W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw

Logo Biuletynu Informacji Publicznej
Informacje o publikacji dokumentu
Pierwsza publikacja:
12.03.2025 13:39 Edyta Kurkiewicz
Wytwarzający/ Odpowiadający:
Minister - Członek RM Marcin Kierwiński
Tytuł Wersja Dane zmiany / publikacji
Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw 2.0 16.04.2025 16:03 Agnieszka Moskaluk
Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw 1.0 12.03.2025 13:39 Edyta Kurkiewicz

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD210","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"I Gospodarka\nCelem projektu jest kontynuacja udzielenia finansowego wsparcia dla poszkodowanych w wyniku powodzi z września 2024 r., w szczególności przedsiębiorców oraz optymalizacja instrumentów pomocowych, które zostały dotychczas wprowadzone.\nII Gospodarka nieruchomościami, mieszkalnictwo i budownictwo\nW związku z wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r. niezbędne jest zapewnienie doraźnej pomocy najbardziej poszkodowanym mieszkańcom i umożliwienie im przeniesienie się na tereny zlokalizowane poza obszarem szczególnego zagrożenia powodzią. Jednak konieczne jest także podjęcie działań, które systemowo pozwolą w dłuższej perspektywie mitygować problem niszczenia zabudowy zlokalizowanej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią i powstawania nowej zabudowy na tych obszarach wbrew obowiązującym przepisom.\nCelem projektu jest:\n- modyfikacja zasad wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych, w tym w wyniku powodzi, odbudowywanych na innych działkach, \n- liberalizacja warunków skorzystania z uproszczonej procedury lokalizowania budynków mieszkalnych – wprowadzono możliwość uzyskania w specjalnym trybie decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 140 m2, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora,\n- dalsze ułatwienie i uproszczenie odbudowy obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu, poprzez:\na) uzupełnienie obecnych regulacji przewidzianych w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania o roboty budowlane polegające na przebudowie budynków; \nb) dopuszczenie w przypadku odbudowy w tym samym miejscu odstąpienia w zakresie charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących:\n- powierzchni zabudowy w zakresie nie przekraczającym 5%,\n- wysokości, długości lub szerokości w zakresie nie przekraczającym 2%,\nc) dopuszczenie odbudowy na zgłoszenie również dla części obiektu budowlanego, której kubatura nie przekracza 2000 m3;\nd) zwolnienie z pozwolenia na budowę i dopuszczenie na podstawie zgłoszenia przebudowy uszkodzonych w wyniku działania żywiołu budynków, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.– Prawo budowlane wymaga uzyskania pozwolenia na budowę oraz zwolnienie z pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia przebudowy, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, z wyłączeniem przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych, która będzie wymagać zgłoszenia. Jednocześnie przebudowa przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków zamiast szkiców i rysunków wymagać będzie dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego,\n- umożliwienia poszkodowanym przeniesienia zabudowy z obszarów szczególnego zagrożenia powodzią poprzez wprowadzenie możliwości dobrowolnej sprzedaży na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości dotychczas zabudowanych budynkami mieszkalnymi, które uległy zniszczeniu w trakcie powodzi we wrześniu 2024 r. i są przeznaczone do rozbiórki.\nProponuje się stworzenie nowego instrumentu: premii powodziowej, która uzupełniłaby rozwiązania dostępne w programie TERMO. Nowy instrument wymaga nowelizacji ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.\nProjekt ustawy wprowadzi zmiany w ustawie z dnia 29 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych (Dz. U. poz. 2456) oraz w ustawie z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych, mające na celu zwiększenie limitu kwoty wsparcia z KPO ze 100 mln euro na 240 mln euro oraz odzwierciedlenie nowej nazwy inwestycji KPO: „Poprawa efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych”.\nIII. Klimat i ochrona środowiska\nW projekcie przyjęto, że w sytuacji zaistniałej na terenach objętych powodzią w 2024 r., jaką jest konieczność odbudowy zniszczonych urządzeń wodnych o innych parametrach, w tym również w innym miejscu, w celu reakcji na zagrożenia dla ludności uzasadnione jest podjęcie działań budowlanych bez uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w oparciu o art. 1 ust. 3 dyrektywy 2011/92/UE. \nUzasadnieniem skorzystania z tej derogacji jest jak najszybsze zapewnienie bezpieczeństwa dla ludności w związku z zagrożeniem skutkami powodzi.\nProponuje się wydłużenie terminu wypłaty zasiłku na pokrycie kosztów zużycia energii elektrycznej lub paliwa niezbędny do osuszania pomieszczeń na 2025 rok.\nIV. Gospodarka Wodna\nCelem projektu jest wprowadzenie rozwiązań znacznie przyspieszających procedury administracyjne, wymaga opracowania przepisów dedykowanych zidentyfikowanym działaniom służącym zapobieganiu powodzi i ochronie przed powodzią, z zachowaniem zgodności z wymaganiami prawa unijnego i podstawowymi zasadami prawa krajowego z zakresu ochrony środowiska. \n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"I Gospodarka\nCelem projektu jest dalsze finansowe wsparcie poszkodowanych, w szczególności przedsiębiorców i optymalizacja instrumentów pomocowych, które zostały dotychczas wprowadzone. Projekt przewiduje:\n1. Wydłużenie terminu na złożenie wniosku o przyznanie świadczenia interwencyjnego - z 6 miesięcy do końca miesiąca kalendarzowego po upływie 9 miesięcy od dnia wydania rozporządzenia (tj. z 16 marca 2025 r. na koniec czerwca 2025 r.). \n2. Wydłużenie terminu na przesłanie oszacowania szkód poniesionych przez przedsiębiorcę – z 5 na 10 miesięcy od dnia otrzymania świadczenia interwencyjnego.\n3. Zmiany w zakresie zasad udzielania i rozliczania pożyczek przez fundusze pożyczkowe:\n- wydłużenie możliwości składania przez przedsiębiorców wniosków o udzielenie pożyczki - z 6 do 18 miesięcy od dnia wystąpienia szkody powstałej w wyniku powodzi,\n- wydłużenie terminu wykorzystania i przedstawienia przez beneficjenta rozliczenia otrzymanej pożyczki z 6 miesięcy na 18 miesięcy od dnia zawarcia umowy pożyczki z funduszem,\n- rezygnacja z wymogu dołączania przez przedsiębiorcę do wniosku o udzielenie pożyczki zaświadczenia wydanego przez wójta gminy, burmistrza lub prezydenta miasta, potwierdzającego poniesienie szkody powodziowej. W celu uproszczenia procedury i przyspieszenia rozpatrywania wniosków proponuje się zastąpienie go oświadczeniem przedsiębiorcy, składanym pod rygorem poniesienia odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.