{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD280","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Bezpośrednią przyczyną, dla której opracowano projekt ustawy jest brak w polskim porządku prawnym przepisów zapewniających należytą ochronę złóż kopalin. Złoża kopalin stanowią jeden z najistotniejszych elementów środowiska naturalnego przede wszystkim z uwagi na swoją nieodnawialność i doniosłe znaczenie dla polskiej gospodarki. Brakuje norm prawnych gwarantujących realne zabezpieczenie przed zabudową terenu, uniemożliwiającą lub poważnie utrudniającą przyszłą eksploatację złóż kopalin. Na powyższą lukę w przepisach zwróciła uwagę Najwyższa Izba Kontroli (dalej: „NIK”) w Zaleceniach pokontrolnych – dokumencie wydanym przez NIK po kontroli przeprowadzonej w 2017 r. w Ministerstwie Środowiska w zakresie gospodarki złożami strategicznymi surowców kopalnych. W ocenie NIK do zapewnienia efektywnej ochrony złóż kopalin konieczne jest wprowadzenie stosownych zmian w prawie, przede wszystkim w ustawie – Prawo geologiczne i górnicze (dalej: „P.g.g.”), jak również w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: „u.p.z.p.”). Szczególny nacisk w tym zakresie NIK położyła na złoża odgrywające strategiczne znaczenie dla istnienia i rozwoju polskiej gospodarki. Mowa tu przede wszystkim o złożach kopalin objętych prawem własności górniczej przysługującej Skarbowi Państwa, wymienionych w art. 10 ust. 1 P.g.g. (np. węglowodorów, węgla kamiennego, węgla brunatnego).\nZ drugiej strony istnieje potrzeba równoległego wdrożenia rozwiązań prawnych umożliwiających Polsce przeprowadzenie zrównoważonej transformacji energetycznej. Pozostaje to w zgodzie z założonym przez Unię Europejską planem uzyskania neutralności klimatycznej do 2050 r. W tym zakresie odpowiedniej modyfikacji wymagają przepisy regulujące takie zagadnienia jak np. podziemne składowanie dwutlenku węgla oraz podziemne bezzbiornikowe magazynowanie wodoru. Zmiany są niezbędne również w obrębie przepisów regulujących sposób prowadzenia postępowań przez organy nadzoru górniczego oraz przez organy administracji geologicznej. Konieczne jest usprawnienie niektórych procedur, w tym również uchylenie przepisów zbędnych, powodujących nadmierne obciążenia przy realizacji zadań przez ww. organy.\nLiberalizacji i uporządkowania wymagają wreszcie przepisy regulujące działalność prowadzoną przez inne podmioty na podstawie P.g.g. Chodzi tutaj między innymi o takie zagadnienia jak:\n- wykonywanie wkopów i otworów wiertniczych w celu wykonywania ujęć wód podziemnych na potrzeby poboru wód podziemnych,\n- wykonywanie otworów wiertniczych w celu wykorzystania ciepła Ziemi,\n- zmiana koncesji łącznej dla węglowodorów,\n- ograniczenie zakresu umowy o współpracy podmiotów wspólnie wykonujących działalność w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów oraz wydobywania węglowodorów ze złóż.\nPozostałe rozwiązania planowane w projekcie stanowią konsekwencję zmian opisanych powyżej albo wynikają z potrzeby korekty innych przepisów, których stosowanie w praktyce – z powodu nieprawidłowej lub niejednoznacznej redakcji – wywołuje wątpliwości interpretacyjne.