{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC139","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UC{#UC_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Konieczność opracowania projektu ustawy wynika z obowiązku wdrożenia do prawodawstwa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie powództw przedstawicielskich wytaczanych w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów i uchylającej dyrektywę 2009/22/WE (Dz. U. UE L 409 z 4.12.2020, str. 1) – dalej ,,dyrektywa” lub ,,dyrektywa 2020/1828”.\nDyrektywa 2020/1828 unowocześnia i wzmacnia mechanizmy ochrony zbiorowych interesów konsumentów. Umożliwia upoważnionym podmiotom działającym na rzecz ochrony konsumentów, wyznaczonym przez państwa członkowskie UE, występowanie z powództwami przedstawicielskimi, czyli powództwami wytaczanymi w imieniu konsumentów w celu doprowadzenia do zaprzestania stosowania przez przedsiębiorcę szkodliwej praktyki lub w celu zastosowania środka naprawczego w związku z jej stosowaniem. Dyrektywa udostępnia konsumentom kolejne narzędzie, służące przywróceniu równowagi kontraktowej, która została naruszona przez wykorzystujacych swoją przewagę przedsiębiorców stosujących niedozwolone praktyki. Narzędzie to ma umożliwić konsumentom poszkodowanym w wyniku stosowania przez przedsiębiorców praktyk naruszającyh ich interesy bezpośrednie dochodzenie przysługujacych im roszczeń. \nKonieczność wprowadzenia w ramach UE zharmonizowanych regulacji w zakresie powództw przedstawicielskich wynika ze wzrastającego ryzyka naruszania interesów konsumentów w związku z procesami globalizacji i cyfryzacji. Rosnąca dynamika obrotu handlowego (w tym handlu transgranicznego) generuje wzrost zagrożenia z tytułu naruszenia interesów konsumentów. W ocenie twórców dyrektywy 2020/1828 dotychczas obowiązująca dyrektywa 2009/22/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów (Dz. U. UE L 110 z 01.05.2009, str. 30, z późn. zm.) w niewystarczającym stopniu zapewniała ochronę zbiorowych interesów konsumentów. Podstawą wprowadzenia przedmiotowych regulacji unijnych były wyniki oceny adekwatności unijnego prawa konsumenckiego z dnia 23 maja 2017 r., przeprowadzonej w ramach programu sprawności i wydajności regulacyjnej, której zakres obejmował również dyrektywę 2009/22/WE. [1] Argumenty wskazujące na potrzebę uchylenia dyrektywy 2009/22/WE były następujące: ograniczony zakres jej zastosowania (odnoszący się do jedynie niektórych obszarów rynku), ograniczony wpływ decyzji wydawanych w postępowaniu w sprawie nakazu zaprzestania szkodliwych praktyk na dochodzenie roszczeń przez poszkodowanych konsumentów, a także czas trwania postępowania i jego koszty, które zniechęcają do prowadzenia postępowań. Wskazano również na potrzebę wprowadzenia regulacji prawnych zmierzających do ochrony interesów konsumentów, zarówno w zakresie dotyczącym roszczeń o zaprzestanie praktyk, jak i w zakresie dotyczącym roszczeń odszkodowawczych. \nDyrektywa 2009/22/WE została transponowana do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, która reguluje postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.\nDyrektywa 2020/1828 przewiduje zastąpienie obecnego mechanizmu nakazów zaprzestania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów nową procedurą, w ramach której tzw. podmioty upoważnione mogą dochodzić nakazów zaprzestania niedozwolonych praktyk oraz nakazów odszkodowawczych. Nakaz miałby być wydawany przez podmiot rozpatrujący takie powództwo, którym może być sąd lub organ administracji. Wybór modelu oraz procedury zależy od państwa członkowskiego.\nWychodząc naprzeciw różnorodności tradycji prawnych poszczególnych państw członkowskich dyrektywa 2020/1828 umożliwia państwu członkowskiemu pozostawienie dotychczasowych systemów dochodzenia roszczeń zbiorowych. Zgodnie z dyrektywą 2020/1828 jedna z procedur musi natomiast odpowiadać warunkom w niej określonym. Od państwa członkowskiego zależy, czy wdrażając dyrektywę pozostawi dotychczasowe procedury, czy je zmieni dostosowując do wymogów dyrektywy.