W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC68","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt w zakresie zmian obowiązującej ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych ma na celu wdrożenie postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE, zwaną dalej „dyrektywą 2019/2162”, stanowiącej wraz z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2160 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającym rozporządzenie (UE) 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych, zwanym dalej „rozporządzeniem 2019/2160”, część pakietu regulacyjnego dotyczącego obligacji zabezpieczonych. Dyrektywa 2019/2162 wprowadza unijną definicję obligacji zabezpieczonej, wskazując jej cechy konstrukcyjne takie jak: mechanizm podwójnego regresu (dual recourse), który zapewnia inwestorom możliwość dochodzenia roszczeń zarówno w stosunku do emitentów obligacji zabezpieczonych, jak i z puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, wymóg posiadania wysokiej jakości aktywów oraz instrumentów pochodnych w puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, przy czym dyrektywa ta zezwala także na korzystanie przez banki poszczególnych państw członkowskich UE z oznaczenia wyemitowanych obligacji jako „europejska obligacja zabezpieczona” i „europejska obligacja zabezpieczona (premium)”. Wprowadza także obowiązki informacyjne i sprawozdawcze dla emitentów obligacji zabezpieczonych, a ponadto szczególny nadzór publiczny nad tymi instrumentami. Wdrożenie dyrektywy 2019/2162 wymaga odpowiedniego uzupełnienia lub doprecyzowania przepisów krajowych. W warunkach polskich odpowiednikiem obligacji zabezpieczonych (covered bonds), w rozumieniu dyrektywy 2019/2162, są listy zastawne emitowane przez wyspecjalizowane banki hipoteczne, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 415, z późn. zm.). W związku z powyższym transpozycja dyrektywy 2019/2162 dokonywana jest zasadniczo przez nowelizację ww. ustawy. Rozporządzenie 2019/2160 wprowadza wymogi dotyczące minimalnego nadzabezpieczenia (całego ustawowego, umownego lub dobrowolnego poziomu zabezpieczenia, który wykracza poza wymóg dotyczący pokrycia określony w art. 15 dyrektywy 2019/2162) i aktywów zastępczych w odniesieniu do obligacji zabezpieczonych, ustanawiając tym samym nowe wymogi, w oparciu o które obligacjom zabezpieczonym przyznaje się możliwość ich preferencyjnego ujmowania w kapitale regulacyjnym (funduszach własnych) – i przypisuje się im preferencyjną wagę ryzyka. Cechy konstrukcyjne obligacji zabezpieczonych, jak i warunki ich emisji są obecnie uregulowane głównie na poziomie krajowym, tym samym preferencyjne traktowanie przewidziane w rozporządzeniu (UE) 575/2013 przyznaje się faktycznie produktom różnego rodzaju. W związku z tym zostało uznane za niezbędne działanie na poziomie Unii Europejskiej, zmierzające do ustanowienia wspólnych ram dotyczących obligacji zabezpieczonych w całej Unii Europejskiej. Wobec zmian regulacyjnych dotyczących emisji listów zastawnych, stanowiących istotny element pasywny instytucji kredytowych, dokonano także przeglądu przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 842, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o BFG”, w odniesieniu do kwestii struktury bilansu, tj. aktywów i pasywów instytucji kredytowych podlegających przymusowej restrukturyzacji oraz ich wzajemnych relacji w momencie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji. W związku z tym dostrzeżono konieczność doprecyzowania przepisów wdrażających art. 109 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 190), zwaną dalej „dyrektywą BRRD”. Celem projektowanych zmian w tym zakresie jest zapewnienie spójności systemowej, uporządkowania i zgodności z prawem Unii Europejskiej przepisów odnoszących się do strony pasywnej bilansu instytucji kredytowej, co może okazać się szczególnie istotne z punktu widzenia rozwoju rynku dłużnych papierów wartościowych, takich jak listy zastawne. Rozwojowi rynku dłużnych papierów wartościowych ma w szczególności służyć wdrożenie dyrektywy 2019/2162, a ta z kolei wpłynie na zmianę w strukturze bilansu instytucji kredytowych. W zakresie przeglądu kwestii związanych z bilansem, strukturą aktywów i pasywów oraz katalogu instrumentów finansowych instytucji kredytowych, w ustawie o BFG dokonano także korekt wynikających w szczególności z dotychczasowych doświadczeń Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z przeprowadzonych procesów przymusowej restrukturyzacji. Proponowane zmiany mają na celu przede wszystkim usprawnienie stosowania instrumentów przymusowej restrukturyzacji, m.in. instrumentu