W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC87","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, zwany dalej „projektem ustawy”, ma przede wszystkim na celu:\n- realizację zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie powrotów oraz zalecenia Komisji (UE) 2017/432 z dnia 7 marca 2017 r. w sprawie zapewnienia większej skuteczności powrotów przy wdrażaniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE (Dz. Urz. UE L 66 z 11.03.2017, str. 15);\n- realizację zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie wspólnej polityki wizowej;\n- wprowadzenie rozwiązań prawnych w zakresie wydawania i unieważniania europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich;\n- przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów Straży Granicznej i komendantów placówek Straży Granicznej w niektórych sprawach administracyjnych, w tym w sprawach zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz w sprawach wydalenia obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, jak również członka rodziny takiego cudzoziemca;\n- realizację wyników ewaluacji Schengen w zakresie przekazywania obrazu linii papilarnych cudzoziemców, których dane są przekazywane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu;\n- przeniesienie na Komendanta Głównego Straży Granicznej kompetencji w zakresie organizacji dobrowolnych powrotów oraz w zakresie spraw przeniesienia cudzoziemca do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz udzielania pomocy związanej z takim przeniesieniem;\n- wprowadzenie podstawy prawnej dla Komendanta Głównego Straży Granicznej do zapewniania cudzoziemcowi pomocy w utrzymaniu i reintegracji w państwie, do którego powrócił;\n- uzupełnienie katalogu organów prowadzących rejestr spraw dotyczących zobowiązań do powrotu oraz rejestr spraw dotyczących wydaleń z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin, jak również katalogu organów mających uprawnienie do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatycznego (KSI) w celu wglądu do danych Systemu Informacyjnego Schengen dotyczących cudzoziemców, których dane zostały wpisane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych;\n- wprowadzenie zmian wynikających z dotychczasowej praktyki administracyjnej w sprawach zobowiązań cudzoziemca do powrotu oraz w sprawach pokrewnych;\n- stworzenie warunków sprzyjających legalizacji pobytu cudzoziemców, którzy prowadzą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, i którzy są uczestnikami programów, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 994 i 1641), tj. programów wsparcia dla cudzoziemców w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;\n- wprowadzenie podstaw prawnych do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcom, którzy przebywali na terytorium RP na podstawie wizy krajowej wydanej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;\n- zmiany w zakresie wymogu posiadania potwierdzonej znajomości języka polskiego jako warunku uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE;\n- wprowadzenie dalszych rozwiązań w sprawach cudzoziemców, związanych z sytuacją stanu epidemii w związku z pandemią COVID-19, będących wynikiem dotychczasowych doświadczeń w załatwianiu spraw cudzoziemców w dobie panującej pandemii COVID-19;\n- dostosowanie polskiego porządku prawnego do wytycznych zawartych w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-949/19 Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. (wizy - prawo do skutecznego środka odwoławczego przed sądem w przypadku odmowy wydania wizy krajowej przez konsula);\n- punktowe poprawienie niektórych obowiązujących rozwiązań dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"W ramach realizacji zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie powrotów proponuje się w projekcie zmiany związane z likwidacją instytucji aresztu dla cudzoziemców, zmiany dotyczące istoty orzekania o zakazie ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen (modyfikacja zasad orzekania zakazu ponownego wjazdu, uwzględniająca to, że nie w każdym przypadku, w którym w decyzji określa się termin dobrowolnego wyjazdu [dotąd termin dobrowolnego powrotu] należy o takim zakazie orzec), zapewnienie udziału Rzecznika Praw Obywatelskich lub upoważnionego przez niego pracownika Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w czynnościach związanych z doprowadzeniem cudzoziemca do granicy albo do portu lotniczego lub morskiego państwa, do którego zostaje doprowadzony - podejmowanych w związku z przymusowym wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, zmiany w zakresie nakazu przebywania w pomieszczeniach przeznaczonych dla cudzoziemców, którym odmówiono wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.