W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
3.0
25.06.2025 12:26 Agnieszka Moskaluk
Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
2.0
13.05.2025 12:28 Magdalena Kucharska
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
1.0
13.05.2025 12:28 Magdalena Kucharska
Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP
{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UDER32","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UDER{#UDER_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"DER – projekty deregulacyjne","value":"DER – projekty deregulacyjne"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja dodatkowa","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Celem projektu ustawy jest wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 935 i 1685), zwanej dalej „ustawą”, które umożliwią przyspieszenie i zwiększenie efektywności postępowań prowadzonych przed sądami administracyjnymi. Dokonana analiza prowadzenia tych postępowań wskazała na następujące kwestie, które – w ocenie projektodawcy – wymagają interwencji legislacyjnej:\n1. W ramach prowadzonych prac w zakresie działań deregulacyjnych w obszarze wymiaru sprawiedliwości dostrzeżono potrzebę wprowadzenia do postępowania sądowo-administracyjnego rozwiązań w zakresie składania przed sądem dokumentów potwierdzających umocowanie do działania w imieniu strony – na wzór tych funkcjonujących w Kodeksie postępowania cywilnego. Obowiązujący obecnie wymóg składania tych dokumentów (lub ich uwierzytelnionych odpisów) w sytuacji, gdy stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną, stanowi zbędną biurokrację. Wyeliminowanie konieczności potwierdzania przez stronę umocowania do działania w jej imieniu, jeżeli takie umocowanie wynika z treści rejestru dostępnego publicznie, będzie skutkować zmniejszeniem obowiązków ciążących na stronach postępowania.\n2. W wyroku z dnia 27 marca 2019 r., sygn. akt C-545/17, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze w związku z art. 8 dyrektywy 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (Dz. Urz. UE L 15 z 21.01.1998, s. 14, z późn. zm.), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r., należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisowi prawa krajowego takiemu jak art. 165 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (w brzmieniu obowiązującym do 23 września 2021 r.), który za równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do danego sądu uznawał złożenie takiego pisma w placówce pocztowej wyłącznie operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej.\nObowiązujący art. 83 § 3 ustawy zawiera rozwiązanie analogiczne do występującego w kwestionowanym brzmieniu art. 165 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, to znaczy, że uzależnia skuteczne wniesienie pisma procesowego do sądu od złożenia go u operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne. W związku z powyższym konieczne jest dostosowanie brzmienia art. 83 § 3 ustawy do wykładni przyjętej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.\n3. Mając na uwadze występowanie spraw o precedensowym i skomplikowanym charakterze, których rozstrzygnięcie jest istotne dla debaty publicznej lub może rzutować na sytuację prawną wielu osób, dostrzeżono potrzebę wprowadzenia do postępowania przed sądami administracyjnymi instytucji tzw. „przyjaciela sądu” (łac. amicus curiae), która ma umożliwić sądowi uzyskanie istotnego dla sprawy poglądu organizacji społecznej lub organu administracji publicznej. Wprowadzenie w postępowaniach sądowo-administracyjnych tej znanej praktyce sądów formy wyrażania opinii prawnej, ma na celu wsparcie sądu w kompleksowym rozpoznaniu sprawy, z uwzględnieniem argumentów oraz poglądów organizacji społecznych i organów administracji publicznej, których przedmiot działalności może dotyczyć prowadzonego postępowania.\n4. Analiza wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 grudnia 2024 r., sygn. akt C-118/23, i udzielonych w tym wyroku odpowiedzi na pytania prejudycjalne polskiego sądu przesądziła o konieczności wprowadzenia w ustawie zmian mających na celu usprawnienie postępowań toczących się przed sądami administracyjnymi w szczególnie skomplikowanych sprawach, w których do sądu wpłynęło wiele skarg na tę samą decyzję. Służyć ma temu wprowadzenie wyjątku od zasady łącznego rozpoznawania spraw w sytuacji, w których połączenie wszystkich spraw ze skarg na decyzję sprawiłoby, że wydanie przez sąd orzeczenia w rozsądnym terminie byłoby nadmiernie utrudnione, a nawet niemożliwe.\n5. Należy zauważyć, że w przypadku gdy ostateczny akt lub czynność sądu są korzystne dla ich adresata (strony postępowania), a ich zgodność z prawem kwestionuje jedynie podmiot, który został dopuszczony do postępowania sądowo-administracyjnego na prawach strony (np. organizacja społeczna lub organ samorządu zawodowego), to uwzględnienie skargi kasacyjnej wniesionej przez ten podmiot powoduje niekorzystne skutki dla strony. W związku z tym, rodzi się obawa, że taki mechanizm może zostać wykorzystany instrumentalnie. Mając na uwadze, że podstawowym celem postępowania sądowo-administracyjnego powinna być ochrona strony, a nie uczestnika postępowania, w ocenie projektodawcy zasadne jest wyłączenie możliwości złożenia przez organizację społeczną skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przy czym należy podkreślić, że pozostałe uprawnienia organizacji społecznej w postępowaniu sądowo-administracyjnym pozostaną bez zmian.