przymusowej restrukturyzacji w postaci wydzielenia praw majątkowych. Ponadto zaproponowano także regulacje usprawniające możliwość emisji obligacji własnych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz emisji obligacji przez podmiot zarządzający aktywami (spółkę celową powoływaną przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny dla urzeczywistnienia instrumentu wydzielenia praw majątkowych). Celem tych emisji będzie: w przypadku emisji obligacji własnych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny – zapewnienie możliwości pozyskania awaryjnego finansowania, natomiast w przypadku emisji obligacji przez podmiot zarządzający aktywami – możliwość pozyskania szybkiego i efektywnego finansowania na zapłatę ceny za wydzielone i przeniesione prawa majątkowe. Projektowane rozwiązania pozwolą w większym stopniu na samofinansowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego oraz podmiotu zarządzającego aktywami w zakresie ich ustawowych działań. Ponadto w ustawie o BFG wprowadzono także kilka korekt językowych związanych z przepisami ustawy z dnia 8 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1598), co pozwoli na ujednolicenie pojęć stosowanych w ustawie o BFG z pojęciami dodanymi na gruncie przywołanej nowelizacji oraz zapewnienie prawidłowości odesłań. Przewidziane w projekcie zmiany w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1983, z późn. zm.) mają na celu poprawienie funkcjonowania instytucji wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółek publicznych, w szczególności zapewnienie pełniejszej ochrony akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych, które są przedmiotem przejęcia. Zaproponowano uzupełnienie projektowanych zmian w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439, z późn. zm.) o dalsze zmiany w tej ustawie, które są komplementarnym rozwiązaniem wspierającym procesy restrukturyzacyjne w sektorze bankowym. Projektowane zmiany zmierzają do wprowadzenia możliwości utworzenia i funkcjonowania systemów ochrony instytucjonalnej, zwanych dalej „IPS”, w sektorze banków komercyjnych. Z uwagi na pozytywne doświadczenia wynikające z funkcjonowania w sektorze banków spółdzielczych mechanizmów samopomocowych w postaci IPS na podstawie ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. z 2021 r. poz. 102, z późn. zm.), proponuje się wprowadzenie analogicznych mechanizmów także w sektorze banków komercyjnych. IPS stanowi nowoczesny sposób ochrony płynności finansowej i wypłacalności uczestniczących banków, który z uwagi na podejmowane przez te systemy aktywne działania prostabilnościowe, w tym partycypowanie w procesach przejęć banków oraz procesach przymusowej restrukturyzacji, w znaczący sposób zwiększa bezpieczeństwo na rynku oraz zaufanie klientów. W konsekwencji tych zmian zaproponowano także związane z tym zmiany w ustawach podatkowych. Zmiany w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 2059, z późn. zm.) w zakresie wymagań, jakie powinna spełniać osoba powoływana na stanowisko Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego lub Zastępcy Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego uwarunkowane są rozwojem rynku finansowego oraz związanej z nim ewolucją zadań nadzoru, gdzie istotnie wzrasta waga zagadnień technologicznych lub informatycznych. Tradycyjnie postrzegane jako najbardziej pożądane profile wykształcenia (prawniczy lub ekonomiczny) powinny być zatem uzupełniane o nowe wymogi, odpowiadające nowym obszarom nadzorczym. Dodatkowo charakter pełnionej przez członków organu nadzoru funkcji oraz liczne obowiązki, które się z nią wiążą, uzasadniają konieczność wypłaty wynagrodzenia członkom Komisji Nadzoru Finansowego. Projektowane zmiany ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2180) wynikają z konieczności dookreślenia kręgu podmiotów, z którymi Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej i Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej współdziałają przy wykonywaniu zadań na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Zakładane zmiany ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, z późn. zm.) są związane z obszarem przeprowadzania procesów przymusowej restrukturyzacji.