Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw
Numer projektu:
UC37
Rodzaj dokumentu:
projekty ustaw
Typ dokumentu:
C – projekty implementujące UE
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Przepisy ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw nakładają na podmioty dokonujące obrotu paliwami obowiązek realizacji Narodowego Celu Redukcyjnego, tj. osiągnięcia minimalnej wartości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego (LPG), sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego (LNG) lub oleju do silników statków żeglugi śródlądowej stosowanych w transporcie oraz energii elektrycznej stosowanej w pojazdach samochodowych, w przeliczeniu na jednostkę energii.
Minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do dnia 31 grudnia 2020 r. powinna wynieść 6%, w stosunku do emisji gazów cieplarnianych w przeliczeniu na jednostkę energii z 2010 r., a osiągnięty cel należy utrzymać po 2020 r.
Część podmiotów zobowiązanych do realizacji NCR przekazało do ministra właściwego do spraw energii informacje, że realizacja NCR w 2020 r. na wymaganym poziomie nie jest możliwa. Jednocześnie, podmioty zgłosiły propozycje zmian przepisów dotyczących NCR, które umożliwią realizację celu na poziomie wyższym niż jest obecnie zakładane.
Niemniej jednak dokonanie nowelizacji przepisów nie zapewni w dalszym ciągu realizacji celu na poziomie 6%. Proponowane zmiany obejmują m.in.:
- doprecyzowanie przepisów dotyczących obowiązku realizacji NCR po roku 2020,
- dokonanie korekty przepisów dotyczących wspólnej realizacji celu (informowanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wspólnej realizacji NCR, składanie wspólnych sprawozdań z realizacji NCR),
- doprecyzowanie przepisów dotyczących kar dla podmiotów wspólnie realizujących NCR,
- dokonanie zmiany przepisu, na podstawie, którego określana jest wysokość kary pieniężnej za brak realizacji NCR na wymaganym poziomie,
- wprowadzenie zmiany sposobu określania wskaźnika emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej,
- utworzenie rejestru dokumentów potwierdzających osiągnięcie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w segmencie wydobywczym.
Ponadto, z uwagi na celowość obowiązku NCR, tj. poprawa wpływu sektora transportu na środowisko, w projekcie ustawy zaproponowano również przekierowanie środków pieniężnych z tytułu kar wymierzanych w ramach NCR z dochodu budżetu państwa na przychód Funduszu Niskoemisyjnego Transportu. W przypadku braku realizacji przez poszczególne podmioty NCR na wymaganym poziomie kara pieniężna z tego tytułu zostanie przeznaczona bezpośrednio na cel zbieżny z NCR, tj. poprawa jakości środowiska.
Wprowadzono również zapis dookreślający "czynność prawną lub faktyczną" - w ten sam sposób jak ma to miejsce w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w celu usunięcia ewentualnych wątpliwości w zakresie zbieżności momentów powstania obowiązku realizacji NCR i Narodowego Celu Wskaźnikowego.
W celu zwiększenia przejrzystości przepisów wprowadzono przepis wskazujący, że kary pieniężne uiszcza się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary pieniężnej stała się prawomocna. Znowelizowano także definicję „emisja gazów cieplarnianych w przeliczeniu na jednostkę energii” wprowadzając do niej wartości odpowiednio dla dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu potrzebne do obliczenia ekwiwalentu dwutlenku węgla.
Jednocześnie z uwagi na szybko postępujący rozwój technologii wykorzystania wodoru w transporcie zaistniała konieczność uregulowania przepisami prawa tego zagadnienia. Aktualnie w Polsce nie funkcjonują stacje tankowania wodoru, jednakże z uwagi na ustanawiane na poziomie Unii Europejskiej coraz wyższe cele w zakresie ochrony środowiska przewiduje się rozwój rynku wodoru stanowiącego paliwo alternatywne.