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Projekt ustawy to propozycja rozwiązań prawnych stanowiących przede wszystkim odpowiedź na (zasygnalizowaną przez NIK) potrzebę wzmocnienia ochrony złóż kopalin, zwłaszcza tych o charakterze strategicznym. Najistotniejsze zmiany przewidziane są dla P.g.g. oraz u.p.z.p. Nowelizacja pierwszej ustawy zakłada wprowadzenie do słowniczka ustawowego definicji pojęcia „złoże strategiczne.” Uzyskanie statusu złoża strategicznego nastąpi w odrębnym postępowaniu, wszczynanym po wydaniu decyzji o zatwierdzeniu dokumentacji geologicznej lub dodatku do dokumentacji geologicznej – dla złóż kopalin, których dokumentacje/dodatki do dokumentacji będą zatwierdzane po dniu wejścia w życie ustawy lub dla których wniosek o zatwierdzenie został złożony przed dniem wejścia życie ustawy, ale postępowanie zatwierdzające w chwili wejścia w życie ustawy jest jeszcze w toku. Ponadto w przepisie przejściowym uregulowano możliwość wydania z urzędu, w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji, decyzji uznającej złoże kopaliny (udokumentowane przed dniem wejścia w życie ustawy) za złoże strategiczne, o ile złoże to będzie spełniać kryteria uprawniające do uznania je za strategiczne. Zmienione zostaną też przepisy art. 95 i 96 P.g.g. regulujące procedurę ujawniania przez jednostki samorządu terytorialnego złóż kopalin, wód podziemnych, kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz obszarów udokumentowanych bezzbiornikowych magazynów substancji w dokumentach planistycznych. Gminy będą miały ściśle określone terminy na ujawnienie tych obszarów w studium i planie miejscowym. Rozwiązanie to ma doprowadzić do wyeliminowania dotychczasowego problemu polegającego na nieujawnianiu złóż przez gminy w swoich dokumentach planistycznych. Krótsze terminy obowiązkowego ujawniania złóż dotyczyć będą złóż strategicznych, co wynika z potrzeby objęcia ich szczególną ochroną prawną. Modyfikacji ulegną również przepisy kompetencyjne dot. opiniowania dokumentów planistycznych przez organy administracji geologicznej i uzgadniania decyzji o warunkach zabudowy/ lokalizacji inwestycji celu publicznego. Oprócz tego, że przepisy doprecyzują właściwość organów w tym zakresie, to uprawnienie to uzupełnione zostanie jeszcze o uzgadnianie rozwiązań przyjętych w dokumentach planistycznych szczebla gminnego i wojewódzkiego – w zakresie złóż kopalin wymienionych w art. 10 ust. 1 P.g.g oraz innych złóż kopalin uznanych za strategiczne, a także w zakresie kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla i podziemnych bezzbiornikowych magazynów substancji. Dotychczas organy administracji geologicznej miały możliwość tylko niewiążącego opiniowania ww. dokumentów, co częstokroć skutkowało zagospodarowaniem przez gminy terenów złożowych w planach miejscowych wbrew opinii ministra tj. w sposób uniemożliwiający w przyszłości eksploatację złóż. Zmiana ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ma charakter wynikowy w stosunku do rozwiązań opisanych powyżej. Wynikowy charakter mają również zmiany pozostałych ustaw objętych projektem tj. przede wszystkim ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o gospodarce nieruchomościami, a także tzw. specustaw. W tej ostatniej grupie ustaw zaproponowano wprowadzenie obowiązku zasięgania opinii ministra właściwego do spraw środowiska w przedmiocie wniosku o realizację inwestycji objętych specustawami - w zakresie złóż strategicznych. \nKolejna kategoria zmian, jakie przewiduje nowelizacja, to wprowadzenie do P.g.g. instrumentów prawnych związanych z realizacją celów polityki klimatycznej, zmierzającej do dekarbonizacji gospodarki i rozwoju technologii wodorowych. Realizacji tych celów służyć będzie: \n1. dopuszczenie prowadzenia działalności polegającej na podziemnym składowaniu dwutlenku węgla (CCS) w zakresie szerszym niż w obecnym stanie prawnym – obecne regulacje wprowadzone w 2013 r. dopuszczają prowadzenie takiej działalności wyłącznie w celu przeprowadzenia projektu demonstracyjnego wychwytu i składowania dwutlenku węgla. Restrykcyjne warunki brzegowe, jakie musi spełniać taki projekt sprawiły, że do dziś żaden taki