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Wdrożenie dyrektywy 2019/2162 wymaga odpowiedniego uzupełnienia lub doprecyzowania przepisów krajowych. Należy wskazać, że w warunkach polskich odpowiednikiem obligacji zabezpieczonych (covered bonds) w rozumieniu dyrektywy 2019/2162 są listy zastawne emitowane przez wyspecjalizowane banki hipoteczne, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 415, z późn. zm.). W ramach wdrożenia do krajowego systemu prawnego zmian wynikających z dyrektywy 2019/2162 oraz rozporządzenia 2019/2160 w projektowanej ustawie przede wszystkim: - wprowadza się definicję listu zastawnego, odwołującą się do mechanizmu podwójnego regresu, który zapewnia inwestorom możliwość dochodzenia roszczeń zarówno w stosunku do emitentów listów zastawnych, jak i z puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, - uzupełnia się zakres pojęć stosowanych na gruncie ustawy o definicje aktywów podstawowych, aktywów zastępczych, aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, puli aktywów stanowiących zabezpieczenie oraz nadzabezpieczenia, - rozszerza się zakres informacji, które zawarte będą w warunkach emisji listów zastawnych, - określa się zasady stosowania przez banki krajowe oznaczeń „europejska obligacja zabezpieczona” i „europejska obligacja zabezpieczona (premium)”, - ustanawia się warunki umożliwiające zakwalifikowanie instrumentów pochodnych do puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, - modyfikuje się zasady kalkulacji bufora płynności dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, - wprowadza się modyfikację wymogu utrzymywania nadzabezpieczenia listów zastawnych, - wskazuje się elementy programu emisji listów zastawnych, w ramach którego banki hipoteczne będą emitowały listy zastawne po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia wydawanego przez Komisję Nadzoru Finansowego, - wprowadza się dodatkowe wymogi dotyczące monitorowania emitowania listów zastawnych przez banki hipoteczne, - wprowadza się wymogi informacyjne dotyczące emitowania listów zastawnych w celu umożliwienia inwestorom badania profilu ryzyka danego programu, - ustanawia się szczególne cykliczne obowiązki sprawozdawcze dla banków hipotecznych wobec Komisji Nadzoru Finansowego oraz wymogi w zakresie publikowania informacji o emisjach listów zastawnych, - ustanawia się uprawnienia dla Komisji Nadzoru Finansowego do nakładania sankcji administracyjnych związanych z emitowaniem listów zastawnych, - dokonuje się nowelizacji art. 97 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 605, z późn. zm.). Ustawa ma także na celu: - rozszerzenie kategorii aktywów stanowiących podstawę emisji publicznego listu zastawnego, przy jednoczesnym określeniu dodatkowych wymogów w tym zakresie, - wprowadzenie zmian polegających na rezygnacji z limitu dotyczącego ogólnej kwoty wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielanych i nabywanych przez banki hipoteczne wierzytelności, przy jednoczesnym zachowaniu wymogu ustawowego, zgodnie z którym wartość pojedynczego kredytu nie może przekroczyć bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, - doprecyzowanie przepisu dotyczącego nominalnej wartości listu zastawnego stanowiącej równowartość 100 tys. euro lub przekraczającej tę kwotę, - modyfikację wymogów dotyczących wysokości zobowiązań wynikających z wykonywanych przez bank hipoteczny czynności w zakresie zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania obligacji, - uchylenie obecnego wymogu dotyczącego wpisu w księdze wieczystej informacji o dokonaniu wpisu do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych. Ponadto w projektowanej ustawie aktualizuje się wdrożenie art. 109 dyrektywy BRRD, co ma służyć zapewnieniu większej spójności systemowej, uporządkowania i zgodności z prawem Unii Europejskiej przepisów odnoszących się do strony pasywnej bilansu instytucji kredytowej. Uporządkowanie i w konsekwencji aktualizacja ww. wdrożenia jest ważna w kontekście zapewnienia funkcjonalności i efektywności krajowych przepisów dla realizacji procesów przymusowej restrukturyzacji, m.in. w związku z możliwością wykorzystania finansowania z funduszy gwarancyjnych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Jednocześnie zmiana zapewnia w pełni prawidłowe odzwierciedlenie intencji prawodawcy unijnego. Dyrektywa BRRD wskazuje na nieco inną strukturę pasywów branych pod uwagę przy ocenie możliwości finansowania, niż przyjął to wcześniej prawodawca krajowy, wobec czego w polskich przepisach niezbędne jest dokonanie stosownej aktualizacji, tym bardziej z uwagi na fakt, że projektowane wdrożenie dyrektywy 2019/2162 może w efekcie powodować kolejne istotne zmiany w bilansach instytucji kredytowych. W związku z poprawą instytucji wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółek publicznych w projekcie ustawy przewidziano, w szczególności: - ustanowienie progu 50% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu jako progu przejęcia kontroli rodzącego obowiązek ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji, - ukształtowanie