Projekt przewiduje wprowadzenie mechanizmu, który będzie wyrównywał koszty emisji CO2 pomiędzy producentami UE objętymi unijnym systemem handlu emisjami, a firmami spoza Wspólnoty, które nie ponoszą analogicznych opłat. Rozwiązanie pozwoli na ochronę konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich, w tym polskich. Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów UE.

Od października 2023 roku Unia Europejska wprowadza sukcesywnie  nowy instrument klimatyczny – CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism). Rozwiązanie ma zapobiegać zjawisku „ucieczki emisji”, czyli przenoszenia produkcji do krajów o mniej rygorystycznych normach klimatycznych. CBAM jest elementem unijnego pakietu klimatycznego „Fit for 55”, który ma pomóc osiągnąć 55% redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku i pełną neutralność klimatyczną do 2050 roku.

CBAM to ważny instrument dotyczący ochrony klimatu, ponieważ za jego pośrednictwem mechanizmy ograniczające emisję po raz pierwszy będą obciążały towary importowane do UE. Chodzi o sektor cementu, energii elektrycznej, nawozów, żeliwa i stali, aluminium oraz wodoru.  

Najważniejsze rozwiązania

• Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów dotyczących CBAM, wyznaczając zadania poszczególnym instytucjom.
• Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami będzie odpowiedzialny za ocenę kwartalnych sprawozdań, które wypełniane będą przez importerów towarów CBAM.
• Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska będzie nakładał kary administracyjne za niewypełnienie obowiązków sprawozdawczych.
  • Instytucją odwoławczą będzie Główny Inspektor Ochrony Środowiska.
• Administracja skarbowa będzie miała uprawnienia do przyznania, odmowy przyznania oraz cofnięcia statusu tzw. upoważnionego zgłaszającego CBAM.
• W celu wspierania wdrażania CBAM i tworzenia zaplecza analitycznego dla rozwoju polityk klimatycznych, projekt wzmacnia działalność Centrum Analiz Klimatyczno–Energetycznych, zapewniając jego stabilne finansowanie.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.