\nW celu zaś realizacji zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 7 marca 2017 r. w sprawie zapewnienia większej skuteczności powrotów przy wdrażaniu dyrektywy 2008/115/WE proponuje się skrócenie terminu dobrowolnego wyjazdu, skrócenie terminu na wniesienie odwołania w przypadku decyzji wydawanych w sprawach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, przedłużenia terminu dobrowolnego wyjazdu oraz cofnięcia zakazu ponownego wjazdu, w sprawach o ustalenie wysokości kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, lub w sprawach zmiany decyzji o ustaleniu wysokości tych kosztów oraz w pozostałych sprawach związanych z procedurą zobowiązania cudzoziemca do powrotu, tj. udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany, cofnięcia zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany, wydania lub wymiany karty pobytu cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt ze względów humanitarnych oraz wydania lub wymiany dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany”, zmiany w przepisach dotyczących wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany zmierzających do zapewnienia warunków dla możliwie skutecznego stosowania środków władczych w postaci zakazu ponownego wjazdu.\nW zakresie realizacji zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie wspólnej polityki wizowej proponuje się wprowadzenie maksymalnego okresu przechowywania danych w rejestrach spraw dotyczących wiz oraz w centralnym rejestrze wizowym.\nProjekt przewiduje również wprowadzenie rozwiązań prawnych w zakresie europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Proponowane zmiany są związane z regulacjami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1953 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie ustanowienia europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz uchylającego zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r. (Dz. Urz. UE L 311 z dnia 17.11.2016 r., str. 13), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/1953”. Proponowane regulacje mają na celu rozszerzenie katalogu wydawanych cudzoziemcom na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2020 r. poz. 35, z późn. zm.) dokumentów o europejski dokument podróży dla celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Stąd konieczne jest uregulowanie w szczególności przesłanek, trybu oraz organów właściwych do wydania tego dokumentu.\nW projekcie przewiduje się przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu wyższego stopnia w sprawach:\n1) zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz w sprawach związanych z tą procedurą, tj. w sprawach:\na) przedłużenia terminu dobrowolnego wyjazdu,\nb) cofnięcia zakazu ponownego wjazdu;\n2) udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych;\n3) udzielenia zgody na pobyt tolerowany;\n4) cofnięcia zgody na pobyt ze względów humanitarnych;\n5) cofnięcia zgody na pobyt tolerowany;\n6) wydania lub wymiany karty pobytu cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt ze względów humanitarnych;\n7) wydania lub wymiany dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany”.\nPrzeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów Straży Granicznej i komendantów placówek Straży Granicznej będzie też dotyczyć spraw przekazań cudzoziemców do innych państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej na podstawie umowy obowiązującej w dniu 13 stycznia 2009 r. umowy międzynarodowej o przekazywaniu i przyjmowaniu osób, z wyjątkiem przypadku niezwłocznego przekazania, gdyż do tych decyzji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (art. 321 ust. 1 w zw. z art. 303a ust. 2).\nW celu domknięcia zmian kompetencyjnych projekt ustawy przewiduje również przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów Straży Granicznej i komendantów placówek Straży Granicznej w sprawach:\n- wydalenia obywatela UE w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, tj. obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, do którego ma zastosowanie ta ustawa, tj. tego obywatela Zjednoczonego Królestwa, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE L 29 z 31.01.2020 r., str. 7), zwanego dalej: „obywatelem UE”;\n- wydalenia członka rodziny obywatela UE;\n- uchylenia decyzji o wydaleniu obywatela UE;\n- uchylenia decyzji o wydaleniu członka rodziny obywatela UE.\nW celu uwzględnienia wyników ostatniej ewaluacji Schengen dotyczącej przekazywania obrazu linii papilarnych cudzoziemców, których dane są przekazywane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu katalog danych i informacji przechowywanych w rejestrze spraw dotyczących zobowiązań do powrotu, o którym mowa w art. 428 ust. 1 pkt 2 lit. j ustawy o cudzoziemcach, został uzupełniony o obraz linii papilarnych. Dodatkowo proponuje się uwzględnienie możliwości przekazania Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców przez prokuratora lub organy administracji rządowej oprócz posiadanych informacji o okolicznościach uzasadniających umieszczenie danych cudzoziemca w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany lub o okolicznościach uzasadniających usunięcie tych danych z wykazu, zawieszenie lub przedłużenie okresu obowiązywania wpisu wraz z posiadaną fotografią cudzoziemca również obrazu linii papilarnych cudzoziemca. Ponadto, przewiduje się w projekcie dodatkową możliwość przekazania przez organ, który wydał decyzję mającą znaczenie z punktu widzenia umieszczenia danych cudzoziemca w wykazie, jak też usunięcia wpisu danych lub zawieszenia obowiązywania wpisu danych (art. 441 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach) danych w postaci obrazu linii papilarnych Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Ta kategoria danych osobowych, zgodnie z 439 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach, może być już obecnie przetwarzana w wykazie. Projektowane zmiany mają na celu urzeczywistnienie tej możliwości, co będzie skutkować możliwością przekazywania tej kategorii danych do Systemu Informacyjnego Schengen w przypadku dokonywania wpisów na podstawie art. 24 ust. 1 rozporządzenia (WE) 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie utworzenia funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) (Dz. Urz. UE L 381 z 28.12.2006, str. 4).