jednolitego modelu wezwania obligatoryjnego jako wezwania następczego, - wprowadzenie mechanizmu wezwania dobrowolnego na wszystkie pozostałe akcje spółki publicznej, - uwzględnianie ceny pośredniego nabycia akcji spółki publicznej przy ustalaniu ceny minimalnej w wezwaniu, - doprecyzowanie przepisów o zabezpieczeniu wezwania, - wprowadzenie solidarnej odpowiedzialności wszystkich podmiotów zobowiązanych do ogłoszenia wezwania, - doprecyzowanie zasad odpowiedzialności podmiotu pośredniczącego w wezwaniu, - wprowadzenie rozwiązania, że wzywający będzie zobowiązany do wyrównania ceny wszystkim podmiotom, które zbyły akcje w wezwaniu - w przypadku prawomocnego orzeczenia sądu, z którego wynika obowiązek wzywającego do zapłaty akcjonariuszowi, który zbył akcje w wezwaniu, wyższej ceny niż cena zapłacona w wezwaniu. W zakresie zmian zwiększających stabilność krajowego rynku przez m.in. usprawnianie mechanizmów przymusowej restrukturyzacji przewiduje się: - wprowadzenie doprecyzowań i korekt w ustawie o BFG w przedmiocie możliwości wykorzystania przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny instrumentu przymusowej restrukturyzacji w postaci wydzielenia praw majątkowych, tj. usprawnienie zasad powoływania i funkcjonowania specjalnej spółki (podmiotu zarządzającego aktywami), która służy urzeczywistnieniu tego instrumentu w praktyce; - szczegółowe określenie w ustawie o BFG zasad i trybu emisji obligacji własnych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz zasad i trybu emisji obligacji przez podmiot zarządzający aktywami (w ramach instrumentu przymusowej restrukturyzacji w postaci wydzielenia praw majątkowych) oraz wprowadzenie powiązanych z tym zmian podatkowych dotyczących plasowania emisji na rynkach zagranicznych, jak również wprowadzenie zwolnienia podatkowego dla tych emisji od podatku od niektórych instytucji finansowych; - wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, umożliwiających także bankom komercyjnych, w formie spółek akcyjnych, utworzenie IPS oraz wprowadzenie powiązanych z tym zmian podatkowych; - wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1228, z późn. zm.), precyzujących kategorię trzecią i czwartą w katalogu zaspokajania roszczeń w postepowaniu upadłościowym, który jest jednocześnie katalogiem kolejności umorzenia lub konwersji instrumentów kapitałowych lub zobowiązań kwalifikowalnych, z uwagi na zapewnienie większej operacyjności instrumentów przymusowej restrukturyzacji; - wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1208, z późn. zm.), które umożliwiają emisję obligacji jako pozycji zobowiązań kwalifikowalnych w zakresie wymogu MREL, tj. minimalnego wymogu w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych (ang. minimum requirement for own funds and eligible liabilities, MREL). Ta kategoria zobowiązań w bilansie banku jest niezbędna w celu przeprowadzenia skutecznej przymusowej restrukturyzacji. Projekt ustawy obejmuje także zmiany ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym w zakresie wymagań, jakie powinna spełniać osoba powoływana na stanowisko Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego lub Zastępcy Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Zmiana polega na zrezygnowaniu z dookreślenia kierunku wymaganego wykształcenia wyższego jako prawniczego lub ekonomicznego, z jednoczesnym wprowadzeniem wymogu posiadania tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub innego równorzędnego. Dodatkowo wprowadzono również normę prawną ustanawiającą obowiązek wypłaty wynagrodzenia dla członków Komisji Nadzoru Finansowego, którzy dotychczas wykonywali swe obowiązki nieodpłatnie. Projektowana zmiana ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej precyzuje krąg podmiotów, z którymi Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej i Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej współdziałają przy wykonywaniu zadań na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Przewidywane zmiany ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych są związane z procesami przymusowej restrukturyzacji, w tym dotyczą zamówień udzielanych przez instytucję pomostową i podmiot zarządzający aktywami.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MF","value":"MF"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Piotr Patkowski Podsekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MF","value":"MF"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"I kwartał 2022 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 15 lutego 2022 r. z autopoprawką","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UC68