\n6. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują możliwości zwrotu wpisu od zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji jedynie w przypadku uwzględnienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną. W ocenie projektodawcy rozwiązanie to nie wydaje się właściwe, bowiem – zgodnie z zasadą demokratycznego państwa prawnego – obywatel nie powinien być narażony na ponoszenie dodatkowych kosztów spowodowanych wydaniem wadliwego postanowienia przez sąd pierwszej instancji. Stąd też proponuje się wyeliminowanie obecnego ograniczenia w tym zakresie przez wprowadzenie możliwości zwrotu wpisu od zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przypadku uwzględnienia każdego zażalenia.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Proponuje się wprowadzenie w ustawie następujących zmian:\n1) zniesienie konieczności złożenia przed sądem dokumentu potwierdzającego umocowanie (lub jego uwierzytelnionego odpisu) w sytuacji, gdy stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną;\n2) umożliwienie wniesienia pisma do sądu za pośrednictwem dowolnego operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2025 r. poz. 366) oraz dowolnego podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego UE, Konfederacji\nSzwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;\n3) przyznanie sądowi kompetencji w zakresie zwracania się z urzędu do organizacji społecznej lub organu administracji publicznej o przedstawienie sądowi istotnego dla sprawy poglądu, w sytuacji, gdy sąd uzna to za przydatne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie;\n4) wprowadzenie warunku, że sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, o ile nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie;\n5) wyłączenie możliwości wnoszenia skargi kasacyjnej przez organizację społeczną, biorącą udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika na prawach strony;\n6) wprowadzenie możliwości zwrotu wpisu od zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przypadku uwzględnienia każdego zażalenia – w miejsce obecnie obowiązujących regulacji przewidujących jedynie zwrot wpisu w przypadku uwzględnienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Arkadiusz Myrcha Sekretarz Stanu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2025 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 24 czerwca 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UDER32
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
DER – projekty deregulacyjne
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Celem projektu ustawy jest wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 935 i 1685), zwanej dalej „ustawą”, które umożliwią przyspieszenie i zwiększenie efektywności postępowań prowadzonych przed sądami administracyjnymi. Dokonana analiza prowadzenia tych postępowań wskazała na następujące kwestie, które – w ocenie projektodawcy – wymagają interwencji legislacyjnej: 1. W ramach prowadzonych prac w zakresie działań deregulacyjnych w obszarze wymiaru sprawiedliwości dostrzeżono potrzebę wprowadzenia do postępowania sądowo-administracyjnego rozwiązań w zakresie składania przed sądem dokumentów potwierdzających umocowanie do działania w imieniu strony – na wzór tych funkcjonujących w Kodeksie postępowania cywilnego. Obowiązujący obecnie wymóg składania tych dokumentów (lub ich uwierzytelnionych odpisów) w sytuacji, gdy stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną, stanowi zbędną biurokrację. Wyeliminowanie konieczności potwierdzania przez stronę umocowania do działania w jej imieniu, jeżeli takie umocowanie wynika z treści rejestru dostępnego publicznie, będzie skutkować zmniejszeniem obowiązków ciążących na stronach postępowania. 2. W wyroku z dnia 27 marca 2019 r., sygn. akt C-545/17, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze w związku z art. 8 dyrektywy 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (Dz. Urz. UE L 15 z 21.01.1998, s. 14, z późn. zm.), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r., należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisowi prawa krajowego takiemu jak art. 165 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (w brzmieniu obowiązującym do 23 września 2021 r.), który za równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do danego sądu uznawał złożenie takiego pisma w placówce pocztowej wyłącznie operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej. Obowiązujący art. 83 § 3 ustawy zawiera rozwiązanie analogiczne do występującego w kwestionowanym brzmieniu art. 165 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, to znaczy, że uzależnia skuteczne wniesienie