\n4. Wprowadzenie możliwości wystąpienia, w związku z powodzią, o przyznanie środków dla poszkodowanych wynajmujących lokale użytkowe przedsiębiorcom na naprawę szkód w tych lokalach (świadczenie lokalowe) - nie wyższych niż wysokość szkody, ani kwota, która zostanie określona w rozporządzeniu RM.\n5. Przyznanie dodatkowego okresu, za który przysługiwać będzie umorzenie należności ubezpieczeniowych (skutki wystąpią w przypadku wydania rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie).\nII Gospodarka nieruchomościami, mieszkalnictwo i budownictwo\nW związku z wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r. niezbędne jest zapewnienie doraźnej pomocy najbardziej poszkodowanym mieszkańcom i umożliwienie im przeniesienie się na tereny zlokalizowane poza obszarem szczególnego zagrożenia powodzią. Jednak konieczne jest także podjęcie działań, które systemowo pozwolą w dłuższej perspektywie mitygować problem niszczenia zabudowy zlokalizowanej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią i powstawania nowej zabudowy na tych obszarach wbrew obowiązującym przepisom.\nZałożeniem jest umożliwienie zamiany komunalnych lokali mieszkalnych (w tym dotowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego) osobie poszkodowanej w wyniku powodzi która utraciła możliwość zamieszkiwania w należącym do niej lokalu mieszkalnym lub budynku mieszkalnym, w stosunku do którego została wydana przez właściwy organ nadzoru budowlanego decyzja, o której mowa w art. 66-68 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 z późn. zm.), a jednocześnie osoba ta nie jest w stanie zabezpieczyć swoich potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Proponowana zmiana ma na celu umożliwienie wsparcia osób poszkodowanych w zakresie ich potrzeb mieszkaniowych. Zakłada się także, że możliwość zamiany na lokal komunalny będzie istniała przez okres 3 lat od wystąpienia powodzi, aby umożliwić gminom ewentualne wybudowanie lokali komunalnych, które będą mogły podlegać zamianie. \nZakłada się także, że możliwość zamiany na lokal komunalny będzie istniała przez okres 3 lat od wystąpienia powodzi, aby umożliwić gminom ewentualne wybudowanie lokali komunalnych, które będą mogły podlegać zamianie. Zamiana nastąpi przy założeniu, że 1 metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu z mieszkaniowego zasobu gminy podlega zamianie na 1 metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu lub budynku mieszkalnego należącego do Poszkodowanego. Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy przenoszony na rzecz gminy lokal lub budynek mieszkalny stanowi współwłasność, a przedmiotem zamiany są wszystkie udziały w prawie własności tej nieruchomości. W przypadku różnic w powierzchni użytkowej obu zamienianych lokali zakłada się, że w przypadku, gdy lokal należący do gminy jest większy od lokalu należącego do Poszkodowanego, Poszkodowany dopłaca na rzecz gminy kwotę stanowiącą równowartość wartości rynkowej różnicy w metrażu obu lokali. W przypadku, gdy lokal gminny jest mniejszy od lokalu należącego do Poszkodowanego – gmina nie dopłaca różnicy wartości. Powyższe ma na celu ustalenie wartości nieruchomości lokalowej bez uwzględnienia zniszczeń wywołanych powodzią, oraz uniknięcie konieczności sporządzania, w zakresie odtworzenia wartości lokalu mieszkalnego, szczegółowej wyceny przez rzeczoznawcę majątkowego. Takie rozwiązanie umożliwi szybsze procedowanie zamiany. Jednocześnie zakłada się, że zamiana nie będzie pociągała za sobą konieczności dokonywania (w celu wyrównania wartości lokalu) dopłat z budżetu gminy. \nW celu umożliwienia poszkodowanym przeniesienia zabudowy z obszarów szczególnego zagrożenia powodzią zakłada się wprowadzenie możliwości dobrowolnej sprzedaży przez ich dotychczasowych właścicieli na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości dotychczas zabudowanych budynkami mieszkalnymi, które uległy zniszczeniu w trakcie powodzi we wrześniu 2024 r. i są przeznaczone do rozbiórki. Z uwagi na niską wartość zniszczonych w wyniku powodzi nieruchomości, które będą mogły zostać sprzedane, w celu zapewnienia poszkodowanym wsparcia finansowego – pozwalającego na zakup lub wykonanie zabudowy mieszkaniowej poza terenami zagrożonymi powodzią - zakłada się wprowadzenie dodatkowych instrumentów finansowego wsparcia tj. dobrowolnej sprzedaży nieruchomości przez poszkodowanych na rzecz Skarbu Państwa. Poszkodowany będzie posiadał roszczenie wobec Skarbu Państwa. Sprzedaż nieruchomości przez poszkodowanych będzie mogła nastąpić po cenie ustalonej w wysokości wartości rynkowej gruntu powiększonej o wartość naniesień w postaci budynków mieszkalnych zlokalizowanych na tych nieruchomościach oraz lokali mieszkalnych i użytkowych stanowiących odrębny przedmiot własności lub lokali u spółdzielczych znajdujących się w budynkach mieszkalnych przyjmując, że wartość 1 m2 powierzchni użytkowej należącego do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w dniu poprzedzającym dzień wystąpienia powodzi odpowiadała wartości ostatnio ogłoszonego przed tym dniem wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego dla województwa albo gminy, na terenie której znajdował się ten budynek lub lokal. W przypadku, gdy na wykupywanej nieruchomości znajdują się także inne naniesienia, są one wyceniane według wartości rynkowej. \nDodatkowo, w celu stałego ograniczania zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią na terenach najbardziej zagrożonych wystąpieniem powodzi zakłada się przyznanie PGW WP uprawnień do dobrowolnego wykupu także w tym zakresie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Wody Polskie mogą nabywać w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości zlokalizowane na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi co najmniej 10%, w celu zapewnienia skutecznej ochrony przeciwpowodziowej. Wykup tych nieruchomości dokonuje się dobrowolnie, po cenie rynkowej ustalonej zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi wyceny nieruchomości powiększonej o 20%. Przedmiotowa zasada nie dotyczy wykupu nieruchomości w przypadkach, gdy istnieje potrzeba zapewnienia ochrony ludności i mienia przed powodzią poprzez przesiedlenie w bezpieczne miejsca mieszkańców budynków, które są zniszczone lub uszkodzone w wyniku powodzi i ich odbudowa lub remont są niecelowe, biorąc pod uwagę, że nie ma możliwości wyłączenia lub zminimalizowania w wystarczającym stopniu zagrożenia ich ponownym zniszczeniem lub uszkodzeniem w wyniku powodzi. W takich sytuacjach dokonuje się wykupu po cenie odpowiadającej wartości rynkowej tej nieruchomości ustalonej przez rzeczoznawcę majątkowego powiększonej o 20%, z tym, że przy obliczaniu wartości budynków mieszkalnych posadowionych na tych nieruchomościach lub lokali mieszkalnych lub użytkowych stanowiących odrębny przedmiot własności znajdujących się w budynkach mieszkalnych przyjmuje się, że wartość 1 m2 powierzchni użytkowej należącego do poszkodowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego lub użytkowego w dniu poprzedzającym dzień wystąpienia powodzi odpowiadała wartości ostatnio ogłoszonego przed tym dniem wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 725) dla województwa albo gminy, na terenie której znajdował się ten budynek lub lokal.