\nW projekcie proponuje się również przeniesienie kompetencji podmiotu, do którego statutowych obowiązków należy organizacja dobrowolnych powrotów na Komendanta Głównego Straży Granicznej w zakresie organizacji dobrowolnych powrotów oraz kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w zakresie spraw pomocy w dobrowolnym powrocie cudzoziemca, wobec którego została wydana decyzja o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej oraz w zakresie spraw przeniesienia cudzoziemca do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz udzielania pomocy związanej z takim przeniesieniem. Zmiany w tym zakresie obejmą ustawę z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Aby zwiększyć szanse na skuteczność oraz trwałość powrotów cudzoziemców przewiduje się również wprowadzenie nowej instytucji pomocy w utrzymaniu i reintegracji cudzoziemca w państwie, do którego cudzoziemca powraca. Pomoc ta mogłaby być udzielana nie tylko cudzoziemcom, którym udzielona została pomoc w dobrowolnym powrocie, ale również innym cudzoziemcom, którzy albo zdecydowali się na dobrowolne wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (poprzez wyjazd w terminie dobrowolnego powrotu) i nie korzystają z pomocy w dobrowolnym powrocie, albo byli adresatami decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, które zostały przymusowo wykonane (te osoby z założenia nie mogą korzystać z pomocy w dobrowolnym powrocie – z istoty tej instytucji).\nDodatkowo, proponuje się zmiany związane z regulacjami zawartymi w art. 329a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz art. 73c ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, zgodnie z którymi minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego albo Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego, wydaje odpowiednio decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu albo decyzję o wydaleniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE, jeżeli istnieje obawa, że cudzoziemiec, obywatel UE lub członek rodziny obywatela UE niebędący obywatelem UE, może prowadzić działalność terrorystyczną lub szpiegowską, albo jest podejrzewany o popełnienie jednego z tych przestępstw. Zmiany te dotyczą:\n1) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w celu uzupełnienia katalogu podmiotów prowadzących rejestr spraw dotyczących zobowiązań do powrotu oraz rejestr spraw dotyczących wydaleń z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych;\n2) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym w celu uzupełnienia katalogu podmiotów mających uprawnienie do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatycznego (KSI) w celu wglądu do danych Systemu Informacyjnego Schengen dotyczących cudzoziemców, których dane zostały wpisane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych.\nW projekcie przewiduje się również ustanowenie podstaw prawnych do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne, nieobjęte zakresem rozdziałów 2 – 10a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, okoliczności uzasadniające udzielenie takiego zezwolenia, dla cudzoziemców, którzy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przebywali na podstawie wiz krajowych wydanych w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, tj. wiz krajowych wydanych w celu przyjazdu ze względów humanitarnych z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe, jeżeli wizy te zostaną wydane w państwie lub państwach określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Wizy, o których mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, są w chwili obecnej wydawane przez polskie urzędy konsularne dla obywateli Republiki Białorusi na skutek represji ze strony władz białoruskich po wyborach prezydenckich w sierpniu 2020 r. Od tego czasu jako wyraz solidarności wprowadzono szereg rozwiązań skierowanych do obywateli Republiki Białorusi, którzy na skutek represji muszą opuścić swój ojczysty kraj. Proponowane w projekcie rozwiązania są kolejnymi propozycjami stanowiącymi narzędzie wspomagające wejście w ramy legalnej migracji tych cudzoziemców, którzy niejednokrotnie znajdując się w szczególnej sytuacji motywacyjnej w czasie wyjazdu z państwa swojego pochodzenia, z jednej strony nie decydują się na złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a z drugiej mogą nie w pełni odnajdywać się jeszcze w realiach społeczeństwa przyjmującego, co z założenia determinuje spełnienie zwykłych, typowych wymogów migracyjnych, jakie są właściwe dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.