\nZgodnie z dyrektywą 2020/1828 podmiotem upoważnionym do wytaczania powództw zbiorowych może być w szczególności organizacja konsumencka. Państwo członkowskie może także wskazać organy publiczne, które byłyby uprawnione do występowania z takimi powództwami. Dyrektywa 2020/1828 rozróżnia dwa rodzaje podmiotów upoważnionych: \n1) podmioty upoważnione występujące z krajowymi powództwami przedstawicielskimi oraz \n2) podmioty upoważnione występujące z powództwem przedstawicielskim transgranicznym (powództwo o charakterze transgranicznym jest wytaczane w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym taki podmiot upoważniony został wskazany).\nAby podmiot upoważniony mógł wystąpić z powództwem przedstawicielskim transgranicznym musi spełniać określone w dyrektywie wymogi. W tym zakresie dyrektywa 2020/1828 ma charakter maksymalny - wymogi te są jednakowe dla wszystkich państw członkowskich i niedopuszczalne jest wskazywanie w krajowych przepisach państw członkowskich dodatkowych wymogów w powyższym zakresie. Wynika to z założenia, iż wyznaczenie przez dane państwo członkowskie do wytaczania powództw przedstawicielskich o charakterze transgranicznych danego podmiotu i umieszczenie go w stosownym wykazie prowadzonym przez KE stanowi dowód legitymacji procesowej takiego podmiotu do wytaczania powództw przedstawicielskich w innym państwie członkowskim. Pozostaje to bez uszczerbku dla uprawnienia podmiotu rozpatrującego takie powództwo do zbadania, czy cel statutowy tego upoważnionego podmiotu uzasadnia wytoczenie powództwa w danej sprawie. Państwa członkowskie mają obowiązek weryfikacji, czy wyznaczony podmiot nadal spełnia określone prawem kryteria. Kontrola ta ma się odbywać nie rzadziej niż raz na 5 lat.\nWymogi dla podmiotów uprawnionych do wytaczania powództw przedstawicielskich krajowych określa prawo krajowe (mogą być takie same jak w przypadku podmiotów wytaczających powództwa przedstawicielskie transgraniczne, ale także inne – w zależności od decyzji państwa członkowskiego).\nW zakresie powództw przedstawicielskich dyrektywa 2020/1828 dopuszcza zastosowanie zarówno systemu opt-out jak i opt-in. Prawo krajowe powinno regulować na jakim etapie konsumenci, których dotyczy naruszenie, mogą wyrazić wolę lub brak woli bycia reprezentowanym przez podmiot upoważniony i związanie rezultatem powództwa. Ważne, aby konsumenci mieli możliwość dołączenia do powództwa po jego wytoczeniu. \nW świetle dyrektywy 2020/1828 z powództwem przedstawicielskim występuje podmiot upoważniony, natomiast pozwanym jest przedsiębiorca. Podmiot upoważniony dysponuje prawami i obowiązkami strony, natomiast prawo krajowe może przewidzieć dla konsumentów określone uprawnienia, z zastrzeżeniem, iż indywidualni konsumenci objęci powództwem nie powinni mieć możliwości ingerowania w decyzje proceduralne podejmowane przez podmiot upoważniony, w tym m.in. indywidualnego żądania dowodów w toku postępowania ani odwoływania się od decyzji proceduralnych podmiotu rozpatrującego powództwo. Dyrektywa 2020/1828 przewiduje również rozwiązanie, zgodnie z którym konsumenci niezadowoleni z przebiegu postępowania mogą z niego wystąpić. Nie będą oni w takim przypadku związani rozstrzygnięciem. \nNakazy zaprzestania szkodliwych praktyk stosowanych przez przedsiębiorców obejmują nakaz tymczasowy oraz nakaz ostateczny. Postępowanie dotyczące nakazu zaprzestania może być prowadzone bez konieczności wykazania szkody po stronie indywidualnych konsumentów i bez udziału konsumentów. \nNakaz odszkodowawczy może przewidywać dostępne w prawie krajowym środki takie jak odszkodowanie, naprawa, wymiana, obniżenie ceny, rozwiązanie umowy, zwrot ceny itd. Prawo krajowe ma zagwarantować konsumentom, iż orzeczony w ramach powództwa przedstawicielskiego nakaz odszkodowawczy (np. odszkodowanie) będą oni mogli wyegzekwować bez konieczności wnoszenia osobnego powództwa (oczywiście w przypadku braku współpracy ze strony przedsiębiorcy konsumenci będą mogli skorzystać z przepisów egzekucyjnych).\nW ramach postępowania dotyczącego nakazu odszkodowawczego podmiot upoważniony oraz przedsiębiorca mogą zawrzeć ugodę, która jest weryfikowana przez podmiot rozpatrujący powództwo pod kątem braku sprzeczności z prawem bądź braku warunków niemożliwych do wykonania. Prawo krajowe może przewidywać zasady, zgodnie z którymi podmiot rozpatrujący powództwo odmawia zatwierdzenia nieuczciwej ugody jak również zasady, zgodnie z którymi konsumenci wyrażają zgodę lub jej brak na związanie ugodą.