\nPrzewiduje się, że to Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) będzie prowadziło wykup nieruchomości zniszczonych w wyniku powodzi, która wystąpiła we wrześniu 2024 r. Wynika to z faktu, że PGW WP obecnie ma kompetencje do wykonywania uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa względem niektórych nieruchomości zlokalizowanych na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, a dodatkowo ta jednostka ma przypisane zadania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. W celu zapewnienia braku zabudowy w przyszłości terenów wykupionych przez PGW WP zakłada się na tych terenach wprowadzić bezwzględny zakaz zabudowy, z dopuszczeniem tylko wykonania na tych terenach infrastruktury liniowej (jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ciągłości tej infrastruktury), krytycznej i przeciwpowodziowej oraz małej architektury. \nW tym zakresie istotne jest zapewnienie finansowania takiego wykupu. Z własnych środków PGW WP nie byłyby w stanie dokonywać wykupu takich nieruchomości, dlatego przewiduje się zapewnienie dodatkowych środków z budżetu państwa. Takie rozwiązanie pozwoli także na zminimalizowanie całkowitych kwot odszkodowań wypłacanych przez Skarb Państwa na rzecz powodzian w przyszłości. \nZakłada się stworzenie także systemu pozwalającego na kontrolę rozwoju zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, w szczególności mając na uwadze nieprawidłowości wskazane w kontroli NIK. W związku z powyższym zakłada się, że rejestry o decyzjach o warunkach zabudowy będą cyklicznie udostępniane do PGW WP w celu weryfikacji na bieżąco wydawanych decyzji pod względem zgodności przepisami powszechnie obowiązującymi dotyczącymi zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.\nZasady wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych, w tym w wyniku powodzi \nRozwiązaniami zidentyfikowanych problemów są:\n- modyfikacja zasad wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych, w tym w wyniku powodzi, odbudowywanych na innych działkach, przez skrócenie terminu na ich wydanie odpowiednio z 65 i 90 dni do 45 dni;\n- liberalizacja warunków skorzystania z uproszczonej procedury lokalizowania budynków mieszkalnych – wprowadzono możliwość uzyskania w specjalnym trybie decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 140 m2, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora;\n- dalsze ułatwienie i uproszczenie odbudowy obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu, poprzez:\na) uzupełnienie obecnych regulacji przewidzianych w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania o roboty budowlane polegające na przebudowie budynków; \nb) dopuszczenie w przypadku odbudowy w tym samym miejscu odstąpienia w zakresie charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących:\n- powierzchni zabudowy w zakresie nie przekraczającym 5%,\n- wysokości, długości lub szerokości w zakresie nie przekraczającym 2%,\nc) dopuszczenie odbudowy na zgłoszenie również dla części obiektu budowlanego, której kubatura nie przekracza 2000 m3;\nd) zwolnienie z pozwolenia na budowę i dopuszczenie na podstawie zgłoszenia przebudowy uszkodzonych w wyniku działania żywiołu budynków, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.– Prawo budowlane wymaga uzyskania pozwolenia na budowę oraz zwolnienie z pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia przebudowy, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, z wyłączeniem przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych, która będzie wymagać zgłoszenia. Jednocześnie przebudowa przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków zamiast szkiców i rysunków wymagać będzie dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego.\nZgodnie z zaproponowanymi przepisami przejściowymi, skrócone terminy na wydanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy będą stosowane do toczących się postępowań, z tym że skrócony termin rozpocznie bieg od dnia wejścia ustawy w życie. Zliberalizowane przepisy dotyczące decyzji o warunkach zabudowy wydawanych dla odbudowy budynków mieszkalnych będą stosowane do postępowań wszczętych pod rządami nowej ustawy.\nDotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu zostały utrzymane w mocy.\nZaproponowanie premii powodziowej, jako nowego instrumentu wsparcia remontów budynków wielorodzinnych uszkodzonych w wyniku powodzi\nProponuje się stworzenie nowego instrumentu: premii powodziowej, która uzupełniłaby rozwiązania dostępne w programie TERMO. Nowy instrument wymaga nowelizacji ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.\nPremia powodziowa udzielana byłaby na remonty budynków wielorodzinnych uszkodzonych w wyniku powodzi. Jej wysokość wynosiłaby:\n- 70% (dla gmin i TBS-ów), \n- 50% (dla pozostałych właścicieli, w tym wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe), \n- 60% (na budynki zabytkowe).\nDofinansowanie miałoby formę grantu/dotacji bezzwrotnej, pokrywającej część kosztów inwestycji. Sama inwestycja mogłaby dotyczyć również innych działań niż tylko usunięcie skutków powodzi.\nUwzględnienie przesądzeń wynikających z II rewizji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) w zakresie finansowania inwestycji dotkniętych powodzią z września 2024 r.\nProjekt ustawy wprowadzi zmiany w ustawie z dnia 29 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych (Dz. U. poz. 2456) oraz w ustawie z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych, mające na celu zwiększenie limitu kwoty wsparcia z KPO ze 100 mln euro na 240 mln euro oraz odzwierciedlenie nowej nazwy inwestycji KPO: „Poprawa efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych”.