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
C – projekty implementujące UE
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt w zakresie zmian obowiązującej ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych ma na celu wdrożenie postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE, zwaną dalej „dyrektywą 2019/2162”, stanowiącej wraz z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2160 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającym rozporządzenie (UE) 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych, zwanym dalej „rozporządzeniem 2019/2160”, część pakietu regulacyjnego dotyczącego obligacji zabezpieczonych. Dyrektywa 2019/2162 wprowadza unijną definicję obligacji zabezpieczonej, wskazując jej cechy konstrukcyjne takie jak: mechanizm podwójnego regresu (dual recourse), który zapewnia inwestorom możliwość dochodzenia roszczeń zarówno w stosunku do emitentów obligacji zabezpieczonych, jak i z puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, wymóg posiadania wysokiej jakości aktywów oraz instrumentów pochodnych w puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, przy czym dyrektywa ta zezwala także na korzystanie przez banki poszczególnych państw członkowskich UE z oznaczenia wyemitowanych obligacji jako „europejska obligacja zabezpieczona” i „europejska obligacja zabezpieczona (premium)”. Wprowadza także obowiązki informacyjne i sprawozdawcze dla emitentów obligacji zabezpieczonych, a ponadto szczególny nadzór publiczny nad tymi instrumentami. Wdrożenie dyrektywy 2019/2162 wymaga odpowiedniego uzupełnienia lub doprecyzowania przepisów krajowych. W warunkach polskich odpowiednikiem obligacji zabezpieczonych (covered bonds), w rozumieniu dyrektywy 2019/2162, są listy zastawne emitowane przez wyspecjalizowane banki hipoteczne, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 415, z późn. zm.). W związku z powyższym transpozycja dyrektywy 2019/2162 dokonywana jest zasadniczo przez nowelizację ww. ustawy. Rozporządzenie 2019/2160 wprowadza wymogi dotyczące minimalnego nadzabezpieczenia (całego ustawowego, umownego lub dobrowolnego poziomu zabezpieczenia, który wykracza poza wymóg dotyczący pokrycia określony w art. 15 dyrektywy 2019/2162) i aktywów zastępczych w odniesieniu do obligacji zabezpieczonych, ustanawiając tym samym nowe wymogi, w oparciu o które obligacjom zabezpieczonym przyznaje się możliwość ich preferencyjnego ujmowania w kapitale regulacyjnym (funduszach własnych) – i przypisuje się im preferencyjną wagę ryzyka. Cechy konstrukcyjne obligacji zabezpieczonych, jak i warunki ich emisji są obecnie uregulowane głównie na poziomie krajowym, tym samym preferencyjne traktowanie przewidziane w rozporządzeniu (UE) 575/2013 przyznaje się faktycznie produktom różnego rodzaju. W związku z tym zostało uznane za niezbędne działanie na poziomie Unii Europejskiej, zmierzające do ustanowienia wspólnych ram dotyczących obligacji zabezpieczonych w całej Unii Europejskiej. Wobec zmian regulacyjnych dotyczących emisji listów zastawnych, stanowiących istotny element pasywny instytucji kredytowych, dokonano także przeglądu przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 842, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o BFG”, w odniesieniu do kwestii struktury bilansu, tj. aktywów i pasywów instytucji kredytowych podlegających przymusowej restrukturyzacji oraz ich wzajemnych relacji w momencie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji. W związku z tym dostrzeżono konieczność doprecyzowania przepisów wdrażających art. 109 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 190), zwaną dalej „dyrektywą BRRD”. Celem projektowanych zmian w tym zakresie jest zapewnienie spójności systemowej, uporządkowania i zgodności z prawem Unii Europejskiej przepisów odnoszących się do strony pasywnej bilansu instytucji kredytowej, co może okazać się szczególnie istotne z punktu widzenia rozwoju rynku dłużnych papierów wartościowych, takich jak listy zastawne. Rozwojowi rynku dłużnych papierów wartościowych ma w szczególności służyć wdrożenie dyrektywy 2019/2162, a ta z kolei wpłynie na zmianę w strukturze bilansu instytucji kredytowych. W zakresie przeglądu kwestii związanych z bilansem, strukturą aktywów i pasywów oraz katalogu instrumentów finansowych instytucji kredytowych, w ustawie o BFG dokonano także korekt wynikających w szczególności z dotychczasowych doświadczeń Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z przeprowadzonych procesów przymusowej restrukturyzacji. Proponowane zmiany mają na celu przede wszystkim usprawnienie stosowania instrumentów przymusowej restrukturyzacji, m.in. instrumentu