Koordynacja działań unijnych w związku z pandemią Covid-19

Temat ten zdominował dyskusję liderów w związku z pogarszającą się sytuacją pandemiczną w wielu państwach członkowskich. Liderzy podsumowali koordynację działań na poziomie unijnym. Głównym wątkiem rozmów były prace na rzecz zwiększenia produkcji i sprawnej dystrybucji szczepionek, a także rozszerzenie ograniczeń związanych z ich eksportem. Przywódcy poruszyli również temat mechanizmu wzajemnego uznawania szczepień i testów.

Priorytet: przyspieszenie autoryzacji, produkcji i sprawiedliwej dystrybucji szczepionek uwzględniającej zasady solidarności

Jako Polska wezwaliśmy do podjęcia zdecydowanych działań i przyjęcia rozwiązań pozwalających na skuteczne egzekwowanie umów, które Komisja Europejska zawarła w imieniu UE i jej państw członkowskich z firmami farmaceutycznymi. Zezwolenie na eksport szczepionek wyprodukowanych w krajach UE powinno być uzależnione od przestrzegania przez producentów ich zobowiązań wobec UE. Naszym zdaniem niezbędny jest również obowiązkowy mechanizm licencjonowania patentów na szczepionki COVID-19, aby zwiększyć moce produkcyjne i umożliwić innym producentom wytwarzanie szczepionek.

Wyraziliśmy poparcie dla dalszych prac nad mechanizmem wzajemnego uznawania szczepień i testów w oparciu o projekt rozporządzenia przedstawiony przez Komisję Europejską. Podkreśliliśmy jednocześnie, że z uwagi na niesatysfakcjonujący postęp w realizacji programów szczepień oraz konieczność zachowania swobody przepływu osób w UE, zasadnicze znaczenie ma przestrzeganie zasad przejrzystości i niedyskryminacji.

Polska jest gotowa do dalszej pracy nad propozycją Komisji Europejskiej dotyczącą mechanizmu dzielenia się szczepionkami, który uzupełni wysiłki COVAX. Okazywanie solidarności z państwami partnerskimi jest szczególnie istotne w kontekście działań Chin i Rosji.

Jednolity rynek, polityka przemysłowa i cyfrowa

Liderzy omówili priorytety w obszarze jednolitego rynku, polityki przemysłowej i technologii cyfrowej.  Wezwali do przyśpieszenia prac nad kluczowymi projektami legislacyjnymi UE w sprawach cyfrowych dotyczących platform internetowych i zarządzania danymi.

Wskazali, że aktualizacja strategii przemysłowej dla Europy powinna uwzględniać dotychczasowe wnioski wyciągnięte z kryzysu COVID-19 i wspierać wysiłki na rzecz odbudowy gospodarczej.

Przywódcy państw zatwierdzili także priorytetowe obszary polityki ujęte w Rocznej Strategii Zrównoważonego Wzrostu oraz zachęcili państwa członkowskie do ich uwzględnienia w narodowych programach odbudowy.

Jednolity rynek jako instrument gwarantujący odbudowę gospodarki UE

Zdaniem Polski jednolity rynek powinien być instrumentem gwarantującym odbudowę gospodarki UE i zapewniać jej odporność na ewentualne przyszłe kryzysy. Istotne są działania na rzecz eliminowania barier wprowadzonych w związku z COVID-19 i tych występujących przed pandemią.

Zaapelowaliśmy o kontynuowanie prac nad wspólnym rozumieniem koncepcji autonomii strategicznej UE. Należy dążyć do zwiększenia europejskich zdolności produkcyjnych w strategicznych branżach przy jednoczesnym utrzymaniu otwartości UE. Realizacja celów podwójnej transformacji klimatycznej i cyfrowej wymaga uwzględnienia potrzeb przemysłów energochłonnych, aby zmniejszać nierówności między państwami członkowskimi.