\nIII Klimat i ochrona środowiska\nW projekcie przyjęto, że w sytuacji zaistniałej na terenach objętych powodzią w 2024 r., jaką jest konieczność odbudowy zniszczonych urządzeń wodnych o innych parametrach, w tym również w innym miejscu, w celu reakcji na zagrożenia dla ludności uzasadnione jest podjęcie działań budowlanych bez uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w oparciu o art. 1 ust. 3 dyrektywy 2011/92/UE. \nUzasadnieniem skorzystania z tej derogacji jest jak najszybsze zapewnienie bezpieczeństwa dla ludności w związku z zagrożeniem skutkami powodzi. Powódź, która może wystąpić na tych terenach jako zdarzenie nagłe i nie dające się przewidzieć (vis maior) w czasie potrzebnym na realizację tych prac z uwzględnieniem wymogów dyrektywy tj. po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przemawia za uznaniem ich jako działań podejmowanych w celu sprostania potencjalnej sytuacji wyjątkowej, która jest wystarczająco pilna i mieści się w zakresie dyspozycji art. 1 ust. 3 dyrektywy. \nNależy również zauważyć, że w miejscach objętych działaniami budowlanymi z pominięciem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach istniały wcześniej urządzenia wodne (w tym budowle przeciwpowodziowe). Nie ma więc tu zastosowania zastrzeżenie z Wytycznych Komisji EU: Jeżeli jednak powódź wystąpiła w tym samym miejscu wielokrotnie, a przedsięwzięcie stanowi opóźniony środek mający na celu sprostanie potencjalnej sytuacji wyjątkowej w przyszłości, wówczas jest mało prawdopodobne, aby zwolnienie było uzasadnione. \nProjekt przewiduje zwolnienie działań określonych indywidualnie co do rodzaju i lokalizacji z obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ponadto, derogacja ma charakter czasowy (tj. do 31 grudnia 2026 r.), dotyczy tylko obszaru, na którym wprowadzono stan klęski żywiołowej w związku z powodzią, która miała miejsce we wrześniu 2024 r., a także ma zastosowanie tylko dla tych urządzeń wodnych, które będą wykonywane w miejscach sprzed powodzi. Wyjątkiem są wały przeciwpowodziowe, dla których dopuszczono możliwość lokalizowania ich w innych miejscach, ale wtedy tylko w odległości większej niż dotychczasowa odległość od koryta rzeki. Konieczność odsunięcia od rzeki wałów przeciwpowodziowych jest podyktowana koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, ale też jednocześnie będzie to lokalizacja bardziej korzystna również pod kątem ochrony środowiska. \nDerogacja od decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie całkowicie zwalniać z procedur związanych z oceną oddziaływania na obszary Natura 2000. Tak jak przewiduje projektowany art. 591 ust. 3 i 4 działania realizowane na obszarach Natura 2000, a także – co wynika z krajowych potrzeb związanych z ochroną przyrody – na obszarach rezerwatów i ich otulin, będą wymagały zgłoszenia do właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Przyjęte rozwiązanie bazuje na zgłoszeniu, o którym mowa 118 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody i odpowiednio zmodyfikowanej procedurze. W zależności od rodzaju działań, lokalnych uwarunkowań środowiskowych, koniecznych do przeprowadzenia analiz, RDOŚ będzie miał pełne spektrum rozwiązań do zastosowania: sprzeciw, wydanie decyzji o warunkach prowadzenia działań na podstawie zgłoszenia, albo poprzedzenie jej wydania wezwaniem inwestora do przedłożenia karty informacyjnej przedsięwzięcia, a nawet nałożeniem obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wraz z obowiązkiem przedłożenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.\nWydłużenie terminu wypłaty zasiłku na pokrycie kosztów zużycia energii elektrycznej lub paliwa niezbędny do osuszania pomieszczeń na rok 2025, bowiem określenie jedynie terminu jego wypłaty na rok 2024 jest niewystarczające do zaspokojenia potrzeb osób dotkniętych skutkami powodzi z września 2024 roku.\nIV Gospodarka Wodna\nWprowadzenie rozwiązań znacznie przyspieszających procedury administracyjne, wymaga opracowania przepisów dedykowanych zidentyfikowanym działaniom służącym zapobieganiu powodzi i ochronie przed powodzią, z zachowaniem zgodności z wymaganiami prawa unijnego i podstawowymi zasadami prawa krajowego z zakresu ochrony środowiska. \nW oparciu o art. 1 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko, w projekcie przyjęto, że potrzeba pilnej reakcji na zagrożenia dla ludności w sytuacji zaistniałej na terenach objętych powodzią w 2024 r. uzasadnia zwolnienie z obowiązku uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zwolnienie będzie dotyczyć indywidualnie określonych działań, będzie mieć charakter czasowy, zostanie ograniczone tylko do obszaru, na którym wprowadzono stan klęski żywiołowej. Zwolnienie będzie dotyczyć tylko tych przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko, które polegają na wykonaniu urządzeń wodnych w miejscach sprzed powodzi. Dla wałów przeciwpowodziowych dopuszczono możliwość lokalizowania ich w innych miejscach. \nPrzewiduje się poddanie działań objętych projektem procedurze, o której mowa w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2024 r. poz. 1478) odpowiednio uproszczonej i zintegrowanej z procedurą z rozdziału 5 Działu V ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z późn. zm.), inicjowaną w przypadku konieczności przeprowadzenia właściwej oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.\nZe względu na znaczne uproszczenia w odniesieniu do obowiązków wynikających w istniejących przepisach i wprowadzenie swoistych rozwiązań, zasadne jest indywidualne określenie tych działań w formie aktu prawnego. \nBrak jest możliwości osiągnięcia celu za pomocą innych środków niż interwencja legislacyjna.\n\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Minister - Członek RM Marcin Kierwiński","value":"Minister - Członek RM Marcin Kierwiński"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Marcin Kierwiński Minister - Członek RM\n\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Minister - Członek RM Marcin Kierwiński","value":"Minister - Członek RM Marcin Kierwiński"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"I kwartał 2025 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 15 kwietnia 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD210
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
I Gospodarka
Celem projektu jest kontynuacja udzielenia finansowego wsparcia dla poszkodowanych w wyniku powodzi z września 2024 r., w szczególności przedsiębiorców oraz optymalizacja instrumentów pomocowych, które zostały dotychczas wprowadzone.