przymusowej restrukturyzacji w postaci wydzielenia praw majątkowych. Ponadto zaproponowano także regulacje usprawniające możliwość emisji obligacji własnych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz emisji obligacji przez podmiot zarządzający aktywami (spółkę celową powoływaną przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny dla urzeczywistnienia instrumentu wydzielenia praw majątkowych). Celem tych emisji będzie: w przypadku emisji obligacji własnych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny – zapewnienie możliwości pozyskania awaryjnego finansowania, natomiast w przypadku emisji obligacji przez podmiot zarządzający aktywami – możliwość pozyskania szybkiego i efektywnego finansowania na zapłatę ceny za wydzielone i przeniesione prawa majątkowe. Projektowane rozwiązania pozwolą w większym stopniu na samofinansowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego oraz podmiotu zarządzającego aktywami w zakresie ich ustawowych działań. Ponadto w ustawie o BFG wprowadzono także kilka korekt językowych związanych z przepisami ustawy z dnia 8 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1598), co pozwoli na ujednolicenie pojęć stosowanych w ustawie o BFG z pojęciami dodanymi na gruncie przywołanej nowelizacji oraz zapewnienie prawidłowości odesłań. Przewidziane w projekcie zmiany w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1983, z późn. zm.) mają na celu poprawienie funkcjonowania instytucji wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółek publicznych, w szczególności zapewnienie pełniejszej ochrony akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych, które są przedmiotem przejęcia. Zaproponowano uzupełnienie projektowanych zmian w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439, z późn. zm.) o dalsze zmiany w tej ustawie, które są komplementarnym rozwiązaniem wspierającym procesy restrukturyzacyjne w sektorze bankowym. Projektowane zmiany zmierzają do wprowadzenia możliwości utworzenia i funkcjonowania systemów ochrony instytucjonalnej, zwanych dalej „IPS”, w sektorze banków komercyjnych. Z uwagi na pozytywne doświadczenia wynikające z funkcjonowania w sektorze banków spółdzielczych mechanizmów samopomocowych w postaci IPS na podstawie ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. z 2021 r. poz. 102, z późn. zm.), proponuje się wprowadzenie analogicznych mechanizmów także w sektorze banków komercyjnych. IPS stanowi nowoczesny sposób ochrony płynności finansowej i wypłacalności uczestniczących banków, który z uwagi na podejmowane przez te systemy aktywne działania prostabilnościowe, w tym partycypowanie w procesach przejęć banków oraz procesach przymusowej restrukturyzacji, w znaczący sposób zwiększa bezpieczeństwo na rynku oraz zaufanie klientów. W konsekwencji tych zmian zaproponowano także związane z tym zmiany w ustawach podatkowych. Zmiany w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 2059, z późn. zm.) w zakresie wymagań, jakie powinna spełniać osoba powoływana na stanowisko Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego lub Zastępcy Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego uwarunkowane są rozwojem rynku finansowego oraz związanej z nim ewolucją zadań nadzoru, gdzie istotnie wzrasta waga zagadnień technologicznych lub informatycznych. Tradycyjnie postrzegane jako najbardziej pożądane profile wykształcenia (prawniczy lub ekonomiczny) powinny być zatem uzupełniane o nowe wymogi, odpowiadające nowym obszarom nadzorczym. Dodatkowo charakter pełnionej przez członków organu nadzoru funkcji oraz liczne obowiązki, które się z nią wiążą, uzasadniają konieczność wypłaty wynagrodzenia członkom Komisji Nadzoru Finansowego. Projektowane zmiany ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2180) wynikają z konieczności dookreślenia kręgu podmiotów, z którymi Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej i Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej współdziałają przy wykonywaniu zadań na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Zakładane zmiany ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, z późn. zm.) są związane z obszarem przeprowadzania procesów przymusowej restrukturyzacji.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