\nProjektowane zmiany w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, ustawie z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz częściowo w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin są konsekwencją zmian wprowadzanych w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach. Dodatkowo w ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej proponuje się doprecyzowanie przepisów stanowiących podstawę prawną dla funkcjonariuszy Straży Granicznej do sprawdzenia zawartości podręcznego bagażu oraz innych przedmiotów w ramach kontroli osobistej, analogicznie jak ma to miejsce na gruncie przepisów pragmatycznych innych służb, np. w ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji.\nW projekcie przewiduje się również zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych mające na celu zmianę sposobu udostępniania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Straży Granicznej lub Państwowej Inspekcji Pracy danych płatnika składek oraz ubezpieczonych przez tego płatnika cudzoziemców.\nProponowane zmiany w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID¬ 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych są wynikiem dotychczasowych doświadczeń w załatwianiu spraw cudzoziemców w dobie panującej pandemii COVID-19. Proponuje się zatem uchylenie przepisów określających przedłużenie biegu terminów na złożenie wniosku o przedłużenie wizy, wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały, wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej oraz wniosku o przedłużenie okresu pobytu w ramach ruchu bezwizowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na opuszczenie przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, terminów dobrowolnego powrotu określonych w decyzjach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu oraz uchylenie przepisu określającego przedłużenie okresu udzielania pomocy socjalnej i opieki medycznej, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do upływu 30. dnia następującego po odwołaniu tego ze stanów: zagrożenia epidemicznego albo epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19, który będzie obowiązywał jako ostatni, jak również wprowadzenie regulacji przewidującej czasowe odstąpienie od osobistego stawiennictwa cudzoziemca przy składaniu określonych wniosków do wojewodów.\nZ kolei celem proponowanych zmian wynikających z dostosowania polskiego porządku prawnego do wytycznych zawartych w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie: C-949/19 Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. (wizy - prawo do skutecznego środka odwoławczego przed sądem w przypadku odmowy wydania wizy krajowej przez konsula) jest uzupełnienie uregulowania dotyczącego sądowej kontroli decyzji wizowych podejmowanych przez konsula oraz ministra właściwego do spraw zagranicznych. Istotą tego orzeczenia jest stwierdzenie istnienia konieczności zagwarantowania środka odwoławczego do sądu w sprawach odmowy wydania wizy krajowej wydanej w celu objętym zakresem stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair. TSUE wskazał, iż prawo unijne, w szczególności art. 34 ust. 5 dyrektywy 2016/801 w świetle art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że nakłada ono na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia procedury odwoławczej od decyzji o odmowie wydania wizy w celu odbycia studiów, w rozumieniu tej dyrektywy, której szczegółowe zasady należą do porządku prawnego każdego państwa członkowskiego, przy poszanowaniu zasad równoważności i skuteczności, przy czym procedura ta musi gwarantować na pewnym etapie środek prawny przed sądem. W związku z tym, konieczne jest wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w celu wdrożenie zmian uwzględniających postanowienia wyroku C-949/19 Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. do polskiego porządku prawnego, poprzez rozszerzenie zakresu kognicji polskich sądów administracyjnych o sprawy wiz krajowych wydawanych w celu objętym zakresem stosowania dyrektywy 2016/801.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MSWiA","value":"MSWiA"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Bartosz Grodecki Podsekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MSWiA","value":"MSWiA"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2023 r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UC87
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
C – projekty implementujące UE
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, zwany dalej „projektem ustawy”, ma przede wszystkim na celu:
- realizację zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie powrotów oraz zalecenia Komisji (UE) 2017/432 z dnia 7 marca 2017 r. w sprawie zapewnienia większej skuteczności powrotów przy wdrażaniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE (Dz. Urz. UE L 66 z 11.03.2017, str. 15);
- realizację zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie wspólnej polityki wizowej;
- wprowadzenie rozwiązań prawnych w zakresie wydawania i unieważniania europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich;
- przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów Straży Granicznej i komendantów placówek Straży Granicznej w niektórych sprawach administracyjnych, w tym w sprawach zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz w sprawach wydalenia obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, jak również członka rodziny takiego cudzoziemca;
- realizację wyników ewaluacji Schengen w zakresie przekazywania obrazu linii papilarnych cudzoziemców, których dane są przekazywane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu;
- przeniesienie na Komendanta Głównego Straży Granicznej kompetencji w zakresie organizacji dobrowolnych powrotów oraz w zakresie spraw przeniesienia cudzoziemca do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz udzielania pomocy związanej z takim przeniesieniem;
- wprowadzenie podstawy prawnej dla Komendanta Głównego Straży Granicznej do zapewniania cudzoziemcowi pomocy w utrzymaniu i reintegracji w państwie, do którego powrócił;
- uzupełnienie katalogu organów prowadzących rejestr spraw dotyczących zobowiązań do powrotu oraz rejestr spraw dotyczących wydaleń z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin, jak również katalogu organów mających uprawnienie do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatycznego (KSI) w celu wglądu do danych Systemu Informacyjnego Schengen dotyczących cudzoziemców, których dane zostały wpisane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
- wprowadzenie zmian wynikających z dotychczasowej praktyki administracyjnej w sprawach zobowiązań cudzoziemca do powrotu oraz w sprawach pokrewnych;
- stworzenie warunków sprzyjających legalizacji pobytu cudzoziemców, którzy prowadzą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, i którzy są uczestnikami programów, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 994 i 1641), tj. programów wsparcia dla cudzoziemców w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- wprowadzenie podstaw prawnych do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcom, którzy przebywali na terytorium RP na podstawie wizy krajowej wydanej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
- zmiany w zakresie wymogu posiadania potwierdzonej znajomości języka polskiego jako warunku uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE;
- wprowadzenie dalszych rozwiązań w sprawach cudzoziemców, związanych z sytuacją stanu epidemii w związku z pandemią COVID-19, będących wynikiem dotychczasowych doświadczeń w załatwianiu spraw cudzoziemców w dobie panującej pandemii COVID-19;
- dostosowanie polskiego porządku prawnego do wytycznych zawartych w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-949/19 Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. (wizy - prawo do skutecznego środka odwoławczego przed sądem w przypadku odmowy wydania wizy krajowej przez konsula);
- punktowe poprawienie niektórych obowiązujących rozwiązań dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
W ramach realizacji zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie powrotów proponuje się w projekcie zmiany związane z likwidacją instytucji aresztu dla cudzoziemców, zmiany dotyczące istoty orzekania o zakazie ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen (modyfikacja zasad orzekania zakazu ponownego wjazdu, uwzględniająca to, że nie w każdym przypadku, w którym w decyzji określa się termin dobrowolnego wyjazdu [dotąd termin dobrowolnego powrotu] należy o takim zakazie orzec), zapewnienie udziału Rzecznika Praw Obywatelskich lub upoważnionego przez niego pracownika Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w czynnościach związanych z doprowadzeniem cudzoziemca do granicy albo do portu lotniczego lub morskiego państwa, do którego zostaje doprowadzony - podejmowanych w związku z przymusowym wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, zmiany w zakresie nakazu przebywania w pomieszczeniach przeznaczonych dla cudzoziemców, którym odmówiono wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W celu zaś realizacji zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 7 marca 2017 r. w sprawie zapewnienia większej skuteczności powrotów przy wdrażaniu dyrektywy 2008/115/WE proponuje się skrócenie terminu dobrowolnego wyjazdu, skrócenie terminu na wniesienie odwołania w przypadku decyzji wydawanych w sprawach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, przedłużenia terminu dobrowolnego wyjazdu oraz cofnięcia zakazu ponownego wjazdu, w sprawach o ustalenie wysokości kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, lub w sprawach zmiany decyzji o ustaleniu wysokości tych kosztów oraz w pozostałych sprawach związanych z procedurą zobowiązania cudzoziemca do powrotu, tj. udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany, cofnięcia zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany, wydania lub wymiany karty pobytu cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt ze względów humanitarnych oraz wydania lub wymiany dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany”, zmiany w przepisach dotyczących wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany zmierzających do zapewnienia warunków dla możliwie skutecznego stosowania środków władczych w postaci zakazu ponownego wjazdu.