II Gospodarka nieruchomościami, mieszkalnictwo i budownictwo
W związku z wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r. niezbędne jest zapewnienie doraźnej pomocy najbardziej poszkodowanym mieszkańcom i umożliwienie im przeniesienie się na tereny zlokalizowane poza obszarem szczególnego zagrożenia powodzią. Jednak konieczne jest także podjęcie działań, które systemowo pozwolą w dłuższej perspektywie mitygować problem niszczenia zabudowy zlokalizowanej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią i powstawania nowej zabudowy na tych obszarach wbrew obowiązującym przepisom.
Celem projektu jest:
- modyfikacja zasad wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych, w tym w wyniku powodzi, odbudowywanych na innych działkach,
- liberalizacja warunków skorzystania z uproszczonej procedury lokalizowania budynków mieszkalnych – wprowadzono możliwość uzyskania w specjalnym trybie decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 140 m2, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora,
- dalsze ułatwienie i uproszczenie odbudowy obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu, poprzez:
a) uzupełnienie obecnych regulacji przewidzianych w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania o roboty budowlane polegające na przebudowie budynków;
b) dopuszczenie w przypadku odbudowy w tym samym miejscu odstąpienia w zakresie charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących:
- powierzchni zabudowy w zakresie nie przekraczającym 5%,
- wysokości, długości lub szerokości w zakresie nie przekraczającym 2%,
c) dopuszczenie odbudowy na zgłoszenie również dla części obiektu budowlanego, której kubatura nie przekracza 2000 m3;
d) zwolnienie z pozwolenia na budowę i dopuszczenie na podstawie zgłoszenia przebudowy uszkodzonych w wyniku działania żywiołu budynków, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.– Prawo budowlane wymaga uzyskania pozwolenia na budowę oraz zwolnienie z pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia przebudowy, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, z wyłączeniem przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych, która będzie wymagać zgłoszenia. Jednocześnie przebudowa przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków zamiast szkiców i rysunków wymagać będzie dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego,
- umożliwienia poszkodowanym przeniesienia zabudowy z obszarów szczególnego zagrożenia powodzią poprzez wprowadzenie możliwości dobrowolnej sprzedaży na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości dotychczas zabudowanych budynkami mieszkalnymi, które uległy zniszczeniu w trakcie powodzi we wrześniu 2024 r. i są przeznaczone do rozbiórki.
Proponuje się stworzenie nowego instrumentu: premii powodziowej, która uzupełniłaby rozwiązania dostępne w programie TERMO. Nowy instrument wymaga nowelizacji ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Projekt ustawy wprowadzi zmiany w ustawie z dnia 29 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych (Dz. U. poz. 2456) oraz w ustawie z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych, mające na celu zwiększenie limitu kwoty wsparcia z KPO ze 100 mln euro na 240 mln euro oraz odzwierciedlenie nowej nazwy inwestycji KPO: „Poprawa efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych”.
III. Klimat i ochrona środowiska
W projekcie przyjęto, że w sytuacji zaistniałej na terenach objętych powodzią w 2024 r., jaką jest konieczność odbudowy zniszczonych urządzeń wodnych o innych parametrach, w tym również w innym miejscu, w celu reakcji na zagrożenia dla ludności uzasadnione jest podjęcie działań budowlanych bez uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w oparciu o art. 1 ust. 3 dyrektywy 2011/92/UE.
Uzasadnieniem skorzystania z tej derogacji jest jak najszybsze zapewnienie bezpieczeństwa dla ludności w związku z zagrożeniem skutkami powodzi.
Proponuje się wydłużenie terminu wypłaty zasiłku na pokrycie kosztów zużycia energii elektrycznej lub paliwa niezbędny do osuszania pomieszczeń na 2025 rok.
IV. Gospodarka Wodna
Celem projektu jest wprowadzenie rozwiązań znacznie przyspieszających procedury administracyjne, wymaga opracowania przepisów dedykowanych zidentyfikowanym działaniom służącym zapobieganiu powodzi i ochronie przed powodzią, z zachowaniem zgodności z wymaganiami prawa unijnego i podstawowymi zasadami prawa krajowego z zakresu ochrony środowiska.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
I Gospodarka
Celem projektu jest dalsze finansowe wsparcie poszkodowanych, w szczególności przedsiębiorców i optymalizacja instrumentów pomocowych, które zostały dotychczas wprowadzone. Projekt przewiduje:
1. Wydłużenie terminu na złożenie wniosku o przyznanie świadczenia interwencyjnego - z 6 miesięcy do końca miesiąca kalendarzowego po upływie 9 miesięcy od dnia wydania rozporządzenia (tj. z 16 marca 2025 r. na koniec czerwca 2025 r.).
2. Wydłużenie terminu na przesłanie oszacowania szkód poniesionych przez przedsiębiorcę – z 5 na 10 miesięcy od dnia otrzymania świadczenia interwencyjnego.
3. Zmiany w zakresie zasad udzielania i rozliczania pożyczek przez fundusze pożyczkowe:
- wydłużenie możliwości składania przez przedsiębiorców wniosków o udzielenie pożyczki - z 6 do 18 miesięcy od dnia wystąpienia szkody powstałej w wyniku powodzi,
- wydłużenie terminu wykorzystania i przedstawienia przez beneficjenta rozliczenia otrzymanej pożyczki z 6 miesięcy na 18 miesięcy od dnia zawarcia umowy pożyczki z funduszem,
- rezygnacja z wymogu dołączania przez przedsiębiorcę do wniosku o udzielenie pożyczki zaświadczenia wydanego przez wójta gminy, burmistrza lub prezydenta miasta, potwierdzającego poniesienie szkody powodziowej. W celu uproszczenia procedury i przyspieszenia rozpatrywania wniosków proponuje się zastąpienie go oświadczeniem przedsiębiorcy, składanym pod rygorem poniesienia odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.
