Projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw
1.0
17.03.2025 15:45 Agnieszka Kowalska
Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP
{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD214","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw stanowi inicjatywę oddolną przedstawicieli samorządów zrzeszonych w ramach Stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot (OMGGS) oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Prace nad przedmiotową inicjatywą rozpoczęły się w pierwszym kwartale 2024 r. Problematyka zmian w obszarze metropolii i obszarów funkcjonalnych, w tym rozwiązań dotyczących związku metropolitalnego w województwie pomorskim, została poruszona na posiedzeniu Zespołu do Spraw Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 19 marca 2024 r. Następnie, w ramach tego Zespołu, została powołana Grupa robocza ds. uregulowań prawnych dla obszarów metropolitalnych, która wypracowała projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przy współudziale przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (pierwsze posiedzenie Grupy roboczej odbyło się 4 czerwca 2024 r.). \nW dniu 10 grudnia 2024 r. Zespół do Spraw Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych KWRiST rekomendował podjęcie dalszych prac legislacyjnych nad projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Następnie na posiedzeniu plenarnym w dniu 18 grudnia 2024 r. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego przyjęła wniosek strony samorządowej o podjęcie dalszych prac legislacyjnych nad projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Tym samym projekt został wypracowany i uzgodniony ze stroną samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.\n\nProjektowana ustawa wprowadza podstawy do utworzenia związku metropolitalnego w województwie pomorskim, dokonuje nowelizacji ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz. U. z 2025 r. poz. 186) oraz dokonuje nowelizacji wybranych ustaw sektorowych w celu zapewnienia należytej funkcjonalności śląskiemu oraz pomorskiemu związkowi metropolitalnemu. Celem proponowanej interwencji legislacyjnej jest usprawnienie procesu wykonywania zadań publicznych o charakterze samorządowym, lokalnym, w ściśle określonych obszarach tematycznych. Interwencja zmierza przede wszystkim do wzmocnienia systemu zaspokajania potrzeb społecznych mieszkańców związku metropolitalnego. Nie wprowadza nowego szczebla w modelu samorządu terytorialnego. Propozycja nie narusza również układu terytorialnego – granic istniejących jednostek samorządu terytorialnego. Tworzy jedynie „strukturę zarządczo-koordynacyjną”. Projektowana regulacja zmierza także do wzmocnienia skuteczności polityki spójności Unii Europejskiej oraz polityki rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej. Związek metropolitalny jest bowiem podmiotem polityki rozwoju – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2025 r. poz. 198), który ustawa wyposaża w kompetencje w zakresie planowania strategicznego. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Projekt wprowadza regulacje prawne w trzech obszarach:\n1) tworzy podstawy do utworzenia związku metropolitalnego w województwie pomorskim;\n2) nowelizuje ustawę z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim;\n3) nowelizuje wybrane ustawy sektorowe w celu zapewnienia należytej funkcjonalności śląskiemu oraz pomorskiemu związkowi metropolitalnemu.\nZgodnie z założeniami projektowanej ustawy związek metropolitalny może powstać w drodze jednego z dwóch trybów: (1) od nowa lub (2) poprzez przekształcenie istniejącej formy współpracy komunalnej (związku międzygminnego, związku powiatowo-gminnego lub stowarzyszenia samorządowego). Przepisy dotyczące tworzenia związku metropolitalnego od nowa stanowią powielenie rozwiązań wykorzystywanych przez prawodawcę w ustawie z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim. W tym zakresie dokonano niewielkich korekt. Natomiast tryb utworzenia związku metropolitalnego poprzez przekształcenie istniejącej formy współpracy komunalnej to istotne novum ustawy. Jest to nowatorskie rozwiązanie, uzasadnione argumentami prawnymi i pozaprawnymi. Związek metropolitalny może powstać np. z przekształcenia Stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot – stowarzyszenia integrującego 61 jednostek samorządu terytorialnego (gmin oraz powiatów), a dodatkowo pełniącego funkcję związku zintegrowanych inwestycji terytorialnych. Tryb przekształcenia zakłada sukcesję uniwersalną praw i obowiązków stowarzyszenia na