W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD40","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw zawiera przepisy mające na celu m.in. wdrożenie rozwiązań zmierzających do zrealizowania drugiego kamienia milowego (A2G) określonego dla Reformy Systemu Budżetowego (dalej: RSB) w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (dalej: KPO). Kamień ten przewiduje ustanowienie nowego systemu budżetowego, na który składać się będą trzy elementy, tj.: nowy system klasyfikacyjny, zredefiniowane średniookresowe ramy budżetowe oraz nowy model zarządzania budżetem państwa. \nRSB została objęta KPO, gdyż odpowiada na zalecenie Rady Unii Europejskiej z 2019 roku (tzw. CSR[1] 1). Rada UE rekomendowała wtedy Polsce podjęcie dalszych działań w celu zwiększenia efektywności wydatków publicznych, w tym przez udoskonalenie systemu budżetowego. Zalecenie to zostało podtrzymane w 2022 roku, a jego aktualność potwierdzona w 2023 roku. W dokumencie z 2019 roku wskazano również na potrzebę wprowadzenia nowych instrumentów służących lepszemu zarządzaniu wydatkami. Jak wskazała Rada UE, całościowa reforma systemu budżetowego jest skomplikowana i będzie wdrażana etapami przez kilka lat. \nW roku 2022 zrealizowano pośredni kamień milowy (A1G) dotyczący opracowania koncepcji nowego systemu klasyfikacyjnego, określającej strukturę i szczegółowe klasyfikacje jednolitego planu kont zintegrowanego z klasyfikacją budżetową. Koncepcja nowego systemu klasyfikacyjnego została opublikowana 31 marca 2022 roku i stanowi podstawę do prac nad zmianami w klasyfikacji.\nProjekt zmiany ustawy o finansach publicznych wprowadza modyfikacje we wszystkich obszarach objętych zaleceniami CSR, począwszy od planowania na rok 2026, zgodne z tymi zaleceniami.\n\n[1] CSR (country-specific recommendations)\nIndywidualne zalecenia przekazywane państwom członkowskim w kontekście Semestru Europejskiego.\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Zaproponowane zmiany w ustawie o finansach publicznych zmierzają w kierunku spełnienia zaleceń sformułowanych w CSR i wprowadzają rozwiązania w trzech obszarach: średniookresowych ram budżetowych, zarządzania budżetem państwa oraz klasyfikacji budżetowej.\nPolska w ramach RSB zobowiązała się, m.in. do przeanalizowania i wzmocnienia obecnie istniejących rozwiązań dotyczących Średniookresowych Ram Budżetowych, w wyniku czego planuje się modyfikację istniejących rozwiązań w obszarze planowania wieloletniego, które obejmą prognozowanie wydatków budżetu państwa oraz jednostek, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, tj.: agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych, w szczegółowości nie mniejszej niż wynikające z art. 21, art. 4, art. 29 oraz art. 31 tej ustawy, które określają układ planów finansowych jednostek. \nPrognozy budżetowe będą opracowywane, jak dotychczas, z wykorzystaniem niezmiennego kursu polityki. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej dla celów prognozowania budżetowego należy przyjąć założenie niezmiennego kursu polityki. Założenie to oznacza ekstrapolację trendów w zakresie dochodów i wydatków oraz włączenie do prognoz, tych działań generujących skutki budżetowe, które są znane z odpowiednią szczegółowością. Dodatkowo pod uwagę powinny być brane tylko te działania, które zostały wyspecyfikowane i zaakceptowane przez Radę Ministrów. \nW aktualnym stanie prawnym scenariusz niezmiennego kursu polityki określony został w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej (Dz. U. poz. 745). Ma on zastosowanie do określania wyjściowych kwot wydatków części budżetowych na kolejne lata następujące po roku, dla którego określono wstępne kwoty wydatków. W projekcie zakłada się rozwinięcie tego rozwiązania i wydłużenie perspektywy planowania – prognozy wieloletnie będą sporządzane na lata (n) do (n+3). W kolejnych cyklach planowania budżetowego opracowane wcześniej prognozy będą aktualizowane i rozwijane/uzupełniane w ramach przyjętego zakresu lat, z uwzględnieniem nowych zmiennych wynikających z uwarunkowań makroekonomicznych, parametrów demograficznych oraz decyzji Rządu i Parlamentu RP realizowanych w czasie pomiędzy okresami planistycznymi. W konsekwencji zachowany będzie czteroletni horyzont ram budżetowych w każdym okresie planistycznym. W świetle regulacji unijnych, wydłużenie planowania budżetowego oraz prezentacja prognozowanych wielkości poza rok budżetowy będzie sprzyjać prowadzeniu bardziej skutecznej i realistycznej polityki budżetowej w średnim okresie. Zasadnicza część zmian zostanie uregulowana, na podstawie stosownie rozwiniętej delegacji ustawowej, w akcie prawnym wykonawczym, który reguluje proces planowania budżetu państwa.\nW obszarze zarządzania budżetem państwa zakłada się przede wszystkim:\n- wzmocnienie procesów analitycznych i decyzyjnych poprzez udoskonalenie warstwy prezentacyjnej ustawy budżetowej,\n- zaprezentowanie nowych danych w ramach uzasadnienia do ustawy budżetowej (plany finansowe funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego),\n- wprowadzenie nowego instrumentu budżetowego pozwalającego na relokację wydatków (zmiany w strukturze wydatków) w trakcie roku budżetowego.\nZakłada się, że udoskonalenie warstwy prezentacyjnej nastąpi dzięki prezentowaniu w ustawie budżetowej budżetów poszczególnych ministrów i innych dysponentów części budżetowych (a nie jak dotychczas wyłącznie części budżetowych) i pozwoli na uzyskanie pełnego obrazu jakimi środkami dysponuje dany minister. Zwiększy to czytelność danych w ustawie budżetowej, a co za tym idzie wzmocni procesy analityczne.\nPrezentowanie w uzasadnieniu do ustawy budżetowej planów finansowych funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego na podstawie odrębnych ustaw przyczyni się do wzmocnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych oraz podniesienia poziomu dostępności danych publicznych.\nNowym istotnym elementem zarządzania budżetem państwa będzie ustanowienie instrumentu budżetowego pozwalającego na relokację wydatków- zmianę ich struktury w trakcie roku budżetowego przy zachowaniu kontroli Sejmu RP. Mechanizm przewiduje agregację oszczędności w wydatkach powstałych w trakcie roku budżetowego. „Odnawialna” rezerwa celowa będzie miała operacyjny charakter i umożliwi Ministrowi Finansów inicjowanie odpowiednich działań zarządczych w toku wykonywania budżetu państwa. Utworzenie rezerwy będzie poprzedzone wydaniem pozytywnej opinii przez sejmową komisję właściwą do spraw budżetu, podobnie jak każde przeniesienie i przeznaczenie środków, co pozwoli na wprowadzanie zmian w strukturze wydatków budżetu państwa pod kontrolą Sejmu RP. \nKolejne zmiany dotyczą planów finansowych agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych funduszy celowych. Projektowane regulacje prawne wprowadzą uelastycznienie zasad związanych z dokonywaniem zmiany planów finansowych tych jednostek, a co z tym idzie – zasad gospodarowania środkami publicznymi.\n\nW projekcie wprowadza się ponadto nowy układ grup wydatków budżetu państwa, który pozwoli na czytelniejszą prezentację ekonomicznego charakteru ponoszonych wydatków. Nowe grupowanie wydatków umożliwią zmiany wprowadzone w klasyfikacji paragrafowej, które są spójne z koncepcją nowej klasyfikacji (kamień milowy A1G). Zaproponowana zmiana ma na celu zwiększenie przejrzystości informacji pozyskiwanych za jej pomocą, ponadto pozwoli na zapewnienie większej spójności z systemami statystycznymi oraz sprawozdawczością finansową.\nW związku z tym zostanie wydane na podstawie art. 39 ustawy o finansach publicznych nowe rozporządzenie w sprawie klasyfikacji budżetowej uwzględniające projektowane zmiany.\nNowe rozwiązania przełożą się na poprawę skuteczności oraz efektywności w wydatkowaniu środków publicznych przy zachowaniu rzetelnej i przejrzystej informacji o całości transferów jakie zachodzą w jednostkach sektora finansów publicznych.\nPonadto projekt zawiera zmiany o charakterze precyzującym i porządkującym, które mają zapewnić spójność i zgodność zmienianych przepisów z innymi regulacjami, w tym unijnymi.\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MF","value":"MF"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Hanna Majszczyk Podsekretarz Stanu ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MF","value":"MF"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2024 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD40
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw zawiera przepisy mające na celu m.in. wdrożenie rozwiązań zmierzających do zrealizowania drugiego kamienia milowego (A2G) określonego dla Reformy Systemu Budżetowego (dalej: RSB) w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (dalej: KPO). Kamień ten przewiduje ustanowienie nowego systemu budżetowego, na który składać się będą trzy elementy, tj.: nowy system klasyfikacyjny, zredefiniowane średniookresowe ramy budżetowe oraz nowy model zarządzania budżetem państwa.
RSB została objęta KPO, gdyż odpowiada na zalecenie Rady Unii Europejskiej z 2019 roku (tzw. CSR[1] 1). Rada UE rekomendowała wtedy Polsce podjęcie dalszych działań w celu zwiększenia efektywności wydatków publicznych, w tym przez udoskonalenie systemu budżetowego. Zalecenie to zostało podtrzymane w 2022 roku, a jego aktualność potwierdzona w 2023 roku. W dokumencie z 2019 roku wskazano również na potrzebę wprowadzenia nowych instrumentów służących lepszemu zarządzaniu wydatkami. Jak wskazała Rada UE, całościowa reforma systemu budżetowego jest skomplikowana i będzie wdrażana etapami przez kilka lat.
W roku 2022 zrealizowano pośredni kamień milowy (A1G) dotyczący opracowania koncepcji nowego systemu klasyfikacyjnego, określającej strukturę i szczegółowe klasyfikacje jednolitego planu kont zintegrowanego z klasyfikacją budżetową. Koncepcja nowego systemu klasyfikacyjnego została opublikowana 31 marca 2022 roku i stanowi podstawę do prac nad zmianami w klasyfikacji.
Projekt zmiany ustawy o finansach publicznych wprowadza modyfikacje we wszystkich obszarach objętych zaleceniami CSR, począwszy od planowania na rok 2026, zgodne z tymi zaleceniami.

[1] CSR (country-specific recommendations)
Indywidualne zalecenia przekazywane państwom członkowskim w kontekście Semestru Europejskiego.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Zaproponowane zmiany w ustawie o finansach publicznych zmierzają w kierunku spełnienia zaleceń sformułowanych w CSR i wprowadzają rozwiązania w trzech obszarach: średniookresowych ram budżetowych, zarządzania budżetem państwa oraz klasyfikacji budżetowej.
Polska w ramach RSB zobowiązała się, m.in. do przeanalizowania i wzmocnienia obecnie istniejących rozwiązań dotyczących Średniookresowych Ram Budżetowych, w wyniku czego planuje się modyfikację istniejących rozwiązań w obszarze planowania wieloletniego, które obejmą prognozowanie wydatków budżetu państwa oraz jednostek, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, tj.: agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych, w szczegółowości nie mniejszej niż wynikające z art. 21, art. 4, art. 29 oraz art. 31 tej ustawy, które określają układ planów finansowych jednostek.
Prognozy budżetowe będą opracowywane, jak dotychczas, z wykorzystaniem niezmiennego kursu polityki. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej dla celów prognozowania budżetowego należy przyjąć założenie niezmiennego kursu polityki. Założenie to oznacza ekstrapolację trendów w zakresie dochodów i wydatków oraz włączenie do prognoz, tych działań generujących skutki budżetowe, które są znane z odpowiednią szczegółowością. Dodatkowo pod uwagę powinny być brane tylko te działania, które zostały wyspecyfikowane i zaakceptowane przez Radę Ministrów.
W aktualnym stanie prawnym scenariusz niezmiennego kursu polityki określony został w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej (Dz. U. poz. 745). Ma on zastosowanie do określania wyjściowych kwot wydatków części budżetowych na kolejne lata następujące po roku, dla którego określono wstępne kwoty wydatków. W projekcie zakłada się rozwinięcie tego rozwiązania i wydłużenie perspektywy planowania – prognozy wieloletnie będą sporządzane na lata (n) do (n+3). W kolejnych cyklach planowania budżetowego opracowane wcześniej prognozy będą aktualizowane i rozwijane/uzupełniane w ramach przyjętego zakresu lat, z uwzględnieniem nowych zmiennych wynikających z uwarunkowań makroekonomicznych, parametrów demograficznych oraz decyzji Rządu i Parlamentu RP realizowanych w czasie pomiędzy okresami planistycznymi. W konsekwencji zachowany będzie czteroletni horyzont ram budżetowych w każdym okresie planistycznym. W świetle regulacji unijnych, wydłużenie planowania budżetowego oraz prezentacja prognozowanych wielkości poza rok budżetowy będzie sprzyjać prowadzeniu bardziej skutecznej i realistycznej polityki budżetowej w średnim okresie. Zasadnicza część zmian zostanie uregulowana, na podstawie stosownie rozwiniętej delegacji ustawowej, w akcie prawnym wykonawczym, który reguluje proces planowania budżetu państwa.
W obszarze zarządzania budżetem państwa zakłada się przede wszystkim:
- wzmocnienie procesów analitycznych i decyzyjnych poprzez udoskonalenie warstwy prezentacyjnej ustawy budżetowej,
- zaprezentowanie nowych danych w ramach uzasadnienia do ustawy budżetowej (plany finansowe funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego),
- wprowadzenie nowego instrumentu budżetowego pozwalającego na relokację wydatków (zmiany w strukturze wydatków) w trakcie roku budżetowego.
Zakłada się, że udoskonalenie warstwy prezentacyjnej nastąpi dzięki prezentowaniu w ustawie budżetowej budżetów poszczególnych ministrów i innych dysponentów części budżetowych (a nie jak dotychczas wyłącznie części budżetowych) i pozwoli na uzyskanie pełnego obrazu jakimi środkami dysponuje dany minister. Zwiększy to czytelność danych w ustawie budżetowej, a co za tym idzie wzmocni procesy analityczne.
Prezentowanie w uzasadnieniu do ustawy budżetowej planów finansowych funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego na podstawie odrębnych ustaw przyczyni się do wzmocnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych oraz podniesienia poziomu dostępności danych publicznych.
Nowym istotnym elementem zarządzania budżetem państwa będzie ustanowienie instrumentu budżetowego pozwalającego na relokację wydatków- zmianę ich struktury w trakcie roku budżetowego przy zachowaniu kontroli Sejmu RP. Mechanizm przewiduje agregację oszczędności w wydatkach powstałych w trakcie roku budżetowego. „Odnawialna” rezerwa celowa będzie miała operacyjny charakter i umożliwi Ministrowi Finansów inicjowanie odpowiednich działań zarządczych w toku wykonywania budżetu państwa. Utworzenie rezerwy będzie poprzedzone wydaniem pozytywnej opinii przez sejmową komisję właściwą do spraw budżetu, podobnie jak każde przeniesienie i przeznaczenie środków, co pozwoli na wprowadzanie zmian w strukturze wydatków budżetu państwa pod kontrolą Sejmu RP.
Kolejne zmiany dotyczą planów finansowych agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych funduszy celowych. Projektowane regulacje prawne wprowadzą uelastycznienie zasad związanych z dokonywaniem zmiany planów finansowych tych jednostek, a co z tym idzie – zasad gospodarowania środkami publicznymi.

W projekcie wprowadza się ponadto nowy układ grup wydatków budżetu państwa, który pozwoli na czytelniejszą prezentację ekonomicznego charakteru ponoszonych wydatków. Nowe grupowanie wydatków umożliwią zmiany wprowadzone w klasyfikacji paragrafowej, które są spójne z koncepcją nowej klasyfikacji (kamień milowy A1G). Zaproponowana zmiana ma na celu zwiększenie przejrzystości informacji pozyskiwanych za jej pomocą, ponadto pozwoli na zapewnienie większej spójności z systemami statystycznymi oraz sprawozdawczością finansową.
W związku z tym zostanie wydane na podstawie art. 39 ustawy o finansach publicznych nowe rozporządzenie w sprawie klasyfikacji budżetowej uwzględniające projektowane zmiany.
Nowe rozwiązania przełożą się na poprawę skuteczności oraz efektywności w wydatkowaniu środków publicznych przy zachowaniu rzetelnej i przejrzystej informacji o całości transferów jakie zachodzą w jednostkach sektora finansów publicznych.
Ponadto projekt zawiera zmiany o charakterze precyzującym i porządkującym, które mają zapewnić spójność i zgodność zmienianych przepisów z innymi regulacjami, w tym unijnymi.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MF
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Hanna Majszczyk Podsekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MF
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2024 r.