4. Wprowadzenie możliwości wystąpienia, w związku z powodzią, o przyznanie środków dla poszkodowanych wynajmujących lokale użytkowe przedsiębiorcom na naprawę szkód w tych lokalach (świadczenie lokalowe) - nie wyższych niż wysokość szkody, ani kwota, która zostanie określona w rozporządzeniu RM.
5. Przyznanie dodatkowego okresu, za który przysługiwać będzie umorzenie należności ubezpieczeniowych (skutki wystąpią w przypadku wydania rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie).
II Gospodarka nieruchomościami, mieszkalnictwo i budownictwo
W związku z wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r. niezbędne jest zapewnienie doraźnej pomocy najbardziej poszkodowanym mieszkańcom i umożliwienie im przeniesienie się na tereny zlokalizowane poza obszarem szczególnego zagrożenia powodzią. Jednak konieczne jest także podjęcie działań, które systemowo pozwolą w dłuższej perspektywie mitygować problem niszczenia zabudowy zlokalizowanej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią i powstawania nowej zabudowy na tych obszarach wbrew obowiązującym przepisom.
Założeniem jest umożliwienie zamiany komunalnych lokali mieszkalnych (w tym dotowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego) osobie poszkodowanej w wyniku powodzi która utraciła możliwość zamieszkiwania w należącym do niej lokalu mieszkalnym lub budynku mieszkalnym, w stosunku do którego została wydana przez właściwy organ nadzoru budowlanego decyzja, o której mowa w art. 66-68 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 z późn. zm.), a jednocześnie osoba ta nie jest w stanie zabezpieczyć swoich potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Proponowana zmiana ma na celu umożliwienie wsparcia osób poszkodowanych w zakresie ich potrzeb mieszkaniowych. Zakłada się także, że możliwość zamiany na lokal komunalny będzie istniała przez okres 3 lat od wystąpienia powodzi, aby umożliwić gminom ewentualne wybudowanie lokali komunalnych, które będą mogły podlegać zamianie.
Zakłada się także, że możliwość zamiany na lokal komunalny będzie istniała przez okres 3 lat od wystąpienia powodzi, aby umożliwić gminom ewentualne wybudowanie lokali komunalnych, które będą mogły podlegać zamianie. Zamiana nastąpi przy założeniu, że 1 metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu z mieszkaniowego zasobu gminy podlega zamianie na 1 metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu lub budynku mieszkalnego należącego do Poszkodowanego. Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy przenoszony na rzecz gminy lokal lub budynek mieszkalny stanowi współwłasność, a przedmiotem zamiany są wszystkie udziały w prawie własności tej nieruchomości. W przypadku różnic w powierzchni użytkowej obu zamienianych lokali zakłada się, że w przypadku, gdy lokal należący do gminy jest większy od lokalu należącego do Poszkodowanego, Poszkodowany dopłaca na rzecz gminy kwotę stanowiącą równowartość wartości rynkowej różnicy w metrażu obu lokali. W przypadku, gdy lokal gminny jest mniejszy od lokalu należącego do Poszkodowanego – gmina nie dopłaca różnicy wartości. Powyższe ma na celu ustalenie wartości nieruchomości lokalowej bez uwzględnienia zniszczeń wywołanych powodzią, oraz uniknięcie konieczności sporządzania, w zakresie odtworzenia wartości lokalu mieszkalnego, szczegółowej wyceny przez rzeczoznawcę majątkowego. Takie rozwiązanie umożliwi szybsze procedowanie zamiany. Jednocześnie zakłada się, że zamiana nie będzie pociągała za sobą konieczności dokonywania (w celu wyrównania wartości lokalu) dopłat z budżetu gminy.
W celu umożliwienia poszkodowanym przeniesienia zabudowy z obszarów szczególnego zagrożenia powodzią zakłada się wprowadzenie możliwości dobrowolnej sprzedaży przez ich dotychczasowych właścicieli na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości dotychczas zabudowanych budynkami mieszkalnymi, które uległy zniszczeniu w trakcie powodzi we wrześniu 2024 r. i są przeznaczone do rozbiórki. Z uwagi na niską wartość zniszczonych w wyniku powodzi nieruchomości, które będą mogły zostać sprzedane, w celu zapewnienia poszkodowanym wsparcia finansowego – pozwalającego na zakup lub wykonanie zabudowy mieszkaniowej poza terenami zagrożonymi powodzią - zakłada się wprowadzenie dodatkowych instrumentów finansowego wsparcia tj. dobrowolnej sprzedaży nieruchomości przez poszkodowanych na rzecz Skarbu Państwa. Poszkodowany będzie posiadał roszczenie wobec Skarbu Państwa. Sprzedaż nieruchomości przez poszkodowanych będzie mogła nastąpić po cenie ustalonej w wysokości wartości rynkowej gruntu powiększonej o wartość naniesień w postaci budynków mieszkalnych zlokalizowanych na tych nieruchomościach oraz lokali mieszkalnych i użytkowych stanowiących odrębny przedmiot własności lub lokali u spółdzielczych znajdujących się w budynkach mieszkalnych przyjmując, że wartość 1 m2 powierzchni użytkowej należącego do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w dniu poprzedzającym dzień wystąpienia powodzi odpowiadała wartości ostatnio ogłoszonego przed tym dniem wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego dla województwa albo gminy, na terenie której znajdował się ten budynek lub lokal. W przypadku, gdy na wykupywanej nieruchomości znajdują się także inne naniesienia, są one wyceniane według wartości rynkowej.