W zakresie realizacji zaleceń określonych w decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2019 r. oceny stosowania przez Polskę dorobku Schengen w dziedzinie wspólnej polityki wizowej proponuje się wprowadzenie maksymalnego okresu przechowywania danych w rejestrach spraw dotyczących wiz oraz w centralnym rejestrze wizowym.
Projekt przewiduje również wprowadzenie rozwiązań prawnych w zakresie europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Proponowane zmiany są związane z regulacjami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1953 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie ustanowienia europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz uchylającego zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r. (Dz. Urz. UE L 311 z dnia 17.11.2016 r., str. 13), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/1953”. Proponowane regulacje mają na celu rozszerzenie katalogu wydawanych cudzoziemcom na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2020 r. poz. 35, z późn. zm.) dokumentów o europejski dokument podróży dla celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Stąd konieczne jest uregulowanie w szczególności przesłanek, trybu oraz organów właściwych do wydania tego dokumentu.
W projekcie przewiduje się przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu wyższego stopnia w sprawach:
1) zobowiązania cudzoziemca do powrotu oraz w sprawach związanych z tą procedurą, tj. w sprawach:
a) przedłużenia terminu dobrowolnego wyjazdu,
b) cofnięcia zakazu ponownego wjazdu;
2) udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych;
3) udzielenia zgody na pobyt tolerowany;
4) cofnięcia zgody na pobyt ze względów humanitarnych;
5) cofnięcia zgody na pobyt tolerowany;
6) wydania lub wymiany karty pobytu cudzoziemcowi, któremu udzielono zgody na pobyt ze względów humanitarnych;
7) wydania lub wymiany dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany”.
Przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na Komendanta Głównego Straży Granicznej jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów Straży Granicznej i komendantów placówek Straży Granicznej będzie też dotyczyć spraw przekazań cudzoziemców do innych państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej na podstawie umowy obowiązującej w dniu 13 stycznia 2009 r. umowy międzynarodowej o przekazywaniu i przyjmowaniu osób, z wyjątkiem przypadku niezwłocznego przekazania, gdyż do tych decyzji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (art. 321 ust. 1 w zw. z art. 303a ust. 2).
W celu domknięcia zmian kompetencyjnych projekt ustawy przewiduje również przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów Straży Granicznej i komendantów placówek Straży Granicznej w sprawach:
- wydalenia obywatela UE w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, tj. obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, do którego ma zastosowanie ta ustawa, tj. tego obywatela Zjednoczonego Królestwa, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE L 29 z 31.01.2020 r., str. 7), zwanego dalej: „obywatelem UE”;
- wydalenia członka rodziny obywatela UE;
- uchylenia decyzji o wydaleniu obywatela UE;
- uchylenia decyzji o wydaleniu członka rodziny obywatela UE.