\nPrawo krajowe ma określić zasady informowania konsumentów o wytoczonych powództwach przedstawicielskich, o ostatecznych decyzjach przewidujących środki nakazowe, odszkodowawcze lub zatwierdzonych ugodach. Konsumenci powinni zostać także poinformowani o przysługujących im uprawnieniach związanych z wydaniem nakazu. Podmioty upoważnione udostępniają, w szczególności na swoich stronach internetowych, informacje dotyczące powództw przedstawicielskich, które zostały przez nich wytoczone oraz o wynikach tych powództw. Niezależnie od tego przedsiębiorcy, wobec których wytoczono takie powództwo, mogą zostać zobowiązani do przekazania na własny koszt konsumentom objętym powództwem określonych informacji, m.in. o prawomocnych wyrokach ws. nakazów czy zatwierdzonych ugodach. \nZgodnie z postanowieniami dyrektywy 2020/1828 powództwo przedstawicielskie zawiesza lub przerywa bieg terminów przedawnienia w odniesieniu do konsumentów objętych tym powództwem.\nStrona przegrywająca w postępowaniu dotyczącym powództwa przedstawicielskiego w sprawie środków naprawczych pokrywa koszty postępowania poniesione przez stronę wygrywającą, zgodnie z zasadami przewidzianymi w krajowym prawie procesowym, które mają zastosowanie do postępowań sądowych. Strona wygrywająca może także odzyskać koszty związane z przekazaniem konsumentom stosownych informacji dotyczących danego powództwa. \nPaństwa członkowskie powinny zagwarantować rozwiązania mające na celu zapewnienie, aby koszty związane z postępowaniem nie powstrzymywały upoważnionych podmiotów od wytaczania powództw przedstawicielskich na mocy dyrektywy 2020/1828. Rozwiązania te mogą obejmować ograniczenie mających zastosowanie opłat sądowych lub opłat administracyjnych, przyznanie – w razie konieczności – upoważnionym podmiotom dostępu do pomocy prawnej lub zapewnienie im publicznego finansowania na potrzeby wytoczenia powództwa przedstawicielskiego, w tym wsparcie strukturalne lub inne środki wsparcia. Państwa członkowskie nie są obowiązane do finansowania powództw przedstawicielskich.\nDyrektywa 2020/1828 przewiduje możliwość ustanowienia przepisów pozwalających upoważnionym podmiotom na pobieranie niewysokich opłat z tytułu przystąpienia lub innych podobnych obciążeń od konsumentów, którzy wyrazili, wolę bycia reprezentowanymi przez ten upoważniony podmiot w określonym powództwie przedstawicielskim.\nDyrektywa umożliwia również finansowanie podmiotów upoważnionych przez stronę trzecią, np. organizacje przedsiębiorców, pod warunkiem zapewnienia stosownych procedur wyłączających możliwość zaistnienia konfliktu interesów oraz odniesienia korzyści z wytoczonego powództwa dla finansujących przedsiębiorców (np. przeciwko swoim konkurentom). \nDo celów ewaluacji dyrektywy państwa członkowskie mają obowiązek przekazania Komisji Europejskiej danych dotyczących powództw przedstawicielskich: liczba i rodzaj powództw (nakazowe, odszkodowawcze), oznaczenie stron powództwa ze wskazaniem czy podmiotem upoważnionym jest organizacja konsumencka czy podmiot publiczny oraz branży której dotyczyło naruszenie, ostateczne rozstrzygnięcie powództwa (umorzenie, oddalenie wydanie nakazu, zawarcie ugody).\n\n[1] Wyniki przeprowadzonej oceny pod adresem: http://ec.europa.eu/newsroom/just/item-detail.cfm?item_id=59332","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Implementacja dyrektywy 2020/1828 do polskiego porządku prawnego wymaga interwencji legislacyjnej na poziomie ustawowym. Nie jest konieczne tworzenie odrębnej ustawy w zakresie objętym obowiązkiem transpozycyjnym. Wystarczające jest dokonanie stosownej modyfikacji i uzupełnienie obecnych regulacji z postępowania grupowego oraz prawa ochrony konsumentów. Przedmiotowy projekt przewiduje wdrożenie modelu, w którym podmiotem rozpatrującym powództwo przedstawicielskie jest sąd. Stosowne zmiany obejmą następujące akty prawne:\n1. ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 446).\n2. ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r. poz. 275),\n3. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1125).