Dokonanie nowelizacji ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw umożliwi podmiotom zobowiązanym do realizacji NCR realizację wyznaczonego celu w 2020 r. oraz latach późniejszych na poziomie wyższym niż to jest możliwe w obecnym stanie prawnym. Natomiast, objęcie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw nowego paliwa, tj. wodoru ma na celu stworzenie ram prawnych, które przyczynią się do rozwoju wykorzystania tego rodzaju paliwa w Polsce.
Przepisy ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw w części dotyczącej Narodowego Celu Redukcyjnego stanowią implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/30/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzającą mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 1999/32/WE odnoszącą się do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG oraz dyrektywy Rady (UE) 2015/652 z dnia 20 kwietnia 2015 r. ustanawiającej metody obliczania i wymogi w zakresie sprawozdawczości zgodnie z dyrektywą 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszącej się do jakości benzyny i olejów napędowych.
Minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do dnia 31 grudnia 2020 r. powinna wynieść 6%, w stosunku do emisji gazów cieplarnianych w przeliczeniu na jednostkę energii z 2010 r., a osiągnięty cel należy utrzymać po 2020 r.
Część podmiotów zobowiązanych do realizacji NCR przekazało do ministra właściwego do spraw energii informacje, że realizacja NCR w 2020 r. na wymaganym poziomie nie jest możliwa. Jednocześnie, podmioty zgłosiły propozycje zmian przepisów dotyczących NCR, które umożliwią realizację celu na poziomie wyższym niż jest obecnie zakładane.
Niemniej jednak dokonanie nowelizacji przepisów nie zapewni w dalszym ciągu realizacji celu na poziomie 6%. Proponowane zmiany obejmują m.in.:
- doprecyzowanie przepisów dotyczących obowiązku realizacji NCR po roku 2020,
- dokonanie korekty przepisów dotyczących wspólnej realizacji celu (informowanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wspólnej realizacji NCR, składanie wspólnych sprawozdań z realizacji NCR),
- doprecyzowanie przepisów dotyczących kar dla podmiotów wspólnie realizujących NCR,
- dokonanie zmiany przepisu, na podstawie, którego określana jest wysokość kary pieniężnej za brak realizacji NCR na wymaganym poziomie,
- wprowadzenie zmiany sposobu określania wskaźnika emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej,
- utworzenie rejestru dokumentów potwierdzających osiągnięcie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w segmencie wydobywczym.
Ponadto, z uwagi na celowość obowiązku NCR, tj. poprawa wpływu sektora transportu na środowisko, w projekcie ustawy zaproponowano również przekierowanie środków pieniężnych z tytułu kar wymierzanych w ramach NCR z dochodu budżetu państwa na przychód Funduszu Niskoemisyjnego Transportu. W przypadku braku realizacji przez poszczególne podmioty NCR na wymaganym poziomie kara pieniężna z tego tytułu zostanie przeznaczona bezpośrednio na cel zbieżny z NCR, tj. poprawa jakości środowiska.
Wprowadzono również zapis dookreślający "czynność prawną lub faktyczną" - w ten sam sposób jak ma to miejsce w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w celu usunięcia ewentualnych wątpliwości w zakresie zbieżności momentów powstania obowiązku realizacji NCR i Narodowego Celu Wskaźnikowego.
W celu zwiększenia przejrzystości przepisów wprowadzono przepis wskazujący, że kary pieniężne uiszcza się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary pieniężnej stała się prawomocna. Znowelizowano także definicję „emisja gazów cieplarnianych w przeliczeniu na jednostkę energii” wprowadzając do niej wartości odpowiednio dla dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu potrzebne do obliczenia ekwiwalentu dwutlenku węgla.
Jednocześnie z uwagi na szybko postępujący rozwój technologii wykorzystania wodoru w transporcie zaistniała konieczność uregulowania przepisami prawa tego zagadnienia. Aktualnie w Polsce nie funkcjonują stacje tankowania wodoru, jednakże z uwagi na ustanawiane na poziomie Unii Europejskiej coraz wyższe cele w zakresie ochrony środowiska przewiduje się rozwój rynku wodoru stanowiącego paliwo alternatywne.