W celu uwzględnienia wyników ostatniej ewaluacji Schengen dotyczącej przekazywania obrazu linii papilarnych cudzoziemców, których dane są przekazywane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu katalog danych i informacji przechowywanych w rejestrze spraw dotyczących zobowiązań do powrotu, o którym mowa w art. 428 ust. 1 pkt 2 lit. j ustawy o cudzoziemcach, został uzupełniony o obraz linii papilarnych. Dodatkowo proponuje się uwzględnienie możliwości przekazania Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców przez prokuratora lub organy administracji rządowej oprócz posiadanych informacji o okolicznościach uzasadniających umieszczenie danych cudzoziemca w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany lub o okolicznościach uzasadniających usunięcie tych danych z wykazu, zawieszenie lub przedłużenie okresu obowiązywania wpisu wraz z posiadaną fotografią cudzoziemca również obrazu linii papilarnych cudzoziemca. Ponadto, przewiduje się w projekcie dodatkową możliwość przekazania przez organ, który wydał decyzję mającą znaczenie z punktu widzenia umieszczenia danych cudzoziemca w wykazie, jak też usunięcia wpisu danych lub zawieszenia obowiązywania wpisu danych (art. 441 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach) danych w postaci obrazu linii papilarnych Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Ta kategoria danych osobowych, zgodnie z 439 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach, może być już obecnie przetwarzana w wykazie. Projektowane zmiany mają na celu urzeczywistnienie tej możliwości, co będzie skutkować możliwością przekazywania tej kategorii danych do Systemu Informacyjnego Schengen w przypadku dokonywania wpisów na podstawie art. 24 ust. 1 rozporządzenia (WE) 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie utworzenia funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) (Dz. Urz. UE L 381 z 28.12.2006, str. 4).
W projekcie proponuje się również przeniesienie kompetencji podmiotu, do którego statutowych obowiązków należy organizacja dobrowolnych powrotów na Komendanta Głównego Straży Granicznej w zakresie organizacji dobrowolnych powrotów oraz kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w zakresie spraw pomocy w dobrowolnym powrocie cudzoziemca, wobec którego została wydana decyzja o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej oraz w zakresie spraw przeniesienia cudzoziemca do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz udzielania pomocy związanej z takim przeniesieniem. Zmiany w tym zakresie obejmą ustawę z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Aby zwiększyć szanse na skuteczność oraz trwałość powrotów cudzoziemców przewiduje się również wprowadzenie nowej instytucji pomocy w utrzymaniu i reintegracji cudzoziemca w państwie, do którego cudzoziemca powraca. Pomoc ta mogłaby być udzielana nie tylko cudzoziemcom, którym udzielona została pomoc w dobrowolnym powrocie, ale również innym cudzoziemcom, którzy albo zdecydowali się na dobrowolne wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (poprzez wyjazd w terminie dobrowolnego powrotu) i nie korzystają z pomocy w dobrowolnym powrocie, albo byli adresatami decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, które zostały przymusowo wykonane (te osoby z założenia nie mogą korzystać z pomocy w dobrowolnym powrocie – z istoty tej instytucji).
Dodatkowo, proponuje się zmiany związane z regulacjami zawartymi w art. 329a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz art. 73c ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, zgodnie z którymi minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego albo Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego, wydaje odpowiednio decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu albo decyzję o wydaleniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE, jeżeli istnieje obawa, że cudzoziemiec, obywatel UE lub członek rodziny obywatela UE niebędący obywatelem UE, może prowadzić działalność terrorystyczną lub szpiegowską, albo jest podejrzewany o popełnienie jednego z tych przestępstw. Zmiany te dotyczą:
1) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w celu uzupełnienia katalogu podmiotów prowadzących rejestr spraw dotyczących zobowiązań do powrotu oraz rejestr spraw dotyczących wydaleń z Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
2) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym w celu uzupełnienia katalogu podmiotów mających uprawnienie do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatycznego (KSI) w celu wglądu do danych Systemu Informacyjnego Schengen dotyczących cudzoziemców, których dane zostały wpisane do Systemu Informacyjnego Schengen dla celów odmowy wjazdu, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
W projekcie przewiduje się również ustanowenie podstaw prawnych do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne, nieobjęte zakresem rozdziałów 2 – 10a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, okoliczności uzasadniające udzielenie takiego zezwolenia, dla cudzoziemców, którzy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przebywali na podstawie wiz krajowych wydanych w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, tj. wiz krajowych wydanych w celu przyjazdu ze względów humanitarnych z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe, jeżeli wizy te zostaną wydane w państwie lub państwach określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Wizy, o których mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, są w chwili obecnej wydawane przez polskie urzędy konsularne dla obywateli Republiki Białorusi na skutek represji ze strony władz białoruskich po wyborach prezydenckich w sierpniu 2020 r. Od tego czasu jako wyraz solidarności wprowadzono szereg rozwiązań skierowanych do obywateli Republiki Białorusi, którzy na skutek represji muszą opuścić swój ojczysty kraj. Proponowane w projekcie rozwiązania są kolejnymi propozycjami stanowiącymi narzędzie wspomagające wejście w ramy legalnej migracji tych cudzoziemców, którzy niejednokrotnie znajdując się w szczególnej sytuacji motywacyjnej w czasie wyjazdu z państwa swojego pochodzenia, z jednej strony nie decydują się na złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a z drugiej mogą nie w pełni odnajdywać się jeszcze w realiach społeczeństwa przyjmującego, co z założenia determinuje spełnienie zwykłych, typowych wymogów migracyjnych, jakie są właściwe dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.