\nW projekcie wdrażającym postanowienia dyrektywy 2020/1828 do prawa polskiego planuje się zawrzeć następujące rozwiązania:\nI. Zmiany w ustawie z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym\n1. Powództwa przedstawicielskie transgraniczne i krajowe\nPrzekazanie sądom okręgowym do prowadzenia spraw dotyczących środków nakazujących zaprzestanie szkodliwych praktyk naruszających interesy konsumentów oraz środków naprawczych zobowiązujących przedsiębiorcę do zapewnienia konsumentom m.in. odszkodowania, naprawy, obniżenia ceny, rozwiązanie umowy itd. Sądy prowadzić będą postępowania na wniosek upoważnionych podmiotów krajowych i podmiotów upoważnionych z innych państw członkowskich UE (powództwa przedstawicielskie o charakterze transgranicznym) w oparciu o regulacje dotyczące dochodzenia roszczeń w ramach postępowania grupowego. Zakres przedmiotowy spraw w tej procedurze będzie odpowiadał zakresowi wskazanemu w załączniku I do dyrektywy 2022/1828. \nW tym celu rozszerzeniu ulegnie zakres przedmiotowy ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Dodane zostaną nowe przepisy regulujące postępowanie w sprawach powództw przedstawicielskich wytaczanych przez podmioty upoważnione, które będą regulować: \n- legitymację procesową stron postępowania - legitymowanym do wytoczenia powództw grupowych będzie upoważniona organizacja konsumencka, spełniająca kryteria niezależności i bezstronności wymagane przez dyrektywę 2022/1828. Nie będzie wymogu zastępstwa powoda przez adwokata lub radcę prawnego. Stroną pozwaną będzie przedsiębiorca naruszający szeroko rozumiane prawa konsumentów, których minimalny zakres został określony w załączniku I do dyrektywy 2022/1828. W przypadku powództwa transgranicznego legitymację czynną będzie miał podmiot upoważniony umieszczony na stosownej liście prowadzonej przez KE. \n- dopuszczalność powództwa - wytoczenie powództwa przedstawicielskiego przez upoważnione podmioty (organizacje konsumenckie) będzie możliwe w przypadku stosowania przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej interesy konsumentów. Warunkiem koniecznym do wszczęcia postępowania w sprawie zastosowania środków naprawczych będzie wyrażenie zgody przez 10 konsumentów do bycia reprezentowanymi w danym powództwie przez podmiot upoważniony. W zakresie ustalenia podobieństwa roszczeń indywidualnych zakłada się stosowanie zasady wynikającej z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, zgodnie którą w postepowaniu o zastosowanie środka naprawczego, wynikającego z naruszenia zbiorowych interesów konsumentów będą mogły być dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Ponadto zastosowanie znajdzie art. 2 przywołanej ustawy w zakresie ujednolicenia wysokości roszczeń oraz możliwości ujednolicenia wysokości roszczeń w podgrupach (ust. 2 art. 2). W przypadku postępowań o zastosowanie środków w sprawie nakazów zaprzestania stosowania szkodliwej praktyki podmiot upoważniony będzie mógł wytoczyć takie powództwo bez wymogu uzyskania zgody indywidualnych konsumentów. \n- zasady przystąpienia konsumentów do postępowania oraz wystąpienia z niego – w przypadku powództw o zastosowanie środków naprawczych konsumenci poszkodowani w wyniku stosowania niedozwolonej praktyki będą mogli w określonym czasie po wniesieniu powództwa przez podmiot upoważniony wyrazić wolę bycia reprezentowanymi przez ten podmiot oraz bycia związanymi wynikiem tego postępowania (opcja opt-in). Do czasu zakończenia postępowania prawomocnym wyrokiem albo ugodą konsumenci objęci powództwem będą uprawnieni do rezygnacji z bycia reprezentowanymi, a tym samym do rezygnacji z objęcia ich skutkami wyroku albo ugody. Konsumenci, którzy w sposób wyraźny wyrazili wolę bycia reprezentowanymi w danym postępowaniu wszczętym z powództwa przedstawicielskiego, do czasu wycofania takiej zgody, nie będą mogli być reprezentowani w innych powództwach przedstawicielskich w tej samej sprawie i przeciwko temu samemu przedsiębiorcy ani nie będą mogli wytaczać powództw indywidualnych w tej samej sprawie i przeciwko temu samemu przedsiębiorcy.\n- prawa i obowiązki stron postępowania – stronami postępowania będą podmiot upoważniony oraz pozwany przedsiębiorca. W tym zakresie zastosowanie znajdą ogólne reguły procedury cywilnej dotyczących pozycji w procesie stron postepowania cywilnego. \n- prawa i obowiązki konsumentów objętych powództwem - konsumenci indywidualni objęci powództwem będą beneficjentami środków zasądzonych przez sąd w postępowaniu prowadzonym przez podmiot upoważniony, np. w zakresie nakazu zaprzestania stosowania określonej szkodliwej praktyki lub środka naprawczego. Konsumenci indywidualni objęci powództwem nie będą mieć prawa do indywidualnego wnoszenia wniosków dowodowych w ramach postępowania ani indywidualnego odwoływania się od decyzji sądu. Konsumenci indywidualni nie będą mieć obowiązków proceduralnych w ramach powództwa, nie będą też ponosić kosztów postępowania, za wyjątkiem ewentualnej opłaty wstępnej. Konsument indywidualny objęty powództwem będzie mógł zostać obciążony wyłącznie kosztami postępowania, które zostały poniesione z jego winy umyślnej lub niedbalstwa, np. z powodu przedłużenia postępowania w wyniku bezprawnego działania tego konsumenta.