Dokonanie nowelizacji ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw umożliwi podmiotom zobowiązanym do realizacji NCR realizację wyznaczonego celu w 2020 r. oraz latach późniejszych na poziomie wyższym niż to jest możliwe w obecnym stanie prawnym. Natomiast, objęcie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw nowego paliwa, tj. wodoru ma na celu stworzenie ram prawnych, które przyczynią się do rozwoju wykorzystania tego rodzaju paliwa w Polsce.
Przepisy ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw w części dotyczącej Narodowego Celu Redukcyjnego stanowią implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/30/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzającą mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 1999/32/WE odnoszącą się do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG oraz dyrektywy Rady (UE) 2015/652 z dnia 20 kwietnia 2015 r. ustanawiającej metody obliczania i wymogi w zakresie sprawozdawczości zgodnie z dyrektywą 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszącej się do jakości benzyny i olejów napędowych.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
W celu wyeliminowania pojawiających się wątpliwości interpretacyjnych dotyczących obowiązku realizacji NCR w latach następujących po roku 2020 w projekcie ustawy doprecyzowano obecnie obowiązujące przepisy w tym zakresie.
Przepisy projektowanej ustawy mają na celu przede wszystkim ułatwić podmiotom zobowiązanym do realizacji NCR wspólną realizację celu. Obowiązujące przepisy przewidują składanie do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wspólnego sprawozdania rocznego z realizacji NCR przez podmioty, które podjęły decyzje o wspólnej realizacji celu. Zniesienie obowiązku realizacji wspólnej sprawozdawczości (przez dwa lub więcej podmiotów) na rzecz sprawozdawczości indywidualnej zachęci podmioty dokonujące obrotu gazem płynnym (LPG) do wspólnej realizacji NCR z podmiotami dokonującymi obrotu paliwami ciekłymi (benzyną silnikową, olejem napędowym) – w wyniku czego jako „grupa” osiągną wyższy poziom realizacji NCR.
Projekt zakłada także zniesienie obowiązku informowania Prezesa URE w terminie do dnia 31 marca każdego roku o podjęciu wspólnej realizacji NCR, w celu uproszczenia sposobu realizacji celu.
W projekcie przewidziano nowe obowiązki dla Prezesa URE.
Po pierwsze Prezes UER będzie corocznie określał wskaźnik emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej, w oparciu o dane na temat struktury surowców wykorzystanych do wytworzenia energii elektrycznej w Polsce, a następnie podawał go do publicznej wiadomości. Aktualnie wskaźnik jest określony w drodze rozporządzenia jako wartość stała. Z uwagi na zmianę struktury surowców wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej w kolejnych latach (wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł energii) celowe jest coroczne aktualizowanie tego wskaźnika. Efektem zmiany będzie coraz korzystniejsza pozycja energii elektrycznej zużytej w transporcie samochodowym w realizacji NCR.
W zakresie kompetencji Prezesa URE, zgodnie z projektem, znajdzie się także prowadzenie ewidencji dokumentów potwierdzających osiągnięcie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w segmencie wydobywczym, tzw. UERsów i podawanie do publicznej wiadomości informacji z nimi związanych. Ewidencja jest niezbędna w celu zapewnienia kontroli nad dokumentami wykorzystanymi do realizacji NCR i przeciwdziałaniu nadużyciom w tym zakresie.
Projekt przewiduje również zmianę przepisu określającego podmiot podlegający karze za brak realizacji celu na wymaganym poziomie w przypadku wspólnej realizacji NCR. Zmiana ma na celu zredagowanie przepisu, z którego będzie jednoznacznie wynikało, że w przypadku braku realizacji NCR w sytuacji wspólnej realizacji celu przez dwa lub więcej podmiotów karze pieniężnej będą podlegały te podmioty, które w przypadku samodzielnej realizacji celu nie wykonałyby go.