Kwestie cyfrowe – wzmocnienie pozycji użytkownika w odniesieniu do bardzo dużych platform internetowych

W sprawach cyfrowych Polska jest współautorem – razem z Belgią, Czechami, Irlandią, Luxemburgiem, Łotwą, Litwą, Szwecją –  listu w sprawie strategicznego kierunku transformacji cyfrowej. Istotna jest suwerenność cyfrowa – zachowanie równowagi między rozwijaniem własnych zdolności UE a otwartością na współpracę z państwami trzecimi i inwestycje zagraniczne, a także wzmacnianie pozycji MŚP prowadzących działalność za pośrednictwem platform internetowych.

Priorytetem Polski jest wzmocnienie pozycji użytkownika w odniesieniu do bardzo dużych platform internetowych. Stanowi to realizację wspólnej dla UE wartości, jaką jest umieszczenie człowieka w centrum transformacji cyfrowej. Platformy, moderując treści, muszą respektować wolność słowa iuwzględniać społeczny i kulturowy kontekst kraju, z którego pochodzi użytkownik.

W sprawie opodatkowania gospodarki cyfrowej celem dla Polski jest wypracowanie rozwiązania dot. opodatkowania gospodarki cyfrowej na poziomie OECD, a w wypadku braku konsensu – na poziomie unijnym.

Sytuacja we wschodnim regionie basenu Morza Śródziemnego

Liderzy przeprowadzili dyskusję nt. stosunków politycznych, gospodarczych i handlowych UE z Turcją na podstawie sprawozdania przygotowanego przez Komisję Europejską i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych.

Zdaniem Polski należy dążyć do ożywienia stosunków UE-Turcja, pod warunkiem poszanowania suwerennych praw państw członkowskich. Spory we wschodniej części Morza Śródziemnego wymagają trwałego rozwiązania politycznego, opartego na zasadach prawa międzynarodowego i dialogu. Polska wyraża także poparcie dla wznowienia rozmów pod auspicjami ONZ w sprawie kompleksowego rozwiązania problemu cypryjskiego.

Stosunki UE z Rosją

Przewodniczący RE Charles Michel poinformował przywódców o przebiegu rozmowy telefonicznej z prezydentem Władimirem Putinem, która odbyła się 22 marca 2021 r. Dyskusja strategiczna o relacjach z Rosją została zaplanowana na najbliższe, formalne posiedzenie Rady Europejskiej.

W ocenie Polski warunkiem zmiany polityki wobec Rosji powinno być pełne wdrożenie Porozumień Mińskich. Postulujemy również uczynienie praw człowieka priorytetem UE w relacjach z Rosją. Niezbędne jest stałe zaangażowanie Unii we wsparcie społeczeństwa obywatelskiego, wzmocnienie komunikacji strategicznej i walka z dezinformacją.

Podczas wideokonferencji Polska zwróciła również uwagę na kontekst wydarzeń na Białorusi – wydalenie polskich dyplomatów  intensyfikację działań przeciwko polskiej mniejszości na Białorusi (w tym aresztowań). Apelowaliśmy o pilne przygotowanie kolejnej listy sankcyjnej oraz informację KE o stanie prac nad planem wsparcia gospodarczego dla demokratycznej Białorusi. Premier Morawiecki podkreślił, że niezbędna jest solidarność i jednoznaczna, pilna reakcja unijna.

Więcej informacji o sytuacji na Białorusi: https://www.gov.pl/web/premier/premier-podczas-spotkania-przywodcow-ue-niezbedna-jest-solidarnosc-unijna-i-jednoznaczna-pilna-reakcja-w-sprawie-sytuacji-na-bialorusi

Na zakończenie wideokonferencji przywódców UE, zorganizowane zostało wideo połączenie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Joe Biden’em. Akcentowano konieczność ożywienia agendy transatlantyckiej, współpracy w zakresie walki z pandemią, zmian klimatu, pogłębienia współpracy handlowej i inwestycyjnej oraz priorytetów USA w zakresie polityki zagranicznej – w tym polityki wobec Rosji i Chin.

Rzecznik prasowy rządu Piotr Müller