\n- środki nakazujące zaprzestanie szkodliwych praktyk – środki te obejmować będą środki tymczasowe mające na celu zaprzestanie praktyki lub zakazanie praktyki, a także środki ostateczne mające na celu zaprzestanie lub zakazanie praktyki. Środki nakazujące zaprzestanie szkodliwych praktyk mają na celu ochronę interesów konsumentów bez względu na to, czy konsumenci indywidualni ponieśli jakąkolwiek rzeczywistą stratę lub szkodę. Sąd, obok nakazu zaprzestania stosowania praktyki, będzie mógł nałożyć na przedsiębiorców obowiązek podjęcia konkretnych działań, w szczególności takich jak np. przekazanie konsumentom informacji wcześniej pominiętych z naruszeniem obowiązków prawnych, opublikowania całości lub fragmentu wyroku, opublikowania oświadczenia korygującego. Zastosowanie środka nakazu nie zależy od tego czy daną praktykę przedsiębiorca stosował umyślnie czy była ona skutkiem zaniedbania.\n- środki naprawcze – środki te będą obejmowały środki odszkodowawcze wynikające z naruszenia interesów konsumentów określone w przepisach Kodeksu cywilnego oraz innych ustawach regulujących szeroko pojęte prawa konsumenckie, w tym naprawienie szkody na zasadach ogólnych, żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń, zwrotu kosztów związanych z nabyciem rzeczy, naprawę rzeczy, wymianę rzeczy. Konsument będzie mógł dochodzić w postepowaniu indywidualnym innych środków naprawczych dostępnych na mocy prawa, które nie były objęte i zasądzone w wyniku powództwa w sprawie środków naprawczych wytoczonego przez podmiot upoważniony. \n- zasady ujawniania dowodów – zostaną wprowadzone przepisy dotyczące ujawniania dowodów na poparcie powództwa przedstawicielskiego. Sąd na wniosek podmiotu upoważnionego będzie mógł nakazać ujawnienie kolejnych dowodów będących w posiadaniu pozwanego lub strony trzeciej. \n- zasady zawierania ugód – ugody będą zawierane przez podmioty upoważnione z pozwanymi przedsiębiorcami. Zatwierdzone przez sąd ugody będą wiążące dla podmiotu upoważnionego, pozwanego przedsiębiorcy oraz indywidualnych konsumentów objętych powództwem. Zastosowanie znajdą wynikające z Kodeksu postepowania cywilnego zasady dotyczące ugód zawartych przed sądem (art. 10, art. 223), z uwzględnieniem m.in. prawa indywidualnych konsumentów objętych postępowaniem do odmowy związania taką ugodą oraz podmiotów nią związanych. Ugoda nie wykluczy możliwości dochodzenia przez konsumenta w postepowaniu indywidualnym innych środków naprawczych, które nie były w nią objęte. \n- kwestię podziału kosztów procesowych - w przypadku powództw o zastosowanie środka naprawczego, zastosowanie znajdzie wynikająca z art. 98 Kodeksu postępowania cywilnego zasada, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).\n- kwestię prejudykatu - wprowadzenie reguły, zgodnie z którą prawomocny wyrok sądu kończący postępowanie przedstawicielskie albo prawomocna decyzja Prezesa UOKiK stwierdzająca naruszenie zakazu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów wiążą sąd prowadzący postępowanie z powództwa przedstawicielskiego w zakresie postępowania w sprawie środków naprawczych w związku z tą samą praktyką tego samego przedsiębiorcy. Prejudykat ułatwi i przyśpieszy postępowania w sprawie środków naprawczych, które będzie jednak musiało zostać wytoczone, w celu uzyskania od przedsiębiorcy określonych środków naprawczych na rzecz konkretnych konsumentów objętych takim powództwem. Przy przyjętej w projekcie opcji opt-in tylko w ten sposób – poprzez wytoczenie powództwa w sprawie środków naprawczych będzie możliwe zidentyfikowanie konkretnych konsumentów, którym będą przysługiwały takie środki. \n- terminów przedawnienia - w tej kwestii zastosowanie znajdą ogólne reguły przerwania biegu terminu przedawnienia roszczeń przez każdą czynność dokonaną przed sądem, określone w art. 123 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360). Zgodnie z § 124 Kodeksu cywilnego po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jednocześnie w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.