Dodatkowo, w celu stałego ograniczania zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią na terenach najbardziej zagrożonych wystąpieniem powodzi zakłada się przyznanie PGW WP uprawnień do dobrowolnego wykupu także w tym zakresie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Wody Polskie mogą nabywać w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości zlokalizowane na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi co najmniej 10%, w celu zapewnienia skutecznej ochrony przeciwpowodziowej. Wykup tych nieruchomości dokonuje się dobrowolnie, po cenie rynkowej ustalonej zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi wyceny nieruchomości powiększonej o 20%. Przedmiotowa zasada nie dotyczy wykupu nieruchomości w przypadkach, gdy istnieje potrzeba zapewnienia ochrony ludności i mienia przed powodzią poprzez przesiedlenie w bezpieczne miejsca mieszkańców budynków, które są zniszczone lub uszkodzone w wyniku powodzi i ich odbudowa lub remont są niecelowe, biorąc pod uwagę, że nie ma możliwości wyłączenia lub zminimalizowania w wystarczającym stopniu zagrożenia ich ponownym zniszczeniem lub uszkodzeniem w wyniku powodzi. W takich sytuacjach dokonuje się wykupu po cenie odpowiadającej wartości rynkowej tej nieruchomości ustalonej przez rzeczoznawcę majątkowego powiększonej o 20%, z tym, że przy obliczaniu wartości budynków mieszkalnych posadowionych na tych nieruchomościach lub lokali mieszkalnych lub użytkowych stanowiących odrębny przedmiot własności znajdujących się w budynkach mieszkalnych przyjmuje się, że wartość 1 m2 powierzchni użytkowej należącego do poszkodowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego lub użytkowego w dniu poprzedzającym dzień wystąpienia powodzi odpowiadała wartości ostatnio ogłoszonego przed tym dniem wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 725) dla województwa albo gminy, na terenie której znajdował się ten budynek lub lokal.
Przewiduje się, że to Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) będzie prowadziło wykup nieruchomości zniszczonych w wyniku powodzi, która wystąpiła we wrześniu 2024 r. Wynika to z faktu, że PGW WP obecnie ma kompetencje do wykonywania uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa względem niektórych nieruchomości zlokalizowanych na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, a dodatkowo ta jednostka ma przypisane zadania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. W celu zapewnienia braku zabudowy w przyszłości terenów wykupionych przez PGW WP zakłada się na tych terenach wprowadzić bezwzględny zakaz zabudowy, z dopuszczeniem tylko wykonania na tych terenach infrastruktury liniowej (jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ciągłości tej infrastruktury), krytycznej i przeciwpowodziowej oraz małej architektury.
W tym zakresie istotne jest zapewnienie finansowania takiego wykupu. Z własnych środków PGW WP nie byłyby w stanie dokonywać wykupu takich nieruchomości, dlatego przewiduje się zapewnienie dodatkowych środków z budżetu państwa. Takie rozwiązanie pozwoli także na zminimalizowanie całkowitych kwot odszkodowań wypłacanych przez Skarb Państwa na rzecz powodzian w przyszłości.
Zakłada się stworzenie także systemu pozwalającego na kontrolę rozwoju zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, w szczególności mając na uwadze nieprawidłowości wskazane w kontroli NIK. W związku z powyższym zakłada się, że rejestry o decyzjach o warunkach zabudowy będą cyklicznie udostępniane do PGW WP w celu weryfikacji na bieżąco wydawanych decyzji pod względem zgodności przepisami powszechnie obowiązującymi dotyczącymi zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.
Zasady wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych, w tym w wyniku powodzi
Rozwiązaniami zidentyfikowanych problemów są:
- modyfikacja zasad wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych, w tym w wyniku powodzi, odbudowywanych na innych działkach, przez skrócenie terminu na ich wydanie odpowiednio z 65 i 90 dni do 45 dni;
- liberalizacja warunków skorzystania z uproszczonej procedury lokalizowania budynków mieszkalnych – wprowadzono możliwość uzyskania w specjalnym trybie decyzji o warunkach zabudowy dla odbudowy wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 140 m2, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora;
- dalsze ułatwienie i uproszczenie odbudowy obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu, poprzez:
a) uzupełnienie obecnych regulacji przewidzianych w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania o roboty budowlane polegające na przebudowie budynków;
b) dopuszczenie w przypadku odbudowy w tym samym miejscu odstąpienia w zakresie charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących:
- powierzchni zabudowy w zakresie nie przekraczającym 5%,
- wysokości, długości lub szerokości w zakresie nie przekraczającym 2%,
c) dopuszczenie odbudowy na zgłoszenie również dla części obiektu budowlanego, której kubatura nie przekracza 2000 m3;
d) zwolnienie z pozwolenia na budowę i dopuszczenie na podstawie zgłoszenia przebudowy uszkodzonych w wyniku działania żywiołu budynków, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.– Prawo budowlane wymaga uzyskania pozwolenia na budowę oraz zwolnienie z pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia przebudowy, która zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, z wyłączeniem przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych, która będzie wymagać zgłoszenia. Jednocześnie przebudowa przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków zamiast szkiców i rysunków wymagać będzie dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego.
Zgodnie z zaproponowanymi przepisami przejściowymi, skrócone terminy na wydanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy będą stosowane do toczących się postępowań, z tym że skrócony termin rozpocznie bieg od dnia wejścia ustawy w życie. Zliberalizowane przepisy dotyczące decyzji o warunkach zabudowy wydawanych dla odbudowy budynków mieszkalnych będą stosowane do postępowań wszczętych pod rządami nowej ustawy.
Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu zostały utrzymane w mocy.
Zaproponowanie premii powodziowej, jako nowego instrumentu wsparcia remontów budynków wielorodzinnych uszkodzonych w wyniku powodzi
Proponuje się stworzenie nowego instrumentu: premii powodziowej, która uzupełniłaby rozwiązania dostępne w programie TERMO. Nowy instrument wymaga nowelizacji ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Premia powodziowa udzielana byłaby na remonty budynków wielorodzinnych uszkodzonych w wyniku powodzi. Jej wysokość wynosiłaby:
- 70% (dla gmin i TBS-ów),
- 50% (dla pozostałych właścicieli, w tym wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe),
- 60% (na budynki zabytkowe).
Dofinansowanie miałoby formę grantu/dotacji bezzwrotnej, pokrywającej część kosztów inwestycji. Sama inwestycja mogłaby dotyczyć również innych działań niż tylko usunięcie skutków powodzi.
Uwzględnienie przesądzeń wynikających z II rewizji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) w zakresie finansowania inwestycji dotkniętych powodzią z września 2024 r.