W projekcie uwzględniono także zmianę przepisu na podstawie, którego określana jest wysokość kary pieniężnej za brak realizacji NCR na wymaganym poziomie. Zmiana ma na celu sformułowanie przepisu, na podstawie którego promowane będzie stosowanie biokomponentów o większym potencjale redukcji emisji.
Projekt zakłada objęcie przepisami ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw wodoru wykorzystywanego w transporcie. W projekcie zawarto przepisy, na podstawie których wodór, tak jak inne paliwa obecnie stosowane w transporcie, będzie podlegał kontroli jakości na każdym etapie obrotu na rynku.
Przepisy projektowanej ustawy mają na celu przede wszystkim ułatwić podmiotom zobowiązanym do realizacji NCR wspólną realizację celu. Obowiązujące przepisy przewidują składanie do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wspólnego sprawozdania rocznego z realizacji NCR przez podmioty, które podjęły decyzje o wspólnej realizacji celu. Zniesienie obowiązku realizacji wspólnej sprawozdawczości (przez dwa lub więcej podmiotów) na rzecz sprawozdawczości indywidualnej zachęci podmioty dokonujące obrotu gazem płynnym (LPG) do wspólnej realizacji NCR z podmiotami dokonującymi obrotu paliwami ciekłymi (benzyną silnikową, olejem napędowym) – w wyniku czego jako „grupa” osiągną wyższy poziom realizacji NCR.
Projekt zakłada także zniesienie obowiązku informowania Prezesa URE w terminie do dnia 31 marca każdego roku o podjęciu wspólnej realizacji NCR, w celu uproszczenia sposobu realizacji celu.
W projekcie przewidziano nowe obowiązki dla Prezesa URE.
Po pierwsze Prezes UER będzie corocznie określał wskaźnik emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej, w oparciu o dane na temat struktury surowców wykorzystanych do wytworzenia energii elektrycznej w Polsce, a następnie podawał go do publicznej wiadomości. Aktualnie wskaźnik jest określony w drodze rozporządzenia jako wartość stała. Z uwagi na zmianę struktury surowców wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej w kolejnych latach (wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł energii) celowe jest coroczne aktualizowanie tego wskaźnika. Efektem zmiany będzie coraz korzystniejsza pozycja energii elektrycznej zużytej w transporcie samochodowym w realizacji NCR.
W zakresie kompetencji Prezesa URE, zgodnie z projektem, znajdzie się także prowadzenie ewidencji dokumentów potwierdzających osiągnięcie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w segmencie wydobywczym, tzw. UERsów i podawanie do publicznej wiadomości informacji z nimi związanych. Ewidencja jest niezbędna w celu zapewnienia kontroli nad dokumentami wykorzystanymi do realizacji NCR i przeciwdziałaniu nadużyciom w tym zakresie.
Projekt przewiduje również zmianę przepisu określającego podmiot podlegający karze za brak realizacji celu na wymaganym poziomie w przypadku wspólnej realizacji NCR. Zmiana ma na celu zredagowanie przepisu, z którego będzie jednoznacznie wynikało, że w przypadku braku realizacji NCR w sytuacji wspólnej realizacji celu przez dwa lub więcej podmiotów karze pieniężnej będą podlegały te podmioty, które w przypadku samodzielnej realizacji celu nie wykonałyby go.
W projekcie uwzględniono także zmianę przepisu na podstawie, którego określana jest wysokość kary pieniężnej za brak realizacji NCR na wymaganym poziomie. Zmiana ma na celu sformułowanie przepisu, na podstawie którego promowane będzie stosowanie biokomponentów o większym potencjale redukcji emisji.
Projekt zakłada objęcie przepisami ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw wodoru wykorzystywanego w transporcie. W projekcie zawarto przepisy, na podstawie których wodór, tak jak inne paliwa obecnie stosowane w transporcie, będzie podlegał kontroli jakości na każdym etapie obrotu na rynku.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MKiŚ
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Piotr Dziadzio Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MKiŚ
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2021 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 29 czerwca 2021 r.
Informacja o rezygnacji z prac nad projektem:
Status realizacji:
zrealizowany