pisma procesowego do sądu od złożenia go u operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne. W związku z powyższym konieczne jest dostosowanie brzmienia art. 83 § 3 ustawy do wykładni przyjętej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 3. Mając na uwadze występowanie spraw o precedensowym i skomplikowanym charakterze, których rozstrzygnięcie jest istotne dla debaty publicznej lub może rzutować na sytuację prawną wielu osób, dostrzeżono potrzebę wprowadzenia do postępowania przed sądami administracyjnymi instytucji tzw. „przyjaciela sądu” (łac. amicus curiae), która ma umożliwić sądowi uzyskanie istotnego dla sprawy poglądu organizacji społecznej lub organu administracji publicznej. Wprowadzenie w postępowaniach sądowo-administracyjnych tej znanej praktyce sądów formy wyrażania opinii prawnej, ma na celu wsparcie sądu w kompleksowym rozpoznaniu sprawy, z uwzględnieniem argumentów oraz poglądów organizacji społecznych i organów administracji publicznej, których przedmiot działalności może dotyczyć prowadzonego postępowania. 4. Analiza wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 grudnia 2024 r., sygn. akt C-118/23, i udzielonych w tym wyroku odpowiedzi na pytania prejudycjalne polskiego sądu przesądziła o konieczności wprowadzenia w ustawie zmian mających na celu usprawnienie postępowań toczących się przed sądami administracyjnymi w szczególnie skomplikowanych sprawach, w których do sądu wpłynęło wiele skarg na tę samą decyzję. Służyć ma temu wprowadzenie wyjątku od zasady łącznego rozpoznawania spraw w sytuacji, w których połączenie wszystkich spraw ze skarg na decyzję sprawiłoby, że wydanie przez sąd orzeczenia w rozsądnym terminie byłoby nadmiernie utrudnione, a nawet niemożliwe. 5. Należy zauważyć, że w przypadku gdy ostateczny akt lub czynność sądu są korzystne dla ich adresata (strony postępowania), a ich zgodność z prawem kwestionuje jedynie podmiot, który został dopuszczony do postępowania sądowo-administracyjnego na prawach strony (np. organizacja społeczna lub organ samorządu zawodowego), to uwzględnienie skargi kasacyjnej wniesionej przez ten podmiot powoduje niekorzystne skutki dla strony. W związku z tym, rodzi się obawa, że taki mechanizm może zostać wykorzystany instrumentalnie. Mając na uwadze, że podstawowym celem postępowania sądowo-administracyjnego powinna być ochrona strony, a nie uczestnika postępowania, w ocenie projektodawcy zasadne jest wyłączenie możliwości złożenia przez organizację społeczną skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przy czym należy podkreślić, że pozostałe uprawnienia organizacji społecznej w postępowaniu sądowo-administracyjnym pozostaną bez zmian. 6. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują możliwości zwrotu wpisu od zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji jedynie w przypadku uwzględnienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną. W ocenie projektodawcy rozwiązanie to nie wydaje się właściwe, bowiem – zgodnie z zasadą demokratycznego państwa prawnego – obywatel nie powinien być narażony na ponoszenie dodatkowych kosztów spowodowanych wydaniem wadliwego postanowienia przez sąd pierwszej instancji. Stąd też proponuje się wyeliminowanie obecnego ograniczenia w tym zakresie przez wprowadzenie możliwości zwrotu wpisu od zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przypadku uwzględnienia każdego zażalenia.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Proponuje się wprowadzenie w ustawie następujących zmian: 1) zniesienie konieczności złożenia przed sądem dokumentu potwierdzającego umocowanie (lub jego uwierzytelnionego odpisu) w sytuacji, gdy stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną; 2) umożliwienie wniesienia pisma do sądu za pośrednictwem dowolnego operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2025 r. poz. 366) oraz dowolnego podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym; 3) przyznanie sądowi kompetencji w zakresie zwracania się z urzędu do organizacji społecznej lub organu administracji publicznej o przedstawienie sądowi istotnego dla sprawy poglądu, w sytuacji, gdy sąd uzna to za przydatne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie; 4) wprowadzenie warunku, że sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, o ile nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie; 5) wyłączenie możliwości wnoszenia skargi kasacyjnej przez organizację społeczną, biorącą udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika na prawach strony; 6) wprowadzenie możliwości zwrotu wpisu od zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przypadku uwzględnienia każdego zażalenia – w miejsce obecnie obowiązujących regulacji przewidujących jedynie zwrot wpisu w przypadku uwzględnienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MS
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Arkadiusz Myrcha Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MS
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2025 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 24 czerwca 2025 r.