projekt nie został w Polsce zrealizowany. Nowelizacja zamierza dopuścić realizację projektów\nCCS o charakterze innym niż demonstracyjny przez co stworzone zostaną warunki do rozpoczęcia realizacji takich projektów na terytorium RP;\n2. dostosowanie dotychczas obowiązujących przepisów P.g.g. dotyczących podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji do magazynowania wodoru, co pozostaje spójne z Polską Strategią Wodorową do roku 2030 z perspektywą do 2040;\n3. wprowadzenie przepisów umożliwiających wykonanie rekonstrukcji zlikwidowanych otworów wiertniczych, wykonanych w celu poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania kopalin, w celu wykorzystania ciepła Ziemi, co pozwoli uzyskać efekt ekologiczny przy mniejszych nakładach finansowych (zależnych od stanu technicznego otworu, zakresu koniecznych badań, a także zakresu wymaganej rekonstrukcji otworu) - dotychczasowe przepisy ustawy P.g.g. nie zawierają regulacji w tym zakresie, co wymaga pilnej zmiany, chociażby z uwagi na coraz większe zainteresowanie organów samorządu terytorialnego wykorzystaniem ciepła Ziemi przy realizacji zadań komunalnych związanych z ciepłownictwem.\n\nProjekt nowelizacji obejmuje również przepisy wychodzące naprzeciw potrzebom przedsiębiorców i innych podmiotów prowadzących działalność górniczą – są to propozycje rozwiązań stanowiących uproszczenia i liberalizację zbyt rygorystycznych wymogów nakładanych dotychczas na ww. podmioty. Jako najważniejsze przykłady należy tutaj wymienić:\n- rezygnację ze stosowania przepisów P.g.g. do wykonywania wkopów i otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykonywania ujęć wód podziemnych na potrzeby poboru wód podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 m3 na dobę poza obszarami górniczymi utworzonymi w celu wydobywania wód leczniczych lub solanek przy jednoczesnym zwiększeniu nadzoru nad płytko zalegającymi złożami wód leczniczych lub solanek poprzez powierzenie marszałkowi województwa zatwierdzania projektów robót geologicznych obejmujących wykonywanie wkopów i otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykonywania ujęć wód podziemnych na potrzeby poboru wód podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 m3 na dobę w ww. obszarach górniczych;\n- wprowadzenie przepisów umożliwiających przedłużenie fazy poszukiwania i rozpoznawania koncesji łącznej, pomimo niewykonywania koncesji zgodnie z jej warunkami, jeżeli organ koncesyjny stwierdzi, że niewykonanie koncesji było usprawiedliwione, a zmiana koncesji jest uzasadniona warunkami geologicznymi i racjonalną gospodarką złożem;\n- rezygnację z szeregu przepisów, które w sposób nadmiernie szczegółowy i ingerujący w zasadę swobody umów regulują zakres umowy o współpracy podmiotów wspólnie wykonujących działalność w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów oraz wydobywania węglowodorów.\nNiezbędnej modyfikacji uległy także przepisy regulujące postępowania prowadzone przez organy nadzoru górniczego. Dla usprawnienia ich działalności zaproponowano m.in. włączenie tych organów w proces udzielania koncesji przez starostę oraz wydawania przez starostę decyzji stwierdzającej wygaśnięcie koncesji – organy nadzoru górniczego będą opiniować albo uzgadniać obie te decyzje. Następnie, zarówno w P.g.g. jak i w rozporządzeniu w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego zostaną określone kwalifikacje, jakie są obowiązane posiadać wszystkie osoby wykonujące czynności w ruchu zakładu górniczego lub zakładu. Organy nadzoru górniczego będą sprawdzały posiadanie tych kwalifikacji, a po pozytywnej weryfikacji będą wydawały świadectwa stwierdzające posiadanie