związek metropolitalny, co z kolei przekłada się na ciągłość instytucjonalną (podmiotową), finansową i majątkową. Ponadto zapewnia trwałość (ciągłość) projektową, do której zobowiązane jest Stowarzyszenie Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot na podstawie licznych umów, decyzji oraz innych aktów organów administracji publicznej. Projekt zakłada, że o wyborze trybu utworzenia związku metropolitalnego zdecyduje rada miasta Gdańska – miasta stołecznego związku metropolitalnego. W przypadku trybu przekształcenia istniejącej formy współpracy komunalnej dodatkowo wymagana będzie zgoda jego organów. Projekt zakłada dokonanie nowelizacji ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim, tak aby uwzględnić w obowiązującej regulacji prawnej m.in. wyniki badań ewaluacyjnych. Zmiany w szczególności będą dotyczyć katalogu i form wykonywania zadań własnych związku metropolitalnego, a także systemu finansowania jego działalności (m.in. ustawowego katalogu źródeł dochodów związku oraz mechanizmu ustalania składek członkowskich).\nProjekt ustawy przewiduje, że związek metropolitalny będzie obligatoryjnie realizował w imieniu własnym oraz na własną odpowiedzialność zadania publiczne w zakresie:\n- polityki rozwoju,\n- kształtowania ładu przestrzennego,\n- publicznego transportu zbiorowego na obszarze związku,\n- mobilności miejskiej,\n- adaptacji do zmian klimatu,\n- promocji związku i jego obszaru.\nWśród zadań fakultatywnych znajdują się również zadania wypracowane ze środowiskami gospodarczymi i naukowymi metropolii zmierzające do zdynamizowania i utrwalenia rozwoju gospodarczego oraz umożliwienia awansu innowacyjnego metropolii trójmiejskiej. Tym celom służyć mają m.in. zadania z zakresu:\n- promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej,\n- prowadzenia centrów usług społecznych,\n- polityki innowacyjnej, \n- wspierania i rozwoju edukacji, wspierania szkolnictwa wyższego, dofinansowywanie badań, \n- rozwoju kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego obszaru związku metropolitalnego,\n- realizacji inwestycji celu publicznego w zakresie gospodarki komunalnej,\n- prowadzenia centrów usług wspólnych,\n- organizowania formy doradztwa oraz podnoszenia kompetencji pracowników samorządowych. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MSWiA","value":"MSWiA"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Tomasz Szymański Sekretarz Stanu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MSWiA","value":"MSWiA"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD214
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw stanowi inicjatywę oddolną przedstawicieli samorządów zrzeszonych w ramach Stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot (OMGGS) oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Prace nad przedmiotową inicjatywą rozpoczęły się w pierwszym kwartale 2024 r. Problematyka zmian w obszarze metropolii i obszarów funkcjonalnych, w tym rozwiązań dotyczących związku metropolitalnego w województwie pomorskim, została poruszona na posiedzeniu Zespołu do Spraw Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 19 marca 2024 r. Następnie, w ramach tego Zespołu, została powołana Grupa robocza ds. uregulowań prawnych dla obszarów metropolitalnych, która wypracowała projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przy współudziale przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (pierwsze posiedzenie Grupy roboczej odbyło się 4 czerwca 2024 r.). W dniu 10 grudnia 2024 r. Zespół do Spraw Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych KWRiST rekomendował podjęcie dalszych prac legislacyjnych nad projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Następnie na posiedzeniu plenarnym w dniu 18 grudnia 2024 r. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego przyjęła wniosek strony samorządowej o podjęcie dalszych prac legislacyjnych nad projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Tym samym projekt został wypracowany i uzgodniony ze stroną samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Projektowana ustawa wprowadza podstawy do utworzenia związku metropolitalnego w województwie pomorskim, dokonuje nowelizacji ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz. U. z 2025 r. poz. 186) oraz dokonuje nowelizacji wybranych ustaw sektorowych w celu zapewnienia należytej funkcjonalności śląskiemu oraz pomorskiemu związkowi metropolitalnemu. Celem proponowanej interwencji legislacyjnej jest usprawnienie procesu wykonywania zadań publicznych o charakterze samorządowym, lokalnym, w