W projekcie założono racjonalizację zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego oraz wzmocnienie mechanizmów służących zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego samorządów.

W praktyce zaproponowane rozwiązania umożliwią restrukturyzację długu samorządów poprzez:

• spłatę istniejącego zadłużenia nowym długiem o niższych kosztach obsługi –w efekcie samorządy, które zaciągnęły droższe zobowiązania będą mogły je zamienić na bardziej korzystne, co jest uzasadnione ekonomicznie;
• wcześniejszą spłatę długu w sytuacji posiadania własnych środków finansowych (np. nadwyżka budżetowa z lat poprzednich, środki ze zwrotu udzielonych pożyczek) lub wolnych środków z tytułu rozliczenia zaciągniętych zobowiązań.

Propozycje te pozwolą na racjonalizację gospodarki finansowej przy jednoczesnym zmniejszeniu długu publicznego i kosztów jego obsługi.

Zgodnie z projektem, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego będzie mógł dokonywać zmian w budżecie i wieloletniej prognozie finansowej jednostki, w związku z realizacją projektów finansowanych z udziałem środków europejskich.

Przewidziano także wzmocnienie mechanizmów służących zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego samorządów:

• przy wyliczaniu indywidualnego wskaźnika spłaty zadłużenia, uwzględniane będą te zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu (m.in. niestandardowe instrumenty finansowe) – pozwoli to wyeliminować obchodzenie wskaźnika zadłużenia, a tym samym zwiększy bezpieczeństwo finansowe samorządów;
• zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki zostaną objęte ograniczeniem, takim jak dla tradycyjnych kredytów i pożyczek;
• wszystkie wydatki na obsługę długu zostaną objęte limitem spłaty zadłużenia;
• samorządy będą musiały uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania, które wywołuje skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu – rozwiązanie to wzmocni proces monitorowania długu samorządów;
• wolne środki zostaną wyłączone z reguły dotyczącej zrównoważenia budżetu, określonej w ustawie o finansach publicznej, aby samorządy nie zaciągały nadmiernych kredytów.

W projekcie doprecyzowano możliwości zadłużania się samorządów oraz przepisy dotyczące postępowań naprawczych.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie 1 stycznia 2019 r., z zachowaniem stosownych okresów dostosowawczych dla samorządów.