Wdrożenie dyrektywy 2019/2162 wymaga odpowiedniego uzupełnienia lub doprecyzowania przepisów krajowych. Należy wskazać, że w warunkach polskich odpowiednikiem obligacji zabezpieczonych (covered bonds) w rozumieniu dyrektywy 2019/2162 są listy zastawne emitowane przez wyspecjalizowane banki hipoteczne, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 415, z późn. zm.). W ramach wdrożenia do krajowego systemu prawnego zmian wynikających z dyrektywy 2019/2162 oraz rozporządzenia 2019/2160 w projektowanej ustawie przede wszystkim: - wprowadza się definicję listu zastawnego, odwołującą się do mechanizmu podwójnego regresu, który zapewnia inwestorom możliwość dochodzenia roszczeń zarówno w stosunku do emitentów listów zastawnych, jak i z puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, - uzupełnia się zakres pojęć stosowanych na gruncie ustawy o definicje aktywów podstawowych, aktywów zastępczych, aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, puli aktywów stanowiących zabezpieczenie oraz nadzabezpieczenia, - rozszerza się zakres informacji, które zawarte będą w warunkach emisji listów zastawnych, - określa się zasady stosowania przez banki krajowe oznaczeń „europejska obligacja zabezpieczona” i „europejska obligacja zabezpieczona (premium)”, - ustanawia się warunki umożliwiające zakwalifikowanie instrumentów pochodnych do puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, - modyfikuje się zasady kalkulacji bufora płynności dla puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych, - wprowadza się modyfikację wymogu utrzymywania nadzabezpieczenia listów zastawnych, - wskazuje się elementy programu emisji listów zastawnych, w ramach którego banki hipoteczne będą emitowały listy zastawne po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia wydawanego przez Komisję Nadzoru Finansowego, - wprowadza się dodatkowe wymogi dotyczące monitorowania emitowania listów zastawnych przez banki hipoteczne, - wprowadza się wymogi informacyjne dotyczące emitowania listów zastawnych w celu umożliwienia inwestorom badania profilu ryzyka danego programu, - ustanawia się szczególne cykliczne obowiązki sprawozdawcze dla banków hipotecznych wobec Komisji Nadzoru Finansowego oraz wymogi w zakresie publikowania informacji o emisjach listów zastawnych, - ustanawia się uprawnienia dla Komisji Nadzoru Finansowego do nakładania sankcji administracyjnych związanych z emitowaniem listów zastawnych, - dokonuje się nowelizacji art. 97 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 605, z późn. zm.). Ustawa ma także na celu: - rozszerzenie kategorii aktywów stanowiących podstawę emisji publicznego listu zastawnego, przy jednoczesnym określeniu dodatkowych wymogów w tym zakresie, - wprowadzenie zmian polegających na rezygnacji z limitu dotyczącego ogólnej kwoty wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielanych i nabywanych przez banki hipoteczne wierzytelności, przy jednoczesnym zachowaniu wymogu ustawowego, zgodnie z którym wartość pojedynczego kredytu nie może przekroczyć bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, - doprecyzowanie przepisu dotyczącego nominalnej wartości listu zastawnego stanowiącej równowartość 100 tys. euro lub przekraczającej tę kwotę, - modyfikację wymogów dotyczących wysokości zobowiązań wynikających z wykonywanych przez bank hipoteczny czynności w zakresie zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania obligacji, - uchylenie obecnego wymogu dotyczącego wpisu w księdze wieczystej informacji o dokonaniu wpisu do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych. Ponadto w projektowanej ustawie aktualizuje się wdrożenie art. 109 dyrektywy BRRD, co ma służyć zapewnieniu większej spójności systemowej, uporządkowania i zgodności z prawem Unii Europejskiej przepisów odnoszących się do strony pasywnej bilansu instytucji kredytowej. Uporządkowanie i w konsekwencji aktualizacja ww. wdrożenia jest ważna w kontekście zapewnienia funkcjonalności i efektywności krajowych przepisów dla realizacji procesów przymusowej restrukturyzacji, m.in. w związku z możliwością wykorzystania finansowania z funduszy gwarancyjnych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Jednocześnie zmiana zapewnia w pełni prawidłowe odzwierciedlenie intencji prawodawcy unijnego. Dyrektywa BRRD wskazuje na nieco inną strukturę pasywów branych pod uwagę przy ocenie możliwości finansowania, niż przyjął to wcześniej prawodawca krajowy, wobec czego w polskich przepisach niezbędne jest dokonanie stosownej aktualizacji, tym bardziej z uwagi na fakt, że projektowane wdrożenie dyrektywy 2019/2162 może w efekcie powodować kolejne istotne zmiany w bilansach instytucji kredytowych. W związku z poprawą instytucji wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółek publicznych w projekcie ustawy przewidziano, w szczególności: - ustanowienie progu 50% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu jako progu przejęcia kontroli rodzącego obowiązek ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji, - ukształtowanie