\n- sankcji za niezastosowanie lub odmowę zastosowania się przez przedsiębiorcę do nakazu zaprzestania stosowania praktyki, nieujawnienia dowodów, nieprzekazania konsumentom stosownych informacji - wprowadzenie przepisów umożliwiających sądowi nałożenie na przedsiębiorcę, który nie wykonuje prawomocnego wyroku nakazującego zaniechanie praktyki, kary grzywny. Natomiast w zakresie sankcji za nieprzedstawienie dowodów zastosowanie znajdą ogólne reguły z procedury cywilnej dotyczące kary grzywny za nieuzasadniona odmowę przedstawienia dowodów np. dokumentu znajdującego się u osoby trzeciej.\n- wystąpień przedsądowych do przedsiębiorców - podmiot upoważniony będzie zobligowany do wezwania przedsiębiorcy do zaprzestania stosowania szkodliwej praktyki przed wytoczeniem powództwa. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od otrzymania wezwania przedsiębiorca nie zaprzestanie naruszenia, upoważniony podmiot może niezwłocznie wytoczyć powództwo przedstawicielskie. Projekt nie przewiduje wymogu, ani możliwości angażowania do podjęcia tych działań udziału podmiotu zewnętrznego. \n- koordynacja pomiędzy powództwami przedstawicielskimi a innymi powództwami których celem jest ochrona interesów konsumentów – projekt zakłada, że zapewnienie koordynacji w zakresie wytaczania powództw przedstawicielskich będzie realizowane przez system wymiany informacji pomiędzy podmiotami upoważnionymi do wytaczania powództw a Prezesem UOKiK. Podmiot upoważniony, który zamierza wytoczyć powództwo o zaprzestanie szkodliwych praktyk będzie miał obowiązek, zwrócenia się przed wytoczeniem takiego powództwa do Prezesa UOKiK o przedstawienie informacji czy Prezes UOKiK prowadzi lub zamierza prowadzić postępowanie w sprawie konkretnego przedsiębiorcy stosującego konkretna praktykę. Dopiero uzyskanie przez podmiot upoważniony informacji, że Prezes UOKiK nie prowadzi ani nie planuje prowadzenia postępowania w stosunku do konkretnego przedsiębiorcy i konkretnej praktyki będzie uprawniało podmiot do wytoczenia powództwa. W projekcie przewiduje się również nałożenie na podmioty upoważnione wytaczające powództwa przedstawicielskie obowiązku informowania Prezesa UOKiK o wszczęciu postepowania i sposobie jego zakończenia.. Ma to zapobiegać prowadzeniu równoległych postępowań wobec tego samego przedsiębiorcy stosującego tę sama praktykę zarówno przez Prezesa UOKiK jak i podmiot upoważniony. W przypadku natomiast powództw indywidualnych, które mogą wytaczać konsumenci będzie obowiązywała zasada, zgodnie z którą konsumenci indywidualni, którzy w sposób wyraźny wyrazili wolę bycia reprezentowanymi w danym postępowaniu wszczętym z powództwa przedstawicielskiego, do czasu wycofania takiej zgody, nie będą mogli być reprezentowani w innych powództwach przedstawicielskich w tej samej sprawie i przeciwko temu samemu przedsiębiorcy ani nie będą mogli wytaczać powództw indywidualnych w tej samej sprawie i przeciwko temu samemu przedsiębiorcy. Wynika to z przyjętej w projekcie opcji opt-in.\n2. Obowiązki informacyjne pozwanych przedsiębiorców\nNiezależnie od obowiązków informacyjnych na temat powództw nałożonych na podmioty upoważnione pozwany przedsiębiorca będzie mógł być obowiązany przez sąd do poinformowania konkretnych konsumentów objętych danym powództwem o prawomocnym wyroku dotyczącym zastosowanych środków, zawartej ugodzie czy też oddaleniu powództwa w sprawie zastosowania środków naprawczych. \n3. Finansowanie podmiotów upoważnionych \nFinansowanie podmiotów upoważnionych będzie realizowane w oparciu o opłaty pobierane od konsumentów oraz dobrowolne wpłaty od przedsiębiorców. Organizacje konsumenckie będą mogły (nieobligatoryjnie) pobierać od konsumentów opłaty związane z przystąpieniem do powództwa grupowego w sprawach o zastosowanie środków naprawczych. Wysokość opłaty powinna być proporcjonalna do wartości dochodzonego roszczenia konsumenckiego. Dodatkowo zostaną określone zasady na jakich podmiot upoważniony może otrzymywać dobrowolne wpłaty od przedsiębiorców/organizacji przedsiębiorców z uwzględnieniem konieczności wykluczenia konfliktu interesów oraz możliwości odniesienia korzyści przez wpłacającego przedsiębiorcę/organizację przedsiębiorców z wytoczonego