o zespoły tworzone przez RDN, działające w ramach dziedzin, w skład których wchodzą członkowie RDN, w celu usprawnienia procedowania spraw w ramach RDN przez odciążenie przewodniczącego i prezydium w zakresie zadań o charakterze organizacyjno-technicznym (wyznaczanie składów komisji habilitacyjnych i recenzentów w postępowaniach w sprawie nadania tytułu profesora);
2) dodanie do składu prezydium RDN 2 zastępców przewodniczącego.
W zakresie kandydatów na recenzentów proponuje się zastąpienie losowania przez RDN recenzentów spośród kandydatów wskazanych przez zespół RDN losowaniem kolejności tych kandydatów. Taka zmiana procedury umożliwi w szczególnych sytuacjach (śmierć, trwały uszczerbek na zdrowiu uniemożliwiający pełnienie funkcji) sprawną wymianę recenzenta (przez dobór kolejnego z listy), bez konieczności ponownego przeprowadzania losowania.
W zakresie przepisów dotyczących cudzoziemców w systemie szkolnictwa wyższego i nauki proponuje się:
1) wprowadzenie możliwości upoważnienia dyrektora NAWA przez właściwego ministra do wydawania decyzji o przyznaniu cudzoziemcowi stypendium, finansowania lub dofinansowania kosztów opłat za usługi edukacyjne oraz ryczałtu na koszty podróży, utrzymania i zakwaterowania (na podstawie art. 323 ust. 2 ustawy), a także decyzji o zwolnieniu z opłat za usługi edukacyjne (art. 324 ust. 1 pkt 2 ustawy); pozwoli to na wydawanie powiązanych ze sobą decyzji (o przyjęciu na kształcenie, o przyznaniu stypendium i o zwolnieniu z opłat) przez jeden upoważniony organ; rozszerzenie upoważnienia dla dyrektora NAWA na wydawanie decyzji o przyznaniu cudzoziemcowi stypendium jest również zasadne w kontekście art. 323 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym środki finansowe są wypłacane za pośrednictwem NAWA;
2) rozszerzenie katalogu cudzoziemców uprawnionych do ubiegania się o stypendium socjalne, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1 ustawy, oraz o kredyt studencki, o którym mowa w art. 98 ust. 1 ustawy, o cudzoziemców – obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, będących pracownikami migrującymi, o których mowa w pkt 19 części I i art. 19 części II Europejskiej Karty Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz. U. z 1999 r. poz. 67, późn. zm.), a także członków ich rodzin, jeżeli mieszkają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W zakresie dyplomu wydanego przez uprawnioną uczelnię działającą w systemie szkolnictwa wyższego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym proponuje się uzupełnienie przepisu w taki sposób, aby nie budził on wątpliwości interpretacyjnych. Na gruncie obecnego brzmienia art. 326 ust. 2 pkt 2 ustawy pojawiają się pytania, czy skoro dyplom potwierdzający ukończenie studiów za granicą daje prawo do ubiegania się o nadanie stopnia doktora, to czy daje również prawo do ubiegania się o przyjęcie do szkoły doktorskiej.
W zakresie równoważności stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki proponuje się dodanie regulacji, która zapewni uniknięcie sytuacji, w której stopnie uzyskane w instytucji nieuprawnionej lub na podstawie kształcenia prowadzonego poza systemem albo niezgodnie z prawem mogłyby podlegać nostryfikacji. Zgodnie z proponowanym rozwiązaniem stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki nie mogą zostać uznane za równoważne z odpowiednim polskim stopniem, jeżeli instytucja, która go nadała, nie działa w systemie szkolnictwa wyższego i nauki żadnego państwa lub w rozumieniu przepisów prawa wewnętrznego państwa, w którego systemie szkolnictwa wyższego i nauki działa, w dniu nadania tego stopnia nie posiadała uprawnień do nadawania stopni naukowych lub stopni w zakresie sztuki, bądź też kształcenie prowadzące do uzyskania tego stopnia albo część tego kształcenia realizowano niezgodnie z przepisami państwa, w którym kształcenie to było prowadzone.
W zakresie przepisów dotyczących likwidacji uczelni niepublicznych w związku z występowaniem przypadków, w których uczelnie te tracą pozwolenia na utworzenie studiów wskutek zdarzeń prawnych innych niż cofnięcie pozwolenia, proponuje się zmianę umożliwiającą ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego i nauki nakazanie likwidacji uczelni, która utraciła wszystkie pozwolenia na utworzenie studiów na skutek różnych zdarzeń prawnych.
W zakresie ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej proponuje się zmianę terminu złożenia rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności NAWA za poprzedni rok obrotowy z dnia 31 maja na dzień 31 marca. Aktualnie przewidziany termin na realizację wyżej ww. działań jest zbyt długi, aby ocena działalności NAWA za poprzedni rok mogła mieć wpływ na decyzje finansowe i programowe w kolejnym roku budżetowym. Warto nadmienić, że nadzorowane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki agencje wykonawcze, tj. Narodowe Centrum Nauki oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, składają analogiczne sprawozdania do końca pierwszego kwartału danego roku.
W zakresie ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce proponuje się uzupełnienie regulacji dotyczącej osób, które rozpoczęły studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020 i ubiegają się o nadanie stopnia doktora na zasadach określonych w ustawie, przez doprecyzowanie, że wniosek o wyznaczenie promotora lub promotorów, którego złożenie wszczyna postępowanie w sprawie nadania stopnia doktora, obejmuje również wyznaczenie promotora pomocniczego. Doprecyzowanie przepisu pozwoli usunąć wątpliwości w tym zakresie.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MEiN
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Włodzimierz Bernacki Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MEiN
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
III/IV kwartał 2022 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 2 listopada 2022 r. z autopoprawką
Informacja o rezygnacji z prac nad projektem:
Status realizacji:
Zrealizowany