jednolitego modelu wezwania obligatoryjnego jako wezwania następczego, - wprowadzenie mechanizmu wezwania dobrowolnego na wszystkie pozostałe akcje spółki publicznej, - uwzględnianie ceny pośredniego nabycia akcji spółki publicznej przy ustalaniu ceny minimalnej w wezwaniu, - doprecyzowanie przepisów o zabezpieczeniu wezwania, - wprowadzenie solidarnej odpowiedzialności wszystkich podmiotów zobowiązanych do ogłoszenia wezwania, - doprecyzowanie zasad odpowiedzialności podmiotu pośredniczącego w wezwaniu, - wprowadzenie rozwiązania, że wzywający będzie zobowiązany do wyrównania ceny wszystkim podmiotom, które zbyły akcje w wezwaniu - w przypadku prawomocnego orzeczenia sądu, z którego wynika obowiązek wzywającego do zapłaty akcjonariuszowi, który zbył akcje w wezwaniu, wyższej ceny niż cena zapłacona w wezwaniu. W zakresie zmian zwiększających stabilność krajowego rynku przez m.in. usprawnianie mechanizmów przymusowej restrukturyzacji przewiduje się: - wprowadzenie doprecyzowań i korekt w ustawie o BFG w przedmiocie możliwości wykorzystania przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny instrumentu przymusowej restrukturyzacji w postaci wydzielenia praw majątkowych, tj. usprawnienie zasad powoływania i funkcjonowania specjalnej spółki (podmiotu zarządzającego aktywami), która służy urzeczywistnieniu tego instrumentu w praktyce; - szczegółowe określenie w ustawie o BFG zasad i trybu emisji obligacji własnych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz zasad i trybu emisji obligacji przez podmiot zarządzający aktywami (w ramach instrumentu przymusowej restrukturyzacji w postaci wydzielenia praw majątkowych) oraz wprowadzenie powiązanych z tym zmian podatkowych dotyczących plasowania emisji na rynkach zagranicznych, jak również wprowadzenie zwolnienia podatkowego dla tych emisji od podatku od niektórych instytucji finansowych; - wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, umożliwiających także bankom komercyjnych, w formie spółek akcyjnych, utworzenie IPS oraz wprowadzenie powiązanych z tym zmian podatkowych; - wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1228, z późn. zm.), precyzujących kategorię trzecią i czwartą w katalogu zaspokajania roszczeń w postepowaniu upadłościowym, który jest jednocześnie katalogiem kolejności umorzenia lub konwersji instrumentów kapitałowych lub zobowiązań kwalifikowalnych, z uwagi na zapewnienie większej operacyjności instrumentów przymusowej restrukturyzacji; - wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1208, z późn. zm.), które umożliwiają emisję obligacji jako pozycji zobowiązań kwalifikowalnych w zakresie wymogu MREL, tj. minimalnego wymogu w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych (ang. minimum requirement for own funds and eligible liabilities, MREL). Ta kategoria zobowiązań w bilansie banku jest niezbędna w celu przeprowadzenia skutecznej przymusowej restrukturyzacji. Projekt ustawy obejmuje także zmiany ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym w zakresie wymagań, jakie powinna spełniać osoba powoływana na stanowisko Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego lub Zastępcy Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Zmiana polega na zrezygnowaniu z dookreślenia kierunku wymaganego wykształcenia wyższego jako prawniczego lub ekonomicznego, z jednoczesnym wprowadzeniem wymogu posiadania tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub innego równorzędnego. Dodatkowo wprowadzono również normę prawną ustanawiającą obowiązek wypłaty wynagrodzenia dla członków Komisji Nadzoru Finansowego, którzy dotychczas wykonywali swe obowiązki nieodpłatnie. Projektowana zmiana ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej precyzuje krąg podmiotów, z którymi Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej i Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej współdziałają przy wykonywaniu zadań na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Przewidywane zmiany ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych są związane z procesami przymusowej restrukturyzacji, w tym dotyczą zamówień udzielanych przez instytucję pomostową i podmiot zarządzający aktywami.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MF
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Piotr Patkowski Podsekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MF
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
I kwartał 2022 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 15 lutego 2022 r. z autopoprawką
Informacja o rezygnacji z prac nad projektem:
Status realizacji:
Zrealizowany