przedmiotowych kwalifikacji. W projekcie wprowadzono też zmiany P.g.g. w obszarze szkoleń górniczych tj. doprecyzowano wymogi w zakresie posiadania kadry i środków dla przeprowadzenia szkolenia, a także ustanowiono obowiązek uzyskania decyzji organu nadzoru górniczego stwierdzającej posiadanie takiej kadry i środków. Kolejne istotne zmiany wprowadzone w obszarze działalności organów nadzoru górniczego to:\n- przepis wprowadzający karę pieniężną za uniemożliwienie wykonywania nadzoru i kontroli upoważnionym pracownikom nadzoru górniczego lub za utrudnianie im przeprowadzenia kontroli,\n- ustanowienie solidarnej odpowiedzialności podmiotów, które wspólnie prowadzą nielegalną eksploatację i wprowadzenie\n10-letniego terminu przedawnienia wydania decyzji ustalającej opłatę dodatkową i podwyższoną oraz uwzględnienie udziału organów nadzoru górniczego we wpływach z tej opłaty,\n- wprowadzenie normy wyraźnie określającej, że w sprawach o wykroczenia, o których mowa w dziale XI P.g.g., organom nadzoru górniczego przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego,\n- rozszerzenie stosowania przepisów karnych mających zastosowanie do naruszenia przepisów P.g.g. w przypadku działalności zakładów górniczych również do zakładów.\n\nCelem planowanej nowelizacji jest również rezygnacja z istniejącego podziału na państwową służbę geologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną. W projektowanych rozwiązaniach zakłada się, że państwowa służba geologiczna obejmuje również hydrogeologię. Służba geologiczna oraz służba hydrogeologiczna są ściśle połączone merytorycznie, a ich kompetencje przenikają się wzajemnie. Są także pełnione przez ten sam podmiot – Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.\n\nPozostałe rozwiązania usuwają lub zmieniają wybrane przepisy, które w toku stosowania prawa okazały się zbędne, niejednoznaczne albo co do których praktyka stosowania wymusiła konkretną modyfikację dostosowaną do aktualnych potrzeb. Jako przykłady takich rozwiązań można podać:\n- ograniczenie liczby egzemplarzy dokumentacji geologicznej przedkładanej do zatwierdzenia lub przekazywanej właściwemu organowi administracji geologicznej w postaci papierowej;\n- doprecyzowanie definicji pojęcia „roboty geologiczne” celem usunięcia wątpliwości dotyczących uznania badań geofizycznych – sejsmiki 2D lub 3D za roboty geologiczne;\n- doprecyzowanie normy zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 4 poprzez jednoznaczne przesądzenie, że drążenie wszystkich tuneli odbywa się z obowiązkiem odpowiedniego stosowania przepisów P.g.g.;\n- powierzenie kompetencji w sprawach związanych z zatwierdzaniem projektów robót geologicznych oraz dokumentacjami geologicznymi dotyczącymi posadowienia obiektów jądrowych wyłącznie ministrowi właściwemu do spraw środowiska.\n\nProjekt przewiduje również zmiany w ustawie – Prawo wodne mające na celu wyeliminowanie trudności praktycznych w ustaleniu średnich niskich przepływów z wielolecia (SNQ) dla poszczególnych wód, a także dostępnych zasobów wód podziemnych, które w wielu przypadkach nie są ustalone. Z uwagi na powyższe zadecydowano o odstąpieniu od powiązania wysokości opłat za usługi wodne za pobór wód podziemnych oraz wód powierzchniowych odpowiednio z dostępnymi zasobami wód podziemnych oraz SNQ.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Piotr Dziadzio Podsekretarz Stanu, Główny Geolog Kraju, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MKiŚ","value":"MKiŚ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2023 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 25 kwietnia 2023 r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}