Projektowane zmiany w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, ustawie z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz częściowo w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin są konsekwencją zmian wprowadzanych w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach. Dodatkowo w ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej proponuje się doprecyzowanie przepisów stanowiących podstawę prawną dla funkcjonariuszy Straży Granicznej do sprawdzenia zawartości podręcznego bagażu oraz innych przedmiotów w ramach kontroli osobistej, analogicznie jak ma to miejsce na gruncie przepisów pragmatycznych innych służb, np. w ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji.
W projekcie przewiduje się również zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych mające na celu zmianę sposobu udostępniania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Straży Granicznej lub Państwowej Inspekcji Pracy danych płatnika składek oraz ubezpieczonych przez tego płatnika cudzoziemców.
Proponowane zmiany w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID¬ 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych są wynikiem dotychczasowych doświadczeń w załatwianiu spraw cudzoziemców w dobie panującej pandemii COVID-19. Proponuje się zatem uchylenie przepisów określających przedłużenie biegu terminów na złożenie wniosku o przedłużenie wizy, wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały, wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej oraz wniosku o przedłużenie okresu pobytu w ramach ruchu bezwizowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na opuszczenie przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, terminów dobrowolnego powrotu określonych w decyzjach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu oraz uchylenie przepisu określającego przedłużenie okresu udzielania pomocy socjalnej i opieki medycznej, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do upływu 30. dnia następującego po odwołaniu tego ze stanów: zagrożenia epidemicznego albo epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19, który będzie obowiązywał jako ostatni, jak również wprowadzenie regulacji przewidującej czasowe odstąpienie od osobistego stawiennictwa cudzoziemca przy składaniu określonych wniosków do wojewodów.
Z kolei celem proponowanych zmian wynikających z dostosowania polskiego porządku prawnego do wytycznych zawartych w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie: C-949/19 Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. (wizy - prawo do skutecznego środka odwoławczego przed sądem w przypadku odmowy wydania wizy krajowej przez konsula) jest uzupełnienie uregulowania dotyczącego sądowej kontroli decyzji wizowych podejmowanych przez konsula oraz ministra właściwego do spraw zagranicznych. Istotą tego orzeczenia jest stwierdzenie istnienia konieczności zagwarantowania środka odwoławczego do sądu w sprawach odmowy wydania wizy krajowej wydanej w celu objętym zakresem stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair. TSUE wskazał, iż prawo unijne, w szczególności art. 34 ust. 5 dyrektywy 2016/801 w świetle art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że nakłada ono na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia procedury odwoławczej od decyzji o odmowie wydania wizy w celu odbycia studiów, w rozumieniu tej dyrektywy, której szczegółowe zasady należą do porządku prawnego każdego państwa członkowskiego, przy poszanowaniu zasad równoważności i skuteczności, przy czym procedura ta musi gwarantować na pewnym etapie środek prawny przed sądem. W związku z tym, konieczne jest wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w celu wdrożenie zmian uwzględniających postanowienia wyroku C-949/19 Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. do polskiego porządku prawnego, poprzez rozszerzenie zakresu kognicji polskich sądów administracyjnych o sprawy wiz krajowych wydawanych w celu objętym zakresem stosowania dyrektywy 2016/801.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MSWiA
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Bartosz Grodecki Podsekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MSWiA
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
IV kwartał 2023 r.
Informacja o rezygnacji z prac nad projektem:
Status realizacji: