Znowelizowane przepisy zmieniają zasady zwrotu wywłaszczonych nieruchomości. Oznacza to dostosowanie regulacji ustawy o gospodarce nieruchomościami do wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2015 r. i 12 grudnia 2017 r.

Zaproponowano przepis umożliwiający każdemu poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercy zwrot wywłaszczonej nieruchomości (dochodzenie zwrotu udziału w wywłaszczonej nieruchomości albo udziału w jej części) – niezależnie od tego czy wniosek o zwrot złożyli pozostali, poprzedni współwłaściciele lub ich spadkobiercy. Zawiadomienie pozostałych uprawnionych (w przypadku braku możliwości ustalenia ich adresów) zgodnie z nowym przepisem, będzie odbywać się w drodze obwieszczenia. Niezłożenie wniosku – o zwrot udziału w wywłaszczonej nieruchomości albo udziału w jej części – w wyznaczonym terminie przez pozostałe osoby uprawnione będzie powodować wygaśnięcie uprawnienia do zwrotu.

Zgodnie z projektem, umożliwiono każdemu poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercy dochodzenie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości – niezależnie od formy pozyskania prawa do nieruchomości (decyzja albo umowa).

Ustalono 20-letni okres, w którym możliwe będzie dochodzenie zwrotu nieruchomości, liczony od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Oznacza to, że prawo do zwrotu nieruchomości przedawni się po 20 latach. Uprawnienie do zwrotu nieruchomości wygaśnie, jeżeli w tym terminie nie zostanie złożony odpowiedni wniosek. Oznacza to ograniczenie w czasie możliwości dochodzenia zwrotu wywłaszczonych nieruchomości. Wygaśnięcie uprawnienia do zwrotu nieruchomości powinno zamknąć okres niepewności co do sytuacji prawnej zainteresowanych stron, a także stworzyć możliwość wykorzystania nieruchomości wywłaszczonej, lecz zbędnej, na cel publiczny określony w decyzji o wywłaszczeniu na inne cele (np. budownictwo mieszkaniowe). Zaproponowane rozwiązanie spowoduje ograniczenie liczby wniosków o zwrot wywłaszczonych nieruchomości przejętych lub nabytych dawniej niż przed 20 laty. Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw oczekiwaniom jednostek samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających lokatorów. 

Jednocześnie przewidziano możliwość wystąpienia w ciągu 3 lat (od dnia wejścia  ustawy w życie) z żądaniem zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli w dniu wejścia w życie tej ustawy upłynęło 20 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna oraz jeżeli do upływu tego terminu pozostało nie więcej niż 3 lata.

Zaproponowane rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.