ściśle określonych obszarach tematycznych. Interwencja zmierza przede wszystkim do wzmocnienia systemu zaspokajania potrzeb społecznych mieszkańców związku metropolitalnego. Nie wprowadza nowego szczebla w modelu samorządu terytorialnego. Propozycja nie narusza również układu terytorialnego – granic istniejących jednostek samorządu terytorialnego. Tworzy jedynie „strukturę zarządczo-koordynacyjną”. Projektowana regulacja zmierza także do wzmocnienia skuteczności polityki spójności Unii Europejskiej oraz polityki rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej. Związek metropolitalny jest bowiem podmiotem polityki rozwoju – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2025 r. poz. 198), który ustawa wyposaża w kompetencje w zakresie planowania strategicznego.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Projekt wprowadza regulacje prawne w trzech obszarach: 1) tworzy podstawy do utworzenia związku metropolitalnego w województwie pomorskim; 2) nowelizuje ustawę z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim; 3) nowelizuje wybrane ustawy sektorowe w celu zapewnienia należytej funkcjonalności śląskiemu oraz pomorskiemu związkowi metropolitalnemu. Zgodnie z założeniami projektowanej ustawy związek metropolitalny może powstać w drodze jednego z dwóch trybów: (1) od nowa lub (2) poprzez przekształcenie istniejącej formy współpracy komunalnej (związku międzygminnego, związku powiatowo-gminnego lub stowarzyszenia samorządowego). Przepisy dotyczące tworzenia związku metropolitalnego od nowa stanowią powielenie rozwiązań wykorzystywanych przez prawodawcę w ustawie z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim. W tym zakresie dokonano niewielkich korekt. Natomiast tryb utworzenia związku metropolitalnego poprzez przekształcenie istniejącej formy współpracy komunalnej to istotne novum ustawy. Jest to nowatorskie rozwiązanie, uzasadnione argumentami prawnymi i pozaprawnymi. Związek metropolitalny może powstać np. z przekształcenia Stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot – stowarzyszenia integrującego 61 jednostek samorządu terytorialnego (gmin oraz powiatów), a dodatkowo pełniącego funkcję związku zintegrowanych inwestycji terytorialnych. Tryb przekształcenia zakłada sukcesję uniwersalną praw i obowiązków stowarzyszenia na związek metropolitalny, co z kolei przekłada się na ciągłość instytucjonalną (podmiotową), finansową i majątkową. Ponadto zapewnia trwałość (ciągłość) projektową, do której zobowiązane jest Stowarzyszenie Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot na podstawie licznych umów, decyzji oraz innych aktów organów administracji publicznej. Projekt zakłada, że o wyborze trybu utworzenia związku metropolitalnego zdecyduje rada miasta Gdańska – miasta stołecznego związku metropolitalnego. W przypadku trybu przekształcenia istniejącej formy współpracy komunalnej dodatkowo wymagana będzie zgoda jego organów. Projekt zakłada dokonanie nowelizacji ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim, tak aby uwzględnić w obowiązującej regulacji prawnej m.in. wyniki badań ewaluacyjnych. Zmiany w szczególności będą dotyczyć katalogu i form wykonywania zadań własnych związku metropolitalnego, a także systemu finansowania jego działalności (m.in. ustawowego katalogu źródeł dochodów związku oraz mechanizmu ustalania składek członkowskich). Projekt ustawy przewiduje, że związek metropolitalny będzie obligatoryjnie realizował w imieniu własnym oraz na własną odpowiedzialność zadania publiczne w zakresie: - polityki rozwoju, - kształtowania ładu przestrzennego, - publicznego transportu zbiorowego na obszarze związku, - mobilności miejskiej, - adaptacji do zmian klimatu, - promocji związku i jego obszaru. Wśród zadań fakultatywnych znajdują się również zadania wypracowane ze środowiskami gospodarczymi i naukowymi metropolii zmierzające do zdynamizowania i utrwalenia rozwoju gospodarczego oraz umożliwienia awansu innowacyjnego metropolii trójmiejskiej. Tym celom służyć mają m.in. zadania z zakresu: - promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, - prowadzenia centrów usług społecznych, - polityki innowacyjnej, - wspierania i rozwoju edukacji, wspierania szkolnictwa wyższego, dofinansowywanie badań, - rozwoju kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego obszaru związku metropolitalnego, - realizacji inwestycji celu publicznego w zakresie gospodarki komunalnej, - prowadzenia centrów usług wspólnych, - organizowania formy doradztwa oraz podnoszenia kompetencji pracowników samorządowych.