powództwa, czy też możliwości wpływania na decyzje podmiotów upoważnionych. Sąd w ramach postępowania będzie uprawniony do weryfikacji, czy fakt finansowania przez określonego przedsiębiorcę/organizację przedsiębiorców może mieć wpływ na toczące się postępowanie. W tym celu upoważnione podmioty będą zobowiązane na wezwanie sądu do ujawnienia informacji finansowych zawierających wykaz źródeł finansowania wykorzystanych na rzecz danego powództwa. Jednocześnie sąd będzie uprawniony do zastosowania określonych środków w przypadku, gdyby fakt finansowania powodował np. konflikt interesów. W takim przypadku sąd będzie mógł nakazać podmiotowi upoważnionego odmówić przyjęcia tego konkretnego finansowania lub jego zmiany, odrzucenie legitymacji procesowej podmiotu upoważnionego w tym konkretnym powództwie. \n\nII. Zmiany w ustawie o kosztach sądowych \nDyrektywa 2020/1828 zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienie odpowiednich regulacji mających na celu zagwarantowanie, aby koszty związane z postępowaniem nie stanowiły realnej bariery dla podmiotów upoważnionych w wytaczaniu powództw przedstawicielskich. Proponuje się, aby podmioty upoważnione wnosząc powództwo grupowe przed sądem okręgowym zostały zwolnione z opłaty za wytoczenie takiego powództwa. Stosowna zmiana zostanie wprowadzona w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Warto podkreślić, że de lege lata powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. \n\nIII. Zmiany w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. ochronie konkurencji i konsumentów\n1. Ustanowienie ram prawnych dla funkcjonowania podmiotów upoważnionych do wytaczania powództw grupowych krajowych i transgranicznych. \nPodmiotami upoważnionymi do wytaczania powództw transgranicznych oraz podmiotami upoważnionym do wytaczania powództw krajowych mogą być organizacje konsumenckie, które muszą spełniać kryteria fachowości i niezależności tj.:\n- przez 12 miesięcy przed skierowaniem sprawy do sądu podmiot ma prowadzić działalność na rzecz ochrony interesów konsumentów;\n- celem statutowym podmiotu ma być zapewnienie ochrony interesów konsumentów;\n- celem statutowym podmiotu nie jest osiąganie zysku;\n- podmiot nie jest objęty postępowaniem upadłościowym ani nie został uznany za niewypłacalny;\n- podmiot jest niezależny i nie podlega wpływom osób innych, niż konsumenci, w szczególności przedsiębiorców, które mogłyby odnieść korzyść gospodarczą z wytoczenia powództwa przedstawicielskiego, również w przypadku finansowania przez strony trzecie, i w tym celu dysponuje ustalonymi procedurami aby zapobiegać takim wpływom oraz aby zapobiegać konfliktom interesów między jego interesami, interesami podmiotów go finansujących i interesami konsumentów;\n- podmiot udostępnia publicznie, stosując prosty i zrozumiały język, za pośrednictwem wszelkich stosownych środków, a w szczególności na swojej stronie internetowej, informacje, które wykazują, że spełnienia on kryteria oraz informacje o ogólnych źródłach swojego finansowania, o strukturze organizacyjnej, zarządczej i członkostwa, swoim celu statutowym a także swojej działalności.\nNałożenie na organizacje konsumenckie określonych wymogów kwalifikujących je do wytaczania transgranicznych powództw przedstawicielskich wynika wprost z regulacji dyrektywy 2020/1828 (art. 4 ust. 3). Jednocześnie dyrektywa 2020/1828 pozwala, aby państwo członkowskie rozciągnęło stosowanie wspomnianych kryteriów na organizacje konsumenckie wytaczające krajowe powództwa przedstawicielskie (art. 4 ust. 5). Projekt nie przewiduje wdrożenia tej opcji. Podmioty upoważnione do wytaczania powództw transgranicznych jak i podmioty upoważnione do wytaczania powództw krajowych będą musiały spełniać kryteria wskazane w art. 4 ust. 3 dyrektywy 2020/1828. W praktyce, podmiot upoważniony do wytaczania powództw transgranicznych będzie mógł być jednocześnie podmiotem upoważnionym do wytaczania powództw krajowych. \n2. Obowiązki informacyjne podmiotów upoważnionych i pozwanych przedsiębiorców o powództwach\nPodmioty upoważnione będą miały określone obowiązki informacyjne dotyczące powództw przedstawicielskich. Obowiązki te będą obejmowały konieczność udostępniania, w szczególności na ich stronach internetowych, informacji o powództwach, które podmiot upoważniony zamierza wytoczyć, o trwających powództwach, ich