Projekt ustawy wprowadzi zmiany w ustawie z dnia 29 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych (Dz. U. poz. 2456) oraz w ustawie z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych, mające na celu zwiększenie limitu kwoty wsparcia z KPO ze 100 mln euro na 240 mln euro oraz odzwierciedlenie nowej nazwy inwestycji KPO: „Poprawa efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych”.
III Klimat i ochrona środowiska
W projekcie przyjęto, że w sytuacji zaistniałej na terenach objętych powodzią w 2024 r., jaką jest konieczność odbudowy zniszczonych urządzeń wodnych o innych parametrach, w tym również w innym miejscu, w celu reakcji na zagrożenia dla ludności uzasadnione jest podjęcie działań budowlanych bez uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w oparciu o art. 1 ust. 3 dyrektywy 2011/92/UE.
Uzasadnieniem skorzystania z tej derogacji jest jak najszybsze zapewnienie bezpieczeństwa dla ludności w związku z zagrożeniem skutkami powodzi. Powódź, która może wystąpić na tych terenach jako zdarzenie nagłe i nie dające się przewidzieć (vis maior) w czasie potrzebnym na realizację tych prac z uwzględnieniem wymogów dyrektywy tj. po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przemawia za uznaniem ich jako działań podejmowanych w celu sprostania potencjalnej sytuacji wyjątkowej, która jest wystarczająco pilna i mieści się w zakresie dyspozycji art. 1 ust. 3 dyrektywy.
Należy również zauważyć, że w miejscach objętych działaniami budowlanymi z pominięciem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach istniały wcześniej urządzenia wodne (w tym budowle przeciwpowodziowe). Nie ma więc tu zastosowania zastrzeżenie z Wytycznych Komisji EU: Jeżeli jednak powódź wystąpiła w tym samym miejscu wielokrotnie, a przedsięwzięcie stanowi opóźniony środek mający na celu sprostanie potencjalnej sytuacji wyjątkowej w przyszłości, wówczas jest mało prawdopodobne, aby zwolnienie było uzasadnione.
Projekt przewiduje zwolnienie działań określonych indywidualnie co do rodzaju i lokalizacji z obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ponadto, derogacja ma charakter czasowy (tj. do 31 grudnia 2026 r.), dotyczy tylko obszaru, na którym wprowadzono stan klęski żywiołowej w związku z powodzią, która miała miejsce we wrześniu 2024 r., a także ma zastosowanie tylko dla tych urządzeń wodnych, które będą wykonywane w miejscach sprzed powodzi. Wyjątkiem są wały przeciwpowodziowe, dla których dopuszczono możliwość lokalizowania ich w innych miejscach, ale wtedy tylko w odległości większej niż dotychczasowa odległość od koryta rzeki. Konieczność odsunięcia od rzeki wałów przeciwpowodziowych jest podyktowana koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, ale też jednocześnie będzie to lokalizacja bardziej korzystna również pod kątem ochrony środowiska.
Derogacja od decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie całkowicie zwalniać z procedur związanych z oceną oddziaływania na obszary Natura 2000. Tak jak przewiduje projektowany art. 591 ust. 3 i 4 działania realizowane na obszarach Natura 2000, a także – co wynika z krajowych potrzeb związanych z ochroną przyrody – na obszarach rezerwatów i ich otulin, będą wymagały zgłoszenia do właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Przyjęte rozwiązanie bazuje na zgłoszeniu, o którym mowa 118 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody i odpowiednio zmodyfikowanej procedurze. W zależności od rodzaju działań, lokalnych uwarunkowań środowiskowych, koniecznych do przeprowadzenia analiz, RDOŚ będzie miał pełne spektrum rozwiązań do zastosowania: sprzeciw, wydanie decyzji o warunkach prowadzenia działań na podstawie zgłoszenia, albo poprzedzenie jej wydania wezwaniem inwestora do przedłożenia karty informacyjnej przedsięwzięcia, a nawet nałożeniem obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wraz z obowiązkiem przedłożenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.
Wydłużenie terminu wypłaty zasiłku na pokrycie kosztów zużycia energii elektrycznej lub paliwa niezbędny do osuszania pomieszczeń na rok 2025, bowiem określenie jedynie terminu jego wypłaty na rok 2024 jest niewystarczające do zaspokojenia potrzeb osób dotkniętych skutkami powodzi z września 2024 roku.
IV Gospodarka Wodna
Wprowadzenie rozwiązań znacznie przyspieszających procedury administracyjne, wymaga opracowania przepisów dedykowanych zidentyfikowanym działaniom służącym zapobieganiu powodzi i ochronie przed powodzią, z zachowaniem zgodności z wymaganiami prawa unijnego i podstawowymi zasadami prawa krajowego z zakresu ochrony środowiska.
W oparciu o art. 1 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko, w projekcie przyjęto, że potrzeba pilnej reakcji na zagrożenia dla ludności w sytuacji zaistniałej na terenach objętych powodzią w 2024 r. uzasadnia zwolnienie z obowiązku uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zwolnienie będzie dotyczyć indywidualnie określonych działań, będzie mieć charakter czasowy, zostanie ograniczone tylko do obszaru, na którym wprowadzono stan klęski żywiołowej. Zwolnienie będzie dotyczyć tylko tych przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko, które polegają na wykonaniu urządzeń wodnych w miejscach sprzed powodzi. Dla wałów przeciwpowodziowych dopuszczono możliwość lokalizowania ich w innych miejscach.
Przewiduje się poddanie działań objętych projektem procedurze, o której mowa w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2024 r. poz. 1478) odpowiednio uproszczonej i zintegrowanej z procedurą z rozdziału 5 Działu V ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r. poz. 1112 z późn. zm.), inicjowaną w przypadku konieczności przeprowadzenia właściwej oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.
Ze względu na znaczne uproszczenia w odniesieniu do obowiązków wynikających w istniejących przepisach i wprowadzenie swoistych rozwiązań, zasadne jest indywidualne określenie tych działań w formie aktu prawnego.
Brak jest możliwości osiągnięcia celu za pomocą innych środków niż interwencja legislacyjna.

Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
Minister - Członek RM Marcin Kierwiński
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Marcin Kierwiński Minister - Członek RM

Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
Minister - Członek RM Marcin Kierwiński
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
I kwartał 2025 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 15 kwietnia 2025 r.
Status realizacji:
Zrealizowany