rodzaju i etapie, wynikach powództwa. Informacje te będą obejmowały także wyjaśnienie przedmiotu powództwa, określenie możliwych lub rzeczywistych skutków prawnych danego powództwa przedstawicielskiego, opis grupy konsumentów, których dotyczy powództwo przedstawicielskie oraz opis niezbędnych kroków, które mają podjąć zainteresowani konsumenci, w tym o zabezpieczeniu niezbędnych dowodów. Podmiot upoważniony będzie także zobowiązany podać wśród tych informacji informację o możliwości dołączenia przez konsumentów do konkretnego powództwa przedstawicielskiego w sprawie zastosowania środków naprawczych. \nDyrektywa 2020/1828 przewiduje możliwość nałożenia przez sąd na pozwanego przedsiębiorcę, który dopuścił się naruszenia interesów konsumentów, obowiązków informacyjnych dotyczących prawomocnych wyroków/ugód pod warunkiem, że konsumenci objęci tym powództwem nie są informowani o tych kwestiach w inny sposób. Projekt zakłada, że sąd może zobowiązać pozwanego przedsiębiorcę, który dopuścił się naruszenia interesów konsumentów, do poinformowania indywidualnych konsumentów objętych danym powództwem o prawomocnym wyroku lub zatwierdzonej ugodzie albo o oddaleniu powództwa w sprawie środków naprawczych. Przedsiębiorca będzie miał również obowiązek poinformowania indywidualnych konsumentów o przysługujących im uprawnieniach wynikających z wyroku/ugody oraz procedurze realizacji zasądzonych środków naprawczych. Obowiązek ten będzie realizowany wobec konkretnych konsumentów objętych danym powództwem. Informacje zamieszczane przez podmioty upoważnione oraz zawarte w wykazie postępowań grupowych będących w toku oraz prawomocnie zakończonych, udostępnionym w Biuletynie Informacji Publicznej Ministra Sprawiedliwości, będą natomiast skierowane do ogółu. \n3. Kompetencje Prezesa UOKiK\nDo obowiązków Prezesa UOKiK będzie należało rozpatrywanie wniosków organizacji konsumenckich ubiegających się o wyznaczenie na podmiot upoważniony, wyznaczanie takich podmiotów, prowadzenie i przekazywanie Komisji Europejskiej listy podmiotów upoważnionych wyznaczonych do wytaczania transgranicznych powództw przedstawicielskich, upublicznienie tej listy oraz kontrola (co najmniej raz na 5 lat) spełnienia przez te podmioty wymogów statuujących bycie podmiotem upoważnionym. (zmiana ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów).\nPrezes UOKiK będzie uprawniony do składania wniosków do sądów o przekazanie danych dotyczących prowadzonych powództw w celu realizacji obowiązku sprawozdawczości wobec KE. \nPowyższe będzie wymagało stosownych zmian ustawy zmiany ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów w zakresie nowych zadań Prezesa UOKiK. Ponadto, zostanie dodany nowy rozdział regulujący kwestie związane z wyznaczaniem podmiotów upoważnionych, prowadzeniem rejestru, sprawozdawczością oraz obowiązkami informacyjnymi podmiotów upoważnionych i pozwanych przedsiębiorców.\n\nIV. Rozpatrywany wariant alternatywny\nW modelu administracyjnym podmiotem rozpatrującym powództwa przedstawicielskie mógłby być Prezes UOKiK. Wiązałoby się to z koniecznością prowadzenia postępowań na wniosek podmiotu upoważnionego. Z uwagi na szeroki zakres przedmiotowy dyrektywy 2020/1828 Prezes UOKiK rozpatrywałby powództwa w sprawach pozostających obecnie poza jego kompetencjami (np. w sprawach efektywności energetycznej, roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Unii, produktów leczniczych). [2] Jednocześnie przyjęcie modelu administracyjnego powodowałoby rozszerzenie kompetencji UOKiK, ponad możliwość orzekania o usunięciu trwających skutków naruszenia zakazu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, i przyznanie organowi uprawnienia do orzekania w zakresie środków naprawczych zobowiązujących przedsiębiorcę do zapewnienia konsumentom środków odszkodowawczych w rozumieniu k.c.\n\n[2] Zakres przedmiotowy spraw objętych przepisami dyrektywy 2022/1828 określa załącznik I","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Prezes UOKiK","value":"Prezes UOKiK"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Tomasz Chróstny Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów\n","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Prezes UOKiK","value":"Prezes UOKiK"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2023 r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}